
Zijn banken nu wel méér dan 'financiële intermediairs', of juist niet, zoals, onder anderen econoom Paul Krugman stelt? Gastauteur Anton van de Haar komt met kritiek op die zienswijze.
In het begin van deze eeuw ontaardde de hypotheekverstrekking door de Amerikaanse banken in een vloedgolf van onverantwoord uitleengedrag, met de kredietcrisis als gevolg. Aan die periode hebben we woorden overgehouden als NINJA-hypotheek (No Income No Assets) en rommelhypotheek, in de VS verhullend subprime (niet het allerbeste) genoemd. Dat soort hypotheken werd veelal aan de man gebracht met een kortstondig lage teaser rate (lok-rente).
Het NINJA verdienmodel
Het NINJA-verdienmodel was even dubieus als onverstandig. Het dubieuze deel bestond eruit dat als het onvermijdelijke zou gebeuren, namelijk dat die NINJA-klanten hun hypotheek niet meer zouden kunnen betalen, ze dan hun huis zouden kwijtraken en dat dit ondertussen in waarde opgepompte huis met winst zou worden verkocht en dat de banken die winst in eigen zak zouden kunnen steken, wegens derving van inkomsten door contractbreuk van die NINJA-klanten. Dat de Amerikaanse banken heel ver gingen in het oppompen van die huizenprijzen blijkt uit het feit dat Amerikaanse taxateurs (appraisers) klaagden dat ze door de banken onder druk werden gezet om te hoge taxaties af te geven, en dat die banken zelfs zo ver gingen om zwarte lijsten bij te houden van taxateurs die niet aan dit soort praktijken wensten mee te werken. In 2011 rapporteerde de Amerikaanse Financial Crisis Inquiry Commission (FCIC) hierover het volgende: ‘From 2000 to 2007, a coalition of appraisal organizations circulated and ultimately delivered to Washington officials a public petition; signed by 11,000 appraisers and including the name and address of each, it charged that lenders were pressuring appraisers to place artificially high prices on properties. According to the petition, lenders were “blacklisting honest appraisers” and instead assigning business only to appraisers who would hit the desired price targets.’ Het onverstandige gedeelte van dat verdienmodel betrof de gedachte dat die huizenprijzen alsmaar verder zouden blijven stijgen. Maar die vlieger ging natuurlijk niet op. Want toen die NINJA-klanten uiteindelijk massaal in gebreke begonnen te blijven en de banken hun in beslag genomen huizen begonnen te verkopen, zeeg de huizenmarkt even spectaculair in elkaar als ze eerder door de banken was opgepompt. Dat is goed te zien in de volgende grafiek (bron: Robert Shiller).
De rol van banken
Door naar het heden, naar een abstracte discussie die woedt in de blogosfeer. Ze heeft betrekking op de vraag of banken wel of niet “anders” zijn dan niet-bancaire geldverstrekkers, zoals verzekeraars en pensioenfondsen.De vraag is of banken weggelaten moeten worden in de macro-economische modellenDe achterliggende vraag is of de banken al dan niet terecht uit de mainstream economische modellen zijn weggelaten, of dat ze erin moeten worden meegenomen om recht te doen aan onze economische werkelijkheid. Een hoofdrolspeler in de discussie is de beroemde Amerikaanse econoom en Nobelprijswinnaar Paul Krugman, die via zijn blog bij de New York Times het mainstream kamp vertegenwoordigt. Zijn opponenten komen uit een grote groep niet-neoklassieke economen, aangeduid als heterodox (‘niet recht is de leer’) met als bekendste lid de Australische econoom Steve Keen. Overigens is het van beide zijden geen vriendelijke discussie en maakt vooral Krugman gebruik van kwalificaties zoals ‘Things I Should Not Be Wasting Time On’ en, in reactie op een wat onhandige bijdrage van een van die opponenten, ‘Nick [een medestander van Krugman, red.] uses a four-letter word to describe this; I can’t, because this is the Times.’ Een van interessantste blogs van Krugman is hieronder weergegeven. Daarin maakt hij zijn positie duidelijker, door te verwijzen naar een artikel uit 1963 van een andere vermaarde mainstream econoom, James Tobin, die net als Krugman tot de conclusie kwam dat banken per saldo passieve financiële intermediairs zijn, die slechts vraag en aanbod van geld bij elkaar brengen. Commercial Banks As Creators of “Money” (24 augustus 2013) Thank you, Matthew Klein! In the course of critiquing Robert Hall’s paper for Jackson Hole, he mentions and links to another half-century-old paper by James Tobin, Commercial Banks as Creators of “Money” (pdf), that I had forgotten about, and is even more precisely on point than the Tobin-Brainard piece I’ve been citing. All the points I’ve been trying to make about the non-specialness of banks are there. In particular, the discussion on pp. 412-413 of why the mechanics of lending don’t matter — yes, commercial banks, unlike other financial intermediaries, can make a loan simply by crediting the borrower with new deposits, but there’s no guarantee that the funds stay there — refutes, in one fell swoop, a lot of the nonsense one hears about how said mechanics of bank lending change everything about the role banks play in the economy. Banks are just another kind of financial intermediary, and the size of the banking sector — and hence the quantity of outside money — is determined by the same kinds of considerations that determine the size of, say, the mutual fund industry.
