De Fyra moest Nederland opstoten in de vaart der door snelle, efficiënte spoortrajecten verbonden volken. Het tegenovergestelde gebeurde. Treinen staan stil, een kaartje kopen is duur en ingewikkeld en wie nu naar Brussel wil pakt liever de auto. Dieptepunt: de Europese aanbesteding van HSL-Zuid waarover een trein van Italiaanse makelij zou gaan rijden: de Fyra. Dat liep anders. Het Fyra-debacle was een ‘accident waiting to happen’ en de Nederlandse overheid is zelf verantwoordelijk voor het fiasco. Dat blijkt uit De Ontsporing, het boek dat Marcel van Silfhout en Andries van den Berg hierover schreven en dat mogelijk werd gemaakt door financiering van vakbond FNV. Van Silfhout volgt de Parlementaire enquête Fyra (Fyra-enquête) over de geruchtmakende aanbesteding van die Italiaanse hogesnelheidstrein van dag tot dag.

24 artikelen
27 juni 2016 · clock 10 MIN

Fyra-fiasco leidt tot bezinning op Nederlandse spoortoekomst
9 mei 2016 · clock 5 MIN

‘Alstom trok zich niet terug uit Fyra-aanbesteding’
1 mei 2016 · clock 4 MIN

Dijksma zet met ‘marktverkenning’ de verhouding NS en Den Haag weer op scherp
Opinie · 29 oktober 2015

Politiek Den Haag is het spoor bijster
11 juni 2015

De Fyra-enquête. Dag #13. Hoofdrolspelers: ‘Parlementaire Fyracommissie partijdig’
9 juni 2015

De Fyra-enquête. Dag #12: Arie Slob boos over uitschakeling controlerende rol parlement
6 juni 2015

De Fyra-enquête. Dag #11: Van Fyra-fiasco naar totaal debacle
5 juni 2015

De Fyra-enquête. Dag #10: kroniek van een aangekondigde Fyra-dood
4 juni 2015

De Fyra-enquête. Dag #9: Liberaliserend Europa schaft onafhankelijk toezicht af
2 juni 2015

De Fyra-enquête. Dag #8: Marktwerking hielp technisch toezicht om zeep
Bekijk artikelen

Opinie·

Politiek Den Haag is het spoor bijster

Gastauteur
5 Connecties

Relaties

fyra Nederlandse Spoorwegen Fyra-enquête Wilma Mansveld

Organisaties

Overheid
166 Bijdragen

De Fyra-enquêtecommissie legt een fundamenteel probleem bloot, constateren de auteurs van het boek 'De Ontsporing' Marcel van Silfhout & Andries van den Berg. Als slotakkoord na hun 13-delige serie over het Fyra-debacle hekelen zij de 'hybride zwabberkoers tussen privatisering en vasthouden aan een haast monopolistisch verzelfstandigd staatsbedrijf, die totaal is vastgelopen en tot niets dan spoorellende heeft geleid'.

Op de Haagse schaal van Richter moet de schok van het Fyra-eindrapport knalhard zijn aangekomen. Van een reeks bewindslieden tot de ministeries en de Tweede Kamer, gans politiek Den Haag kreeg onder uit de zak van de parlementaire enquêtecommissie. Categorie knock-out. Dat staatssecretaris Wilma Mansveld onder vuur zou liggen, hing in de lucht. Maar dat de kritiek en zelfreflectie zo ongenadig helder zouden zijn, ook over het functioneren van het parlement zelve, nee, dat was eerlijk gezegd niet echt verwacht.

IMG_0221 Commissievoorzitter Van Toorenburg in gesprek met Marcel van Silfhout na afloop van het debat

Bomvol schavot

Het journaille op en om het Binnenhof zal net als wij, auteurs van het Fyra-fiascoboek De Ontsporing, hebben gedacht dat vooral de NS op het schavot zou worden gezet en politiek Den Haag ‘de hand boven het hoofd,’ zou worden gehouden – dat gebeurde namelijk tijdens de vier wekende durende openbare verhoren kort voor de zomer. Politici zoals voormalige ministers werden veel minder kritisch bejegend dan de NS-topmannen.
De tijdgeest van liberalisering, erkent ook van Toorenburg, speelde een grote rol
Maar nu ligt de bal dus ineens ook in eigen doel. De enquêtecommissie stelt dat vooral ‘Den Haag’ verantwoordelijk is voor het derailleren van het hele hogesnelheidsdossier, een debacle dat al twintig jaar geleden verkeerd van start ging onder een te ideologisch gesternte. De tijdgeest van liberalisering, erkent ook commissievoorzitter Madeleine van Toorenburg, speelde een grote rol.  

