PvdA-Tweede Kamerlid Henk Nijboer deed het voorstel voor een verbod op tussentijdse renteverhoging donderdag in de Tweede Kamer. Zowel Nijboer als SP-Kamerlid Arnold Merkies stelden eerder al Kamervragen over de opslagverhogingen. Veel MKB'ers zijn boos over de plotse verhogingen, die vaak gepaard gaan met een zeer magere onderbouwing. Vooral voor ondernemers die dachten hun rentelast te hebben vastgezet met een renteswap, kwam de verhoging vaak als een totale verrassing. De laatste maanden zijn dan ook al twee claimclubs opgericht omdat op deze manier 'miljarden onterecht zijn weggesluisd', in de woorden van Pieter Lakeman, initiatiefnemer van een van de massaclaims in een eerder gesprek met Follow The Money. 'Dat geld moet terug naar de mkb’er.' Ondernemers met een lening met een variabele rente, betalen daarop een opslag. Die opslag kan de bank verhogen, bijvoorbeeld als de lening tijdens de looptijd risicovoller is geworden, omdat de onderneming er slecht voorstaat. De bank kan echter ook om algemene redenen de opslag verhogen, de zogeheten liquiditeitsopslag. Die opslag rechtvaardigen de banken door zich te beroepen op  veranderde marktomstandigheden, waarbij het aantrekken van geld en kapitaal duurder is geworden, ondanks de lage rente van de ECB.

'Eenzijdige opslagverhoging niet van deze tijd'

Volgens Nijboer geven banken zichzelf echter te veel vrijheid om rentes zomaar te verhogen. 'Ik  vind de eenzijdige mogelijkheid om de rente te verhogen niet meer van deze tijd. Ik vind dat dit uit de algemene bankvoorwaarden moet', zei Nijboer in een commissievergadering van de Tweede Kamer. Merkies stelde eerder deze week een reeks vragen over onder meer de opslagverhogingen. Daarin vroeg hij de minister onder meer of hij van plan was de liquiditeitsopslagen te laten terugdraaien. 'Het MKB incasseert nu de klappen van een crisis die is veroorzaakt door de banken', stelde de SP’er tijdens de commissievergadering.

Dijsselbloem: eerst transparantie, dan actie

De vraag is of minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem de banken onder druk gaat zetten. De PvdA-minister lijkt daar op korte termijn echter weinig voor te voelen. Hij gaf vorige maand in antwoord op Kamervragen van Nijboer aan zich 'ervoor in te zetten dat kredietaanbieders zowel consumenten als ondernemers duidelijk informeren over de componenten waaruit de variabele rente is opgebouwd.' Maar benadrukte tegelijkertijd het belang van de bepaling dat 'indien sprake is van een variabele rente de kredietaanbieder de hoogte van de rente [zal] kunnen wijzigen. De kredietaanbieder kan daarmee risico’s aan haar kant ondervangen.'

'Indien het toch nodig blijkt, zal ik dit in overweging nemen'

Dijsselbloem wil eerst praten over meer transparantie en dan pas over het beperken van bankenvrijheid. ‘Ik zal mij inzetten dat kredietaanbieders [...] ondernemers duidelijk informeren over de componenten waaruit de variabele rente is opgebouwd en bij wijziging van de variabele rente aangeven welke component of componenten aanleiding hebben gegeven tot de rentewijziging. Indien blijkt dat het toch nodig is om dit wettelijk te verankeren dan zal ik dit in overweging nemen.’ In de commissievergadering stelde Dijsselbloem dat de overheid de renteverhogingen niet kan aanpassen. Wel zegde hij toe de opslagverhogingen nogmaals met toezichthouder AFM te bespreken. Reactie Nederlandse Vereniging van Banken op het voorstel van Nijboer: 'Banken vinden het vervelend als er in de beleving van klanten onduidelijkheid bestaat over het hoe en waarom van opslagen. Heldere communicatie en uitleg hierover is dan ook belangrijk en waar nodig zullen banken dit verbeteren. Opslagen stellen banken in staat in te spelen op risico’s die zich tijdens de looptijd van een financiering kunnen voordoen. Het verbieden van opslagen vinden banken niet werkbaar omdat hiermee de mogelijkheid wordt ontnomen om rekening te houden met veranderingen in het risicoprofiel van de klant of met de ontwikkeling op de kapitaalmarkten. Hierdoor wordt je als bank bij tegenzittende omstandigheden als het ware gedwongen om meer risico’s te nemen met het spaargeld dat banken beheren en dat kan niet de bedoeling zijn. Het is de functie van banken om risico’s te beprijzen en een verbod hierop is dus onverstandig.' ————

FTM-onderzoek: meld je opslag hier

FTM doet onderzoek naar de opslagen. Als u een lening met een rentederivaat heeft, laat ons dan weten wanneer en met hoeveel de rente is verhoogd. En door welke bank. Stuur ons (geanonimiseerd) brieven van banken over de opslagverhoging. Die zullen we niet publiceren, zij dienen slechts om een goed beeld te krijgen. Direct reageren kan natuurlijk ook, hieronder. Ons emailadres is opslag@ftm.nl