Gebrekkige argumentatie Krugman
Deze blog van Krugman leidde tot tal van reacties van bekende heterodoxe bloggers, waaronder de Amerikaan Steve Waldman en een geheimzinnige figuur die opereert onder het pseudoniem JKH, en van wie gezegd wordt dat het een bankier is die om zakelijke redenen liever anoniem wil blijven. De argumentatie van Krugman en Tobin is kortweg als volgt: het klopt dat de banken uit het niets banksaldo kunnen creëren, dat ze daarmee in theorie invloed kunnen uitoefenen op het financiële systeem, en dus meer zijn dan passieve intermediairs. Maar in de praktijk gaat dat niet op omdat het niet de banken zijn, maar hun klanten die bepalen in hoeveel en wat voor financiële bezittingen ze willen aanhouden (in jargon: portfolio keuze), en dus ook hoeveel banksaldo ze willen aanhouden.Degenen die schulden zijn aangegaan zijn doorgaans niet degenen met banksaldoMensen als Waldman brengen daar tegenin dat dit misschien opgaat in een (mainstream) theoretisch model waarin de boekhoudkundige aspecten van geld- en schuldcreatie niet zijn meegenomen, maar dat het niet opgaat in de praktijk. Hun argument is tamelijk simpel: degenen die ooit de schulden zijn aangegaan in ruil waarvoor de banken dat banksaldo hebben gecreëerd (denk aan o.a. hypotheken en bedrijfsleningen) zijn in de regel niet degenen die dat banksaldo nu bezitten. Realiseer je daarbij dat banksaldo wordt gecreëerd in ruil voor het aangaan van bankleningen, en dat dit banksaldo weer wordt vernietigd als die leningen worden afgelost (hoewel de banken het ook kunnen vernietigen door bijvoorbeeld bankobligaties te verkopen). Dat banksaldo is daardoor als het ware een ‘hete aardappel’ geworden, die hooguit naar iemand anders kan worden doorgeschoven, totdat de oorspronkelijke geldleners haar weer terughalen om er hun schuld mee af te lossen.
Wat gebeurt er feitelijk?
Wat er feitelijk gebeurt, is dat degenen die dat banksaldo niet willen aanhouden het gaan ruilen voor iets anders (m.a.w. ze kopen aandelen, obligaties, onroerend goed of wat dan ook) zodat hun portfolio aan bezittingen de samenstelling krijgt die ze graag zien. Het effect daarvan is dat de prijzen van die andere bezittingen worden opgedreven, dus dat hun waarde stijgt ten opzichte van de waarde van het geld (in jargon: asset inflation). Al met al maken mensen als Waldman en JKH redelijk overtuigend duidelijk dat banken meer zijn dan passieve intermediairs, en dat het wereldbeeld (model) dat Krugman en de zijnen koesteren niet compleet is. Maar het verhaal van Waldman en JKH gaat wellicht nog niet ver genoeg.Als het hen uitkomt fungeren banken als 'moneypushers'Want zoals aangegeven in de inleiding van dit stukje opereren banken als het ze zo uitkomt als een soort money-pushers, die erin slagen om leningen op te dringen aan de markt. Een voorbeeld daarvan is te vinden in ons eigen land, waar de banken in de afgelopen decennia steeds hogere hypotheken zijn gaan verschaffen. Ze zijn daarbij, na het nodige lobbywerk, geholpen door onze overheid, die de hypotheekrente aftrekbaar heeft gemaakt en hypotheekvormen heeft toegestaan die pas op de einddatum hoeven te worden afgelost, zodat de hoeveelheid uitstaande schuld gemaximaliseerd kon worden. Eén van die vormen, de beleggingshypotheek, ging bovendien niet zelden gepaard met beleggingsverzekeringen met ondoorzichtige en ongunstige voorwaarden, waardoor hun houders veelal fors zijn benadeeld (het woekerpolis dossier). Nu zou je kunnen stellen dat dit die verstrekkers niet aan te rekenen valt, want hun klanten hebben die hypotheken maar mooi zelf geaccepteerd. Daar valt echter tegen in te brengen dat ze met het verstrekken van steeds hogere hypotheken de huizenprijzen steeds verder omhoog hebben gestuwd, net als de Amerikaanse banken dat deden. En omdat die stijgende huizenprijzen doorwerken in de huurprijzen, werden hun klanten daarmee per saldo gedwongen om te kiezen tussen een steeds hogere huur of een steeds hogere hypotheekschuld. Al met al mag je wel stellen dat de banken een actieve rol spelen in onze economie, en dat er voor economen daarom een goede reden is om ze in hun modellen mee te nemen.
