
© Flickr
Ons grootste onderzoek ooit, waarin we graven naar de banden tussen Shell en de Nederlandse overheid. Lees meer
FTM en Platform Authentieke Journalistiek (PAJ) onderzoeken de verwevenheid van Shell en de Nederlandse overheid door middel van 17 Wob-verzoeken naar meerdere ministeries, provincies en gemeentes.
Hoe doen jullie dat?
In de Wob-verzoeken vraagt Platform Authentieke Journalistiek om alle documenten – denk aan e-mails, memo’s, beleidsstukken en zelfs WhatsAppjes – sinds 2005 die afkomstig zijn van, gericht zijn aan, of gaan over Shell.
En waarom?
De betekenis van Shell voor de Nederlandse economie en samenleving is enorm. Sinds zijn oprichting in de 19e eeuw onderhoudt het oliebedrijf nauwe banden met de Nederlandse overheid. Die verwevenheid roept vragen op: hoe en door wie vindt de afweging van de verschillende belangen plaats? Hoe steekt die relatie tussen Shell en de overheid in elkaar? En wat zijn de gevolgen? Deze Wob vormt de basis voor het diepgravend journalistiek onderzoek dat we de komende jaren naar die vragen gaan doen.
Als volger van dit dossier blijf je op de hoogte van alle ontwikkelingen rond de Wob-procedure, ontvang je vrijgegeven documenten en kun je daar zelf mee aan de slag. Bovendien draag je bij aan het succes van dit project: hoe meer volgers, hoe zichtbaarder de interesse in de documenten.
Wil je meer weten over de redenen en mensen achter deze Wob? Kijk dan bij onze veelgestelde vragen.
Gemeente Assen willigt als eerste het Wob-verzoek inzake de Shell papers in
Shell Papers update: ministerie van EZK probeert gemeente Assen te muilkorven
Shell Papers update: achter de schermen bij de overheid
De boekhouding van ‘klimaatscepticus’ Böttcher
Podcast | Het Nederlandse bedrijfsleven financierde negen jaar lang een klimaatscepticus
Het Nederlandse bedrijfsleven financierde negen jaar lang een klimaatscepticus
Shell Papers: Wob naar de Wob, want overheid zegt ‘nee’
Wob-verzoek Shell Papers afgewezen
Podcast | Hoe gaat het met de Shell Papers?
ExxonMobil vindt overheden vooral irritant
Shell Papers belanden in politieke arena na Kamervragen
De minister van Economische Zaken en Klimaat zal binnen drie weken moeten antwoorden op Kamervragen over de Shell Papers, het onderzoeksproject van Platform Authentieke Journalistiek en FTM gebaseerd op meerdere Wob-verzoeken over Shell. Sandra Beckerman (SP) stelde de Kamervragen afgelopen woensdag, kort nadat FTM publiceerde over de ‘ongepaste en onwettelijke’ voorwaarden die EZK stelt aan het in behandeling nemen van de Wob-verzoeken.
Afgelopen woensdag publiceerde FTM de laatste update over het onderzoeksproject Shell Papers, onder de titel ‘Ministerie vraagt om “ongepaste en onwettelijke” inzage in onderzoeksopzet Shell Papers’. Sandra Beckerman (SP) stelde nog diezelfde dag Kamervragen aan minister Eric Wiebes van EZK en Arie Slob, minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media.
Met het Shell Wob-verzoek – een verzameling van 17 Wob-verzoeken aan evenveel bestuursorganen – vroeg het Platform Authentieke Journalistiek (PAJ) op 12 april jongstleden een omvangrijk aantal overheidsdocumenten over Shell op, van na 2005. Aan de hand van de documenten die PAJ zo hoopt te ontvangen, willen PAJ en FTM de verwevenheid tussen de overheid en Shell onderzoeken. Ondertussen wordt de vooruitgang van de Wob-verzoeken, inclusief alle bureaucratische of juridische hobbels onderweg, op FTM beschreven.
‘Is het onder dit kabinet gangbaar dat het verstrekken van informatie alleen onder voorwaarde van inzicht over het doel van journalisten wordt gegeven?’