Onjuist, onvolledig, ontijdig

Opeenvolgende bewindslieden hebben de Kamer twee decennia lang ‘onjuist, onvolledig, ontijdig’ en in een enkel geval helemaal niet ingelicht. Oud verkeersminister Camiel Eurlings zou de Kamer zelfs hebben 'misleid'. En diezelfde Kamer 'blaft wel, maar bijt niet'. In al die HSL- en Fyra-jaren niet, aldus het snoeiharde oordeel van de onderzoekscommissie. Aan het slot van de persconferentie vatte oude rot in het vak  Cees Boonman de overdonderde reactie onder collega’s treffend samen in één verzuchting: dat het aldus nogal fundamenteel mis met de cultuur is ‘hier op deze vierkante kilometer in Den Haag.’ 

Hybride zwabberkoers

En dan te bedenken dat er een minstens  zo fundamentele aanbeveling door de commissie aan regering en parlement is gericht: een déjà vu voor ons als Ontsporing-auteurs. Hoewel Toorenburg zich niet voor of tegen marktwerking wil uitspreken – en de commissie deze nogal dominant heersende ‘ideologie’ als zodanig in het hele dossier ook niet heeft geanalyseerd – is het ook de commissie duidelijk geworden dat de huidige hybride zwabberkoers tussen privatisering enerzijds en vasthouden aan een haast monopolistisch verzelfstandigd staatsbedrijf totaal is vastgelopen en tot niets dan spoorellende heeft geleid. De ProRail-debatten met Mansveld behoren daar net zo goed toe. De politiek-bestuurlijke aansturing is geen kwestie meer van ‘op de winkel passen’, maar een van voortdurend uitslaande branden blussen.
Ofwel: het wordt hom of kuit nu, precies zoals een oud president-directeur van de NS het ons nog zeer recent zei. Politiek Den Haag moet maar eens echt kiezen. Of  verder privatiseren en pure en goed georganiseerde marktwerking op en om het spoor, of hiermee ophouden en ‘gewoon’ weer gaan voor een goed staatsbedrijf. In beide gevallen dient ‘de politiek’ de kaders te stellen in het belang van reizigers en belastingbetalers. In de jaren tachtig leed de maatschappij onder overheidsfalen, nu is er weer sprake van zowel overheids- als marktfalen en is Nederland op alle fronten in dit dossier ‘het spoor bijster’.

Kleine disclaimer

In Utrecht zal een zucht van verlichting zijn geslaakt nu de NS niet meer als enige echte hoofdschuldige wordt weggezet. In politiek Den Haag dreunt de Fyra-ontsporing des te harder na. Dat staatssecretaris Wilma Mansveld de eer meteen aan zichzelf hield en is opgestapt, maakt namelijk dat zij niet meer als bliksemleider kan dienen.
De bal ligt nu keihard bij De Tweede Kamer en de regering, zij staan nu beiden in een soort open schootsveld
De bal ligt nu keihard bij de Tweede Kamer en de regering, zij staan nu beiden in een soort van open schootsveld. Dat kan nog aardig gaan knetteren op het Binnenhof, want de tegenstelling tussen diegenen die door willen met marktwerking en hen die dat niet willen, is niet eenvoudig te overbruggen of slechten.
We hebben enigszins een schot voor de boeg genomen door de enquêtecommissie onder leiding van Madeleine van Toorenburg tijdens de persconferentie te complimenteren met het eindrapport. De complimenten zijn welgemeend, maar met een kleine disclaimer. We hebben onze mening gebaseerd op een snelle, eerste, vluchtige lezing. We zien ook wel degelijk een aantal omissies en bevreemdende bevindingen en aanbevelingen. Komende dagen zullen we de inhoud van het hele rapport rustig bestuderen om tot onze slot-analyse te komen. We zullen dit addendum-achtige artikel toevoegen aan ons boek en de updates van de Fyra-verhoren publiceren in de vorm van een gratis te downloaden e-boek, een journalistiek-maatschappelijke service die mede mogelijk wordt gemaakt door Follow The Money.
foto 1

Afterparty!

