
De coronapandemie zet de wereld op zijn kop. Wie betaalt de rekening? En wie profiteert? Lees meer
Het virus SARS-CoV-2, beter bekend als het coronavirus, dook eind 2019 op in de Chinese provincie Hubei. In een paar weken tijd veroorzaakte het een epidemie, waarna het zich over de rest van de wereld verspreidde. Begin maart 2020 verklaarde de World Health Organisation de ziekte tot een pandemie en gingen landen wereldwijd 'op slot'.
Met het coronavirus is een crisis van historische proporties ontstaan, niet alleen medisch, maar ook economisch. In de vorm van steunfondsen en noodmaatregelpakketen werden bedrijven wereldwijd met vele miljarden op de been gehouden.
Waar met geld gesmeten wordt, liggen misbruik en fraude op de loer. Daarom volgt FTM de ontwikkelingen op de voet. Wie profiteert van de crisis? En welke oplossingen dienen welke belangen?
Minister Conny Helder laat mondkapjesdebat in verwarring ontaarden
20 miljoen mondkapjes van Sywert van Lienden gaan definitief de verbrandingsoven in
Corona en belastingtrucs maken van Pfizer het meest winstgevende bedrijf van Nederland
Viruswaarheid van Willem Engel lijkt uitgeraasd, waar blijft het binnengehaalde kapitaal?
Zes brandende kwesties na het rapport van Deloitte over de mondkapjesdeal
Hoe het gerucht over de vermeende corruptie van Jaap van Dissel de wereld werd ingeholpen
Sywert van Lienden maakte veel meer winst op mondkapjes dan hij het ministerie vertelde
Blijvende Q-koorts krijgt nog minder aandacht dan post-covid
Van zwarte lijst naar chief security: de onwaarschijnlijke carrièreswitch van een ict-criticus
Ministerie van VWS maakt van openbaarmaking corona-documenten een jarenlange opgave
Wiebe Draijer, bestuursvoorzitter Rabobank © ANP / Koen van Weel
Risicoloos ondernemen: banken strijken met eer van coronamaatregelen overheid
Bankdirecteuren werpen zich dezer dagen op als redders van de economie, en poetsen hun gehavende blazoen flink op. In werkelijkheid neemt de overheid een groot deel van hun ondernemersrisico over, terwijl de bank de marge opstrijkt.
‘Banken zijn nu deel van de oplossing en niet het probleem,’ zei ABN Amro-topman Kees van Dijkhuizen op 20 maart in NRC Handelsblad. ‘Anders dan in 2008 zitten de banken nu in het kamp van de good guys.’ Diezelfde krant citeert ook Rabobank-ceo Wiebe Draijer: ‘We willen alle ondernemers in nood een duidelijk signaal geven: we staan als sector voor jullie klaar.’ Op het NOS achtuurjournaal van 19 maart mochten beide bankdirecteuren nog meer snoeverij verkondigen. Kees van Dijkhuizen: ‘Banken zijn zwaar gekapitaliseerd en kunnen dit met gemak aan.’
Als we feiten van fictie scheiden, blijft er weinig van dit narratief overeind.
Banken zijn niet de redders van het mkb – dat is de overheid
‘We staan als sector voor jullie klaar,’ zei Draijer. Daarmee doelt hij expliciet op de ‘aflospauze’ die de Rabobank, ING, ABN Amro, Triodos en de Volksbank aan mkb’ers geven. De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) kondigde op 19 maart aan dat bedrijven met een lening tot 2,5 miljoen euro zes maanden uitstel van aflossing krijgen. Grotere klanten moeten individueel afspraken maken met hun bank om een regeling te treffen.
Deze regeling is een positief gebaar van de NVB jegens ondernemers die door de coronacrisis in de problemen komen. Het biedt ondernemers in elk geval enige lucht. Maar laten we deze bancaire coulance wel even in perspectief plaatsen.
