Prinsjesdag 2018 © ANP/Bart Maat
6
MIN
Het coronavirus leidt tot een ongekende situatie in de geschiedenis van de markteconomie: steeds meer landen leggen grote delen van de economie stil. De kosten lopen snel op, waardoor ook een economische crisis dreigt. In dit artikel betoogt Martijn van der Linden dat een onconventioneel instrument – monetaire financiering ofwel publieke geldschepping – de coronacrisis kan verlichten en de economische effecten kan beperken.
Het woord ‘ongekend’ is de afgelopen weken vaak gevallen. Terecht. Om het virus in te dammen treffen overheden ongekende maatregelen: productie en handel zijn grotendeels stilgelegd, consumptiemogelijkheden beperkt. Bars, restaurants, theaters en kappers zijn gesloten. Ongekend in de geschiedenis van de markteconomie.
Ongekend is ook de grote mate van onzekerheid die corona met zich meebrengt. Niemand weet hoe het virus en de bestrijding ervan zich ontwikkelen. Is het worstcasescenario tienduizenden doden, grenzen dicht, de wereldeconomie tot de zomer op slot en een recessie? Of nog ongekender?
Omzet en inkomen vallen weg
Het op slot gaan van de reële economie en de stijgende onzekerheid leiden tot onrust op de beurzen. Koersen dalen, investeerders proberen verliezen te beperken. Bovendien is er een enorme behoefte aan geld omdat kasstromen uit omzet en inkomen wegvallen. Om te voldoen aan de vraag naar geld (liquiditeit) hebben centrale banken maatregelen getroffen. De basisrente waartegen commerciële banken kunnen lenen is verlaagd, en de eisen aan onderpand zijn versoepeld. Daarnaast is het opkopen van effecten uitgebreid. De Europese Centrale Bank kondigde een Pandemic Emergency Purchase Programme (PEPP) aan ter waarde van 750 miljard euro bovenop het bestaande opkoopbeleid van 20 miljard per maand. De Fed, de Amerikaanse centrale bank, beloofde zelfs onbeperkt Amerikaanse staatsobligaties op te kopen. Ook dit is ongekend. Er is vrij veel wetenschappelijk bewijs dat een dergelijk opkoopbeleid leidt tot ‘zeepbellen’ en grotere ongelijkheid.
Centrale banken richten zich op de liquiditeit van financiële instellingen (banken). De veronderstelling is dat deze dan − op commerciële basis − weer zorgen voor de liquiditeit van burgers, bedrijven en overheden. Maar als de schulden hoog zijn en de markten instorten, is het voor banken niet altijd opportuun om iedereen van het benodigde krediet te voorzien. Zelfs niet als de overheid garant staat.
Kettingreactie
Standaard in crises is dat huishoudens en bedrijven niet meer kunnen voldoen aan hun betalingsverplichtingen. Dat is ook nu het geval. Omdat kosten zoals lonen, aflossingen en rentebetalingen doorlopen, kunnen bedrijven bankroet gaan. Om dat enigszins te voorkomen grijpt de overheid in. Faillissement van in wezen gezonde bedrijven is onwenselijk. Opgebouwde waarde gaat verloren en mensen komen op straat te staan. Om een kettingreactie van stijgende werkloosheid, lagere inkomens, minder vraag en lagere bestedingen te vermijden, springen overheden bedrijven bij. Zo worden de lonen in de meeste Europese landen tot een bepaald percentage gegarandeerd; in Nederland tot maximaal 90%. Deze maatregelen zijn effectief, maar leiden wel tot hogere overheidsschulden. Minister van Financiën Wopke Hoekstra verwacht bijvoorbeeld 45 tot 65 miljard euro meer te lenen om bedrijven en werknemers te steunen.
Faillissement van in wezen gezonde bedrijven is onwenselijk
Normaliter gebeurt dit door middel van uitgifte van nationale staatsobligaties. Maar gezien de toch al hoge schulden en fiscale tekorten in sommige eurolanden worden alternatieven onderzocht. Zo roept econoom Thomas Piketty de Europese Commissie op tot het uitgeven van euro-obligaties in plaats van nationale staatsobligaties. Dertien andere economen, onder wie Arnoud Boot (hoogleraar Corporate Finance en Financiële Markten aan de Universiteit van Amsterdam) en Dirk Schoenmaker (hoogleraar Banking and Finance aan de Erasmus Universiteit Rotterdam), bepleiten een covid credit line in het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM). Hoekstra is tot op heden tegen euro-obligaties en ESM-leningen omdat hij niet garant wil staan voor schulden van andere landen.
Lenen op kapitaalmarkten of van het ESM is op dit moment sowieso riskant. Schulden nemen er door toe en een aantal Europese landen heeft al – of nadert – onhoudbare niveaus. De Italiaanse schuld is nu bijvoorbeeld 134 procent van het bbp. Daarnaast kunnen rentes oplopen, wat de kans op ineenstorting van hele stelsel vergroot. Meer schulden kunnen dus leiden tot escalatie van de coronacrisis en moeten koste wat kost worden voorkomen.
Extra verplegers
Diverse economen opperen om deze reden monetaire financiering. Bijvoorbeeld de Nederlandse economen Lex Hoogduin en Jan Snippe in de NRC en Laurence Boone (hoofdeconoom van de OESO) in de Financial Times. Monetair financieren betekent dat er nieuw geld in omloop wordt gebracht, zonder nieuwe schulden aan te gaan, zonder nieuwe obligaties uit te geven. Dit wordt ook wel ‘schuldvrije’ geldschepping genoemd. Activisten spreken van publieke geldschepping.
In theorie gaat dit als volgt: De centrale bank creëert geld en geeft dit vervolgens aan de overheid of aan burgers die het in omloop brengen door het uit te geven. De overheid kan bijvoorbeeld extra verplegers inhuren of meer ondernemers compenseren. Burgers kunnen boodschappen doen of schulden afbetalen. Het eerste wordt in de literatuur monetaire financiering van fiscale uitgaven genoemd, het tweede monetaire financiering van private uitgaven (ook wel bekend als ‘helikoptergeld’ en QE4people).
In de huidige situatie moeten met name corona-gerelateerde uitgaven van de overheid worden gefinancierd. Geld geven aan burgers heeft vooralsnog weinig zin omdat het geld niet kan worden uitgegeven. Grote delen van de economie zijn locked down. Zodra de coronacrisis voorbij is, is monetaire financiering van private uitgaven echter een effectief en egalitair instrument om de vraag te herstellen. Een bijkomend voordeel is dus dat het instrument niet leidt tot hogere private of publieke schulden. Maar het is van belang het niet ongelimiteerd in te zetten want dan kan het leiden tot hyperinflatie. Zolang de balansen van centrale banken nog zo groot zijn, is inflatie echter vrij eenvoudig te bestrijden. Door effecten te verkopen, kan de centrale bank de geldhoeveelheid verkleinen.
Besmettingshaard
In de eurozone is het monetair financieren van overheidsuitgaven vanwege corona op nationaal niveau aantrekkelijk. Europa is inmiddels de besmettingshaard van de wereld en een nieuwe eurocrisis ligt op de loer. Vorige week liep het verschil tussen de rente op Italiaanse staatsobligaties en Duitse staatsobligaties nog verder op. Dit oplopen van zogeheten rentespreads gebeurde ook tijdens de vorige eurocrisis waarvan Griekenland het middelpunt was. De ECB greep dit keer meteen in met het Pandemic Emergency Purchase Programme (PEPP) maar de kans op een nieuwe eurocrisis blijft bestaan. Marktspelers verwachten grootschalige emissies van obligaties en weten dat een aantal eurolanden al enorme schuldposities en fiscale tekorten heeft, en er dus slechter voorstaat dan Nederland en Duitsland. Daarnaast is de gezondheidszorg in Europa per land georganiseerd. Kosten worden nationaal en niet op Europees niveau gemaakt. Ook deze onevenwichtigheden zijn een vruchtbare grond voor een nieuwe eurocrisis.
In diverse andere landen is monetaire financiering niet verboden
Er is echter een hindernis voor monetaire financiering in de eurozone. Het is verboden. Artikel 123 van het Europees Verdrag verbiedt dat Europese centrale banken krediet verlenen aan hun lidstaten of staatsobligaties direct opkopen. Toen het Verdrag werd opgesteld heerste het idee dat de politiek geen invloed mag hebben op het monetair beleid. Door fiscaal en monetair volledig te splitsen zou prijsstabiliteit eenvoudiger gerealiseerd worden. In diverse andere landen, waaronder Groot-Brittannië, is monetaire financiering niet verboden. Bovendien blijkt uit onderzoeken van de Britse econoom Josh Ryan-Collins dat monetaire financiering in het verleden vaak heeft bijgedragen aan economische ontwikkeling. Het idee achter het verbod wordt dus niet door iedereen gedeeld en lijkt enigszins verouderd.
Conference call
De eurolanden moeten nu dus op zoek naar een creatieve manier om het verbod te omzeilen. Hier een optie: minister-president Rutte, minister van Financiën Hoekstra, Nederlandsche Bank-president Knot en eurocommissaris Timmermans zouden hun Europese collega’s moeten uitnodigen voor een overleg, een conference call, komende week. Op de agenda staat een ‘ongekend’ voorstel: opheffing van het verbod op monetaire financiering – tijdelijk, zeg voor 1 jaar. Zodra er een akkoord ligt, openen de nationale centrale banken voor iedere overheid een rekening met daarop een bedrag van xx miljard, bedoeld voor de bestrijding van het coronavirus en ongewenste economische effecten. Wat hiertoe mag worden gerekend, moet van te voren worden vastgesteld. Aan de andere kant van de balans komt een lening met een eeuwigdurende looptijd en zonder rente: geldschepping zonder schuld.
Met deze ‘simpele’ boekhoudhandeling kan veel ellende worden voorkomen. Monetaire financiering van fiscale uitgaven zorgt ervoor dat schulden en rentes niet te hoog oplopen en dat de coronacrisis niet leidt tot ineenstorting van het financiële stelsel. Ook kan ze voorkomen dat lidstaten voor elkaars schulden garant moeten staan. Tot slot is monetaire financiering van private uitgaven een effectieve en egalitaire manier om de economie weer op gang te krijgen zodra het coronavirus is bestreden.
Rutte, Hoekstra, Knot en Timmermans, waar wachten jullie op?
127 Bijdragen
Roland Horvath 7
In de VS is er een meer normale houding tegenover dit en daar mag de overheid wel lenen bij de centrale bank.
Voor de EU is het zaak met een speciale beslissing art. 123 buiten werking te stellen door de huidige omstandigheden. Want de waanzin van de noodzaak van onafhankelijke centrale banken is niet nodig, het is genoeg geweest, de overheid moet regeren, niet de banken en een zogenaamd onafhankelijke centrale bank. Die in de regel het grootkapitaal gehoorzaamt.
2- De houding van NL, één van de overschotlanden in de eurozone, mag wel wat redelijker worden. In ieder land, dat tegelijkertijd een muntunie is, is er een transfer van rijk/ overschot naar arm/ tekort onder andere door de inkomsten belasting. Dat zou ook moeten in de eurozone maar ook dat is verkeerd geregeld.
