
We onderzoeken de banden tussen Shell en de Nederlandse overheid. Help je mee? Lees meer
We onderzoeken de banden tussen Shell en de Nederlandse overheid. Help je mee?
Zo kun jij bijdragen:
Wij willen weten welke documenten belangrijk zijn. Hoe meer mensen naar de documenten kijken, hoe sneller dat gaat. Dit kun jij doen:
- Ga naar de documenten en toets in onze zoekmachine een term in waarvan jij denkt dat het resultaat oplevert.
- Neem zoveel documenten door als je wil.
- Kom je iets tegen waarvan je vindt dat de redactie ernaar moet kijken? Klik dan op het duimpje omhoog bij ‘is dit document belangrijk?’. Laat eventueel ook weten waarom je het document relevant vindt voor het onderzoek.
Bekijk deze video voor meer uitleg:
We verwachten niet dat je alle documenten voor ons doorneemt. Je helpt ons al enorm als je één document leest.
Waarom dit onderzoek?
Sinds zijn oprichting eind 19e eeuw onderhoudt Shell nauwe banden met de Nederlandse overheid. Al eerder dook de naam van de olie- en gasgigant op rond economisch, fiscaal, internationaal, milieu- en zelfs onderwijsbeleid.
Dat roept vragen op. Hoe — en door wie — vindt de afweging van de verschillende belangen plaats? Hoe steekt de relatie tussen Shell en de overheid in elkaar? En wat zijn de gevolgen?
Hoe onderzoeken we dit?
In april 2019 stuurde Platform Authentieke Journalistiek (PAJ) zeventien Wob-verzoeken naar evenzoveel overheidsorganen. In die verzoeken vraagt PAJ om alle documenten – denk aan e-mails, memo’s, beleidsstukken en zelfs WhatsAppjes – sinds 2005 die afkomstig zijn van, gericht zijn aan, of gaan over Shell.
Inmiddels hebben we duizenden documenten binnen. Een team van journalisten is hard aan het werk om de documenten door te nemen. Daarbij kunnen we alle hulp gebruiken.
Als volger van dit dossier blijf je op de hoogte van alle ontwikkelingen rond de Wob-procedure, ontvang je vrijgegeven documenten en kun je daar zelf mee aan de slag. Bovendien draag je bij aan het succes van dit project: hoe meer volgers, hoe zichtbaarder de interesse in de documenten.
Wil je meer weten over de redenen en mensen achter deze Wob? Kijk dan bij onze veelgestelde vragen.
Hoe Shell het draagvlak terugwon in Noord-Nederland
Shell gebruikt de parlementaire enquête om de eigen toekomst in Groningen veilig te stellen
Winstbejag, achterkamertjesgedoe en afleidingsmanoeuvres tekenen de gaswinning in Groningen
Podcast | De grootste schat van Nederland
Groningse waterstoflobby helpt Shell aan nieuw verdienmodel
NAM, Shell en overheid verdoezelden de risico’s van lucratieve gaswinning
Kabinetsplan voor verplichte afname van waterstof verzekert Shell van een afzetmarkt
Verlies van Drentse banen laat opportunistische NAM koud
Shell-topman Van der Veer drukte een Rusland-vriendelijk stempel op het NAVO-beleid
Amsterdam bepaalt zelf wel wat ze openbaar maakt over Shell
© Guy Verbeek
Overheid werkt aan rookgordijn rond openbare informatie
Aan de voorkant predikt de overheid transparantie. Achter de schermen poogt ze de luiken dicht te houden. De staat wil ‘omvangrijke’ verzoeken om informatie, zoals dat naar ‘de Shell Papers’, makkelijker kunnen afwijzen. En daar moet de rechter haar een handje bij helpen. ‘Ze zoeken naar oplossingen in de verkeerde hoek. De verzoeker is niet het probleem.’
- Ambtenaren zitten in hun maag met informatieverzoeken van burgers die documenten willen zien om helderheid te krijgen over de besluitvorming op ministeries. De Wet openbaarheid van bestuur (Wob) geeft hen dat recht, en ook journalisten maken er gebruik van om stukken op te vragen.
- Vooral de hoeveelheid documenten die met sommige verzoeken is gemoeid stuit op verzet: ‘Ze leggen de Rijksoverheid plat.’
- Verzoeken zomaar afwijzen omdat ze ‘te groot’ zijn mag niet van de wet. Ambtenaren zijn daarom bewust op zoek gegaan naar ‘de grenzen van de Wob’, zo blijkt uit documenten in handen van het Platform Authentieke Journalistiek en Follow the Money.
- Opmerkelijk is hun inspiratiebron: de Shell Papers. Dit Wob-verzoek – we vroegen om informatie over de banden tussen de overheid en Shell – strandde in 2019. Het werd afgewezen omdat het te veelomvattend, te vaag en daardoor onbehandelbaar zou zijn.
- De nu verkregen documenten laten zien dat precies die argumenten inmiddels bij alle ministeries gelden als vaste ‘lijn’ bij omvangrijke informatieverzoeken. De hoop is dat ‘de rechter die werkwijze zal honoreren’.
- Volgens deskundigen staat deze ambtelijke benadering haaks op de bedoeling van de wet: een transparante overheid. ‘En er staat nergens dat een verzoek maar een bepaalde omvang mag hebben.’
‘De hoeveelheid en omvang van de Wob-verzoeken gaan de perken te buiten.’
‘Omvangrijke Wob-verzoeken zijn een probleem.’
‘Er spelen een aantal zeer omvangrijke verzoeken (Urgenda, Stikstof, Shell) waarvoor tienduizenden documenten onderzocht moeten worden. Ze leggen de Rijksoverheid plat en de inhuur van extra mankracht is (bijna) onbetaalbaar.’
