De hoorsessie in de Tweede Kamer is al weer even geleden, het bijbehorende rapport van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) diep onder in een kast verdwenen - en het thema Bijzonder Beheer staat inmiddels op een lager pitje, mede omdat de macro-economische ontwikkelingen de goede kant op lijken te gaan.

Zwartboek

De Nederlandse Vereniging van Banken heeft een 10-puntenhandreiking gepubliceerd en de AFM rapporteert uiterlijk medio 2016 weer over het thema Bijzonder Beheer. Een kans voor de AFM om het zeer zwakke rapport (met name qua onderzoeksopzet) te corrigeren. Ook de Tweede Kamerfractie van het CDA laat het thema niet los. Nog voor de komende jaarwisseling komt het beloofde zwartboek met Bijzonder Beheer-voorbeelden uit. Van groot belang dus om beide partijen te blijven voeden met concrete zaken die anders moeten. Een selectie van de afgelopen tijd:

Bouwonderneming zit vast bij ING

▪ De heer Jansen heeft een middelgrote bouwonderneming en bankiert bij ING. De leningomvang in de bouw is al snel wat hoger en bij Jansen is hij tussen de tien en vijftien miljoen euro. Ondanks ruim voldoende dekking en prima cashflow, besluit de bank de onderneming naar Bijzonder Beheer te boeken en een Bijzonder Beheer-fee in rekening te brengen van 40.000 euro per maand. Dit boven op de contractueel vastgelegde afspraken. De ING bank verwijst naar de algemene voorwaarden als legitimatie. Voor bouwondernemingen bleek het de afgelopen jaren onmogelijk om over te stappen naar een andere bank. De onderneming bestaat nog steeds, ondanks een inmiddels aan ING betaalde Bijzonder Beheervergoeding van ruim 1,5 miljoen euro.

Even niet opgelet

▪ Dezelfde ING bank heeft een leisure-ondernemer in de boeken. De betreffende ondernemer let door persoonlijke en zakelijke omstandigheden niet voldoende op het aan hem toegestuurde renteverlengingsvoorstel. Totdat hij in één keer bericht krijgt dat de rente op zijn leningen voor tien jaar is vastgezet. Hoe kan dat nou? Hij had immers altijd variabel of één jaar vast en bovendien frequent contact met zijn accountmanager. Hij doet navraag. De bank had hem een brief gestuurd dat zonder reactie zijn rentes langjarig zouden worden vastgezet.

In de brief bood de ING bank ook alleen vijf en tien jaar rentevast aan

In de brief bood de ING bank ook alleen vijf en tien jaar rentevast aan. Ondanks de volledig doorlopen klachtenprocedure was de bank niet te vermurwen. De ondernemer had beter op moeten letten, de bank mag zelf weten welke termijnen zij wel en niet aanbiedt en bovendien zegt de ING dat de Basel-richtlijnen de bank dwingen tot langere rentevaste periodes. Daar bleef het echter niet bij. De ondernemer besluit de leningen één maand na de betreffende verlengingsdatum dan maar af te kopen. De bank verwijst naar artikel 25 van de algemene bepalingen van kredietverlening en wil gederfde inkomsten bij afkoop. Laat banken nu de gederfde inkomsten berekenen door het klanttarief te vergelijken met de rente op de interbancaire kapitaalmarkt. Voor uw beeld in dit geval klantrente 4,8%, interbancaire rente 0,4 procent. Verschil 4,4 procent. Afkoop bleek zoals u begrijpt niet mogelijk. Gek trouwens dat artikel 25 niets zegt over welke rentes met elkaar worden vergeleken bij gederfde inkomsten.

Bestuurdersaansprakelijkheid

▪ Een ondernemer in de interieurinrichting bankiert al geruime tijd bij ABN Amro. Eerlijk is eerlijk, het ging niet helemaal goed. Er waren tekorten en de ABN ging over tot het opzeggen van de kredieten en leningen. Tot nu toe mogelijk nog begrijpelijk. Dit gebeurde echter in 2010! De ondernemer bankiert nu nog steeds bij ABN Amro Bijzonder Beheer. De bank ontvangt alle verpande opbrengsten dagelijks en bepaalt zelf welke betalingen zij wel of niet fiatteert.

De bank ontvangt alle verpande opbrengsten dagelijks en bepaalt zelf welke betalingen zij wel of niet fiatteert

In het kader van bestuurdersaansprakelijkheid is het boeiend wie hier nu eigenlijk de ondernemer is. Bovendien heeft ABN Amro het bijzondere gebruik om bij een groot aantal Bijzonder Beheerklanten geen rente meer af te schrijven. Vergist u zich niet. De rente is er nog wel hoor. Bij aflossing, overgang naar een andere bank of faillissement berekent de bank de rente handmatig! Zou dit wellicht het drukken van vennootschapsbelasting zijn of het drukken van het obligo in default? Mevrouw De Kluis, eindverantwoordelijke van Bijzonder Beheer ABN, geeft bij navraag aan dat zij over het door haar gevoerde beleid alleen verantwoording aflegt aan de toezichthouder. ▪ Een scheepvaartondernemer heeft een geschil met de Rabobank. Na een lange procedure met advocaten komt er een overeenkomst tot stand tussen de Rabobank en de ondernemer. Eind goed al goed.

Ondernemer draait op voor 60.000 euro advocaatkosten

Behalve dat de bank besluit op basis van de algemene voorwaarden haar advocaatkosten ter hoogte van 60.000 euro af te boeken van de rekening-courant van de ondernemer. Geen keus voor de ondernemer. De algemene voorwaarden staan dit toe. Bovendien vervalt de overeenkomst en worden aanvragen van de ondernemer niet in behandeling genomen wanneer de ondernemer blijft protesteren. En oh ja, de ondernemer kan ook de BTW niet terugvragen, de facturen staan immers op naam van de bank. Leest u hier alle beloftes uit de bankierseed en oordeelt u zelf over genoemde voorbeelden.   Deze column werd geschreven door voormalig bankier Folkert Fennema. Fennema was tot april 2011 werkzaam als commercieel directeur bij Friesland Bank. Tegenwoordig is hij met zijn bureau Tybalt actief als verander- en interimmanager.