In de eerste plaats hebben de banken flink wat goed te maken tegenover het mkb. Na de kredietcrisis bleek dat de banken het mkb massaal hadden overladen met rentederivaten. Dat heeft tal van ondernemers de nek gekost, en duizenden andere mkb’ers hebben jarenlang financieel moeten bloeden. Slechts een deel van hen is gecompenseerd. Daarbovenop hebben de banken het mkb laten opdraaien voor hun financiële tegenvallers: juist toen de economie op zijn gat lag, verhoogden banken de renteopslag van bestaande klanten. Op grond van de kleine lettertjes in contracten lieten ze het mkb betalen voor strengere bankenregels en hogere toezichtkosten. Dat gebeurt nog steeds.
De uitwerking van de regeling die de NVB aankondigde, is per bank verschillend. De Rabobank wijst bij de uitleg op haar website meteen op de crisismaatregelen van de overheid: ‘We vragen je altijd om te onderzoeken of je gebruik kunt maken van overheidsmaatregelen, zoals het uitstellen van belastingen en het aanvragen van werktijdverkorting.’ De overheid vangt dus de eerste klappen op, pas daarna springt de bank bij.
In feite neemt de overheid bijna alle risico’s van de bank over, terwijl de rente die mkb’ers voor het krediet betalen wel gewoon in de zakken van de bank verdwijnt
Die bijval is zeer welkom, maar qua omvang beperkt. De banken verlenen kleine bedrijven ruimte om de aflossing zes maanden stil te zetten, maar de rentebetalingen (ook voor ondernemers met een veel te hoge renteopslag) gaan wel gewoon door. Hun schuld blijft ook gewoon openstaan. Ondernemers die de coronacrisis doorkomen moeten vervolgens dus 6 maanden langer blijven aflossen en over die verlengde periode (extra) rente betalen.
Voor ondernemers die zwaar getroffen worden door de crisis is uitstel van aflossing niet voldoende. Zij hebben een additioneel overbruggingskrediet nodig en kunnen daarvoor bij hun bank terecht. Dat klinkt opnieuw alsof de bank hier de barmhartige Samaritaan is, maar in werkelijkheid is het de overheid die de risico’s op zich neemt, of beter gezegd: de belastingbetaler.
De overheid heeft de borgstelling midden- en kleinbedrijf (BMKB) enorm verruimd. De Rabobank: ‘De verhouding tussen het borgstellingkrediet en de financiering voor eigen risico van de bank is 3:1. Dit is een verruiming van de vorige regeling, waar de verhouding 1:1 was.’ In feite neemt de overheid bijna alle risico’s van de bank over, terwijl de rente die mkb’ers voor het krediet betalen wel gewoon in de zakken van de bank verdwijnt.
Banken zijn niet zwaar gekapitaliseerd
Dat banken zwaar gekapitaliseerd zijn, zeggen bankdirecteuren eigenlijk altijd. Lehman Brothers was in 2008 ook ‘zwaar gekapitaliseerd,’ maar een dag later viel de bank wel om.
Na de kredietcrisis zijn de kapitaalbuffers van banken verhoogd, verdubbeld zelfs. Maar een verdubbeling van 3 naar 6 procent komt bij lange na niet in de buurt van de eigen-vermogenseisen (20-30 procent) die volgens wetenschappers Admati en Hellwig, auteurs van The Bankers’ New Clothes, nodig zijn om de banken echt veilig te maken.
Bovendien is het maar net welke cijfers je bekijkt. Bankdirecteuren wijzen op de CET1-ratio, gebaseerd op de boekwaarde van de bezittingen. Maar de waarde in de boeken is statisch en vormt geen goede indicator van de marktwaarde van die bezittingen. ‘Bankinvesteerders denken dat het eigen vermogen van Europese banken nagenoeg nul is,’ twitterde Jonathan McMillan, auteur van The End of Banking, op 18 maart. Het plaatje dat hij erbij zette, is veelzeggend. De banken staan er nog slechter voor dan ruim een jaar geleden, toen FTM een vergelijkbare analyse uitvoerde. Afgelopen maand halveerde de beurswaarde van het Europese bankwezen. Je kunt op de beurs dus een volledige bank opkopen voor een fractie van het bedrag dat in de boeken staat vermeld als eigen vermogen (waarop de CET1-ratio gebaseerd is).
