Is Victor Muller een doorzetter, een ongebreidelde optimist en/of iemand die het contact met de realiteit heeft verloren? Een doorzetter is hij zeker. Muller heeft Spyker’s motto Nulla tenaci invia est via - Voor de aanhouder is geen weg onbegaanbaar – tot zijn lijfspreuk gemaakt. Het is aan hem te danken dat Spyker er is. En aan zijn vasthoudendheid dat het al niet veel eerder ten onder ging, want de afgelopen jaren scheerde de sportwagenfabrikant enkele keren dicht lang de afgrond. Zoals in 2007, na het mislukte avontuur met een eigen Formule 1-raceteam. Onvermoeibaar en soms vast ook wanhopig reist Muller al jaren de wereld over om financiers voor Spyker te vinden. Vaak lukte dat. De laatste tijd niet.

Eerst waarde, dan winst

Victor Muller is Spyker, en andersom. Hij begon Spyker in 2000 als autoliefhebber én als investeerder. Ontwerper Maarten de Bruijn had een sportwagen op de tekentafel liggen en Muller had het geld om die in productie te nemen. Muller wilde Spyker uitbouwen, tot waarde maken om op een geschikt moment te verkopen en zo zijn winst te pakken. Alleen is dat moment nooit gekomen. En nu is het voorbij, met het faillissement. Dat Muller met privékapitaal in Spyker zit, is ook een reden dat hij koste wat het kost doorging, door moest gaan, wilde hij nog iets aan zijn investering overhouden. Opgeven past bovendien niet bij zijn karakter.

Als doorzetter kwam Muller wel steeds meer alleen te staan

Als doorzetter kwam Muller wel steeds meer alleen te staan. Een breekpunt was januari 2012, toen alle commissarissen en de CFO, sommigen bondgenoten van het eerste uur, bij Spyker opstapten. Saab was het jaar daarvoor weggevallen door het faillissement en Muller wilde, toen een verkoop van Spyker op zich liet wachten, zelf doorgaan met zijn kindje. De overige bestuurders geloofden er niet meer in. En vertrokken.

Goedkoop model showt Spyker-jas

Muller ging door. Alsof er niets aan de hand was onthulde Spyker op de Autosalon van Genève in het voorjaar van 2013 een nieuw model: de Spyker B6 Venator. Een goedkoper instapmodel onder de Spyker C8 Aileron die Spyker naar winstgevendheid moest brengen. Spyker had de technische capaciteit en financiële middelen niet om zelf een auto te ontwikkelen en de Venator leek dan ook verdacht veel op de Artega GT. Een failliet Duits sportwagenmerkje waarvan Muller het onderstel en de aandrijflijn leek te gebruiken met daar overheen een Spykerjas. De rekening voor de stand op de Geneefse autobeurs is overigens nooit betaald. Het doorgaan op zo’n steeds duidelijker doodlopende weg kenmerkt Mullers inventiviteit en optimisme. Uit alles moest blijken dat Spyker na het debacle met Saab back in business was. Maar auto’s werden er nauwelijks nog gemaakt in Spyker’s werkplaats in Zeewolde - omdat er geen geld was. De financiële nood was zelfs zo hoog, dat Spyker in arren moede het dak van zijn enige B6 Venator afzaagde om ook een cabrioletversie te kunnen presenteren.

Strafbankje, afstraffing

Uitgerekend op zijn 54ste verjaardag in september 2013 moest Muller wederom een fikse tegenslag incasseren. Spyker was er niet in geslaagd om van het strafbankje van Euronext af te komen. De beursautoriteit vond de financiële vooruitzichten te onzeker om de beursnotering van Spyker te handhaven. Juist die beursnotering was de voorgaande jaren een dankbaar instrument geweest om aan geld te komen.