We hopen dat een flink deel van de pakweg veertig bronnen die wij voor, tijdens en na de parlementaire enquête spraken – de hoofdrolspelers dus van deze gitzwarte bladzijdes in de Nederlandse spoorgeschiedenis – aanwezig zullen zijn op onze ‘afterparty’ die we onder de titel ‘De Fyra Finale’ samen met FNV Spoor en #FTM organiseren in het Utrechtse spoorwegmuseum. Een toepasselijke plek om de Fyra en het voorgaande bij te zetten in de collectie van het museum. Tegelijkertijd nemen we deze kans te baat om vooral vooruit te blikken, de Nederlandse spoortoekomst in.
U bent van harte uitgenodigd, al is de kans groot dat het aantal aanmeldingen de zaalgrootte overstijgt. We geven de hoofdrolspelers de gelegenheid om een laatste publieke bijdrage te leveren in debatvorm. Wellicht helpt dit voorlaatste slotdebat vanuit Utrecht politiek Den Haag en de beoogde nieuwe staatssecretaris Sharon Dijksma om de hele zaak in Nederland weer op het goede spoor te krijgen.
Meld u hier aan.

Gerelateerde artikelen

Gastauteur
Gastauteur
FTM.nl biedt opiniemakers de gelegenheid om – op uitnodiging – een bijdrage aan maatschappelijke discussies te leveren.
Gevolgd door 409 leden

Meer lezen over dit onderwerp?

Volg dit dossier en krijg een seintje als er een nieuw artikel verschijnt

Het Fyra-debacle
Toon

Door je te registreren stem je in met ons privacy- en cookiebeleid

166 Bijdragen

Oudste eerst
Nieuwste eerst

goof

Wanneer zou er enquêtecommissie komen over het gevoerde wanbeleid betreft het vluchtelingen beleid want dat die er gaat komen kun je aardig voorspellen.
Onze politieke leiders blinken namelijk uit in ,
"hoe kan ik iets in no-time totaal verkloten en wat de burgers het maximale kan kosten." .

Wordt het niet eens tijd voor een echt grote schoonmaak in Den Haag en dat iedere politieker een IQ test moet ondergaan en een CV van hun staat van dienst voordat ze onze miljarden door wat voor putje dan ook te spoelen .
Het gaat niet meer over miskleunen van een paar miljoen maar jaarlijks over vele miljarden en die de Jannen met de korte achternaam kunnen ophoesten.

engel92

goof
Precies. En een grondig psychiatrisch onderzoek.

DrNomad

Tot nu toe hebben de auteurs iedere gelegenheid aangegrepen om privatisering/liberalisering zwart te maken. De comissie zegt dat de hybride constructie tot rommel heeft geleid. Plus dat de NS vooral bezig was haar monopoliemacht te behouden ten koste van de reiziger.

Dus als je voor helemaal publiek kiest, krijg je een nog meer monopolist die zijn eigen macht voorop stelt, boven het belang van de reiziger. Maar dat zullen de socialisten wel weer onder het tapijt vegen 'wij komen op voor de NS medewerkers'....

jopie1978

DrNomad
Met zo weinig concurrentie op het spoor maakt de NS zich echt niet zo heel erg druk over haar marktaandeel lijkt me zo. Personenvervoer over rails heeft bij mijn weten nog geen normaal marktprofiel gebaseerd op concurrentie. Je hebt 11 vervoerders waarbij iedere vervoerder zich richt op een specifieke doelgroep. Waar je in de zorg tenminste nog meerdere aannemers voor hetzelfde werk hebt, oftewel concurrentie op een bepaald vlak, heb je dat op het spoor nog niet.