[Bron: Jonathan McMillan op Twitter]
De belastingbetaler betaalt
De op boekwaarde gebaseerde ruimte die banken nu hebben om hun balans te verlengen (door extra krediet te verlenen), hebben ze te danken aan de strengere kapitaaleisen die na 2008 werden ingevoerd. Toch grijpen banken overal ter wereld de coronacrisis aan om te lobbyen voor versoepeling van die regels. Met succes: ook in Nederland verlaagde toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB) de kapitaaleisen en wordt een ondergrens voor de risicoweging van hypothecaire leningen uitgesteld.
Wat DNB en de NVB er niet bij vertellen, is dat de risico’s van deze maatregel worden gedragen door de Nederlandse spaarder en belastingbetaler
Uiteindelijk moeten de kapitaalbuffers wel weer terugkomen op het huidige niveau, zegt DNB, maar voorlopig is dat dus niet aan de orde. Door de versoepeling van de regels valt 8 miljard aan kapitaal ‘vrij’ bij de Nederlandse banken. Dat betekent dat ze voor maximaal 200 miljard extra krediet kunnen verlenen.
Maar wat DNB en de NVB er niet bij vertellen, is dat de risico’s van deze maatregel – ook los van alle crisisgerelateerde overheidsgaranties – worden gedragen door de Nederlandse spaarder en belastingbetaler. Wanneer de economie zich snel herstelt en de leningen goed blijken te renderen, gaat de winst naar de aandeelhouders. Maar gaat het fout, dan vangt de spaarder – en, ook met het depositogarantiestelsel, uiteindelijk de belastingbetaler – de klap op wanneer banken gered zullen worden. De minimale eigen-vermogenbuffer die er was, is dus al opgebruikt, anders hadden de regels niet versoepeld hoeven worden.
De ECB financiert
De Nederlandse grootbanken betaalden hun aandeelhouders in 2019 een mooi dividend, maar de vergoeding die depositohouders voor hun spaargeld krijgen is nagenoeg nihil – terwijl zij dus een groot deel van het risico dragen. Dat risico wordt met een lager eigen vermogen nog groter.
De versoepeling van de toezichtregels ontlast vooral de goedbetaalde bankmanagers en de aandeelhouders van de bank. Banken hoeven geen additioneel kapitaal aan te trekken. De winst die overblijft na aftrek van loonkosten en bonussen hoeft dus niet over meer aandeelhouders te worden verdeeld. Ondertussen kunnen banken hun bedrijfsvoering handig financieren met het goedkope krediet van de Europese Centrale Bank. Op 19 maart schreef de ECB dat ze 3 biljoen euro aan liquiditeit beschikbaar stelt via zogenoemde ‘refinancing operations’. De ECB: ‘Banken kunnen lenen tegen de laagste rente die we ooit hebben aangeboden: -0.75 procent.’
Onze ‘good guys’ betalen dus niets, maar krijgen 0,75 procent rente toe van de centrale bank voor hun eigen financiering. Op elke mkb-lening die ze vervolgens uitzetten, incasseren zij ondertussen nog steeds rentes die variëren van 1 tot wel 14 procent. Een aardige rentemarge dus, terwijl de overheid nu grotendeels garant staat voor het ondernemersrisico op die 'coronakredieten'. Op die manier is het niet zo moeilijk om ‘onderdeel van de oplossing’ te zijn.
56 Bijdragen
Uitgelicht door de redactie
Michiel van den Broek 1
Idgar
allard de Jaager 6
dat je het in het perspectief van de rest van Nederland plaatst,
Wanneer nu vallen de schellen van de ogen?
Het word eens tijd (voor een depositobank)
Lucas 21 1
Michiel WERKMAN 8
De schaamteloosheid en schijnheiligheid van de bankentop is zo in het volle zonlicht geplaatst.
Dit verdient brééd delen. Chapeau!
