Hoe Rabobank deze ondernemer bijna kapot maakte
18
Rabobank staat zichzelf toe om zonder pardon kredietrelaties op te zeggen en het beheer van bankrekeningen over te nemen. Dat heeft kwalijke gevolgen, blijkt uit dit verhaal van een ondernemer in nood. 'We konden niet eens boodschappen meer doen.'
Het MKB heeft het zwaar. Maar liefst vier op de tien ondernemers heeft financiële problemen, zo blijkt uit onderzoek van televisieprogramma EenVandaag onder ruim 1800 ondernemers. En één op de vijf ondernemers zit inmiddels bij de beruchte afdeling “bijzonder beheer” van banken, waar het er meestal niet zachtzinnig aan toe gaat.
Banken bevinden zich zoals bekend in een machtige positie ten opzichte van ondernemers. Dat banken van die positie misbruik maken, haalt minder vaak de openbaarheid. Dat komt omdat ondernemers zich meestal niet durven uit te spreken, omdat ze bang zijn voor de repercussies. Denk aan het opzeggen van de kredietrelatie door hun bank.
Maar Gerwald van Noordenburg uit het Gelderse Andelst is de angst voorbij. De Rabobank Oost-Betuwe heeft het volgens hem zo bont gemaakt, dat hij aan FTM en EenVandaag vrijelijk vertelt over wat hem is overkomen. Hoogtepunt van de slepende affaire is dat zijn bankrekeningen vanaf begin dit jaar maandenlang zijn geblokkeerd door de bank. 'We konden in het begin niet eens meer boodschappen doen', vertelt de eigenaar van Van Noordenburg Groenvoorziening, die door de blokkade in grote moeilijkheden is gekomen.
(Klik hier voor de gehele uitzending van EenVandaag van zaterdag 24 augustus)
De blokkade betekent dat Van Noordenburg geen enkele transactie kan uitvoeren zonder toestemming van de bank. Iedere factuur moet hij inscannen en opsturen in de hoop dat die betaald wordt. 'Facturen van 2012 werden sowieso niet betaald. Onze ziektekostenpremie en alle andere automatische incasso's werden stilgelegd. De Belastingdienst werd niet betaald. We zijn nog bijna afgesloten van gas- en licht.' Zelfs de premie voor de overlijdensrsicopolis, die nota bene liep bij Rabo-dochter Interpolis, loopt achterstand op, waardoor de Gelderlander zijn dekking dreigt kwijt te raken.
Ondertussen stromen de aanmaningen binnen en staan de mannen van het incassobureau regelmatig voor de deur. 'Voor de reputatie van mijn bedrijf was de situatie niet best', vertelt Van Noordenburg. “Ondernemen werd ons doelbewust onmogelijk gemaakt.” En dat terwijl de ondernemer zijn rekeningen best kon betalen. Zijn bedrijf was weliswaar verliesgevend – hij had een belangrijke opdrachtgever verloren – maar hij had niet één betalingstermijn gemist op de rente- en aflossing van de ruim 6,5 ton aan leningen van Rabobank, zo bevestigt zijn accountant Mari Thijssen (Flynth) en blijkt ook uit de correspondentie met de bank.
Omdat de omzet was teruggelopen had Van Noordenburg eind vorig jaar al ingegrepen. 'We hebben een groot deel van het personeel ontslagen om de kosten terug te brengen, en de bank op de hoogte gebracht van de situatie', zegt de hovenier. Ondanks die ingreep, gingen bij Rabo de alarmbellen af en volgde half januari een rigoureuze stap: opzegging van de financieringen vanaf 13 mei. 'U bent niet langer in staat om uw verplichtingen jegens onze bank en de crediteuren na te komen. Aflossing van de door onze bank aan u verstrekte financieringen is alleen mogelijk uit de verkoop van de woning met bedrijfsopstallen en de verkoop van het machinepark', schrijft de dienstdoende Rabo-kredietbeoordelaar Henk in een brief die inslaat als een bom.
De brief van Rabobank waarin de bank het krediet opzegt:
Van Noordenburg was namelijk wel in staat om aan zijn verplichtingen te voldoen en had zoals gezegd nul betalingsachterstand. Bovendien bleek uit taxatierapporten dat het huis en machinepark, die gelden als onderpand voor de leningen, ruim voldoende dekking boden. Met zijn accountant had hij een plan gemaakt om de onderneming voort te zetten in afgeslankte vorm. Met andere woorden: er was voor Rabo geen geldige reden de financieringen op te zeggen en het beheer van de bankrekeningen over te nemen.