De laatste hobbel, afgelopen woensdag beschreven op FTM: EZK zegt namens 14 van de 17 gewobde bestuursorganen te spreken (maar kan dat niet via machtigingen aantonen) en verzoekt PAJ inzicht te verschaffen in hun onderzoeksdoelen. PAJ zou bijvoorbeeld hun ‘onderzoeksopzet’ kunnen opsturen, stelt het ministerie. EZK vraagt zich namelijk af of onderzoek doen naar Shell wel het ‘primaire’ doel is van de Wob-verzoeken, en heeft de indruk dat de verzoeken doelen dienen ‘waarvoor de Wob niet is bedoeld’. EZK noemt als voorbeeld dat de ontwikkelingen rond de Wob-verzoeken zelf ook beschreven worden op FTM.
De argumenten en veronderstellingen in de brief van EZK worden beantwoord in de schriftelijke reacties van PAJ en Wob-adviseur Roger Vleugels. Zij benadrukken dat het opvragen van onze onderzoeksdoelen of -opzet ongepast en zelfs onwettelijk is; het is bestuursorganen volgens de Wob immers niet toegestaan te vragen naar het ‘belang’ van Wob-verzoekers. Ook de Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ) stelde in haar reactie dat het verzoek een onderzoeksopzet op te sturen, een ‘onwettelijke voorwaarde’ behelst.
Nu lijkt de kwestie in het politieke arena te belanden, nadat Kamerlid Sandra Beckerman (SP) vragen heeft gesteld aan de minister van Economische Zaken en Klimaat, Eric Wiebes. Beckerman is Groningse van oorsprong en staat bekend als een uitgesproken criticus van de gaspolitiek van EZK rond Groningen. ‘Al tientallen jaren plegen politiek en Shell roofbouw op mijn provincie,’ zegt ze op haar profielpagina op de SP-website.
De minister heeft drie weken de tijd om te antwoorden.
Gesteld aan: Minister van Economisch Zaken en Klimaat Eric Wiebes en Minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media Arie Slob.
Kenmerk: 2019Z15479
Datum indiening: 1 augustus 2019
Antwoord verwacht voor: 22 augustus, of na een uitstelbericht 12 september
-
Kent u het artikel van Follow the Money over het ‘ongepaste en onwettelijke’ verzoek van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) tot inzage in onderzoeksopzet Shell Papers? 1) Wat is hierop uw reactie?
-
Wat begrijpt u niet aan de motivatie van Wob-verzoeken van het Platform Authentieke Journalistiek? Wat vindt u onduidelijk en waar vraagt u toelichting op?
-
Namens welke bestuursorganen treedt u op als woordvoerder? Namens welke van de vier bestuursorganen doet u dat niet? Waarom is dat?
-
Zijn die bestuursorganen het ermee eens dat u namens hen spreekt? Zo ja, waar blijkt dat uit? Zo nee, waarom doet u dat?
-
Waaruit concludeert u dat er geen machtigingen nodig zijn voor het spreken namens anderen? Is het bestuursrecht daar niet duidelijk genoeg in? Kunt u uw antwoord toelichten?
-
Welk soort documenten moeten geopenbaard worden bij een Wob-verzoek? Welk soort documenten hoeven op juridische gronden niet geopenbaard te worden?
-
Worden alle Wob-verzoeken volledig onafhankelijk van het kabinet behandelt?
-
Deelt u de mening dat informatievoorziening aan journalisten niet afhankelijk gemaakt mag worden van het inzicht geven in onderzoeksvragen? Kunt u uw antwoord toelichten?
-
Is het onder dit kabinet gangbaar dat het verstrekken van informatie alleen onder voorwaarde van inzicht over het doel van journalisten wordt gegeven? Zo nee, waarom in dit geval dan wel?
-
Deelt u de mening dat de overheid geen enkel recht heeft om te vragen naar de onderzoeksdoeleinden van onderzoeksjournalisten? Zo nee, waarom niet? Zo ja, draagt u er dan zorg voor dat onderzoeksjournalisten bij hun onderzoek gefaciliteerd worden in plaats van gehinderd?
-
Wat denkt u dat het primaire doel is van de WOB verzoeken van FTM in het dossier Shell Papers?
-
Maakt u zich zorgen over de uitkomst van het onderzoek en dat het mogelijk de verstrengelde belangen van EZK en Shell blootlegt?
22 Bijdragen
Martin Haarmans 5
MaartenH 10
Martin HaarmansExcuses voor het gebruik van de term 'gewone Nederlander'. Waar het om gaat is dat er geen draagvlak is.
MaartenH 10
Het probleem is dat Nederland rustig voort dut omdat de mainstream media dit weigeren op te pakken. En als Nederland voort dut, is het voor de politiek ook niet interessant, want geen electoraal gewin te behalen.