Thomas Bollen 7
Michiel WERKMANMichiel WERKMAN 8
Jan Ooms 10
Michiel WERKMANEigenlijk gewoon de roeptoeter van alles en iedereen die de economie om zeep helpen door winstmaximalisatie en korte termijn winstbejag.
[Verwijderd]
Paul Sporken 10
Gelukkig wordt FTM steeds vaker geciteerd maar het is de hoogste tijd dat de MSM zelf weer eens aan journalistiek gaan doen!
[Verwijderd]
Paul SporkenPaul Sporken 10
[Verwijderd]Burgeractivisme is denk ik wel hard nodig. Of je dat nou doet met je portemonnee, je vork, je pen of je benen. Je bent sterker dan je denkt want we zijn met velen!
Schrijf je bank dat je weggaat en waarom en doe het ook, het is echt zo geregeld.
Stem niet op een partij die de banken steunt en als je echt geen alternatieve partij weet, stuur ze elke week een email waarom ze daarmee moeten stoppen.
John L de Vries 2
Paul SporkenPaul Sporken 10
John L de VriesElmar Otter 6
Paul SporkenPaul Sporken 10
Elmar OtterRoland Horvath 7
De overheid en de ECB staan met geld klaar om de ondernemingen te helpen.
Dat is ongepast. De banken moeten dat werk doen, het is hun taak.
Zij moeten niet alleen krediet geven in goede tijden maar ook schokken opvangen in minder goede tijden.
Ze moeten kunnen en willen fungeren als de uiteindelijke schokbrekers in de economie.
Het kan zij dat dat een risico inhoudt. Maar zoiets kan opgelost worden door in ieder land alle winsten en alle verliezen van alle banken samen te delen. Bijvoorbeeld volgens omzet.
Zo'n organisatie van de krediet verlening is niet moeilijk maar de banken zijn er vandaag de dag uitsluitend om te profiteren goede tijden en zich door de overheid alias de belasting betalers
te laten dienen in slechte tijden.
Uiteraard is het ook mogelijk de hele financiering van de consumenten, de burgers en van het MKB te collectiviseren, te nationaliseren.
En passant kunnen dan ten 1e, het sparen en betalen en ten 2e, de krediet verlening gescheiden worden.
En die twee uiteraard gescheiden houden van de handel in aandelen.
Hans van Swoll 5
Roland HorvathTedje van Asseldonk, IEZ 9
Mirjam G 2
Uitgelicht door de redactie
Michiel van den Broek 1
Gerrit Zeilemaker 6
Michiel van den BroekMichiel van den Broek 1
Gerrit ZeilemakerGerrit Zeilemaker 6
Michiel van den BroekMichiel van den Broek 1
Gerrit ZeilemakerGerrit Zeilemaker 6
Michiel van den BroekSaid Ajouaau 5
Michiel van den BroekAlles wat met geld heeft te maken hebben we overgelaten aan een private sector. Waar alles is gericht op het verdienen van... Tja... geld.
Eveline Bernard 6
Gerrit ZeilemakerF. Passet 4
Gerrit Zeilemaker 6
F. PassetF. Passet 4
Gerrit ZeilemakerGerrit Zeilemaker 6
F. Passetsquarejaw 5
Inge 5
squarejawsquarejaw 5
IngeR. Eman 8
IngeInge 5
R. EmanMarius Menkveld 2
R. EmanDie zie ik dus niet zo snel op de mark komen als beschikbaar voor bewoning: immers, die woningen zijn al bewoond.
Marius Menkveld 2
squarejawHoogstens zal blijken dat waneer je middenin de crisis een huis probeert te verkopen , dat het wat langer duurt voordat je de woning verkocht krijgt.
Uit de financiele crisis is gebleken dat toen op de ING alt A hypothekenportefeuille , wat toen gevreesd was vanwege de verwachte torenhoge verliezen , nauwelijks verliezen zijn geleden en de Nederlandse Overheid ( die toen die portefeuille heeft overgenomen ihkv de staatssteun, daar een meer dan uitstekende belegging aan heeft gehad.