Als men meer marktwerking op het spoor zou willen inzake personenevervoer, dan zou men misschien wel de NS kunnen opdelen in 12 regionale bedrijven (1 voor iedere provincie). Op deze wijze heb je bij aanbestedingen voldoende concurrentie om enigzins te beginnen te denken aan marktwerking, of in ieder geval op de langere termijn.

iFred

<blockquote>dat het aldus nogal fundamenteel mis met de cultuur is ‘hier op deze vierkante kilometer in Den Haag.’ </blockquote>
Tot deze conclusie is de kiezer inmiddels al lang gekomen. Feit is dat er gewoon geen kwaliteit is in de politiek (aangevoerd door lege huls Rutte die alles weglacht) om dit soort debakels te voorkomen.

Verder valt me wederom op dat de schrijvers van dit artikel weer élke gelegenheid aangrijpen voor stuitende zelfpromotie. Ik heb dit, behalve bij DWDD, nog niet eerder gezien in de MSM. FtM moet dit eens een keer aanstippen bij deze egotrippers.

jefcooper

iFred
Dat toch al slecht betaalde journalisten hun boeken promoten, dat ligt voor de hand.

John Jansens

Wat de gang van zaken uitgebreid demonstreert, is de totale afgang van 2e kamer en regeringen sinds de neo-liberalisering ingevoerd werd.
Tekenend is wel de aanstelling van "het lelijke eendje" van het kabinet als opvolger op deze portefeuille :zij is (wellicht nog ná haar lintjesknippende minister,die natuurlijk -vanwege haar verleden in dit debacle- óók had moeten aftreden!) een toonbeeld van een zichzelf buiten eventuele politieke verantwoordelijkheid manoeuvrerende miss Piggy (en dan bedoel ik niet haar vanouds volumineuze verschijning,maar het intellectuele volume dat richting moet geven aan "beleidsmatige" maatregelen!).


Het lijstje incompetente bewindvoerders in dit kabinet is inmiddels gelijk aan het aantal kabinetsleden,
en de 2e kamer lijkt besloten te hebben dat ten koste van alles de toenemende machtspositie van Wilders en zijn zetelvullende zakkenvullers -welke door henzélf en het door hen "ondersteunde" zootje politieke kreupelen in het kabinet veroorzaakt is !- te dwarsbomen, door het kabinet NIET te laten vallen...
Waarmee ze zichzelf als incompetente zakkenvullers die voor de kiezers geen énkele functie meer vervullen te kijk zetten...toch?
(Iets wat trouwens óók gezegd kan worden van zowat de totále "officiele" nieuwsvoorziening !)


Alléén op internet vindt je nog reeele analyses op sites als FTM...waarvoor dank...toch?

engel92

John Jansens
I couldn't agree with you more!

Repelsteeltje

John Jansens
Jij
komt vaak met originele invalshoeken, spelt foutloos, blijft altijd
bij de feiten en je gedraagt je als een heer. Je bent een aanwinst
voor deze site.

jefcooper

Ik zie niet hoe dit onderzoek iets anders oplevert dan dat naar RSV, of de Betuwelijn.
Stupiditeit, en gebrek aan verantwoordelijkheid nemen.
Het enige is dat het hier om een twintig jaar wanbeleid gaat, van de hele politieke kaste.
Natuurlijk, het EU neoliberale streven maakte het erger, en het EU waanidee dat producenten zichzelf kunnen controleren, maar ging het dan in de RSV tijd beter ?
Molkenboer ontsloeg Henk Bosma, de Fries die zich verzette tegen de RSV waanzin.
De PvdA is nu naarstig op zoek naar een staatssecretaris, de domste der dommen wordt genoemd, terwijl Guusje ter Horst thuis duimen zit te draaien.
Rutte heeft het over 'een goede reactie', in plaats van over de bezem te halen door de Haagse augiasstal.
Het Fyra debakel staat volgens mij ook model voor al de mislukte IT projecten, ook daar geen kennis van zaken, en geen leiding.
De eerste metro schuifelde net door de NZ lijn, die in plaats van 300 miljoen drie miljard heeft gekost.
Cohen wast zijn handen in onschuld, 'niet mijn portefeuille'.
Ik zie niet staan wat beweerd wordt, dat Mansfeld blij was weg te kunnen, voor ze door de Prorail affaire weggestuurd werd.

