Hermann Matieschek is een van de initiatiefnemers van het nieuwe ruilmiddel Dam, dat sinds 1 augustus in omloop is. 'Met een nieuwe lokale muntsoort, de Dam, willen wij middenstanders en kleine ondernemers meer financiële ruimte geven.', vertelt de Rotterdammer tegen Follow te Money. 'Veel te veel mensen aan de onderkant van de samenleving hebben te weinig euro's vanwege de crisis. De banken verstrekken nauwelijks kredieten.'

Het Zuiden

In de zuidelijke landen van Europa, waar ondernemers over nog minder fiduciair geld beschikken dan in Nederland, zijn lokale valuta al een goed gebruik. Volgens Trouw kent bijvoorbeeld Spanje al meer dan dertig complementaire muntsoorten naast de euro en ongeveer zo'n driehonderd zogeheten tijdbanken. Bij tijdbanken krijgen rekeninghouders voor iedere uur werk een coupon, die dan weer gebruikt kan worden om dienst te betalen bij een andere ondernemer. De Indische Buurt in Amsterdam heeft sinds kort de Makkie. Het Rotterdamse ruilmiddel Dam werkt, zoals de meeste lokale valuta, als een zogeheten mutual credit clearing, een systeem waarbij het aantal Dams in omloop altijd in evenwicht blijft. Een ondernemer mag 500 Dam in het rood staan.

Zero sum

'Als bijvoorbeeld deelnemer A een betaling doet van 10 Dam aan deelnemer B dan komt deelnemer A 10 Dam in de min te staan en deelnemer B 10 Dam in de plus. De Dam ontstaat dus doordat de deelnemers elkaar als collectief krediet geven', aldus de uitleg op de website. 'We hebben de Dam opgezet voor het MKB maar ook consumenten mogen mee doen. Een particulier kan immers ook Dams verdienen door bijvoorbeeld een keer voor iemand te strijken.', vertelt Matieschek.

‘Je bent niet arm als je geen geld hebt. Je bent arm als je niets te bieden hebt’

In Griekenland richtte Maria Choupis al eerder de Tems, een lokale Griekse munt, op. Choupis omschreef de werking van een alternatieve muntsoort treffend: 'Je bent niet arm als je geen geld hebt. Je bent arm als je niets te bieden hebt.'

Toezichthouders

De Nederlandsche Bank (DNB) heeft de Dam een goedkeuring van geen bezwaar gegeven. Volgens Matieschek ging dat vrij makkelijk. 'De Dam is additioneel. Het is geen vervanging van de euro. Wij maken geen geld en bieden ook geen uitwisseling met de euro.' En hoe zit dat met de belastingdienst? 'De belastingdienst ging er ook moeiteloos mee akkoord. Ondernemers moeten bij de fiscus aangeven hoeveel Dams zij hebben verdiend. Alleen hoe dat dan later verrekend wordt, wisten ze bij de belastingdienst geloof ik ook nog niet helemaal', zegt Matieschek lachend.

Elektronisch betalen

Er zijn geen biljetten of fysieke munten van de Dam in omloop. Betaling gebeurt elektronisch via de Cyclos software van het bedrijf Stro. 'Via een app kunnen ondernemers ter plaatse een transactie doen. Of later thuis achter de computer via het internet.' Matieschek verwacht niet dat mensen hier misbruik van gaan maken door - eenmaal thuis - de overboeking niet te doen. 'De Dam wordt vooral lokaal in Noord-Rotterdam gebruikt. Iedereen kent elkaar.' De stichting Rotter-Dam, die het initiatief in goede banen leidt, hoopt in 2014 minimaal 500 rekeninghouders te hebben. 'Dat gaat volgens mij wel lukken. De eerste betalingen zijn trouwens al met succes voltooid.' Hoeveel rekeninghouders er in dit prille stadium al zijn, houdt Matieschek liever nog even voor zichzelf.