55 Bijdragen
jefcooper
Om dit nog passief te noemen, zeer merkwaardig.
Ook kwam ik in Ewald Engelen, 'De Schaduw Elite', 2014 Amsterdam weinig passiefs tegen.
De Nederlandse aftrek van hypotheekrente heeft echter niets met banken te maken, mijn Groningse prof Doedens begon zijn colleges belastingrecht in de zestiger jaren al met uit te leggen dat er geen belastingrecht is.
Waar ontvangen, zelfs fictief ontvangen, rente bijgeteld wordt voor het belastbare inkomen is het helemaal logisch dat betaalde rente een aftrekpost is.
Het probleem binnen de EU is alleen dat alleen Nederland (nog ?) deze logica inziet.
Dat ooit gekkigheden als aflossingsvrije, spaar- en beleggingshypotheken zijn ontstaan, toegestaan, dat zal ook wel niet op passiviteit van de banken berusten.
Dat Bernanke weigerde derivaten te reguleren, idem dito.
De stelling dat steeds hogere hypotheken de huizenprijzen hebben opgestuwd, een dubieuze.
Huizen worden gebouwd, het is lastig in te zien hoe hogere huizenprijzen de kosten van bouwvakkers en bouwmaterialen opstuwen.
Er is natuurlijk enig verband, maar of dat sterk is ?
Kan niet nalaten off topic er nog even op te wijzen dat Tusk (slagtand) mijn stelling, dat de euro er is voor geopolitieke redenen, nu heeft bevestigd, zijn uitspraak 'een Grexit zou een geo politieke ramp zijn, die Rusland in de kaart speelt'.
Een heel domme man, deze slagtand.
Die uitspraak gaat ons weer heel wat geld kosten.
zuiderling
jefcooperEn natuurlijk was de gemakkelijke credietverlening verantwoordelijk voor het het opdrijven van huizenprijzen. Geldcreatie veroorzaakt nu eenmaal inflatie. Draait men de kraan daarna dicht vallen de met het monopolie-geld gekochte bezittingen als rijpe vruchten in de schoot van de banken. Mocht het bijna misdadige model eventjes niet werken worden de banken gered met belastinggeld (echt geld dus, het overbekende mechanisme van goed geld naar slecht geld smijten). Waarom zouden de banken iets moeten leren? Hun verdienmodel is nu eenmaal hun verdienmodel, en daarbij nog praktisch risicoloos ook.
zuiderling
zuiderlingzuiderling
zuiderlingJason
zuiderlinghttp://www.nu.nl/buitenland/4012103/politie-grendelt-ecb-gebouw-frankfurt-af.html
jefcooper
zuiderlingzuiderling
jefcooperjefcooper
zuiderlingzuiderling
zuiderlingjefcooper
zuiderlingZe hebben nog niet door de Frankrijk en België dan de volgende gegadigden zijn, misschien kan Dijsselbloem er voor ons ook nog wat uitslepen.
Mijn vader was vanaf 1945 druk bezig met herstel van door terugtrekkende Duitsers opgeblazen bruggen.
Vele O Europese landen zien dan ook nog wel wat te claimen, b.v. Polen.
Eens kijken wanneer de Duitsers dan de euro gaan verlaten.
zuiderling
jefcooperjefcooper
zuiderlingzuiderling
jefcooperHoe dan ook, letterlijk alles zal gedaan worden de euro te "redden".
jefcooper
zuiderlingAls er nog een tiental handophouders bijkomt zal die woede alleen maar toenemen, de solidariteitsheffing voor de voormalige DDR ligt de Duitsers al zwaar op de maag, nog steeds.
Welk percentage van de Duitsers nog steeds onder de indruk is van de overwinnaarspropaganda, dat vraag ik me af.
Dat heel weinig mensen nog Duits kunnen lezen heeft als gevolg dat vrijwel niemand in de gaten heeft hoeveel 'revisionistische' boeken in Duitsland en Oostenrijk verschijnen, b.v.