Toch dreigde de bank zijn huis en machinepark te executeren, als hij niet op 13 mei zijn leningen heeft afgelost. Als uitsmijter vermeldt de brief dat als hij aflost zoals de bank graag wil, er sprake kan zijn van – het staat er echt – een 'vergoeding vanwege vervroegde aflossing.' Vervolgens wijst de bank erop dat als er niet betaald wordt “onze bank de verplichting heeft een betalingsachterstand te melden bij het Bureau Krediet Registratie. Melding van een betalingsachterstand kan gevolgen hebben voor iedere eventuele financieringsaanvraag en aanvraag voor een nieuw mobiel telefoonabonnement”.
Ondertussen had Van Noordenberg noodgedwongen bij SNS een rekening geopend om enig financieel zelfbeschikkingsrecht terug te winnen. Toen het Betuwse kantoor daar lucht van kreeg, reageerde bankman Henk en zijn college van Bijzonder Beheer furieus. 'Ik kreeg niet eens een hand toen we langskwamen', zegt de ondernemer. De bankiers lieten weten dat het handelen van Van Noordenburg ze 'mateloos irriteert' en dat 'vertrouwen' ernstig is geschaad, omdat hij het lef had betalingsverkeer langs een andere rekening te laten lopen – de wereld op zijn kop.
Mag een bank zomaar een kredietrelatie opzeggen?
Na veel stress en interventie van een financieel adviseur is het in mei niet tot verkoop van de woning en het machinepark gekomen. In plaats daarvan krijgt de hovenier uit Andelst begin juni per brief te horen dat vanwege de 'verwachte positieve liquiditeitsontwikkeling' hij tot medio 2014 de gelegenheid krijgt de financiering onder te brengen bij een andere geldverstrekker. Ook heeft Rabo de rekening weer vrijgegeven.
De bank blijft bij zijn opzegging van de leningen, maar geeft na veel getouwtrek nu wel een normale termijn om de zaken zo te regelen dat Van Noordenburg en zijn gezin in zijn huis kan blijven wonen. Over de door toedoen van Rabo niet-betaalde premie voor de overlijdensrisicoverzekering heeft bankier Henk nog wel een laatste woordje over: 'Ik wijs erop dat u zelf verantwoordelijk bent voor de betaling van de premie.'
Zo loopt het toch nog enigszins goed af voor Van Noordenburg. Maar de gebeurtenissen roepen wel de vraag op of een bank zomaar een kredietlijn mag opzeggen en het beheer van een bankrekening mag overnemen. De algemene voorwaarden van Rabobank staan het in principe wel toe, maar dat wil niet zeggen dat alles geoorloofd is. Een opzegging moet volgens vaste rechtspraak proportioneel zijn en is alleen gerechtvaardigd als minder verregaande maatregelen niet volstaan. Vanzelfsprekend heeft een bank ook geen carte blanche om rekeningen stil te leggen – dat kan onder omstandigheden onrechtmatig zijn.
Voor kleine ondernemers is een gang naar de rechter echter vaak te duur, en dat weten banken maar al te goed. Ondernemers zullen er op een andere manier uit moeten komen, als ze door de bank tegen de muur worden gezet.
Rabobank heeft inmiddels excuus aangeboden aan de familie Van Noordenburg voor de gang van zaken en wil op korte termijn in gesprek. De woordvoerder van Rabobank wil niet op de kwestie ingaan.
(Klik hier voor de gehele uitzending van EenVandaag van zaterdag 24 augustus)
De blokkade betekent dat Van Noordenburg geen enkele transactie kan uitvoeren zonder toestemming van de bank. Iedere factuur moet hij inscannen en opsturen in de hoop dat die betaald wordt. 'Facturen van 2012 werden sowieso niet betaald. Onze ziektekostenpremie en alle andere automatische incasso's werden stilgelegd. De Belastingdienst werd niet betaald. We zijn nog bijna afgesloten van gas- en licht.' Zelfs de premie voor de overlijdensrsicopolis, die nota bene liep bij Rabo-dochter Interpolis, loopt achterstand op, waardoor de Gelderlander zijn dekking dreigt kwijt te raken.
Ondertussen stromen de aanmaningen binnen en staan de mannen van het incassobureau regelmatig voor de deur. 'Voor de reputatie van mijn bedrijf was de situatie niet best', vertelt Van Noordenburg. “Ondernemen werd ons doelbewust onmogelijk gemaakt.” En dat terwijl de ondernemer zijn rekeningen best kon betalen. Zijn bedrijf was weliswaar verliesgevend – hij had een belangrijke opdrachtgever verloren – maar hij had niet één betalingstermijn gemist op de rente- en aflossing van de ruim 6,5 ton aan leningen van Rabobank, zo bevestigt zijn accountant Mari Thijssen (Flynth) en blijkt ook uit de correspondentie met de bank.