Dat is geen excuus voor de NL regering om weer eens op de verkeerde manier nationalistisch te handelen.
Overigens, de rijken hebben meer inkomen, niet omdat ze beter, harder of meer werken maar vooral omdat ze de macht hebben zich meer toe te eigenen dat de armen. Er is dus altijd bij de primaire inkomsten verdeling een welvaartstransfer van arm naar rijk. Wat niet volledig ongedaan gemaakt wordt door de inkomstenbelasting.
Dus Rutte en Co, ophouden met uw inciviek gedrag, we zitten in de EU, in een groter staatsverband dan het Torentje en omliggende.
Hetty Litjens 6
Roland HorvathJurnan Goos 2
Hetty LitjensDe scheiding komt voort uit een historisch principe. Duitsland heeft altijd politieke unie nagestreefd voordat er economisch werd geïntegreerd. Omwille van politieke ‘vooruitgang’ heeft men eind jaren 90 toch ingestemd met de EMU. Om een geld verdeel unie te voorkomen heeft men de ECB opgezet naar het model van de Duitse centrale bank. Deze doet niets anders dan (inadequaat) streven naar een inflatie van 2%.
Helaas is de werkelijkheid weerbarstiger en wordt de politiek veelal geregeerd door economische trends. En dan zit je met een niet-politiek orgaan - de ECB - die het ene na het andere politieke besluit neemt, zonder enige vorm van controle of verantwoording.
Henk Zoer 7
Roland HorvathGaan we dan nog een stapje verder naar publieke geldschepping, dan kunnen landen zich ontdoen van de rentelast op de geldhoeveelheid. Dit zal zeker landen als Italië helpen.
C. Tamsyn 4
Roland HorvathIn principe vertellen zij ons alleen maar het door deze ''financiële elite'' gedicteerd nieuws.
Zijne Majesteits leugens regeren, ook in ''crisistijd'' gewoon door.
Arjan Dam 1
Roland HorvathAlleen daar hebben we met z'n allen nooit voor gekozen bij de invoering van de Euro. Sterker nog, in het verdrag van Maastricht is het expliciet uitgesloten. Zonder democratisch mandaat de betalende partij worden van een transferunie, dat lijkt me zeer onwenselijk.
Daarnaast zijn er ook landen die de dollar als nationale munt hebben, zonder dat er overdracht plaats vindt van rijk naar arm tussen die landen of met de VS.
Henk Zoer 7
Het moge duidelijk zijn dat onze regering er zit voor de banken en het grootkapitaal maar niet voor de gewone man.
Martijn Jeroen van der Linden 5
Henk ZoerCo Pater 7
Martijn Jeroen van der LindenTrek je dit door naar het geldstelsel, want dat is het brede fundament waarop het leven functioneert dan kun je ook zeggen. Het geldstelsel is er niet voor de mens, de mens is er voor het geldstelsel.
M.a.w.: voor degene die zich verrijken en de macht over het stelsel bezitten.
Annemiek van Moorst 11
Martijn Jeroen van der LindenC. Tamsyn 4
Henk ZoerErger ze zijn in dienst van de banken en het grootkapitaal, die bepalen de koers die het volk moet varen. Onze regering zijn louter trekpoppen! Het lijkt iets maar het is twee keer niets, verdwijnt er vandaag eentje wegens een stommiteit van het toneel, dan kom je deze een poosje later op een andere stoel weer tegen, in de politiek of het bedrijfsleven, ze komen er altijd mee weg en gaan fluitend door. De baantjescarrousel draait zo langzaam door.
De foto boven het artikel is goed over nagedacht door Martijn Jeroen van der Linden.
De polonaise gedanst door de regering met op de voorgrond Mp Rutte die lijkt de rug te willen bestijgen van Min. Hoekstra. De grijns van Rutte spreekt boekdelen!
Roland Horvath 7
Drie opmerkingen:
- Publiek geld alias schuldvrij geld is een goed idee. De schulden berg vergroot niet.
- Het geld moet niet alleen aan bedrijven en aan weknemers gegeven worden maar alle burgers moeten in aanmerking komen. Dan wordt het geld gegeven waar het moet, bij de vraag, bij de consumenten, bij het begin van de geldkringloop van ondernemingen naar consumenten en terug.
De consumenten kopen met dat geld niet alleen goederen, wat voor het ogenblik maar in zeer beperkte mate mogelijk is. Dat geld dient ook om rekeningen te betalen.
- Niet alleen de overheid mag geld ter beschikking stellen, dat moet in de eerste plaats gedaan worden door de banken want die creëren het geld uit het niets. Het is de taak van de banken.
En als ze bang zijn verliezen te lijden, dan zouden alle banken in NL aan het einde van het jaar alle winsten en alle verliezen samen brengen en die samen delen bijvoorbeeld in verhouding tot hun omzet.
Dat is dan een uitbreiding van de bankenunie.
Henk Zoer 7
Roland HorvathDaar ben ik het dan weer niet mee eens. Die banken creëren geld uit het niets maar brengen het als lening in de samenleving waarbij dat nieuwe geld belast is met rente. De winst van deze praktijk is voor de bank, de risico's liggen bij de samenleving. Want als banken dreigen om te vallen moeten de belastingbetalers die banken redden. Maar de belastingbetaler deelt niet mee in de winst. Dat is raar.
Daarnaast is de gewone man verplicht die banken te voorzien van spaargeld omdat wij geen alternatief voor de commerciële bankrekening hebben. We zijn dus verplicht de banken in staat te stellen winst te maken terwijl we daar geen vergoeding voor krijgen (rente is nul). Dat is ook raar.
Martijn Jeroen van der Linden 5
Roland HorvathRoland Horvath 7
Martijn Jeroen van der LindenMatthijs 11
Martijn Jeroen van der LindenAlleen in echt uitzonderlijke situaties, zoals oorlog of misschien nu tijdens de corona crisis, kan of mag een overheid meer doen, omdat de opbrengsten van het tijdelijk stutten vd economie groter zijn dan de 'kosten' van het 'gratis geld'. Maar dan nog, lenen tegen 0% (zoals NL nu doet) of monetair financieren maakt dan praktisch gezien ook niets meer uit.
Henk Zoer 7
MatthijsDat kan ook anders. Die bank hoeft niets te doen om geld te maken, ze creeren geen waarde. Waarom zou je die bank dan iets verschuldigd zijn voor die lening? Als een overheid geld maakt en dat gebruikt voor bijvoorbeeld IC-bedden, dan zijn die IC-bedden de waarde die tegenover dat nieuwe geld staat. En guess what? Daar is geen bank met lening en rente aan te pas gekomen. De toegenomen geldhoeveelheid staat in verhouding met de toegenomen waarde in de samenleving. Geldschepping dmv kredietverlening is onzin en zou verboden moeten worden.
Matthijs 11
Henk ZoerLaten we het er over eens zijn dat er tegenover iedere euro die gecreëerd wordt een euro waarde moet staan. Een verplichting om voor een euro iets te leveren aan goederen of diensten.
De vraag is dan vervolgens hoe je het systeem zo inricht dat dit gebeurt. Zeggen dat de bank niets hoeft te doen is natuurlijk onzin. Een bank heeft personeel, huurt een pand, moet onderzoeken wie wel of niet een lening mag, concurreert met andere banken, etc. Koop jij maar aandelen van een bank. Zo'n enorm rendement en zo veel zekerheid op je geld krijg je niet. Genoeg andere aandelen die véél meer opleveren.
Als het zo zou zijn dat 'de overheid' gegarandeerd veel beter investeert, waarom werkt een communistisch systeem dan niet? Als de staat het zo veel beter weet, waarom is Noord Korea dan straatarm?
Kortom, dat geldschepping door kredietverlening onzin is en verboden zou moeten worden, dat betwijfel ik toch een beetje. Daarmee zeg ik niet dat het huidige systeem perfect is. Maar wat jij beweert is het andere uiterste.
Henk Zoer 7
MatthijsMatthijs 11
Henk ZoerMet het uitgeven van het geld zelf creëer je nog geen waarde. Als dat zo zou zijn, waarom geven we dan niet iedereen een miljard, iedereen rijk?
Het punt is dat als een overheid nieuw geld creëert en dat uitgeeft er geen enkele verplichting tegenover het geld staat. Om dezelfde reden dat jij als particulier geen valsmunterij mag plegen.
Als jij in je garage met een printer euro biljetten drukt en dat geld uitgeeft, begrijp je volgens mij heel goed dat dat niet klopt. Dat je met dat nieuw gedrukte geld geen waarde creëert.
Terwijl: als jij aan jouw buurman vraagt jouw dak te repareren in ruil voor een toekomstige tegenprestatie van jou. Die zet je op papier, je creëert een schuldbewijs. Die buurman heeft nu een papiertje in handen waarop staat "Henk is nog X verplicht". Dat papiertje is een soort van geld. Weliswaar niet universeel uitwisselbaar zoals een Euro of Dollar, maar wellicht in jouw straat waar je woont wel iets waard.
Op dezelfde manier staat er tegenover iedere door een bank gecreëerde euro ook een wettelijke verplichting die af te lossen. En je moet dus voor een euro iets presteren in de maatschappij om die euro af te lossen.
NB daarmee zeg ik niet dat -alle- door banken gecreëerde leningen goed zijn. Ik zeg ook niet dat extra uitgaves door overheden (op welke manier ook gefinancierd) niet goed zijn. Helemaal niet.
Henk Zoer 7
MatthijsIn het systeem van schuldvrij geld mag een overheid alleen geld scheppen als het prijsniveau dat dicteert, een overheid mag het niet zomaar om iedereen een miljardje te geven. Het doel van geldscheppen is alleen om prijzen constant te houden: als een brood nu 2 euro kost, moet het dat over 10 jaar nog kosten. Als er meer waarde ontstaat in de samenleving, dan kost dat meer geld wat er initieel nog niet is. Daardoor zullen prijzen dalen en om dat te compenseren mag (nee, moet) er geld geschapen worden. Door meer geld in de samenleving te brengen zullen de prijzen weer stijgen en voilá je realiseert een inflatie van nul. Tegenover het nieuwe geld staat dan gewoon waarde. Maar dit nieuwe geld is dan niet belast met rente en dat is een groot voordeel.
Voor de rest lees je mijn andere reacties maar en ik verzoek je die goed te lezen. En verder hoop ik dat je nu eens stopt met je bankpraatjes.
Matthijs 11
Henk ZoerHenk Zoer 7
MatthijsOm nog maar eens iets aan te geven waarom jouw denkwijze op zijn minst discutabel is het volgende. Je schreef:
'Terwijl: als jij aan jouw buurman vraagt jouw dak te repareren in ruil voor een toekomstige tegenprestatie van jou. Die zet je op papier, je creëert een schuldbewijs. Die buurman heeft nu een papiertje in handen waarop staat "Henk is nog X verplicht". Dat papiertje is een soort van geld. Weliswaar niet universeel uitwisselbaar zoals een Euro of Dollar, maar wellicht in jouw straat waar je woont wel iets waard.
Op dezelfde manier staat er tegenover iedere door een bank gecreëerde euro ook een wettelijke verplichting die af te lossen. En je moet dus voor een euro iets presteren in de maatschappij om die euro af te lossen.'