Gerd Schultze- Rhonhof, ´1939, Der Krieg, der viele Väter hatte, Der lange Anlauf zum Zweiten Weltkrieg’, München 2003, 2006.
John Charmley, ‘Der Untergang des Britischen Empires, Roosevelt – Churchill und Amerikas Weg zur Weltmacht’, Graz 2005.
Dit boek van een Britse Churchill criticus verscheen voor zo ver ik weet alleen in een Duitse vertaling.
Matt
Het is vrij bizar hoe diverse mainstream economen de rol van geld en banken zo weg laten uit hun wereldbeeld/model. Hoe, waar en in welke mate banken als collectief krediet creëren lijkt mij nu juist een centraal mechanisme van de economie.
Anton
Matthttp://monetaryrealism.com/author/jkh/
Matt
AntonIn elk geval hele goed dat je het hier op FTM op heldere manier aandacht geeft.
Anton
Matthttp://monetaryrealism.com/comments-on-modern-money-theory-101-a-reply-to-critics-by-eric-tymoigne-and-l-randall-wray/
jefcooper
MattEen centrale bank heeft vooral tot taak die geldschepping te reguleren.
Bij een goede regulering is evenwel die geldschepping inderdaad passief.
Anton
jefcooperBij een goede regulering is evenwel die geldschepping inderdaad passief."
Centrale banken houden zich niet (meer) bezig met het reguleren van de geldschepping, maar met het reguleren van de inflatie. Dat blijkt onder meer uit het feit dat veel centrale banken de reservevereiste hebben afgeschaft.
De afgelopen decennia hebben geleerd dat het reguleren van de inflatie geen "goede regulering" is. En ik heb de stellige indruk dat dit komt doordat die regulering zich beperkt tot de prijsontwikkeling van eindproducten, en de prijsontwikkeling van allerhande assets (onroerend goed, aandelen, obligaties: asset inflation) niet meeneemt.
jefcooper
Antonjsmid
jefcooperjefcooper
jsmidKeynesiaanse financiering maakt eigenlijk inflatie nodig, het zet aan tot kopen, en doet schulden in waarde verminderen, ook van landen.
Maak maar eens een rekensommetje hoe de waarde van de Griekse schulden vermindert in vijftig jaar met twee procent inflatie per jaar.
Dat is .98 tot de macht vijftig.
Elke een beetje rekenmachine rekent het zo voor je uit.
De mijne ligt ergens anders.
Ik schat de uitkomst op minder dan de helft.
Hetzelfde geldt uiteraard voor de schulden van het thuisland van Draghi.
jsmid
jefcooperjefcooper
jsmidjsmid
jefcooperIk citeer een klein stukje
De angst voor deflatie wordt schromelijk overdreven. Het heersende beeld dat een daling van het algemene prijspeil, zeker als daar langdurig sprake van is, een economie onvermijdelijk op hoge kosten jaagt, klopt niet. Ook voor de aanname
dat schuldenlasten onbetaalbaar worden door deflatie is weinig bewijs.
Dat concludeert de Bank voor Internationale Betalingen (BIS) in een studie naar perioden van deflatie
in 38 landen in de afgelopen 140 jaar. 'Periodes van deflatie zijn
samengevallen met periodes van zowel positieve als negatieve groei',
schrijft de instelling uit Basel in een hoofdstuk van haar woensdag
gepubliceerde kwartaalverslag.
jefcooper
jsmidDe man moet wat, om z'n gelddrukpers te laten draaien.
BIS is het bankenbolwerk, ik kan niet overzien hoe betrouwbaar de studie is.
Maar kennelijk kan deflatie samenvallen met negatieve groei, het gebruik van deze term, waar krimp wordt bedoeld, roept al argwaan op.
Hoe dan ook, als prijzen dalen, echt dalen, gaan mensen aankopen uitstellen.
Jij gaat dat ook doen.
jsmid
jefcooperJe houdt toch meer geld over als prijzen dalen?
jefcooper
jsmidLang geleden, toen wij nog niets anders aten dan aardappelen, was de vraag daarnaar inelastisch.
Eén zak te veel, ze kostten niets, één zak te weinig, huizenhoge prijzen.
Rijst en macaroni leidden tot elasticiteit.
Zaken waarbij deflatie een grote rol speelt zijn b.v. huizen, als er een prijsdaling aan de gang is stelt iedereen de aankoop uit.