Omdat de omzet was teruggelopen had Van Noordenburg eind vorig jaar al ingegrepen. 'We hebben een groot deel van het personeel ontslagen om de kosten terug te brengen, en de bank op de hoogte gebracht van de situatie', zegt de hovenier. Ondanks die ingreep, gingen bij Rabo de alarmbellen af en volgde half januari een rigoureuze stap: opzegging van de financieringen vanaf 13 mei. 'U bent niet langer in staat om uw verplichtingen jegens onze bank en de crediteuren na te komen. Aflossing van de door onze bank aan u verstrekte financieringen is alleen mogelijk uit de verkoop van de woning met bedrijfsopstallen en de verkoop van het machinepark', schrijft de dienstdoende Rabo-kredietbeoordelaar Henk in een brief die inslaat als een bom.
De brief van Rabobank waarin de bank het krediet opzegt:
Van Noordenburg was namelijk wel in staat om aan zijn verplichtingen te voldoen en had zoals gezegd nul betalingsachterstand. Bovendien bleek uit taxatierapporten dat het huis en machinepark, die gelden als onderpand voor de leningen, ruim voldoende dekking boden. Met zijn accountant had hij een plan gemaakt om de onderneming voort te zetten in afgeslankte vorm. Met andere woorden: er was voor Rabo geen geldige reden de financieringen op te zeggen en het beheer van de bankrekeningen over te nemen.
Toch dreigde de bank zijn huis en machinepark te executeren, als hij niet op 13 mei zijn leningen heeft afgelost. Als uitsmijter vermeldt de brief dat als hij aflost zoals de bank graag wil, er sprake kan zijn van – het staat er echt – een 'vergoeding vanwege vervroegde aflossing.' Vervolgens wijst de bank erop dat als er niet betaald wordt “onze bank de verplichting heeft een betalingsachterstand te melden bij het Bureau Krediet Registratie. Melding van een betalingsachterstand kan gevolgen hebben voor iedere eventuele financieringsaanvraag en aanvraag voor een nieuw mobiel telefoonabonnement”.
Ondertussen had Van Noordenberg noodgedwongen bij SNS een rekening geopend om enig financieel zelfbeschikkingsrecht terug te winnen. Toen het Betuwse kantoor daar lucht van kreeg, reageerde bankman Henk en zijn college van Bijzonder Beheer furieus. 'Ik kreeg niet eens een hand toen we langskwamen', zegt de ondernemer. De bankiers lieten weten dat het handelen van Van Noordenburg ze 'mateloos irriteert' en dat 'vertrouwen' ernstig is geschaad, omdat hij het lef had betalingsverkeer langs een andere rekening te laten lopen – de wereld op zijn kop.
Mag een bank zomaar een kredietrelatie opzeggen?
Na veel stress en interventie van een financieel adviseur is het in mei niet tot verkoop van de woning en het machinepark gekomen. In plaats daarvan krijgt de hovenier uit Andelst begin juni per brief te horen dat vanwege de 'verwachte positieve liquiditeitsontwikkeling' hij tot medio 2014 de gelegenheid krijgt de financiering onder te brengen bij een andere geldverstrekker. Ook heeft Rabo de rekening weer vrijgegeven.
De bank blijft bij zijn opzegging van de leningen, maar geeft na veel getouwtrek nu wel een normale termijn om de zaken zo te regelen dat Van Noordenburg en zijn gezin in zijn huis kan blijven wonen. Over de door toedoen van Rabo niet-betaalde premie voor de overlijdensrisicoverzekering heeft bankier Henk nog wel een laatste woordje over: 'Ik wijs erop dat u zelf verantwoordelijk bent voor de betaling van de premie.'
Zo loopt het toch nog enigszins goed af voor Van Noordenburg. Maar de gebeurtenissen roepen wel de vraag op of een bank zomaar een kredietlijn mag opzeggen en het beheer van een bankrekening mag overnemen. De algemene voorwaarden van Rabobank staan het in principe wel toe, maar dat wil niet zeggen dat alles geoorloofd is. Een opzegging moet volgens vaste rechtspraak proportioneel zijn en is alleen gerechtvaardigd als minder verregaande maatregelen niet volstaan. Vanzelfsprekend heeft een bank ook geen carte blanche om rekeningen stil te leggen – dat kan onder omstandigheden onrechtmatig zijn.
Voor kleine ondernemers is een gang naar de rechter echter vaak te duur, en dat weten banken maar al te goed. Ondernemers zullen er op een andere manier uit moeten komen, als ze door de bank tegen de muur worden gezet.
Rabobank heeft inmiddels excuus aangeboden aan de familie Van Noordenburg voor de gang van zaken en wil op korte termijn in gesprek. De woordvoerder van Rabobank wil niet op de kwestie ingaan.