In ruil voor een kapitaalinjectie kregen geldschieters steevast een flink pakket aandelen

In ruil voor een kapitaalinjectie kregen geldschieters steevast een flink pakket aandelen. Leningen werden veelal omgezet in aandelen. Muller moest nu andere wegen inslaan om aan geld te komen. Om aan vers geld voor Spyker te kunnen komen plaatste Muller een lange afstand-schot. Hij claimde drie miljard dollar van General Motors, omdat het Amerikaanse autoconcern volgens hem de redding van Saab had geblokkeerd. Een waanzinnig bedrag. Ik kan mij dan ook niet aan de indruk onttrekken dat Muller hoopte op een schikking. Al kon hij bij GM maar drie of 30 miljoen dollar uitonderhandelen, dan was Spyker weer even gered. Maar een Amerikaanse rechter wees Spykers claim tot twee keer toe keihard af.

Afbrokkelen

Spyker als onderneming brokkelde inmiddels steeds verder af en kwam alleen nog in het nieuws vanwege financiële problemen. Een interimmanager die via een rechtszaak betaling van zijn facturen moest afdwingen. De huurbaas van Spykers fabriek die de achterstallige huur eindelijk eens wilde hebben en bij de rechter afdwong om Spyker uit zijn pand te kunnen zetten. Een achterstand van enkele maanden bij salarisbetalingen. Dochteronderneming Spyker Events & Branding die surseance aanvroeg, al snel gevolgd door uitstel van betaling voor dochteronderneming Spyker Automobielen en moedermaatschappij Spyker NV. Daarover werd afgelopen donderdag het faillissement uitgesproken. Zelfs nu Spyker failliet is, toont Victor Muller zich een optimistisch en strijdlustig. Hij wil doorstarten met Spyker. 'Wat mij betreft is dit niet het einde, noch het begin van het einde, maar misschien het einde van het begin', schrijft Muller in een verklaring waarin Spyker zijn faillissement bekend maakt. Hiermee citeert hij niemand minder dan Winston Churchill.

Obligatielening

Muller schermt al enkele maanden tegenover het personeel van Spyker en curator Henk Pasman met een bedrag van 75 miljoen euro dat hij via een obligatielening zou verkrijgen. Dit geld kwam echter niet, althans niet op tij). Ook sprak hij van een fusie van Spyker met een Amerikaanse fabrikant van elektrische vliegtuigjes waarmee Spyker elektrisch aangedreven sportwagens gaat maken. Dergelijke techniek toepassen in een Spyker lijkt makkelijker gezegd dan gedaan.

Hier lijkt Muller echt het contact met de realiteit te verliezen

Hier lijkt Muller echt het contact met de realiteit te verliezen. Het is maar de vraag hoe concreet dit allemaal is. Als de financiële nood hoog was bij Spyker wist Muller vaak op het allerlaatste moment nog een financieel konijn uit zijn hoge hoed te toveren. De afgelopen dagen was zo’n konijnen er nog niet. Maar de geschiedenis leert ook, dat Muller vaak op zaken vooruit loopt en redders en financieringen noemt, waar later nooit meer iets van werd vernomen.

Nieuw begin

Muller ziet het faillissement van Spyker als de start van een nieuw begin. Voor een doorstart zijn miljoenen euro’s nodig. Muller zelf heeft die niet dus hij zal weer investeerders moeten vinden. Volgens curator Pasman is er veel interesse in de boedel van Spyker. In Zeewolde staan nog wat hele en halve uitontwikkelde modellen zoals de super SUV Spyker D8 Peking-to-Paris en de eerdergenoemde C8 Aileron en B6 Venator. Daar is met veel inspanning en geld misschien nog wat van te maken. Is daarbij een rol voor Victor Muller weggelegd? Niet als eigenaar of topman van Spyker. Een onderneming leiden is niet zijn sterkste punt, dat moet hij de afgelopen jaren toch wel geleerd hebben. En als eigenaar neemt hij te veel risico met vluchten naar voren om Spyker maar overeind te houden zoals de overname van het Formule 1-raceteam en Saab. Een nieuwe eigenaar kan Muller wel in dienst nemen als verkoopdirecteur. Want naast doorzetter en rasoptimist is Victor Muller vooral een topverkoper. -------------- Maarten van der Pas is financieel journalist en volgt Spyker sinds de oprichting. Samen met Robert van den Oever schreef hij de boeken Spyker. Een Dollemansrit (2009) en Saab over de kop. De nederlaag van Victor Muller (2012). Over de laatste ontwikkelingen bij Spyker publiceert hij op het Spyker-Saab blog.