Het verschil tussen de eerste alinea en de tweede is dat die buurman eerst waarde creëert (hij repareert het dak) en dat daarom een schuldpapier ontstaat, terwijl in de tweede alinea eerst een schuldpapier ontstaat zonder dat er waarde gecreëerd is. De rol van banken in het geldscheppingsproces deugt daarom niet.
Matthijs 11
Henk ZoerZodra ik kanttekeningen plaats bij zo'n ongenuanceerd verhaal, uitleg dat er ook goede kanten zitten aan de basis van het geldsysteem zoals zich dat ontwikkeld heeft in de wereld, dat er goede kanten zitten aan geldschepping op die manier, wordt er onmiddellijk op de man gespeeld. Ik zou het niet begrijpen, gebrek aan kennis hebben, een bankenvriendje of zelfs bankier zijn, etc.
Om op jouw laatste alinea in te gaan: wie zegt dat er nooit waarde ontstaat? Ik ben verschillende bedrijven begonnen met krediet van een bank. Die bedrijven hebben waarde gecreëerd, producten en diensten. Mensen hebben mij vrijwillig betaald voor die diensten en producten. De leningen zijn weer afgelost. Mijn klanten blij, ik blij en de belastingdienst blij die er van meeprofiteerde. En dat doen miljoenen bedrijven. Dat kun je niet ontkennen.
Ik woon ook in een huis gekocht met een hypotheek van een bank. Net zoals miljoenen Nederlanders. Heb de beste hypotheek uitgezocht. Ben heel blij dat ik nu al in mijn koophuis kan wonen in plaats van eerst 20 jaar moeten sparen oid (als er geen hypotheken verstrekt zouden worden).
Is het allemaal perfect nu? Nee. Is de financialisatie van de economie te ver doorgeschoten? Ja! Ik ben absoluut geen klakkeloos verdediger van de huidige staat van dingen. Maar nogmaals: er moet ook ruimte zijn voor een genuanceerd verhaal. Er zitten goede kanten aan het systeem. En ik zie niet waarom het -compleet- omgegooid moet worden. Dat is een valide standpunt. Geen reden om te beweren 'dat ik het niet snap' of 'bankpraatjes' hou'.
En daar laat ik het bij.
Henk Zoer 7
MatthijsIk ben niet tegen banken, ik ben tegen de manier waarop banken de macht over geldschepping hebben. Alles wat jij noemt, bedrijven beginnen met geleend geld of een huis kopen met geleend geld, staat volledig los van geldschepping. Je kunt ook bestaand geld lenen. Daarin is een rol weggelegd voor banken. Maar doordat banken bij het verstrekken van een lening het geld uit het niets maken gaat het allemaal fout. Immer groeiende schuldenbergen, inflatie, eeuwig durende groei om de groei (of die groei nu iets bijdraagt aan de samenleving of niet). Het gevolg: zolang er groei van vanalles is gaat het goed maar stokt de groei dan gaat het mis. Daarnaast wordt nieuw geld veelal in de financiële sector besteed waar het geld maakt met geld maar geen waarde voor de samenleving toevoegt.
Ook in de situatie waarbij geldschepping naar het publieke domein gehaald wordt, vervullen banken nog steeds een rol bij het verstrekken van leningen. Ze mogen het geld daarvoor echter niet zelf maken maar moeten het eerst ophalen uit de markt. Klein detail maar met verstrekkende gevolgen: geen eeuwigdurende groei meer nodig, schuldenbergen kunnen afgebouwd worden, allocatie van nieuw geld bepaald de democratie.
Onze discussie ontaardt steeds in een patstelling. Jij meent dat de geldscheppende functie van banken zo hoort, ik ben van mening dat dat niet hoort. Jij meent dat, als de overheid geld schept, de overheid ook leningen gaat verstrekken. Ik zeg dat dat niet de bedoeling is. Jij zegt dat ik tegen banken ben, ik zeg dat ik tegen crises ben en door de geldschepping bij banken weg te halen krijg je een stabielere samenleving. Jij zegt dat je inflatie krijgt als een overheid geld gaat scheppen, ik zeg dat geldschepping moet gebeuren om prijzen stabiel te houden met een inflatie van nul (en dat kan).
Jij bent voorstander om het bestaande systeem van geldschepping zo te houden. Ik ben van mening dat het anders moet.
Matthijs 11
Henk ZoerDan is het toch niet nodig om de ander te verwijten "het niet te snappen", "gebrek aan kennis te hebben", "belangen in de financiële sector te hebben", "bankierspraatjes te houden", etc etc.
Ik wil hier gewoon op een normale manier kunnen discussiëren. Gewoon voor de lol. Want verder boeit het totaal niet wat Pietje en Jantje hier op FTM met elkaar aan het keuvelen zijn. Dus waarom er zo agressief en op de man gespeeld wordt begrijp ik niet.
Co Pater 7
Henk Zoer+2
Co Pater 7
MatthijsZeker is er een verschil, dat zal niemand ontkennen. Dat verschil is volkomen duidelijk. Zou je wel willen verzoeken duidelijkere taal te gebruiken. geld uitgeven is dus geldscheppen zonder schuld. En geld scheppen als schuld kan niet. Het moet zijn geldscheppen uit schuld.
“ Paragraaf 2 : Met het uitgeven van het geld zelf creëer je nog geen waarde. Als dat zo zou zijn, waarom geven we dan niet iedereen een miljard, iedereen rijk “
Ook dit is waar. Waarde wordt gecreëerd door economische activiteit. Zowel schuldvrij geld scheppen als geld uit schuld scheppen heeft nog geen activiteit opgeleverd. Er is allen sprake van een verschil in geldschepping. Geld speelt ook pas een rol bij de overdracht van productie en nog niet bij geldschepping, in wat voor vorm dan ook.
Paragraaf 3 – 6 zijn niet van belang voor het onderwerp !!!
“ Paragraaf 7 : Op dezelfde manier staat er tegenover iedere door een bank gecreëerde euro ook een wettelijke verplichting die af te lossen. En je moet dus voor een euro iets presteren in de maatschappij om die euro af te lossen”
Zoals al geconstateerd, is er bij geldschepping nog geen activiteit in de economie betrokken of vooraf gegaan aan die geldschepping. Merkwaardig is hier dat er een verplichting bestaat om de schuld af te lossen. Je moet dus gaan werken met als doel je schuld af te lossen. Als iedereen dit doet is er al snel geen geld meer. Oops.
Uiteraard moeten die schulden afgelost worden, het is immers een lening. Schuldvrij geld hoeft niet afgelost te worden en kan zelfs uitgeleend gaan worden in het commerciële circuit.
Paragraaf 8 is ook niet ter zaken doende.
Conclusies: Het creëren van waarde staat volledig los van de wijze van geldschepping. Geld uit schuld scheppen is onnodig en levert allerlei sociale maatschappelijke problemen op die gewoon voorkomen kunnen worden.
Co Pater 7
MatthijsMaar dit zegt niets over geldschepping. Je haalt steeds weer zaken door elkaar heen die gescheiden zijn.
1: geldschepping
2: Het uitlenen van geld.
3: Economisch verkeer
Geld is aleen in het economisch verkeer gekoppeld aan waarde, zoals je zelf al aangeeft. Geldschepping staat hier volkomen los van.
De wijze waarop geld geschapen wordt en in de samenleving komt is een polititieke keuze. Hier komt alleen monetair beleid om de hoek kijken in de zin van : moet er geld bijgeschapen worden of juist wegbelast etc.
Het geld scheppen zelf heeft dus nog niets met waarde van geld van doen. Die waarde is slechts van toepassing in het economisch verkeer. Piet ik wil die kip van je kopen. Oke Jaap, dat is 2€. Dank je Piet, een mooie deal.
Genuanceerder dan dit is het niet.
Co Pater 7
MatthijsDit verhaal klot dus niet. Zie:
https://www.ftm.nl/artikelen/roep-om-een-ongekende-maatregel-publieke-geldschepping?share=jdNeJcei61qoQfqdi%2BNsoEbihDQaji7OXmjPKkXifxkloEj5CUuMjTq9PZgFSQ%3D%3D#bijdrage118035
Michiel van den Broek 1
De angst voor politieke invloed op monetair beleid in Europa is ontstaan door het Duitse hyperinflatie scenario uit de jaren '20 van de vorige eeuw dat is ontstaan door ongebreidelde monetair financiering afgedwongen door de Duitse regering. Vanwege dit inflatietrauma en het succesvolle beleid van de Bundebank na WOII hebben de Duitsers bij introductie van de als voorwaarde volledige onafhankelijkheid van de Centrale Bank geëist (oftewel art 123).
In de VS hebben ze in de jaren '30 juist een trauma opgelopen met sterke deflatie wat verklaart dat de FED naast inflatiebeperking ook als mandaat heeft om monetair beleid in te zetten om werkeloosheid te verlagen (bij de ECB is dit geen mandaat).
Volgens mij is de onafhankelijke ECB het probleem maar de trage besluitvorming binnen de Europese politiek onder druk van opkomend nationalisme. De ECB heeft vanwege Corona een gigantische geldcreatie aangekondigd. De politiek van de eurolanden is nu aan zet.
Politici geven vaak anderen de schuld om zichzelf te promoten om stemmen te winnen. Nederland profiteert van de export binnen de Eurozone en verwijt haar Zuid-Europese klanten dat ze te veel geld uitgeven: ‘eigen schuld dikke bult’. Gekkigheid.
Martijn Jeroen van der Linden 5
Michiel van den BroekLeo Ambtman 2
Martijn Jeroen van der LindenCo Pater 7
Leo AmbtmanLeo Ambtman 2
Co PaterHendrik Faber 4
Leo AmbtmanLeo Ambtman 2
Michiel van den BroekWat een onzin dit laatste. Gaan de Italianen ons terug betalen voor de geleverde goederen en diensten? Net zo als de chinezen aan de VS leveren en uiteindelijk niet betaald worden. Of met waardeloze dollars.
Jeroen Haans 1
Ik heb een vraag met betrekking tot monetaire financiering. Stel dat Art. 123 tijdelijk wordt opgeheven en publieke geldschepping dus mogelijk wordt, hoe kan deze publieke vorm van geld worden verspreid en besteed? Mijns inziens heeft de overheid dan directe rekening nodig bij de ECB (een rekening bij een commerciele bank heeft geen nut want zij kunnen alleen 'privaat' geld - feitelijk een claim op publiek geld - verwerken).
Ditzelfde vraag ik mij af bij de Amerikaanse plannen voor helitopter geld, hoe kan publiek geld terecht komen bij het publiek zonder dat het publiek toegang heeft tot de publieke instinatie die het geld schept (de CB)?
Volgens mij moet eerst de tussenliggende stap, de implementatie van CBDC, worden genomen voordat dit soort maatregelen uberhaupt genomen kunnen worden. Of zijn er andere manieren?