Ian

De auteur verwacht dat het gaat 'knetteren' op het binnenhof in het open schootsveld. Blijkbaar nog nooit gehoord dat indien iedereen schijnbaar verantwoordelijk is, uiteindelijk niemand verantwoordelijk is. Zou mijn aandacht en energie maar eens richten op de laatste 2 alinea's in het enquete-rapport: vertrouwelijke stukken die niet opvraagbaar zijn, want vertrouwelijk (=achterkamertjes) overleg, en de laatste alinea:

Lobbypraktijken NS over het randje
In de 2e kamer is het sentiment jegens NS overwegend positief. Dat vormt een voedingsbodem voor de intensieve lobby van NS. Uit deze enquete is bovendien gebleken dat NS gelobbyd heeft om de instelling van deze parlementaire enquete tegen te houden, hetgeen de commissie ronduit afkeurt.

Het is duidelijk waar de prioriteiten liggen van 'onze' politici. 11 miljard euro down the drain, en dit kabinet blijft zitten omdat ze volgend jaar 6 maanden EU voorzitter mogen spelen van Führer Schnappsnase Juncker en z'n retejong Timmerfrans.

GuusjA

Ian
In principe kan iedereen overal ter wereld deelnemen aan de driejarige opleidingen, mits ze door de UNHCR erkend zijn als gelukszoeker en heeft aangegeven om te gaan participeren in het systeem 'Leven en Laten Leven'. In het scenario van netwerk @SuperWil hoeft over 5 jaar geen enkel lid van netwerk @MinPres (de bewoners van de Eerste en Tweede Kamer, de Raad van State en het ministerie van Algemene Zaken) terug te komen, omdat ze totaal niet relevant zijn in het systeem 'Leven en Laten Leven'.

http://nos.nl/artikel/2065882-verborgen-gebreken-bedreigen-binnenhof.html

UBS AG is een Zwitserse bank met hoofdkantoren in Zürich en Bazel. volgens Wikipedia is de bank de grootste vermogensbeheerder ter wereld. Ze beheerde in 2004 een vermogen van 2.250 miljard Zwitserse franken en heeft al een voorspelling welke steden het slachtoffer gaan worden van de 3e SpinozaGolf. Amsterdam staat zesde in een wereldwijde ranglijst van steden met een overspannen huizenmarkt.

http://nos.nl/artikel/2065881-amsterdam-in-top-wereldwijde-huizenbubbels.html

De Amsterdamse hoogleraar woningmarkt Johan Conijn: Het zou mij zeer verbazen als er de komende jaren een correctie komt in Amsterdam. Historisch gezien zijn de huizen in Amsterdam niet duur, na de daling van de prijzen tijdens de crisis. En er zijn in Nederland ook woningtekorten en Amsterdam en de Randstad zijn zeer in trek. Ik voorzie geen sterke daling."

Blijkbaar denkt Johan Conijn dat hij niet ontslagen gaat worden, omdat hij geen kennis van de 'Logica van de 1'heeft en daarom blij moet zijn met het wereldwijde monetair gefinancierde @basisinkomen.

http://www.trouw.nl/tr/nl/4496/Buitenland/article/detail/4173735/2015/10/29/Online-universiteit-biedt-vluchteling-gratis-driejarige-studie.dhtml

boftm

Ian
Ja, eens kijken hoe onze regering zich staande weet te houden buiten de Nederlandse politiek tijdens het 6 maanden durende EU voorzitterschap.
Heb nog steeds dat beeld van Balkenellende op bezoek bij Bush op het netvlies staan. Wat had ikzelf daar last van een plaatsvervangend schaamtegevoel.

Leprechaun

Ik heb het al eerder hier op FTM aangegeven, dat ik mij verbaast heb dat de NS /Prorail en/of onze overheids verantwoordelijken nooit wat geleerd hebben van de Japanse spoorwegen.

Daar is het spoornetwerk veel gecompliceerder, complexer, het landschap "uitdagender" en het weersomstandigheden extremer en niet te vergeten, want daar draait het allemaal om, daar doe je het voor, het aantal piekreizigers een factor 30 ofzo hoger dan in Nederland.

