Laksheid bij en keuzes van Rabobank leiden ertoe dat ondernemers met financiële problemen niet tijdig, en al helemaal niet proactief, deskundige hulp aan hun ziekbed zien verschijnen, voorzien van precisie-instrumenten en therapieën op maat, maar eerder hardhandige slagers met een botte bijl. Bedrijven ervaren de afdeling Bijzonder Beheer van hun bank dan ook bepaald niet als een 'ziekenboeg' waar zij worden bijgestaan om op krachten te komen, waardoor zij eventueel zouden kunnen herstellen. Ondernemers vertellen vrijwel geen medewerking van hun bank te krijgen. In de praktijk is vaak sprake van een onthutsend harde, eenzijdige tot zelfs ondeskundige aanpak die meer wegheeft van de praktijk in een 'abattoir'. De oorzaak ligt voor een groot deel bij de Rabobank, die zelf de problemen boven het hoofd heeft laten groeien. Daarvoor zijn tenminste vier argumenten aan te dragen: (1) Hun commerciële focus belemmerde dat de bank op tijd in actie kwam (2) Een naar binnen gekeerde organisatie (3) Een voorkeur voor standaardprocedures boven maatwerk (4) Te grote klantportefeuilles voor MKB-accountmanagers

Onvoldoende kennis van problemen

Al in 2008/2009 rapporteerden meer en meer MKB’ers verliezen. De Rabobank kon door haar omvangrijke marktaandeel voorzien dat een toename van bedrijven met verslechterende resultaten óók binnen de bank veel extra tijd en aandacht van accountmanagers zouden gaan vergen. Zodra een bedrijf namelijk twee verliesjaren rapporteert, moet er door de afdeling Bijzonder Beheer hulp worden geboden. De Rabobank liet echter na adequaat in actie te komen. Zij verdiepte zich onvoldoende in de problemen bij klanten of in de gevolgen daarvan voor de bank. In 2009 werd niet massaal gekozen voor intensiever relatiebeheer. Ook is nauwelijks geïnvesteerd in extra hulpmogelijkheden voor getroffen bedrijven. Als de spreekwoordelijke zachte heelmeester heeft de Rabobank stinkende wonden helpen ontstaan. Aandacht van de Rabo ging uit naar verkoop. Prioriteit kregen renteswaps en uitbreiding van marktaandeel. Hele afdelingen accountmanagement kregen intensieve trainingen om opgeschroefde verkoopdoelen te halen. Meer nieuwe klanten werven. Meer financieringen verstrekken. Meer renteswaps verkopen. Meer verzekeringen. Meer winst.

'MKB’ERS VERTELLEN SOMS EEN JAAR OF LANGER NIETS VAN HUN ACCOUNTMANAGERS TE HOREN, ZELFS BIJ VERSLECHTERENDE RESULTATEN'

Verder spelen bankfusies, interne onzekerheid, reorganisaties en nieuwe automatisering een hoofdrol. Rigide, tijdrovende processen gingen voor op klantbelang. Te grote klantportefeuilles en toename van het aantal probleemdossiers belemmeren dat voldoende aandacht aan individuele klanten kan worden besteed. MKB’ers melden soms een jaar of langer niets van hun accountmanagers te horen, zelfs bij verslechterende resultaten. In 2009 waren Bijzonder Beheer-afdelingen te klein, onderbezet en niet voorbereid op toename van probleemdossiers. Om die achterstand in te halen is later keihard ingegrepen. Bijzonder Beheer werd toen wel versneld uitgebreid maar vooral om de risico’s voor de bank in kaart te brengen en om zekerhedendossiers op orde te brengen. Jonge, vaak nog onervaren riskmanagers waren onvoldoende in staat om in oplossingen mee te denken. Door de keuzes die de bank maakte, ontbrak het aan tijd en gelegenheid om te proberen het snel gestegen aantal kwetsbare, maar wél levensvatbare, bedrijven er samen bovenop te helpen.

Recessie

Natuurlijk speelt de recessie een rol. Veel ondernemers hebben zelf ook te laat ingegrepen en zij zijn verantwoordelijk voor hun keuzes. Dat laat echter onverlet dat de Rabobank te laat in actie is gekomen en zo de schade heeft laten oplopen. Dat maakt die bank grotendeels verantwoordelijk voor haar hoge aantal probleemdossiers. Maar ook voor de gevolgen daarvan, het gebrek aan professionele begeleiding en de eenzijdige harde aanpak. En dat maakt haar nu medeverantwoordelijk voor negatieve effecten bij talloze getroffen bedrijven en bij hun relaties. De reclameboodschap 'aandeel in elkaar' kan inhoud krijgen als Rabo de 'slagers' wegstuurt en weer vervangt door 'artsen'. Michiel Werkman is voormalig zakelijk bankier. Sinds 2012 staat hij als onafhankelijk business consultant MKB ondernemers bij in financierings- en derivatenkwesties. Michiel is gastdocent, auteur & uitgever van het boek ‘Rotbanken’, waarin hij ondernemers leert 'de "taal" van geldschieters te spreken'. Voorts is hij mede-oprichter van de Coöperatieve Kredietunie Stad Amsterdam en projectleider bij de Vereniging Kredietunies in Nederland.