Martijn Jeroen van der Linden 5
Jeroen HaansHelmi van der Helm 1
Jeroen HaansWil 020
Nu kunnen we de overheid belasting betalen in Wemiles dat anders in Euro betaald zou moeten worden. Daardoor zal iedere ondernemer (en dus ook burger) graag Wemiles gebruiken waardoor Euros voor import en andere zaken gebruikt kunnen worden. Als de koers 1 euro = 1 Wemiles wordt gehanteerd is er geen gewenningsprobleem. Voor 2000 waren we ook gewoon dat sommige mensen met een andere valuta betaalden in Europa: Belgisch Franken of Duitse Marken werden in Nederland ook door winkeliers geaccepteerd.
De overheidsbank moet als enige toegestaan worden om officieel Wemiles te wisselen tegen Euro. Al kan natuurlijk iedereen dat ook doen als de andere partij daarmee akkoord is.
Kijk naar de WIR-Frank in Zwitserland dat al sinds 1934 door de industrie wordt gebruikt om onderling te betalen zonder de Zwitserse Frank daarvoor in te zetten. Dat levert een sterke verruiming van het werkkapitaal voor het bedrijfsleven op. Zie https://www.wir.ch/ en https://en.wikipedia.org/wiki/WIR_Bank
Martijn Jeroen van der Linden 5
Wil 020Wil 020
Martijn Jeroen van der LindenHenk Zoer 7
Wil 020http://www.thematheosolution.eu/
Ik weet niet of dit hetzelfde idee is maar lijkt er wel op. In mijn optiek een elegante manier om een mislukte euro te redden 😁
Wil 020
Henk ZoerWil 020
Martijn Jeroen van der LindenRoland Horvath 7
Wil 020De geschetste op lossing is vergelijkbaar met de 3 jaren van de ECU van 199 tot en met 2001.
Wil 020
Roland HorvathRoland Horvath 7
Wil 020En de koers met niet te zijn 1 euro = 1 eenheid van de tweede munt.
I n Zwitserland is de waarde van de Franc en de WIR vast.
En de WIR bestaat alleen in girale vorm dus als banktegoed.
Wil 020
Roland HorvathWil 020
Roland Horvath[Verwijderd]
Willem de Vroomen 4
[Verwijderd]1. Vóór iemand had gehoord van corona, dreigde er al een economische recessie, misschien zelfs een depressie. Oorzaak: het in het kapitalisme (ondernemingsgewijze productie, winst, concurrentie enz.) regelmatig terugkerende verschijnsel van overproductie en onderconsumptie. Plus het verschijnsel van de dalende winsten.
2. Geldschepping, obligaties opkopen en alle andere monetaire en financiële maatregelen, zonder schulden te vergroten: wat een prachtig sprookje.
3. Dergelijke maatregelen leiden tot volop speculatie. Ook voor banken een belangrijke kernactiviteit. En zelfs voor veel industriële ondernemingen is speculatie even belangrijk als hun industriële activiteit.
4. Keynes is al heel lang dood en begraven, het Rijnlands model stamt uit de jaren 60-70 en is ook al dood en begaven.
5. Landen als Brazilië en India moeten hun economie draaiend houden, ondanks corona. Als hun economie stil valt wordt hun munt een prooi van speculanten gaat hun land bankroet.
Daarom schreeuwt Bolsonaro zo hard. En natuurlijk ook Trump, ook Amerika past in het rijtje van India en Brzalië.
6. Overheidssteun voor grote internationale bedrijven lost niets op, het leidt slechts tot oppotting van geld en speculatie met dat geld. Er is te weinig vraag: overproductie en onderconsumptie. Voor sommige bedrijven komt het allemaal toch aardig uit: ze draaien hun productie terug door corona en proberen van hun voorraden af te komen. De lonen van hun personeel worden door de overheid betaald.
7. Vóór grote bedrijven steun krijgen moeten zij al hun constructies voor belastingontwijking en -ontduiking volledig openbaar maken en beëindigen.
8. Bij de vorige crises werden er prachtige plannen gemaakt voor regulering en transparantie van de bankenwereld. Prachtig, maar niets van terecht gekomen.
9. Wanneer komt de werkende bevolking echt in opstand, zonder PVV en FvD?
[Verwijderd]
Willem de VroomenPieter Jongejan 7
Monetaire financiering betekent dat er meer geld in omloop komt terwijl er niet meer goederen en diensten in omloop komen. Veeleer is er door het stilvallen van de productie te verwachten dat er minder goederen en diensten worden aangeboden.
Aannemelijk is dus dat monetaire financiering tot een hogere inflatie zal leiden. De koopkracht van de armen en gepensioneerden zal dan achteruit hollen.
Monetaire financieing en schuldenvrij geld impliceert dat de rekening van de coronacrisis en de milieucrisis (green deal) afgewenteld gaan worden op de armen met relatief weinig schulden en slechts een klein pensioentje. In de afgelopen 10 jaar hebben zij geen indexatie van hu pensioen ontvangen en zij er dus ongeveer 20% in koopkracht op achteruit gegaan. De aandelenbezitters, onroerend goedbezitters en grondeigenaren hebben hun bezittingen in dezelfde 10 jaar met 0% tot 100% zin groeien. Om die vermogenswinst vast te houden hebben zij een verlichting vn hun schuldlast nodig door middel van monetaire financiering en geldontwaarding.
Het alternatief om zowel de coronacrisis als de milieucrisis te bestrijden i om de accijns op olie en gas fors te verhogen. Arme mensen gebruiken weinig energie; rijke mensen gebruiken veel energie. Dus bij een accijnsverhoging op fossiele energi gaan de rijken meer betalen en helpen we ook het milieu.
Belangrijk is dat in heel Europa de accijns op olie en gas omhoog gaat. Uiteraard zullen de USA, Rusland en Saoedie-Arabië tegen zijn, maar de energietransitie moet ook doogaan.
Martijn Jeroen van der Linden 5
Pieter JongejanZeker met grote centrale bank balansen zoals nu is inflatie eenvoudig te bestrijden. Simpelweg door effecten te verkopen kan de CB geldhoeveelheid verkleinen!
Pieter Jongejan 7
Martijn Jeroen van der LindenBeter is dus om gebruik te maken van de gedaalde olie en gasprijs om in heel Europa de accijns op fossiele grondstoffen te verhogen. De hogere accijnsopbrengsten kunnen vervolgens gebruikt worden om broodnodige hulp te bieden aan mensen en landen die te weinig geld hebben.
Het is absurd als de goedgevulde spaarpotten van de Nedrlandse lagere en middeninkomens ingezet gaan worden om de vermogensverliezen bij de Europese rijken te beperken middels geldontwaarding.
Waarom kan de accijns op sigaretten wel terecht met 1 euro omhoog (schadelijk voor de gezondheid), maar de accijns op fossiele brandstoffen (schadelijk voor het milieu) niet?
Martijn Jeroen van der Linden 5
Pieter JongejanHoezo? De overheid kan iets nieuws produceren en burgers kunnen nieuwe productie kopen.
Pieter Jongejan 7
Martijn Jeroen van der LindenTimmermans schermt ook steeds met het werkgelegenheidseffect, maar hij verzwijgt de negatieve inkomenseffecten. Trump doet nu hetzelfde. Hij schermt met een uitgavenverhoging door middel van monetaire financiering. Goed voor de werkgelegenheid maar slecht voor de kookracht van het arbeidsloon van de gewone werkman.
Je kunt ook werkgelegenheid creëren met het geld uit een hogere accijns op fossiele energie. Als je hogere belasting heft in de kapitaalgebruikende sector en dit geld uitgeeft in de arbeidgebruikende sector (de zorg) dan krijg je meer werkgelegenheid voor je geld.
Gelet op de recente daling van de olierijs tot $20 krijg je bij een accijnsverhoging minder inflatie en dus minder ongelijkheid dan bij monetaire financiering.
Degenen die bij monetaire financiering het meest moeten inleveren zijn de lagere en middeninkomens. Alleen Tamminga in de NRC van gisteren durft op te schrijven dat het gaat om wie de rekening van de coronacrisis moet betalen. Hij noemt alleen de huishoudens en dan de ouderen, hun kinderen of hun kleinkinderen. Maar het gaat natuurlijk net zo goed om sectoren (olie en financiën versus de reële economie) en om landen (ontwikkelingslanden versus rijke westerse landen en schuldenlanden (USA, Frankrijk, Italië) versus landen die voldoende spaarbuffers hebben aangelegd (Nederland, Zwitserland, Zweden).
Nederland heeft helaas de euro en is daarom niet meer soeverein, maar afhankelijk van de USA, Frankijk en andere eurolanden. Bij monetaire financiering dreigt er een financiële ramp in de vorm van een halvering van de koopkracht bij mensen zonder assets. Wil je dat?
Monique Van Gurp
Martijn Jeroen van der Linden1 Zou je een visie willen geven op voorstel Piketty en afwijzing Hoekstra? Garant staan lijkt ook mij geen goed idee.
2 Wat is een covis credit line?
3 Uit andere artikelen begreep ik dat de ECB in feite al lang monetair financiert via bank als tussenpersoon. Klopt dat volgens jou?
4 Kan de ECB de obligaties niet tegen elkaar wegstrepen en zo de staatsfinancieen gezond krijgen.
5 Die nationale bankrekening bij de ECB: is dat een variant op de Gift, zoals Edgar Wortmann voorstelt, die de ECB zonder juridische belemmeringen kan uitvoeren en waarvoor verder niets opgetuigt hoeft te worden. Kan zo gebeuren, begrijp ik. Of is het in feite een uitwerking van hetzelfde?
Martijn Jeroen van der Linden 5
Monique Van Gurp2. Lenen bij het ESM fonds. Dit leidt dus ook tot meer schulden.
3. ECB koopt op op secundaire markten, dat wil zeggen ze kopen bestaande obligaties op. Dit zijn dus schuldpapieren.
4. Er zijn voorstellen waarin ECB alle staatsobligaties en vervolgens wegstreept. Oa van de Duitser Thomas Mayer.
5. Het is een iets andere weg om hetzelfde te bereiken. Edgar meent dat het al kan. Ik meen dat een politiek besluit nodig is. Maar het doel blijft hetzelfde.
Henk Zoer 7
Pieter Jongejanhttps://m.youtube.com/watch?v=V-gQVfk8Ong
Pieter Jongejan 7
Henk ZoerHoe lager de buffers (eigen vermogen) hoe groter de winst. Als de buffers onvoldoende blijken (zoals nu bij de coronacrisis of een klimaatcrisis of een financiële crisis) kloppen de banken bij de overheid en/of de centrale bank aan voor steun. Die kunnen moeilijk weigeren omdat het betalingsverkeer sinds de privatisering van postbank en girodiensten geheel in handen is gekomen van de banken.
De vraag is of een overheidsbank, die ook geld uit het niets creëert wél voldoende buffers aanhoudt. Ik vrees van niet.
Daarom vermoed ik dat waardevaste betaalrekeningen in goud of zilver of energie of whatever de enige duurzame oplossingen zijn. Bied mensen de mogelijkheid om hun eigen waardestandaard te kiezen en zorg voor wettelijke garanties tegen het verlagen van de waardestandaard.
