De Rabobank heeft dinsdag een brief gestuurd naar alle houders van ledencertificaten. In de brief adviseert de bank de certificaathouders om goed te kijken naar de risicospreiding van hun beleggingsportefeuille. Ondanks dat de ledencertificaten volgens de bank een ‘succesvolle belegging’ zijn en bovendien in een van de ‘veiligste banken van de wereld’, is het niet verstandig om meer dan 20 procent van het totale vermogen hierin te beleggen. De brief volgt op een onrustige periode voor de Rabobank ledencertificaten. De ledencertificaten, een soort obligaties,  kwamen in het nieuws omdat veel mensen hun certificaten verkochten in de afgelopen maanden.. De verkoopgolf was volgens de Rabobank veroorzaakt door de redding van SNS en banken op Cyprus. Vervelend voor de bank, omdat zij een terugkoopgarantie geeft aan de houders van ledencertificaten, en bij veel aanbod veel geld opzij moet zetten voor de aankopen van de certificaten. De bank heeft in de eerste zes maanden van 2013 voor ruim 400 miljoen euro aan certificaten van houders overgenomen. De pot voor terugkoop van de certificaten is gevuld met maximaal 1,3 miljard euro. Het gevolg hiervan is dat het kernkapitaal daalt, omdat verkochte ledencertificaten meetellen voor het kernkapitaal van de bank.  Certificaten die de bank zelf in bezit heeft mogen namelijk niet langer meegeteld worden bij het eigen vermogen.  

Onvoldoende op de hoogte van risico’s

Certificaathouders ontvangen minimaal 5,2 procent rendement op jaarbasis. Een aantrekkelijk rendement in een tijd van spaarrentes die rond de 1,5% bungelen.  Het is echter geen risicovrij beleggingsinstrument. De certificaten zijn diep-achtergesteld, de vergoeding kan stoppen als er onvoldoende winst beschikbaar is en beleggers lopen het risico dat de certifaten moeilijk te verkopen zijn, omdat ze alleen intern verhandeld worden. Waarom de Rabobank juist nu besloten heeft een brief naar beleggers te sturen is niet bekend.  Het is onderdeel van de zorgplicht van banken om klanten voldoende te informeren over de risico’s van hun belegging. Jochem Baalmann, partner bij Indexus vermogensbeheer en beleggingsadvies, treft regelmatig Rabobank-klanten in bezit van ledencertificaten die zich niet bewust zijn van de mogelijke risico’s. ‘Het belang van risicospreiding, de betekenis van diep-achtergesteld papier en het belang van een goede verhandelbaarheid is onvoldoende bekend.’  

Zorgplicht

Veel klanten blijken grote posities in de ledencertificaten van de Rabobank te hebben. Volgens Baalmann bestaan beleggingsportefeuilles vaak voor zo’n 15 a 30 procent uit ledencertificaten, in sommige gevallen tot zelfs wel 70 procent.  De vermogensportefeuilles zijn daarmee onvoldoende gediversifieerd (gebrek aan risicospreiding) en extreem gevoelig voor de ontwikkelingen van de waarde van de certificaten. Mocht de ledencertificatenmarkt verslechteren, kan de Rabobank mogelijk door klanten verantwoordelijk worden gehouden vanwege het gebrek aan voorlichting over de potentiële gevolgen van zulke grote posities. De woordvoerder van de AFM wil noch ontkennen noch bevestigen of de toezichthouder iets te maken heeft met de brief aan de certificaathouders. De AFM is wel in gesprek met bank over de ledencertificaten, maar wil niet specifiek ingaan op de inhoud van deze gesprekken.  

Strategisch advies

De Rabobank waarschuwt klanten weliswaar om de risicospreiding in de gaten te houden, maar het advies om maximaal 20 procent te beleggen in de certificaten is desondanks nog steeds aan de hoge kant met het oog op voldoende spreiding van de beleggingsportefeuille. Het vermogen is dan namelijk sterk gevoelig voor de ontwikkeling van de waarde van ledencertificaten.  De Rabobank kan zich mogelijk niet permitteren dat certificaathouders massaal hun posities terugbrengen naar lagere niveaus dan de aanbevolen 20 procent. Dit zou het aanbod te sterk doen stijgen, waardoor de verhandelbaarheid en de koers van de certificaten in het geding kan raken. In augustus maakte de bank ook al bekend dat het aantal uitstaande certificaten zal worden afgebouwd. ’De Rabobank wil het aandeel ledencertificaten in totale kapitalisatie van de bank terugbrengen naar een meer passend bedrag’, aldus CFO Bert Bruggink tijdens de presentatie van de halfjaarcijfers 2013. Hoeveel ledencertificaten de bank precies zal terugkopen is onbekend. In juni 2013 stond er voor een totaal van 6,2 miljard euro aan ledencertificaten uit, goed voor 15 procent van het totale eigen vermogen.