Gerrit Zeilemaker 6
Ik dacht bij het hypocriete verhaal van de bankdirecteuren: het lijkt alsof je je hoofd terugkrijgt van de guillotine.
Marius Menkveld 2
Gerrit ZeilemakerGerrit Zeilemaker 6
Marius MenkveldZo was Nationale Nederlanden onderdeel van de ING Group. Na de crisis werden ze gedwongen gesplitst, https://nl.wikipedia.org/wiki/NN_Group maar samenwerken doen ze nog steeds. https://www.ing.nl/particulier/verzekeren/de-ing-en-nationale-nederlanden/samenwerking-ing-en-nationale-nederlanden.html
Nationale Nederlanden was een van de grote woekerpolissenverkopers in die tijd: https://nl.wikipedia.org/wiki/Woekerpolisaffaire
Waarom kan ik dit in vijf minuten vinden en u niet! Dus blijf zelf even bij de les alstublieft!
Marius Menkveld 2
Gerrit ZeilemakerIn uw queeste om toch vooral de banken overal de schuld van te kunnen geven , is geen berg te hoog, blijbaar.
Gerrit Zeilemaker 6
Marius MenkveldGeen berg is mij te hoog om dit aan te klagen!
Pieter Jongejan 7
We moeten snoeien om te bloeien zei Mark Rutte jaren geleden. Daar is niets van terecht gekomen, want de rotte financiële appel steekt nu de hele reële economie aan. Het is overduidelijk dat er nu fors in de financiële sector gesnoeid moet worden om weer controle te krijgen.
Twee opties zie ik. De eerste optie is om de speculerende financiële sector met veel te weinig eigen vermogen te nationaliseren. De reële economie en de werkgelegenheid zullen hier wel bij varen, want dan hoeft er niet gekort te worden op de pensioenen en lijfrentes en komt er een eind aan de chantage door de financiële sector
De tweede optie is om morgen een staatsdepositobank te introduceren met waardevaste goud of zilverrekeningen, die ook voor het betalingsverkeer gebruikt kunnen worden. De derivatenverliezen komen dan bij de aandeelhouders, waar ze thuis horen.
Welke van deze twee opties om te snoeien in de financiële sector is het best?
Mijn voorkeur gaat uit naar een staatsdepositobank met betaalrekeningen in goud.
Michiel van den Broek 1
Pieter JongejanPieter Jongejan 7
Michiel van den BroekOm de vorderingen en verschuldigde rentebetalingen op Turkije en andere landen met een zwakke munt en hoge rente terug te krijgen zijn Nederlandse banken gebaat bij een lagere koers van de euro. Dit is in het nadeel van de Nederlandse bevolking, die de koopkracht van hun pensioen zien kelderen. Een zwakke euro is daarom ook in het nadeel van de reële Nederlandse economie en werkgelegenheid. Die zijn juist gebaat bij een sterke munt ofwel met prijsstabiliteit.
Deze theorie kun je al terugvinden bij Irving Fisher Theory of interest 1930.
Hij onderscheidde drie hoofddeterminanten van de rente ( op blz. 162 in samenvatting);
- the thrift, foresight, self control, and love of off spring which exists in a community
- the progress of inventions
- the change in the purchasing power of money
Als financiële instellingen teveel krediet verstrekken aan speculanten zal de rente dus dalen (of zelfs negatief worden) en zal de koopkracht van het gespaarde pensioengeld sterk dalen. Om de rente weer positief te krijgen zal de munt minder waard moeten worden. De rekening van de speculerende banken gaat dus onder het mom van soldariteit naar de spaarders.
Een gouden of zilveren standaard dwingt overheden en centrale banken om voor de hoogst noodzakelijke echte prijsstabiliteit te zorgen. Nu gebeurt dat niet omdat centrale bankiers dan met het excuus aankomen dat bij een hogere rente de financiële sector instabiel wordt.
Het falen van onze overheid en onze centrale bank om voor stabiliteit in de reéle economie te zorgen dwingt tot herinvoering van een gouden of zilveren standaard.