Henk Zoer 7
Pieter JongejanWaarom zou een overheidsbank die niets met het bewaarde geld doet buffers aanhouden? Ook in slechte tijden is het geld wat daar bewaard wordt gewoon beschikbaar voor de rekeninghouder. Ik noem het daarom niet voor niets een bewaarbank. Een bewaarbank is vergelijkbaar met het kadaster. Het kadaster registreert slechts welk huis van wie is, maar speculeert niet met die huizen. Zo registreert en bewaart de bewaarbank alleen een hoeveelheid geld, de bewaarbank doet niets met dat geld. De bewaarbank kan het dus ook niet kwijtraken, ook al gaan alle commerciële banken failliet.
Op het moment dat geldcreatie gebruikt wordt om de prijzen stabiel te houden (dus een inflatie van nul) is dat een automatische rem en heeft dat een stabiliserende werking op de economie. Daar hoeft geen koppeling aan goud of energie of Big Macs aan te pas te komen.
Pieter Jongejan 7
Henk ZoerWie neemt dan het verlies van het uit de markt nemen van een overschot aan fiatgeld? Als je dat overschot niet uit de markt neemt ontstaat er volgens mij vroeg of laat (afhankelijk van het vertrouwen van de bevolking in de regering) inflatie/geldontwaarding..
De Japanse yen is sinds Japan tien jaar geleden met een aanhoudende bevolkingsdaling wordt geconfronteerd met 15% in waarde gedaald. Italië zit met een krimpende bevolking gevangen in een te dure euro en mag daar van Brussel niet uit. De euro leidt tot armoede bij de Italiaanse bevolking en tot Chinese overnames (o.a. van hun textielindustrie).
Het idee dat je zonder buffers kunt omdat de overheid net zoveel geld uit het niets kan scheppen als zij nodig acht is onjuist. Japan en Italië moeten alle twee energie importen. De Amerikanen, Russen, Saoedies e.a. leveren alleen energie tegen harde cash of goud. Daarom daalt de yen en daarom stagneert de economische groei van Italië. Wie niet mag devalueren raakt aan de bedelstaf.
Henk Zoer 7
Pieter Jongejan‘De Amerikanen, Russen, Saoedies e.a. leveren alleen energie tegen harde cash of goud.’
Wat is harde cash? Alle cash is ook uit het niets gecreërd. Door banken. Wat is dan het verschil met overheidsgeld? Ik zie het niet. Het enige verschil tussen bankgeld en overheidsgeld is het feit dat bankgeld belast is met rente. Dit feit maakt dat de schuldenberg eeuwig moet groeien. Dat is niet nodig bij rentevrij overheidsgeld.
Co Pater 7
Pieter JongejanHH Manders 4
Pieter JongejanDeze aanname blijkt niet te kloppen, of is in ieder geval heel erg rooskleurig:
- Armen hebben slecht geïsoleerde huizen, dus heel veel energieverlies (verspilling).
- Armen kunnen niet zelf hun woningen isoleren, en woningbouwverenigingen doen dat ook niet of nauwelijks.
- Armen hebben geen mogelijkheden om bijvoorbeeld zonnepanelen te installeren, want er is geen geld, of de woningbouwvereniging doet het niet.
- Armen hebben relatief vaak banen waar men met de auto naar toe moet.
- Elektrische auto's zijn voor armen onbetaalbaar.
De energietransitie zoals die nu wordt uitgevoerd, is wederom een enorme lastenverschuiving van arm naar rijk. Simpelweg omdat arm niet over de mogelijkheden beschikt om aan die transitie mee te doen (financieel niet, juridisch niet en sociaal economisch niet).
Pieter Jongejan 7
HH MandersArmen zijn vanwege hun armoe gedwongen om te lopen of te fietsen en gebruiken geen leaseauto of een gesubsidieerde Tesla die op elektriciteit uit bruinkool rijdt.
Armen vliegen minder dan rijken
Zo kan ik nog wel een tijdje doorgaan.
Ondanks alle argumenten die u noemt geldt al decennia en waarschijnlijk eeuwenlang (Kindleberger) dat de hoogte van het inkomen en de hoogte van het inkomen per hoofd welhaast 1 op 1 samenhangt met het energieverbruik. Arme mensen waar ook ter wereld gebruiken minder energie dan rijke mensen. Dit is objectief vastgesteld en gecontroleerd. (Kindleberger en later Zimmerman (ontwikkelingseconomie) hebben dit al ruim 50 jaar geleden vastgesteld.
Desondanks
Eveline Bernard 6
Pieter JongejanHH Manders 4
Pieter JongejanDe problemen die ik signaleer, zijn inmiddels al objectief vastgesteld bij het bekijken van de effecten van de energie-maatregelen van de afgelopen 10 jaar of zo. Waarbij daarna gekeken werd naar maatregelen zoals u die voorstelt - waarbij geconstateerd werd dat dit soort maatregelen een afstraffing zijn voor armen simpelweg omdat ze arm zijn. Ze hebben op geen enkele manier de mogelijkheden om iets aan die extra belasting te doen. Dit soort maatregelen zijn gewoon voor hen een directe lastenverzwaring van tientallen zo niet honderden euro's per jaar.
Ga eens kijken naar waar veel armen werken - vaak relatief ver weg gelegen van hun woonplek. Openbaar vervoer is vaak duurder dan auto (zeker als je kijkt naar reiskostenvergoeding), of reistijd is veel langer. OV en fiets zijn daarmee niet eens een optie.
De meeste rijken hebben niet een huis van die omvang dat (goed geïsoleerd) zo veel meer energie verspilt dan een slecht geïsoleerd huis van een armere mensen dat maatregelen zoals u die voorstelt werken (of dat het hen interesseert). En dan hebben we het nog niet eens over energie-besparende / vervangende zaken die buiten het bereik van een armer persoon liggen.
Co Pater 7
Pieter JongejanIs het een slecht idee op zichzelf of een slecht idee gegeven bepaalde omstandigheden ?
Pieter Jongejan 7
Co PaterLex Hoogduin schreef in 1991: "Het monetaire beleid moet overal eenduidig worden gericht op het handhaven of herwinnen van prijsstabiliteit en daarmee op het helpen sturen van de rente naar het niveau dat daarvoor nodig is. Zo lang de geloofwaardigheid van het beleid is verzekerd, hangt dit niveau niet zozeer af van monetaire als wel andere factoren, waaronder begrotingstekorten".
Of en waarom Lex Hoogduin een voorstander van monetaire financiering zou zijn geworden is mij niet duidelijk.
Het neutrale reële renteniveau ligt ergens tussen de 2% en 4%. Groot-Brittannië financierde de eerste wereldoorlog voor een belangrijk deel met hogere belastingen en oorlogsleningen; Duitsland met monetaire financiering.
Duitsland kreeg in 1923 hyperinflatie (Weimar). De lagere en middeninkomens raakten al hun spaargeld kwijt. De rijken behielden hun bedrijven en onroerend goed. Daarna kwam Hitler.
Lex Hoogduin moet dit ook weten. Ik vermoed dat hij denkt dat er ondanks een productiestop en schaarste geen inflatie komt.
Co Pater 7
Pieter JongejanUiteraard is prijsstabiliteit belangrijk. Dat zal iedere econoom enz. begrijpen. Maar dit gegeven staat toch in zekere zin los van de wijze van geldschepping. Normaal gesproken voeg je alleen geld toe als dat nodig mocht zijn of belast je het weg. De situatie nu is uiteraard niet normaal.
Hoe beoordeel je de situatie nu dan. Is er nu al niet veel te veel geld in omloop, en dus veel te veel schuld ?
Pieter Jongejan 7
Co PaterEen toenemende vergrijzing en een toenemende milieuproblematiek vragen nu om hogere besparingen en hogere instandhoudingsinvesteringen. Het trendmatig verlagen van de reële rente was in 1995 al fout en is nu gelet op deze problematiek helemaal fout.
De beste manier om van die te hoge schulden af te komen is niet om de te hoge schulden heel langzaam af te lossen uit het lopende inkomen (want dan krijg je vraaguitval en evenmin om deze via monetaire financiering en een hoge inflatie te laten verdampen (want dan krijg je verpaupering) maar om de reële kapitaalmarktrente zo snel mogelijk weer positief te maken. Dit betekent dat er forse vermogensverliezen zullen ontstaan. Het alternatief is pappen en nathouden met gevolg dat heel Europa Italië achterna gaat op de weg naar structurele stagnatie. Om uit de huidige crisis te komen heeft Europa waardevast intrinsiek geld nodig en een belastingstelsel dat de reële rente op een constant positief niveau van 2 à 3% houdt. Pas dan krijg je een eerlijke en bloeiende interne markt.
Een hogere vermogensbelasting (Piketty) is m.i. niet effectief, want gemakkelijk te ontduiken. Een renteverhoging in combinatie met een efficiënte belastingheffing op goederen en diensten is m.i. gewenst want veel moeilijker te ontduiken. Maar dan moet je wel inzicht hebben in de effecten van verschillende vormen van belastingheffing op de neutrale reële rente.
Henk Zoer 7
Pieter JongejanPieter Jongejan 7
Henk ZoerDuurzame economische groei vraagt juist om een vrijwel constante reële rente op lange termijn. Dit wil inderdaad zeggen dat het manipuleren van de reële rente op lange termijn weinig effect heeft. Bij een te lage reële renet kun je grotere fluctuaties verwachten en die leiden tot meer en niet tot minder risico en dus een lagere productiviteit. De reële rente moet op het vrij constante neutrale niveau van 2 tot 4% gehandhaafd blijven afhankelijk van bevolkingsontwikkeling, technologische ontwikkeling en vooral de risicoperceptie.
Een onbetrouwbare overheid of Brussel of ECB die zijn beloften niet nakomt zal m.a.w tot een lagere economische groei leiden.
Op korte termijn bij het bestrijden van een liquiditeitscrisis kan het manipuleren van de (reële) rente wel effectief zijn. Dus wel bij een coronacrisis, maar niet bij het financieren van groene investeringen tegen een negatieve reële rente, zoals Timmermans wil. Want dan zullen bedrijven in de reële economie afhaken en eigen aandelen gaan inkopen en kun je economische stagnatie verwachten.
Henk Zoer 7
Pieter JongejanEconomische groei ten koste van alles. En een boekhoudkundige bullshit eromheen gecreëerd van heb ik jou daar. En iedereen praat elkaar na. Om maar geen discussie te hoeven voeren waar we met deze samenleving naar toe willen. Nee, de economieboekjes volgen. Die zijn nl heilig, bij gebrek aan intelligentie.
Kom toch eens uit die pseudo-wetenschap die economie heet en kijk om je heen. Vergeet even die thuiscursus economie en zie waar het allemaal toe leidt.
We moeten belangrijke keuzes maken en daarvoor moeten we uit de economie-bullshit stappen en op een fundamenteler vlak de discussie gaan voeren en de economie-boekjes daarop aanpassen.
