'Reputatie van hele pensioensector in het geding door Cees Grimbergen'

Dat zegt de Pensioenfederatie in een e-mail aan haar leden, die de redactie van Max Magazine in handen kreeg en die het omroepblad vervolgens heeft gedeeld met Follow The Money. Twee jaar geleden maakte programmamaker Cees Grimbergen voor omroep Max een documentaire over pensioenfondsen en hoe deze fondsen geld beleggen: Zwarte Zwanen - Gokken met uw pensioenpremie. Volgende week komen daar twee vervolgafleveringen op: Zwarte Zwanen - Schatrijk van uw pensioenpremie en: Zwarte Zwanen - De perverse prikkels blijven. Gerard Riemen, algemeen directeur van de Pensioenfederatie, vreest die uitzendingen kennelijk. 'De eerste documentaire uit 2013 stelde de pensioensector (ook) niet bepaald in een gunstig daglicht,' schrijft Riemen in de e-mail. In die eerdere uitzending kwamen onder meer mensen van pensioenfondsen ABP en PfZW (Pensioenfonds Zorg en Welzijn) aan het woord, en mensen die pensioengeld beheren, zoals vermogensbeheerder Pimco en private equityfonds Waterland. Een pensioenfondsbestuurder noemde het in de uitzending 'bizar' dat een kleine groep private equitymensen in totaal zo’n miljard euro verdeelden. Xander den Uyl van ABP noemde het een 'verschrikkelijke wereld,' doelend op de grote verschillen tussen arm en rijk in de gehele wereld. Maar 'tuurlijk' maakte hij gebruik van duurbetaalde vermogensbeheerders 'want zo zit de wereld in elkaar'.

'Wij hadden niet het gevoel dat hoor en wederhoor in de eerste uitzending tot zijn recht kwam'

Op de uitzending kwam ook kritiek. Grimbergen zou weinig nieuwe feiten boven tafel hebben gekregen, en er werd alleen een link gelegd tussen de grote verliezen tijdens de kredietcrisis en de premieverhogingen en pensioenverlagingen anderzijds. De invloed van bijvoorbeeld lage premies in het verleden, of veranderingen in de rekenrente, kwamen daarbij niet ter sprake. 'Wij hadden niet het gevoel dat hoor en wederhoor in de eerste uitzending tot zijn recht kwam,' zegt een woordvoerder van de Pensioenfederatie. 'Wij krijgen van onze leden te horen dat het contact [met de programmamakers, red] niet altijd naar tevredenheid is verlopen.' De woordvoerder wil niet ingaan op de vraag of er ook onjuistheden in die uitzending zaten. De Pensioenfederatie erkent dat Grimbergen voor zijn documentaires met veel mensen in de sector heeft gesproken, maar 'we hebben geen zicht op hoe een en ander is gemonteerd en wat de impact van de beelden zal zijn,' schrijft Riemen. 'De Pensioenfederatie vindt het daarom belangrijk dat de pensioensector hierin gezamenlijk optrekt omdat de reputatie van de hele sector in het geding is.' Riemen wil daarom 'zo snel mogelijk weten' welke leden met Grimbergen hebben gesproken en stelt voor om een tekst op te stellen die alle pensioenfondsen op hun website plaatsen, als reactie op de uitzending.

Waar komt de vrees vandaan?

De woordvoerder van de branchevereniging zegt desgevraagd dat de eerdere uitzending van Zwarte Zwanen niet tot veel reacties van gepensioneerden heeft geleid. Waarom zou door deze afleveringen dan de reputatie in het geding zijn? 'Als een omroep besluit om een paar uitzendingen te wijden aan een bepaald onderwerp, dan heeft dat impact. We weten gewoon niet hoe die afleveringen er uit zien. We hebben Cees Grimbergen gevraagd om de uitzending vooraf te zien, maar we mochten het niet zien. We hebben gevraagd of we daarna in Hollandse Zaken mochten zitten [het discussieprogramma van Grimbergen dat later in de week aandacht besteedt aan de pensioenfondsen, red], maar daar horen we niets op. En als we het niet weten, kunnen we als vereniging maar beter voorbereid zijn.' Cees Grimbergen reageert verbaasd op het verwijt van de Pensioenfederatie. 'Ik heb helemaal geen "nee" gezegd. Ze kunnen de aflevering onder embargo van te voren zien. Ik heb de Pensioenfederatie ook gezegd dat deze week iemand van de redactie naar hen op zal bellen. Maar het is een live discussieprogramma, dus wij gaan niet tien dagen van te voren al vastleggen wie er gaat komen. Het kan best zijn dat er iemand van hen komt. Maar als zij op vragen alleen maar gaan antwoorden dat ze niets van misstanden afweten, omdat het bij individuele pensioenfondsen speelt, of dat ze er niets over mogen zeggen, dan weet ik niet of [hun deelname, red] zinvol is.'

'Niemand heeft gezegd: je hebt ons geen recht gedaan'

Grimbergen zegt dat de Pensioenfederatie eerder nooit blijk heeft gegeven van kritiek op de eerste aflevering. 'Ik heb wel wat ergernis meegekregen uit de pensioenwereld, vanwege die uitzending. Maar niemand heeft gezegd: je hebt ons geen recht gedaan.' In de nieuwe documentaires zegt Grimbergen onder meer aandacht te besteden aan fraude van Goldman Sachs met Nederlands pensioengeld en aan het feit dat pensioenfondsen indirect meerderheidsaandeelhouder zijn van warenhuis V&D. Bekijk hier de eerdere uitzending van Zwarte Zwanen Foto bij dit artikel is afkomstig van omroep Max.