Vandaar dat wij overspoeld worden met berichten dat de huizenprijzen aantrekken.
jsmid
jefcooperDeflatie in de huizenprijzen is geen ramp daar het merendeel toch lucht is.Er is toch ook niet minder gewinkeld toen de supers met een prijsoorlog begonnen? Nou dan
En ja, ik ben minder wezen kopen, maar dan om heel andere reden: sparen voor nieuwe auto, beter pensioen, reserves kweken als ik werkloos wordt. Want over een ding heb je het niet: het consumentenvertrouwen dat niet echt goed is.
En die onzinverhalen over prijsstijgingen waren er al sinds 2007. Asymmetrische niews en feitenbehandeling is niets nieuws.
jsmid
jefcooperjefcooper
jsmidMaar dat werd nauwelijks bekend gemaakt.
Duisenberg, toen nog baas van DNB in de guldens tijd, klaagde wel eens dat een kwartier nadat de Duitse centrale bank de rente had aangepast, hij hetzelfde moest doen.
Tony de Bree
MattJoost Visser
Hoe kun je dit met een strak gelaat stellen als je weet dat de banken zeer actief het reddingsgeld geaccepteerd hebben met forse effecten in de reele economie. Per saldo wordt er heel wat gemanipuleerd.
Matt
Joost VisserMaar goed, dit werkt natuurlijk niet, omdat banken wel degelijk een rol spelen.
wolligtruike
Krugman schrijft ook bijvoorbeeld dit:
"As the shadow banking system expanded to rival or even surpass conventional banking in importance, politicians and government officials should have realized that they were re-creating the kind of financial vulnerability that made the Great Depression possible – and they should have responded by extending regulations and the financial safety net to cover these new institutions. Influential figures should have proclaimed a simple rule: anything that does what a bank does, anything that has to be rescued in crises the way banks are, should be regulated like a bank."
Dus tja, ziet hij banken als slechts passieve intermediars of als instelling die daarnaast nog veel meer doen en streng gereguleerd moeten worden?
Ik kan hier weinig mee...
Anton
wolligtruikeIk zou zeggen, stel deze vraag aan mr. Krugman himself. Niettemin een goede zaak dat je deze inconsistentie zo hebt blootgelegd.
Guest
De inhoud van deze bijdrage is verwijderd.
jsmid
GuestEmmef
GuestTony de Bree
Guest
De inhoud van deze bijdrage is verwijderd.
Emmef
GuestAlle betaalrekeningen zijn onderdeel van de geaggregeerde balans van de bankensector. Alle transacties van niet-banken zijn dus onderdeel van de balans van de private bank.
Doordat banken het betaalsysteem beheren, kunnen ze geheel balans-neutraal een toekomstige vordering (schuld) tegenover een directe creditering van de betaalrekening zetten.
Als we de balansen van alle banken aggregeren, maakt het niet eens meer uit of het geld van de ene naar de andere bank verhuist na het verlenen van het krediet. zolang banken onderling (eventueel via via) bereid zijn te vereffenen, kunnen we de deze geaggregeerde balans beschouwen als die van één bank, die alle betaalrekeningen beheert en derhalve ook alle schuld.
Omdat de hoeveelheid schuld en krediet gelijk zijn, is de kredietverlening balans-neutraal. Er zit dan ook geen theoretische limiet op. Alleen de wet legt hieraan beperkingen op, zoals de hoeveelheid reserves in relatie tot de hoeveelheid uitstaand krediet.
Die beperkingen zijn echter steeds minder geworden en daarin heeft u gelijk.
Aangezien de economie zich voor een groot deel afspeelt binnen het betalingsverkeer, kunnen banken de geldhoeveelheid (hoeveelheid in omloop zijnde betalingsverkeer) vergroten en verkleinen.
jefcooper
EmmefIn de goede oude tijd hadden wij de PCGD, onderdeel van de PTT.
Het was uiterst dom aan banken het betalingsverkeer over te laten.
Ze hebben daardoor een machtsmiddel.
Een bank is niets anders dan een verkooporganisatie van leningen.
Emmef
jefcooperjsmid
EmmefEmmef
jsmidGuest
De inhoud van deze bijdrage is verwijderd.
jsmid
GuestAl deze mensen hebben daar baat bij dat een bank gered wordt
http://www.z24.nl/columnisten/mathijs-bouman-dijsselbloem-moet-obligatiehouders-sns-wel-laten-bloeden
jefcooper
GuestGuest
De inhoud van deze bijdrage is verwijderd.
Emmef
Guestjefcooper
EmmefGuest
De inhoud van deze bijdrage is verwijderd.
jsmid
GuestWanneer je een grote bank laat vallen gaat de rente omhoog. Althans, daar dreigen de ratingsbureaus én Dragh mee. Waarom is dat erg,en vooral, voor wie?