Co Pater 7
Henk Zoerzie mijn reactie op Pieter:
https://www.ftm.nl/artikelen/roep-om-een-ongekende-maatregel-publieke-geldschepping?share=4WLlXV7%2FJbXnJhuKNArdpaybUXy9T6475%2B8v5vkAA7WDThglj%2BvF6Ud3re4UvA%3D%3D
Co Pater 7
Pieter Jongejanhttps://voordeommekeer.nl/economie-en-financialisering/martijn-v-d-linden-huidig-financieel-systeem-vraagt-om-fundamentele-veranderingen-hoe-ziet-een-nieuw-stelsel-eruit/
Pieter Jongejan 7
Co PaterWaar ik het niet mee eens ben is het pleidooi van Van der Linden voor een rente van 0%. Dit is in strijd met de noodzaak om voldoende financiële buffers aan te leggen en in strijd met onze tijdsvoorkeur. Commerciële banken zien het renteverschil verdwijnen en zullen dus minder commercieel krediet verstrekken. Dit is dus vragen om stagnatie.
Van der Linden is onduidelijk over het mandaat dat hij de centrale bank wil geven. Volgens mij zal dit niet de huidige 2% inflatie moeten zijn, maar een stabiele reële rente van 2 tot 4% en dus niet de 0% van Van der Linden. Het algemeen evenwichtsmodel waarmee je het neutrale niveau van de reële rente bij benadering kunt bepalen ontbreekt bij Van der Linden. Zonder een dergelijk aantoonbaar consistent model krijg je politici nooit zo ver om het systeem te veranderen. De interviewer (een filosoof) is daar terecht heel duidelijk over. Geld is macht.
We hebben transparantie en wetenschap nodig om in te zien dat de reële rente omhoog moet (en niet verder omlaag en ook niet naar 0%) om van de huidige onevenwichtige groei met steeds grotere fluctuaties af te komen. Digitaal centrale bankgeld dat ieder jaar 2% of 5% minder waard wordt hadden we in Oost-Europa en de USSR. Dat dictatoriale systeem ging failliet als gevolg van een te lage productiviteit. Hetzelfde gebeurde Sparta in de strijd met Athene.
Henk Zoer 7
Pieter JongejanInflatie verkluts je met rente. Het idee van schuldvrij geld en de ontvlechting van publiek en privaat begrijp je niet. Vervolgens kom je met een algemeen evenwichtsmodel aanzetten. Staat dat in jouw economieboekje? Nou, die economieboekjes kunnen in de open haard want die gelden niet meer. Je kunt niet meer vasthouden aan 'economische wetten' want die gelden niet meer. Die hebben nooit gegolden maar de praktijk kwam toevallig redelijk met die wetten overeen en daarom zijn ze onder economen heilig verklaard. Nu wijkt de praktijk af van die 'wetten' en moeten we dus af van het huidige economisch/monetair systeem. Je moet nu uit dat economieboekje stappen en op systeemniveau gaan denken.
Co Pater 7
Henk Zoerhttps://progressiveeconomyforum.com/blog/against-economics/
Henk Zoer 7
Co PaterIk hoop dat er uit de Corona-crisis nog wat goeds komt: een fundamentele discussie over het inrichten van de samenleving, inclusief het geldstelsel.
Co Pater 7
Henk ZoerIk denk dat het boek van Skidelsky ook zeker een belangrijke bijdrage gaat leveren aan de noodzakelijke transitie.
We moeten geld serieus gaan nemen zij Felix Martin in zijn boek.
Wij nemen het allang serieus. Alleen zijn er nog genoeg economen en pseudo deskundigen die dat nog niet doen. Zij denken blijkbaar nog steeds dat geld een soort van sterrenstof is.
Co Pater 7
Pieter JongejanIk heb the end of alchemy van Mervin King gelezen ( oud ceo van de bank of engeland ) en hij zegt ook dat dit systeem niet meer kan werken. Ook het boek: the end of banking van Jonathan Mcmillan leid tot dezelfde conclusie. Thomas Bollen heeft dit tweede boek en ook The money problem van Morgan Ricks opgevoerd als boeken die heel duidelijk het falen van het huidige systeem aangeven, maar veel economen en bankiers kennen niet eens het bestaan ervan.
Los van technische praat, is het systeem altijd al onrechtvaardig geweest ( wat ook aan de orde kwam in het intervieuw ). En ik ben het met Henk eens dat het oude rentedenken niet meer volstaat. We moeten met nieuw verstandig politiek en monetair beleid komen. En dit is juist waar ons geld wel degelijk over nagedacht heeft en nog steeds doet. Het is ook geen simpele operatie en al zeker niet omdat banken niet willen. En als geldschepping macht is dan moet dat toch macht zijn van de democratie en niet van commerciele banken.
Maar een feit is me wel heel duidelijk. Banken kunnen zelf niet veranderen, zelfs niet als ze wel zouden willen. Dat kan alleen als de overheid ( 4de macht ) het initiatief overneemt en de transitie gaat leiden. Het is ook de taak ( grondwet artikel 106 ) van de overheid om het systeem te laten werken. Geldschepping en monetair beleid.
Pieter Jongejan 7
Co PaterBegrijp me goed. Ik ben het met heel veel eens, maar wat ontbreekt is hoe het wel moet.
IK pleit niet voor het gebruik van de reële rente als instrumentele variabele zoals de centrale banken doen, maar voor de belastingtarieven als instrumentele variabele bij een constante reële rente en waardevast geld.
Wat ontbreekt bij Van der Linden is het onomstotelijk wetenschappelijk bewijs (dus een empirisch getoetste theorie), hoe het aantoonbaar beter kan. Dus niet een beroep doen op ethische argumenten, want daar zijn machthebbers niet gevoelig voor. In het bedrijfsleven heb ik geleerd dat je met forse kritiek kunt komen (zonder ontslagen te worden) als je tegelijk aangeeft hoe het volgens jou beter kan.
Kijk maar naar de 79 jarige lijfarts van Trump met zijn onverholen kritiek op het coronabeleid. Naar deze man wordt geluisterd, omdat hij zijn nek durft uit te steken om aan te geven hoe het wél moet.
Co Pater 7
Pieter JongejanDat rente 0 % moet zijn gaat dus inderdaad over de nieuwe situatie waar je op de veilige bank geen rente ontvangt. Ook is daarmee verbonden, de doelstelling om 0% infaltie te bewerkstelligen. E.e.a. moet natuurlijk in de nieuwe context gezien worden waarin het basisgeld schuldvrij is en waar geld uitlenen een activiteit is van commerciele banken die ook echt gaan werken met spaargeld van klanten..
Maar even iets anders.
Is er een korte of goede verklaring voorhanden van datgene waar het rentebeleid voor diend ?
En is het ook duidelijk dat dat mechanisme niet perse iets zegt over de wijze van geldschepping ?
Als het namelijk wel iets zegt over geldschepping, dan kom je dus voor het dilemma te staan, dat schuldvrij geld niet kan, omdat dan het rentemechanisme niet meer gaat werken.
Dus om het even metaforisch te zeggen: het roer ( rentebeleid ) van het schip bepaald volleding hoe het schip er uit moet gaan zien ( het economische leven ). Terwijl het eerder omdersom zou moeten zijn. Want geld zien we als " het middel " voor de economie.
Hoe zie jij de link dan van het rentebeleid met geldschepping ?
Pieter Jongejan 7
Co PaterHet antwoord kun je vinden bij Irving Fisher. Een positieve reële rente is nodig om huishoudens te helpen voldoende buffers op te bouwen voor onvoorziene tegenvallers. Daar kun je aan toevoegen dat een positieve reële rente nodig is om ongewenste speculatie tegen te gaan.
Een positieve reële rente is ook nodig om ervoor te zorgen dat assets niet te duur worden, want bij hoge assetprijzen daalt de reële winstvoet en kun je verwachten dat er minder geïnvesteerd wordt.
De hoge assetprijzen hebben ook tot gevolg dat bedrijven steeds meer schulden zijn aangegaan en steeds meer risico's naar zich toe hebben getrokken. Hierdoor wordt het economisch systeem instabiel en zitten we nu met de gebakken peren. Hoe groter de fluctuaties hoe meer speculatie.
De relatie tussen rente en geldschepping loopt via het inschatten van de risico's bij het verrichten van investeringen. Ondernemers die een winstgevende investeringsmogelijkheid zien zullen die niet voorbij willen laten gaan en een beroep doen op vreemde financiering. Banken met specialistische kennis kunnen in die vraag voorzien door goedkoop kort geld aan te trekken en dat lang uit te zetten. Overheden missen die kennis.
Fisher toonde zich in 1935 voorstander van full reserve banking. Fractional reserve banking leverde volgens hem teveel risico's op. Full reserve banking heeft als nadeel dat het relatief duur is. Daarom kwam Ricardo begin 1800 met het alternatief om de marktprijs van goud via aan- en verkopen constant te houden. Door de verdubbeling van het algemeen prijsniveau tijdens de eerste wereldoorlog werd dit een onmogelijke opgave.
.
Bij een staatsbank zou je een dekking van 30 tot 50% kunnen aanhouden en een positieve reële rente van 2%. Commerciële banken zullen dit renteniveau moeten volgen. Het renteverschil tussen kort en lang bij commerciële banken kan dan weer 200 basispunten positief worden, waardoor kredietverlening aan bedrijven aantrekkelijker word
Co Pater 7
Pieter JongejanEconomie als wetenschap gaat over productie en distributie van producten in een samenleving. Economen praten altijd over economie en Geld ? ach dat is maar een middel in " de economie "
Maar als ik jouw nu zo hoor praten over rente's en evenwichtniveau's begint het me steeds meer duidelijk te worden dat economie al helemaal niet meer over die productie en distributie gaat, het gaat alleen nog meer over geld ( stromen ).
Ik heb jaren terug al eens een boek van Fritjof Capra gelezen ( het keerpunt, 1982 ). Daar in kwam ook kritiek naar voren op de economische wetenschap en werd gezegd. Economen zijn alleen maar geldstroom volgers. M.aw.: het gaat helemaal niet om economie. Uiteraard hoort geld bij economie.
Je eerste paragraaf geeft ook al aan dat het om geld gaat ( een buffer opbouwen is uiteraard goed, maar gaat over geld, Net als speculatie om geld gaat ).
De vraag wat is economie wordt ook meestal beandwoord met : geld verdienen.
Dus alles staat in dienst van geld ( en wie het meeste bijeen weet te schrapen ) stromen, ook de geldschepping zelf. Volgens mij is dit een structureel probleem, waar je ook niet zo gemakkelijk verandering in breng. De economie staat dus in dienst van het geld verdienen, zoals ik al eerder opmerkte. Een piramide spel dus.
Volgens mij spelen aandelen ( waardepapieren etc. ) ook een kwade rol hierin. Want heeft een bedrijf echt geld nodig voor investering, of is het enkel en alleen om vreemd vermogen aan te trekken zodat eigen vermogen eruit kan. En om een bedrijf een sterke positie te geven door dat vreemde vermogen.
Hoe zie jij dit Pieter ?
Bijkomende vraag: hoe werken die rentemechanisme's dan ? is dat globaal ( spel zonder grenzen ) of moet dat op landniveau een rol spelen.
Pieter Jongejan 7
Co PaterJe volgende vraag is of economie over stroomgrootheden (inkomen) of voorraadgrootheden (vermogen) gaat. Het antwoord is over beiden, maar het is wel zo dat in de economische wetenschap voorraadgrootheden bepalend zijn voor de stroomgrootheden en niet andersom. De aarde als planeet is begrensd en kan niet uitgebreid worden. Dat veel economen van stroomgrootheden uitgaan in plaats van voorraadgrootheden wijst op een gebrek aan inzicht.