Als een (hogesnelheids)trein in Japan een paar seconden te vroeg of te laat een spoorstation dreigt binnen te lopen meldt de treinmachinist dat zo snel mogelijk via de intercom. Hij voegt daar zijn welgemeende excuses aan toe.

Is de trein precies op tijd dan hoor je niets via de intercom, maar reken maar dat iedereen zich de trots van de treinmachinist kan indenken en aanvoelen.

Red Mijniet

Volg het geld. Dit neoliberale avontuur heeft de werkende Nederlander (7,2 miljoen) zo'n 1500 euro gekost. Tel uit je winst. Ben benieuwd wanneer de cijfers over ons fantastische zorgstelsel op straat komen te liggen. Dan hebben we nog de steun aan de banken, de woningcorporaties, enzovoorts enzovoorts.

De vraag "wie ons arm houdt" is afdoende beantwoord. Omdat ie zo mooi van eenvoud is, nogmaals een overzicht van de gecorrigeerde koopkrachtontwikkeling van Jan de Arbeider:

http://dmphotoprovider0.demorgen-cdn.be/photo/hoe-de-lonen-en-de-koopkracht-sinds-1945-evolueerden/Njg0Yy9heC81NzMwNDkzMS82NDJ4OTk5L0ZU/642x999_57304931.jpg?ck=7252067&v=ppAi4yD

docki

"Dat staatssecretaris Wilma Mansveld de eer meteen aan zichzelf hield en is opgestapt ..."

Weer een vorm van Haguespeak.
Kan iemand misschien eens uitleggen wat wegduiken voor het afleggen van verantwoording met 'eer' te maken heeft?

jefcooper

docki
Zo heet met de staart tussen de poten afdruipen.

Hilterman

docki
Dat is een handig Haags truukje. Zodra een bewindspersoon beschadigd dreigt te worden bij het moeten afleggen van verantwoording over het gevoerde beleid treedt de persoon in kwestie af.
Meneer Donner is daar een treffend voorbeeld van. Hij dreigde afgebrand te worden en koos het hazenpad. Dit soort "kopstukken" mogen van hun politieke partij nooit beschadigd raken omdat dan hun toekomst, vice voorzitter van de Raad van State op het spel komt te staan.
Donner was verantwoordelijk voor de dood van elf onschuldige mensen bij de Schipholbrand. Dat belette hem niet later opnieuw alle regels over brandveiligheid voor het detentiecentrum te negeren. De gemeente wenste geen nieuwe vergunning te verlenen. Dat omzeilde Donner handig met een Koninklijk Besluit.
Best handig om een beetje rechten gestudeerd te hebben als minister van justitie.

Yogibeer

Het is verheugend dat drie decennia van een desastreuze ideologie, van een gedereguleerde vrije markt, met privatiseringen, afbraak van sociale en nutsvoorzieningen, en rampzalig bezuinigen door een volledig misplaatste focus op staatsschuld, nu op veel plaatsen versneld naar haar einde loopt.


In Griekenland, bij de Britse Labour-partij, sinds kort ook in Canada en in Portugal, en al langere tijd onopgemerkt in Italië, zijn, of worden, de neoliberale veren afgeschud. En momenteel horen zelfs sommigen in de neoliberale hoogburcht van Nederland ook het rommelen van een naderend groot onweer in de verte.

Leprechaun

Yogibeer
HEAR, HEAR, HEAR ......


Heel Nederland zou dit tegelijk hardop moeten nazeggen en thuis met de handjes op de tafel trommelen (niet rommelen dus want dat lijkt niet op het geluid van onweer), als support voor Yogi die het toch maar weer eens goed voor ons schriftelijk samenvat.

Ik heb weleens beelden gezien van een land dat ook tegengeluid liet horen door allemaal te gelijkertijd naar buiten gaan en met een pollepel op een pan of deksel te slaan.

Idee om zo iets in Nederland te organiseren?

Ludovikaa

In het kader van "follow the money" ben ik ook wel nieuwsgierig waar al die miljarden heen zijn gegaan. Weet iemand een korte samenvatting?