Bij het begin van het project van PAJ had de politiek het belang hiervan goed in kunnen schatten. In plaats daarvan wordt een afwachtende houding ingenomen die nu dus door Sandra Beckerman wordt doorbroken.
Daarmee kan het idee, dat we vertegenwoordigers kiezen, die met hun kennis goed onze belangen vertegenwoordigen nog eens gediskwalificeerd worden - voor de zoveelste keer.
Blij met Sandra Beckerman als 'boze noorderling' in de Tweede Kamer!
paul Hoogendijk 8
MaartenHMz59 7
f. van Dam 6
MaartenH 10
f. van Damline
@ MaartenH
Dat SP vragen stelt hu, worden we wakker? Na zoveel jaar in het beleid? Heb ik nooit begrepen. Politieke partijen die tegen iets waren maar nooit onderzocht te hebben.Van hoe wat waarom. We gaan weer over orde van de dag. of zo iets zeggen ze toch.
Willem Verhoeven 5
Peter Zwitser 9
Dat er dan nu 'n paar politici hem klaarblijkelijk knijpen, lijkt me 'n duidelijk geval van Eigen schuld, dikke bult.
(Stiekem, want anders zouden die stukken (grotendeels) gewoon openbaar toegankelijk zijn.)
Willem Verhoeven 5
Peter ZwitserPeter Zwitser 9
Willem VerhoevenIk heb absoluut niet de illusie dat FTM (of wie dan ook) het hele systeem kan veranderen. Maar 'n enkele individuele politicus met vuile handen, die kan mogelijk wel z'n carrière vergeten. Zoals o.a. FTM al 'n aantal keren voor elkaar heeft weten te krijgen.
Ferry de Boer 7
Er staan zovele carrières op het spel dat men als enige oplossing ziet om de hand boven elkaars hoofd te houden. Dit is een cultuurprobleem dat vrees ik niet met een enkel wob verzoek van welk formaat is te doorbreken. Daarbij moet denk ook de vraag gesteld worden hoe vergevingsgezind we kunnen zijn. Politici en ambtenaren mogen geen fouten maken want er wordt gehakt van je gemaakt. Maar een systeem kan je nou eenmaal niet enkel met rechtsgang of onderzoek veranderen.
Desalniettemin, hoe meer informatie publiek wordt hoe beter. Dus ga vooral zo door!
Tim Gorree 3
"mijn boodschap was dat we Nederland veel meer moeten gaan managen als een onderneming. En nee, dat is geen obligate noch een impertinente boodschap. Juist niet in deze tijd van politieke onrust en internationale bedreigingen. Als er één ding is dat ons sterk houdt en de boel bij elkaar brengt dan is dat volgens mij de creatie van groei en welvaart. Niet voor het geld, maar voor banen en een moderne, duurzame en open samenleving. En ja, daarvoor is het nodig dat we Nederland als een bedrijf gaan bekijken."
https://www.vno-ncw.nl/column/nederland-een-bedrijf
Binnen een bedrijf is het doorgaans gebruikelijk dat het management gehouden is aan beoordeling van de prestaties en dat men tevens op basis van vastgelegde doelstellingen hierop wordt afgerekend.
Een van die vastgelegde doelstellingen in de BV. Nederland is de correcte uitvoering van de WOB die tot doel heeft maximale transparantie te verschaffen aan hen die recht hebben op die informatie.
Als er binnen een organisatie een kleine club bovenop belangrijke informatie gaat zitten en deze afschermt voor wettelijke belanghebbenden, dan dient men niet het belang van de organisatie en haar belanghebbenden maar mogelijk belangen van derden. Binnen ieder bedrijf zouden dit soort gedragingen serieuze consequenties hebben. Waarom komen ambtenaren er dan toch steeds mee weg?
Bij enkele recente affaires werd ook steeds maar weer informatie verzwegen. Dit begint op een stelselmatig probleem te lijken over de hele linie van de overheid (belastingdienst, justitie, politie, politici, gemeentes), waarvoor een stevige cultuuromslag nodig is om hier verandering in te brengen.
Hoe zou men dat voor elkaar kunnen krijgen?
Willem Verhoeven 5
Tim GorreeRob Klerks 4
Nog meer druk op de ministers is alleen maar goed.
In een transparante wereld vinden ze dit niet erg.
Eens kijken waar en hoe er gedraaid gaat worden ?🤔🤨
Simon 102
Timo Slinger 2
Aart Roelofsen 3
Hans van Swoll 5
Aart RoelofsenLotte van der Meer 1
Sanne te Meerman 1