Bij wiskunde heb je die beperking niet. Differentiaalrekening en integraalrekening zijn gelijkwaardig.
Je laatste vraag betreft de relatie tussen de waarde van assets (voorraadgrootheden) en die van geldvermogen.
Deze relatie komt tot uitdrukking in de reële rente. Hierbij is het zinvol om een onderscheid te maken tussen de neutrale rente of evenwichtsrente en de marktrente. De neutrale rente hangt af van technologie, tijdsvoorkeur (spaargeneigdheid) en instandhoudingskosten (ofwel de energie die nodig is om het milieu stabiel te houden).
De marktrente wijkt meestal af van de neutrale rente door de ontwikkeling van bevolking, kapitaalgoederenvoorraad en technologie. Als de marktrente onder de neutrale rente ligt zal de winstvoet als te laag worden ervaren en zal er minder worden geïnvesteerd. Centrale banken zouden de rente dan moeten verhogen, maar dat mogen ze niet van de rijken. Daarom streven centrale banken naar geldontwaarding via monetaire financiering. Dan stijgt de winstvoet bij aanhoudend lage rente
Co Pater 7
Pieter JongejanIk denk dat we juist meer moeten kijken naar geldstromen, en niet minder. Om de dood eenvoudige reden dat Geld een eigen werkelijkheid heeft. De corona crisis laat dit ook zien. Iedereen heeft nog te eten, maar desondanks vallen er al allerlei bedrijven om. Bedenk ook in die context dat een motief voor bijvoorbeeld een basisinkomen niet ethisch is maar economisch.
Geld en Geldstromen moeten dus in economische modellen zitten, net als banken etc. Dit is ook het centrale argument dat Felix Martin aangeeft in zijn boek. Geld en banken ontbreken in de economische wetenschap, grotendeels uit gemakzucht en om modellen lekker simpel te houden.
Die jij dat ook zo ?
Moet geld ( en ook geldschepping ) weer in het centrum van economische debatten staan ?
Plus: waar diend het rentemechanisme ( als beleidsintrument ) nu echt voor. Het sturen van de economie of het beheersen van de geldhoeveelheid ?
1: Wat teruggaat op ideologie van eigen belang en ook bezit ( Mandeville en Smith ).
Pieter Jongejan 7
Co PaterAls je uitgaat van de stellig dat exponentiële economische groei in strijd is met de spaceship earth (Kenneth Boulding: The coming of the spaceship earth) dan zal je dit standpunt moeten onderschrijven.
Bij het beantwoorden van de vraag hoeveel geld er gecreëerd of vernietigd moet worden gaat het om macro-economische doelstellingen (zoals werkloosheid en prijsstabiliteit) en niet om individuele of sectorale doelstellingen. Wel denk ik dat je gelet op de immobiliteit van arbeid van nationale geldgroeidoelstellingen moet uitgaan.
De vraag is dan hoe moet de geldgroei of geldkrimp eruit zien bij flexibele in plaats van vaste wisselkoersen?
Ten tijde van de gouden standaard had je één waardevaste internationale munt, vaste wisselkoersen en bij benadering echte prijsstabiliteit. Opvallend is dat de tienjarige conjunctuurcyclus (de Juglar) pas ontstond in het begin van de 19e eeuw ofwel min of meer gelijktijdig met het invoeren van fractional reserve banking. Recessies werden in de 19e eeuw gekenmerkt door sterke fluctuaties in de reële rente. Bij een recessie bleef de nominale rente vrijwel gelijk en steeg de reële rente. Binnen een jaar was de recessie meestal voorbij.
Economen hebben de relatie tussen geldschepping en reële economie nooit goed onderzocht. De invoering van het fiatgeld in de jaren zeventig in combinatie met flexibele wisselkoersen en zonder voldoende reserves aan te leggen heeft tot een totaal ander (expansief) monetair beleid geleid. De gevolgen hiervan voor de reële economie zijn nooit goed onderzocht.
Pieter Jongejan 7
Co PaterHoe moet volgens jpu en/of de stichting Ons Geld noodzakelijke geldvernietiging plaatsvinden? Via een hogere reële rente, via monetaire financiering of via kwijtschelding?
Co Pater 7
Pieter Jongejan1: Ik denk dat kwijtschelding ook zeker een optie is. Het resultaat hiervan is namelijk dat dit ook ervoor zorgt dat bestaand geld schuldvrij wordt. zie ook mijn opmerking / vraag hierover : https://www.ftm.nl/artikelen/coronavirus-helikoptergeld?share=byEzG%2F4BoO4DAO6JSO9LQxB7qlQj4IzkCHDrlSzqUm47g14P3uQGhSk8ok%2Be#bijdrage116983
2: Monetaire financiering, ik ervan uit dat je helicoptergeld bedoeld. Schuldvrij geld dus.
Deze optie is verwant aan optie 1. Optie een haalt schuld uit de omloop via kwijtschelding, en optie 2 voert geld toe wat schuldvrij is. Optie 2 zal ook niet gedaan worden zonder voorwaarden te stellen vermoed ik. Maar beide opties zijn mogelijkheden die zeker nu, misschien wel een noodzakelijke keuze zijn.
3: Hogere reële rente. Volgens mij is dit middel nu geen goede optie, omdat het effect – als dat al optreed – veel te lang op zich laat wachten. Als het al toegepast zou worden, dan is er ook meer nodig zoals de eerste twee opties.
Ook is volgens mij ( maar wie ben ik ? ) dit mechanisme achterhaalt.
Kun je wat met mijn advies ?
Pieter Jongejan 7
Co PaterGedwongen geldvernietiging vindt plaats als schuldenaren niet meer in staat zijn om aan hun chuldverplichtingen te voldoen.
Commerciële banken die lenigen verstrekken aan particulieren en bedrijven hebben hiervoor een reservepotje voor NPL aangelegd. Als ze te weinig risicopremie in rekening brengen komen de banken in de problemen. Dus zijn ze voorzichtig met het uitlenen van geld aan personen en bedrijven met een hoog risicoprofiel. Claro
Maar waarom blijven commerciële banken staatsleningen kopen van overheden met veel te hoge schulden?
Centrale banken kunnen overheden niet helpen door een deel van de staatsschuld kwijt te schelden, want dan worden de onderpanden minder waard en zouden de commerciële banken moeten bijstorten, zoals particulieren moeten bijstorten bij commerciële banken als hun aandelen minder waard worden.
Daarom lossen centrale banken dit probleem op door nog meer schuld te creëren, waardoor de waarde van het fiatgeld daalt. Bij een gouden standaard is deze weg afgesloten en ging een land failliet en werd de waarde van een munt daarna sterk verlaagd. Schuldeisers moesten genoegen nemen met het kwijt schelden van schulden in ruil voor nieuwe schulden tegen een lagere koers. Gewone burgers hadden hier weinig last van.
Hoe anders is het met het huidige fiatgeld. Als geldvernietiging nodig is omdat overheden niet meer aan hun verplichtingen kunnen voldoen komen de vermogensverliezen niet meer terecht bij de onvoorzichtige crediteuren, maar via monetaire financiering bij de lagere en middeninkomens die daar part noch deel aan hadden, geen lening kunnen krijgen en hun spaargeld en pensioen zien verdampen. Niet een beetje maar met tientallen procenten.
Het goede alternatief is m.i. daarom om de reële rente te verhogen, waardoor de onvermijdelijke verliezen terecht komen bij degenen die hun schulden te hoog hebben laten oplope
Co Pater 7
Pieter Jongejankwijtschelding kan alleen als crediteuren ook gedwongen worden hun verlies te nemen ( is de consequentie ook van het huidige geldstelsel uiteraard ), omdat dat boekhoudkundig nu eenmaal zo werkt. Maar wie gaat bepalen welke crediteuren hun verlies moeten nemen ?
Hoe dan ook. optie 1 en 2 vallen wat jouw betreft dus af. Klopt dat ?
" Het goede alternatief is m.i. daarom om de reële rente te verhogen, waardoor de onvermijdelijke verliezen terecht komen bij degenen die hun schulden te hoog hebben laten oplopen "
Dit wondermiddel zal er dus voor zorgen dat door de hogere rente diegene met te hoge schulden failliet zullen gaan. Maar dan is er toch ook nog geen oplossing voor het probleem ? Want dan moeten crediteuren toch alsnog verlies nemen. Bij een failissement zijn er toch crediteuren die hun geld niet gaan vangen.
Banken kunnen dus ook failliet gaan hierdoor.
Het uiteindelijke effect van de hogere rente zal dan toch alsnog schuldkwijtschelding worden ?
Vraag : moeten we het geldstelsel niet anders in gaan kleden ?
Pieter Jongejan 7
Co PaterWat er nu dreigt te gebeuren is dat de slimme investment bankers gebruik maken van de coronacrisis om bakken met geld te verdienen door overheden verkeerde maatregelen te laten treffen.
Speculerende investment bankers sturen aan op versnelde geldontwaarding via monetaire financiering. Een goed voorbeeld is het recent opkopen van de oude verzekeringspoot van SNS Reaal. Ook het herstel op de aandelenbeurzen terwijl er nog geen duidelijkheid is over hoe en door wie de huidige crisismaatregelen betaald gaan worden wijst op geldontwaarding.
De financiële sector doet voorkomen alsof de huidige crisis een grote gelijkenis vertoont met die van de jaren dertig, terwijl de huidige crisis daar juist sterk van afwijkt. Het geld werd toen meer waard en nu minder. De voorstellen van Keynes en Hayek hadden betrekking op conjunctuurmaatregelen. De huidige problemen zijn echter van strukturele aard en vragen om struktuurmaatregelen. Meer overheid met meer monetaire financiering is het verkeerde antwoord als niet tegelijkertijd aangegeven wordt hoe de overgang van onevenwichtige groei naar evenwichtige groei eruit ziet. Martijn Van der Linden geeft dit ook aan.
Het einddoel zal moeten zijn waardevast geld met een reële lange rente van 2 tot 4%. Om dit doel te bereiken zou de Nederlandse overheid een deposito en betaalbank in het leven kunnen roepen waar iedereen zijn geld waardevast tegen goud, zilver of hamburgers kan onderbrengen. Je zult wel gek zijn om je geld nog op een eurobetaalrekening te zetten met een negatieve rente en een euro die trendmatig 4 of 5% procent per jaar minder waard wordt. Laten de internationale commerciële banken maar concurreren met deze Nederlandse overheidsbetaalbank met intrinsiek geld.
Co Pater 7
Pieter JongejanMaar als ik je zo begrijp is de kans om misbruik te maken van het systeem groot, te groot. Gebruik maken is dan dus al gauw misbruik maken.
Een ander opmerkelijk onderscheid is het verschil tussen de conjunctuur ( het economische leven zoals het zich laat zien in golven, die wat mij betreft onverstandig hoog en diep gaan ) , en structuur. Ik denk dat dit onderscheid heel belangrijk is en ook veel meer aandacht verdiend.
Want het geldstelsel zoals het is, is structuur en hoe we dat inrichten is een democratische keuze, die ook ethisch moet zijn. 2500 jaar geleden wist men dat al. Solon en Aristoteles in Griekenland en de Jixia academie in China.