Marius Menkveld 2
Pieter JongejanEn u bent bereid voor het aanhouden van zo'n rekening veel honderden per jaar te gaan betalen ?
En sinds wanneer is goud en zilver een waardevaste belegging.?
Als er nu een activum is, wat maximaal staat voor " speculatie " is dat wel zilver of goud.
Bovendien ; " speculerende financiele sector met veel te weinig eigen vermogen nationaliseren ": over welke bank heeft u het dan ? / welke bank is dan aan het speculeren ?/
Dat het u ontbreekt aan enige financiele kennis is duidelijk en is ook geen probleem. Maar dat u zich wel een mening aanmeet over onderwerpen waar u geen verstand van heeft , is dan wel weer jammer
Pieter Jongejan 7
Marius MenkveldUit ieder empirisch onderzoek blijkt dat een hogere inflatie tot een lagere reële rente leidt en een lagere reële rente tot hogere schulden. Een lagere reële rente en hogere schulden remmen de economische groei af. .
Voor Nederland geldt voor de periode 1999-2019 op basis van de OECD cijfers een sterk negatieve relatie tussen economische groei en private debt te weten 76%. Hoe hoger de private debt hoe lager de economische groei. Om de oplopende schulden betaalbaar te houden moeten de reële rente en de koers van de euro omlaag. Dit gaat ten koste van de koopkracht van de Nederlandse bevolking en de binnenlandse economie. Zo ontstaat een negatieve spiraal.
Als ik de hond van mijn dochter moet uitlaten en de hond luistert niet gaat ze aan de lijn. Dat is niet leuk voor mij en voor de hond, maar het helpt wel en het voorkomt ongelukken.
Als centrale banken en overheden niet voor waardevast geld willen zorgen dan moeten ze ook aan de lijn, omdat je anders ongelukken kunt verwachten. Het voorstel om banken die al voor meer dan 800% van het BBP aan leningen hebben uitstaan in landen zoals Turkije nog meer krediet te laten verstrekken is vragen om onoplosbare problemen.. Laat een staatsbank zorgdragen voor de benodigde extra liquiditeit om mensen en bedrijven in Nederland niet failliet te laten gaan. Hoeveel daar later van terugbetaald moet worden zien we (de Nederlandse regering en niet Brussel of private banken) later wel.
Eveline Bernard 6
Pieter JongejanVincent Brand 1
Annemiek van Moorst 11
Vincent BrandVincent Busch 3
Otto Gerits
Kapitalisme en vrije markt kosten meer dan ze opleveren. De huidige crisis biedt ruimte om te herscheppen, bakens te verzetten en het echt anders te gaan doen. Ik wens ons wijsheid en sterkte.
Ruud Boeve
Als ondernemer in de evenementensector klik je toch even door als je zo'n empathische mail van je bank krijgt. Overal hoor je tenslotte dat de overheid en bank samen optrekken om de ondernemer te helpen in deze barre tijden. De BMKB regeling voor ondernemers is zo’n voorbeeld. Een ideale manier om toch aan je verplichtingen te kunnen voldoen als je omzet naar 0 is gegaan maar de kosten en het betalen van de investeringen gewoon doorgaan.
De BMKB regeling
Borgstelling (totaal 85%, hoezo risico voor bank)
75% overheid
10% ondernemer
Kosten
Provisie is minimaal 3,9%
Rente en aflossing
Bankmedewerker geeft aan dat er een “normale” zakelijke rente wordt gerekend dus tussen de 2 en 14%. Een lening is tenslotte niet gratis aldus de bankmedewerker.
Aflossingschema nog niet bekend. Moet nog uitgewerkt worden.
Looptijd
maximaal twee jaar.
Gelukkig hebben wij deze regeling niet nodig maar je zal er maar van afhankelijk zijn en vervolgens ook nog dankjewel moeten zeggen tegen de overheid en de bank…
Mooi voorbeeld van: bank vult zijn zakken op kosten van de overheid en ondernemer
Laura Creemers
Talma Joachimsthal