We schrijven november 2008. Zojuist is de ene na de andere bankier van het zelf opgerichte voetstuk geflikkerd. De 'superarroganten' - ABN Amro, RBS, Fortis, Lehman Brothers - waren hun baan kwijt of ambtenaar geworden. De rest zat met shellshock aan het staatsinfuus en staarde dof voor zich uit. Wij burgers, stonden erbij en keken ernaar, en konden toen niet bevroeden dat we vijf jaar later nog steeds in een economisch rampgebied zouden ronddolen. Maar er was ook een handvol banken dat zonder staatssteun kon: Barclays, JP Morgan Chase, Deutsche Bank en onze eigen, fijne, vertrouwde Rabobank, de enige triple-A-bank van Nederland, de coöperatie die haar wortels had in de boerensolidariteit van Friedrich Wilhelm Raiffeisen en die in die dagen zwom in de kasreserves. November 2008 was het debuut van 'Jochem de Broen': de blozende Rabo-bankier in confectiepak die overal ter wereld een sceptisch publiek stil kreeg met de heilige triple A. Met een mengsel van leedvermaak, triomfalisme en zelfspot presenteerde Rabobank zich in deze spotjes als lelijk bancair eendje dat zich tot prachtige witte zwaan had ontpopt. De pay-off: 'Het is tijd voor een bank die het anders doet, het is tijd voor de Rabobank.' Wie de crisis een beetje had gevolgd, wist al langer dat dit een leugen was. In 2008 had ook Rabobank staatssteun ontvangen - niet van de Nederlandse belastingbetaler maar van de Amerikaanse. Toen mammoetverzekeraar AIG werd genationaliseerd, heeft de Amerikaanse overheid zich tevens garant gesteld voor de verplichtingen aan buitenlandse banken. Zo ontving Rabobank 800 miljoen dollar op haar credit default swaps (zoek maar op).

En nee, dit is niet de schuld van een dertigtal zelfbenoemde Libor-sletjes

En al langer was bekend dat Rabobank als marktleider medeschuldig was aan de huizenzeepbel waar Nederlandse huishoudens nu al vijf jaar onder zuchten en waarvan sommige Rabobankiers (ik noem geen namen) het bestaan nog altijd glashard ontkennen. Sinds vorige week dinsdag weet iedereen het: Rabobank is een bank als alle andere, met een door en door verziekte bedrijfscultuur, een incompetente bedrijfsleiding en een tandeloos intern toezichtsapparaat - en Nederland is geen spat beter dan, zeg, Ierland, het Verenigd Koninkrijk of de Verenigde Staten. En nee, dit is niet de schuld van een dertigtal zelfbenoemde Libor-sletjes. De aanklachten spreken van langdurige en wijdverbreide zwendel; nieuwe Rabobank-medewerkers werden vanaf dag 1 ingewijd in de oplichtingspraktijk; de Chinese muren tussen rentebepalers en handelaren waren non-existent; het interne toezicht was onderbemenst en stond laag in aanzien; en afdelingshoofden, divisiehoofden en bestuursleden hebben willens en wetens de oren en ogen gesloten. Het is tijd voor een andere bank...