Degene die het huidige systeem verdedigen zien ook het onderscheid niet tussen geldschepping en het uitlenen van geld ( bankieren ) , terwijl het gewoon structuur is versus economische activiteit waar bankieren bij hoort.
We moeten dus zo snel mogelijk een echt onderscheid maken door te beginnen met een overheidsbank zoals Alkaya voorstelt. Waarbij de huidige banken de tijd krijgen zich aan te passen. De politiek is aan zet. zie : https://onsgeld.nu/ontwerpprincipes-voor-cbdc/
Pieter Jongejan 7
Co PaterMijn indruk is dat onze politici (ook SP) de urgentie van het in veiligheid brengen van onze spaartegoeden en pensioenen ernstig onderschatten. De aandelenkoersen zijn alweer met 25% omhoog. De verwachte daling van de economische groei voor dit jaar is tenminste 10%. De koopkracht van onze pensioenen is in de afgelopen 10 jaar met ruim 20% gedaald en dreigt door de te verwachten geldontwaarding van de euro als gevolg van monetaire financiering nog verder op te lopen. Aan de structurele oorzaak van stagnatie en voortgaande geldontwaarding wordt niets gedaan.
De inflatie op basis van het CPI blijft op korte termijn laag, omdat de winstvoet op peil moet blijven voor economisch herstel en reële lonen en uitkeringen bij een nominale rente van 0% verder omlaag moeten. Dan stijgen aandelenkoersen.
Als Europa ook nog eens verzuimt om bijtijds de accijns op fossiele brandstof te verhogen zal de euro nog verder omlaag moeten en reële lonen en pensioenen nog verder omlaag.
Waarom stelt Nederland geen Europese solidariteitsheffing voor op fossiele brandstoffen van b.v. 20% om de coronacrisis te betalen? Frankrijk draait op kernenergie. De kans dat Frankrijk dit plan steunt lijkt me vrij groot, want Duitsland heeft geen kernenergie en Spanje heeft veel windmolens en zonne-energie. Noord-Europa draait nog op fossiele energie.
Een Europese solidariteitsheffing op aandelen van b,v. 25% werkt averechts omdat de Europese aandelen dan opgekocht worden door buitenlandse hedgefondsen en staatsfondsen.
Een reële rente van 0% op een full reserve goudrekening bij SNS lijkt me daarom de beste oplossing. Makkelijk in
Co Pater 7
Pieter JongejanWat vind jij van dit filmpje ?
https://www.youtube.com/watch?v=F_7HIxCg4is&list=PLdsMpUardfwrkORd5BSFWA9sRiteWeGOb&index=1
1: heel goed uitgelegd wat geld is ? of:
2: De begrippen geld, schuld en krediet zijn voor meerdere uitleg vatbaar. En omdat ze dat zijn kun je niet volstaan met een te simpele uitleg die eerder verhuld dan verhelderd. Het is onkunde dus. of:
2: het zit vol met foute aannames, en misleidingen. Het is dus complete propaganda ? of:
3: het is complete Bullshit.
Co Pater 7
Pieter Jongejanhttps://www.bol.com/nl/p/money-and-government/9200000107381492/?bltgh=htAFrfse-Fty4DGvx3dEXQ.uJ-IOz-Jq-S7iwBj5gFOQg_0_3.7.ProductImage
En een interresante analyse over dat boek van David Graeber:
https://progressiveeconomyforum.com/blog/against-economics/
Pieter Jongejan 7
Co PaterKeynes is korte termijn ofwel conjunctuurtheorie. In the long run we are all death was zijn cynisch commentaar.
Ik begrijp dus niet waarom Graeber in zijn commentaar aankomt met Skidelsky en Keynes. Hij schrijft:
"The problem of how to determine the optimal distribution of work and resources to create high levels of economic growth is simply not the same problem we are now facing i.e. how to deal with increasing technological productivity decreasing demand for labour (en migratie zou ik willen toevoegen) and the effective management of care work, without also destroying the Earth"
We staan inderdaad niet voor een statisch korte termijn probleem, maar voor een dynamisch lange termijn probleem. De homo universalis is helaas uitgestorven. Daarom is nodig om alle elementen die Graeber noemt op te nemen in een consistent algemeen evenwichtsmodel dat bestaat uit relatieve volumina en relatieve prijzen in meerdere sectoren en meerdere landen en rekening houdend met alle noodzakelijke instandhoudingskosten.
De groei van de productiviteit moet opgevangen worden met institutionele hervormingen en gerichte belastingmaatregelen, die zowel de reële rente als de waarde van het geld zoveel mogelijk constant houden en tot een groei van de dienstensector en een krimp van de financiële sector leiden.
De veronderstelling dat je met succesvolle structurele hervormingen kunt komen zonder zo'n algemeen evenwichtsmodel en dus zonder controle op je inzichten acht ik onmogelijk. Dit geldt dus zowel voor de neoklassieken als de alternatieven.
Henk Zoer 7
Co PaterMatthijs 11
Pieter JongejanHenk Zoer 7
MatthijsCo Pater 7
Matthijshttps://voordeommekeer.nl/economie-en-financialisering/martijn-v-d-linden-huidig-financieel-systeem-vraagt-om-fundamentele-veranderingen-hoe-ziet-een-nieuw-stelsel-eruit/
Joke De korte 1
Pieter JongejanPieter Jongejan 7
Joke De korteIn februari had Nederland (DNB) een vordering op de ECB van 50 miljard euro; Finland 80 miljard en Duitsland 820 miljard. Italië en Spanje hadden afgelopen februari een schuld van ieder 380 miljard aan de andere eurolanden; de ECB heeft ook een aanzienlijke schuld uitstaan.
Geld vernietigen kan plaatsvinden door schulden kwijt te schelden. Hierdoor wordt geen hyperinflatie voorkomen, maar deflatie.
Irving Fisher sprak over debt deflation als mensen en bedrijven gedwongen worden om hun te hoge schulden terug te betalen.
Het terugdringen van schulden leidt via deflatie tot een hogere reële rente en daarmee tot een hogere schuldenlast en dus grotere risico's voor de banken.
Inflatie daarentegen leidt tot schuldverlichting en dus tot lagere risico's voor de banken.
Dit is de verklaring voor het feit dat de financiële sector en de ECB naar een inflatie van 2% en liefst nog hoger streven in plaats van de 0% van Wicksell. Dit is ook de verklaring waarom de schulden na de kredietcrisis van 2008 niet zijn gedaald, maar verder gestegen.
Wat je nu dus kunt verwachten is dat de financiële sector zal aandringen op schuldvernietiging door schuldkwijtschelding, teneinde deflatie en een hogere reële rente te voorkomen. Het zijn dus niet de schulden van arme particulieren die worden kwijtgescholden, maar die van de centrale banken in schuldenlanden, teneinde te voorkomen dat hun dubieuze banken omvallen. (ook in Nederland worden dubieuze banken die betrokken zijn bij witwassen gered)
De hyperinflatie in Duitsland ontstond omdat Duitsland de eerste wereldoorlog dacht te winnen en daarom monetair durfde te financieren. De nederlaag was onvoorzien. De opgelegde herstelbetalingen moesten na 1919 in goudmarken met hetzelfde gewicht worden terugbetaald. Dat goud was er niet en dus moest er met grondstoffen worden betaald. Dat je dan hyperinflatie krijgt laat zich raden.
Joke De korte 1
Pieter JongejanErgens begrijp ik het niet. Als een overheid schulden maakt, dan geef ze dat geld toch uit (bjjv via publieke werken, ambtenaren salaris of pensioen uitkeringen, enz..), dan is dat geld toch in omloop? Kwijtschelding op centrale banken nivo voorkomt dat niet.
Sorry voor die vragen, maar ik wil het graag begrijpen
Pieter Jongejan 7
Joke De korteOp de achtergrond speelt echter iets heel anders, namelijk hetzelfde als een paar jaar geleden met Griekenland is gebeurd. Onze eigen ING-bank, die verantwoordelijk is voor ons internationale betalingsverkeer en dus nooit failliet mag gaan schept geld uit het niets (tegen 0% rente of zelfs -0,75%) en zet dat niet uit in Nederland of de EU maar in het ontwikkelingsland Turkije tegen een hoge rente én een hoog risico. In de afgelopen twee jaar is de Turkse munt met tientallen procenten in waarde gedaald. Turkije kan zijn schulden in euro's aan de ING dus niet of heel moeilijk terugbetalen. Nu komt daar de Corona crisis nog overheen. Het gevolg is dat onze ING voor grote financiële problemen komt te staan.
De oproep van het IMF klinkt als wees solidair met de arme mensen in ontwikkelingslanden maar is een verkapte steunmaatregel voor speculerende banken zoals de ING die gratis geld kunnen pinnen bij de ECB en dat heel risicovol uitzetten in Turkije en andere ontwikkelingslanden.
De steunmaatregel van het IMF moet ING de kans bieden om zijn geld terug te halen uit Turkije. Hierdoor zal de geldhoeveelheid in Turkijdalen. Turkije zal waarschijnlijk ter compensatie meer eigen Turks geld in omloop brengen, waardoor de inflatie in Turkije hoog blijft of zelfs zal toenemen (net als in Duitsland in de periode 1919-1923).
Het verschil tussen Griekenland en Turkije is dat Griekenland de euro heeft en daarom van Brussel niet mag devalueren, want dan gaan de Europese banken nat. Turkije heeft zijn eigen munt en kan wel devalueren en doet dat ook. Monetaire financiering wordt nu gepropageerd met het doel om de euro te verzwakken, waardoor jouw (pensioen)besparingen minder waard
Michel Fleur 6
Ten eerste werkt dit normaal al niet. Zoals Bezemer (en vele anderen) al aantonen, lenen banken in normale omstandigheden al grotendeels uit ten behoeve van bezit of financiële producten.
Ten tweede staan bedrijven die nu geen klanten hebben niet te popelen om krediet voor nieuwe investeringen.
Normale bedrijven moeten al hun doorlopende kosten betalen zonder inkomsten. Daar bovenop zouden ze nu dan nog een lening moeten aangaan met rente. Als banken al uitlenen aan bedrijven, is het nogal wrang dat zij in feite extra profiteren van een crisis, terwijl normale bedrijven dubbele kosten plus rente hebben.
Mijns inziens zou het terecht zijn als normale bedrijven een renteloze lening krijgen en een gift als tegemoetkoming voor het betalen van het werkgeversdeel personeel.
Ik denk ook dat het een algemene regeling zou moeten zijn die voor elk bedrijf hetzelfde is. Bedrijven met een robuuste bedrijfsvoering en nu kosten kunnen dekken uit spaargeld, zouden dat nu volledig moeten opeten terwijl bedrijven die er een potje van hebben gemaakt wel vergoeding krijgen? En uiteraard moet je je voorraadje teruggekochte aandelen eerst opmaken, want daar is gewoon geen goed excuus voor.
Co Pater 7
Hopelijk wordt Den Haag nu toch echt eens wakker en nemen ze het voortouw in beleid die hout snijdt. De corona crisis veroorzaakt al ellende genoeg.