Dat staat in een vonnis van de Haagse rechtbank van 15 februari 2017 dat in handen is van Follow the Money. De zaak draait om twee kinderen van 7 en 9 jaar oud, die tot afgelopen december bij hun vader in Izmir woonden. Van daaruit werden ze door Ontvoerd-presentator John van den Heuvel en zijn tv-ploeg meegenomen naar hun moeder in Nederland. Deze hulpactie is dinsdagavond te zien bij RTL4, als eerste aflevering van het vierde seizoen van televisiehit Ontvoerd.

Psychische problemen

De twee kinderen verhuisden in de zomer van 2015 van hun moeder in Nederland naar hun vader in Turkije. Dat gebeurde op initiatief van de moeder. Zij had officieel het ouderlijk gezag, maar kon naar eigen zeggen door psychische problemen niet langer voor haar kinderen zorgen. Aan sociaal hulpverleners in haar woonplaats Leiderdorp vertelde ze dat ze veel blowde en zich 'erg onrustig' voelde, zo blijkt uit een gespreksverslag in bezit van FTM. Op 1 maart 2016 diende ze bij de Haagse rechtbank een verzoek in om haar ex-vriend in Turkije mede te belasten met het gezag over de kinderen.

De kinderen werden in Izmir van straat geplukt en terug naar Nederland gebracht

Maar afgelopen najaar bedacht ze zich. Ze trok het verzoek om gedeeld gezag weer in, en liet haar ex via Skype weten dat ze haar kinderen op termijn weer bij zich in Nederland wilde hebben. 'Ik kan niet zonder hen leven.' Haar ex-vriend weigerde daaraan mee te werken. Daarop schakelde de moeder de hulp in van RTL-programma Ontvoerd.

John van den Heuvel en zijn team kwamen razendsnel in actie: half december werden de kinderen in Izmir van straat geplukt en terug naar Nederland gebracht. Volgens RTL een gerechtvaardigde actie: 'De moeder heeft het éénhoofdig gezag en mag bepalen wat de hoofdverblijfplaats is van haar kinderen', aldus een woordvoerder.

Spoedonderzoek

Maar de vader legde zich daar niet bij neer. Hij spande bij de rechtbank in Den Haag een kort geding aan, met als doel zijn kinderen terug in Izmir te krijgen. Het meenemen van de kinderen door zijn ex en Van den Heuvel was volgens hem 'eigenrichting', omdat er geen gerechtelijk bevel lag om de kinderen terug naar Nederland te brengen. De actie was volgens hem ook niet in het belang van zijn kinderen: ze waren ineens uit hun vertrouwde omgeving weggerukt en konden nu niet in Turkije hun schooljaar afmaken.

De rechtbank deelde die laatste mening, zo blijkt uit het vonnis van 15 februari: 'De voorzieningenrechter is met de man van oordeel dat de wijze waarop de vrouw de terugkeer van de kinderen naar haar toe heeft bewerkstelligd niet in het belang van de kinderen moet worden geacht,' aldus de rechter. 'De vrouw heeft ter zitting verklaard dat de man goed voor de kinderen zorgde. Een urgente situatie waardoor de noodzaak bestond om in te grijpen door middel van een onmiddellijke overbrenging naar Nederland (waarop de man en de kinderen zich niet hebben kunnen voorbereiden) was dan ook niet aanwezig.'

Ook vond de rechter dat 'de zorgen van de man over de verzorging en opvoeding van de kinderen door de vrouw begrijpelijk zijn, aangezien de vrouw gedurende een lange periode — ook naar eigen zeggen — niet in staat is geweest om voor de kinderen te zorgen.'

Er loopt nu een bodemprocedure, waarin beslist moet worden welke ouder het gezag over de kinderen krijgt. Het is dus mogelijk dat de kinderen uiteindelijk teruggaan naar hun vader in Turkije. In dit kader heeft de kortgedingrechter de Raad voor de Kinderbescherming gevraagd 'spoedonderzoek' te doen naar de situatie van de twee kinderen. De Kinderbescherming onderzoekt nu bij welke ouder de kinderen het beste af zullen zijn, en of ze behoefte hebben aan hulpverlening. Dit onderzoek moet voor 1 juni zijn afgerond, de eerstvolgende zittingsdag in de bodemprocedure.

Op schokkende wijze weggehaald

Het is niet voor het eerst dat een rechter vindt dat RTL's kijkcijferhit Ontvoerd niet in het belang van de betrokken kinderen handelt. Na het terughalen van een 7-jarig jongetje uit Suriname, in 2013, noemde de rechtbank Rotterdam deze actie een 'ernstige inbreuk' op zijn belangen. De jongen was volgens de rechter door Van den Heuvel op 'ondoordachte, onzorgvuldige en schokkende wijze uit zijn vertrouwde en veilige leefomgeving' weggehaald.

Uit uitgebreid onderzoek door Follow the Money eerder dit jaar bleek bovendien dat ook Bureau Jeugdzorg, de Raad voor de Kinderbescherming en het ministerie van Veiligheid en Justitie in verschillende rapporten stelden dat de acties van Ontvoerd mogelijk kinderbelangen schaadden. Kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer zei daarop tegen FTM: 'Ik vraag me ten zeerste af of het belang van het kind voldoende wordt gerespecteerd als de teruggeleiding gelieerd is aan een televisieserie.’

RTL en Van den Heuvel benadrukken juist voortdurend dat bij het maken van hulpprogramma Ontvoerd de kinderbelangen wél vooropstaan. In reactie op het vonnis van 15 februari in de Turkije-zaak meldt de woordvoerder van RTL: 'We hebben kennisgenomen van het vonnis. Voor andere vragen verwijs ik je graag door naar de aflevering.'

John van den Heuvel liet onlangs weten dat hij geen vragen over Ontvoerd meer wenst te beantwoorden. Ook de advocaat van de moeder, Johanna Muller, reageerde niet op verzoeken om commentaar.

De aflevering van Ontvoerd over de twee uit Turkije gehaalde kinderen is dinsdagavond vanaf 20.30 uur te zien bij RTL4.