Rijksambtenaren winden er in hun vergaderingen geen doekjes om: Op de ministeries zitten ze in hun maag met de soms grote bergen documenten die ze beschikbaar moeten stellen aan burgers, maatschappelijke organisaties of journalisten die een beroep doen op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob).
Het ongemak komt duidelijk naar voren in de overheidsdocumenten die Follow the Money in handen kreeg na, jawel, een Wob-verzoek.
De staat mag een ‘omvangrijk’ informatieverzoek niet afwijzen enkel en alleen vanwege de hoeveelheid werk die ermee gemoeid is. Cornelis van der Sluis, advocaat en Wob-expert: ‘Vaste lijn in de rechtspraak is dat de werklast op zichzelf geen reden vormt voor het niet verstrekken van informatie.’
Aan dit artikel liggen vier Wob-verzoeken ten grondslag.
Twee daarvan zijn ingediend door Jan Salden, journalist van het actualiteitenprogramma EenVandaag. Salden vroeg documenten op die licht kunnen werpen op de wijze waarop de overheid in zijn algemeenheid omgaat met Wob-verzoeken. Ook vroeg hij om de notulen van vergaderingen over Wob-verzoeken: die van het Interdepartementaal Wob Overleg (IWO) en het Interdepartementaal Hoofdenoverleg Juridische Zaken (IHJZ).
Het derde verzoek is van het Platform Authentieke Journalistiek dat vroeg om documenten over ‘omvangrijke Wob-verzoeken’. Dit specifieke onderwerp – de omvang – zou namelijk wel eens een tipje van de sluier kunnen oplichten over de afwijzing van het Wob-verzoek naar de ‘Shell Papers’, waarmee we de banden tussen het energieconcern en de Nederlandse overheid willen onderzoeken. In april 2019 kregen daarom zeventien overheidsorganen een Wob-verzoek naar alle (berichten)verkeer van, aan of over Shell. Dit werd door dertien overheidsorganen collectief afgewezen.
Het vierde ten slotte, is een ‘Wob naar de Wob’ waarmee we eveneens probeerden te achterhalen op grond waarvan ons primaire verzoek om documenten over Shell werd afgewezen. Deze Wob naar de Wob dateert van januari 2020 en leverde ruim 1300 pagina’s op.
Dat werkdruk geen excuus is, beseffen de betrokken ambtenaren maar al te goed. Daarom proberen ze het over een andere boeg te gooien. Uit de opgevraagde interne documenten blijkt dat de overheid besluit op zoek te gaan naar de ‘grenzen van de Wob’, want die wet ‘biedt onbenutte mogelijkheden om de Wob-belasting te beperken’.
Omvangrijke verzoeken
Ambtenaren hebben het in vergaderingen dan wel over ‘omvangrijke Wob-verzoeken’ – maar er staat nergens in de wet wat geldt als ‘omvangrijk’. In de verkregen documenten van hun vaste Wob-overleg, waarin ambtenaren en juristen bespreken hoe om te gaan met binnengekomen verzoeken, worden steevast dezelfde voorbeelden genoemd: Urgenda, Stikstof en de Shell Papers.
In elk van deze drie Wob-verzoeken draait het om vele duizenden documenten. Het zijn dan ook grote, maatschappelijke onderwerpen waarover Nederland al jaren onder vuur ligt. Voor burgers – en zeker ook voor de journalistiek – is een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur dan de enige manier om erachter te komen hoe de besluitvorming tot stand is gekomen. Bij grote onderwerpen is een verzoek dan ook snel omvangrijk.
Inderdaad, dit zorgt voor een significante werklast voor ambtenaren. Dat de overheid hierdoor ‘platligt’, zoals de ambtenaren schetsen, is onwaarschijnlijk.
‘De wet biedt onbenutte mogelijkheden om de Wob-belasting te beperken’
Voor het Wob-verzoek naar het stikstofbeleid zijn, volgens een memo van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, vier mensen aan het werk met 20.000 documenten. Ter vergelijking: EZK heeft ruim 9.000 fte aan personeel in dienst.
Het ministerie kan geen cijfers produceren over de vermeende groeiende hoeveelheid informatieverzoeken en hun omvang. ‘[Dit kan] nu niet aan de hand van objectieve gegevens worden gestaafd,’ staat in de notitie ‘Mogelijkheden afbakening Wob-verzoeken’ uit april 2020.
De grenzen van de wet
De documenten maken overigens duidelijk dat de ambtenaren niet van plan zijn voortaan ieder omvangrijk Wob-verzoek linea recta naar de prullenbak te verwijzen. Ze erkennen dat er ‘natuurlijk altijd oog [moet] zijn voor het uitgangspunt van de Wob, te weten een transparante overheid.’
Desondanks vinden ze manieren om dit soort verzoeken af te wijzen of kleiner te maken voordat ze er überhaupt aan beginnen. In ambtenarentaal heet dat ‘het verzoek inperken’. Zo is het binnen de wet volgens hen mogelijk ‘om informatie in samenvattende vorm te verstrekken of door zelf […] redelijke keuzes te maken in de selectie van documenten’. Ook zou het in ‘bepaalde gevallen aanvaardbaar zijn’ dat een bestuursorgaan ‘zelf enige ruimte [neemt] om bijvoorbeeld te beoordelen welke informatie niet relevant is’.
Met andere woorden: de ambtenaren vatten informatie zelf samen en kiezen wat ze wel of niet willen openbaren.

Helemaal zeker zijn ze niet van hun zaak. In documenten benoemen de ambtenaren ook beren op de weg, zoals de onzekerheid of ‘de rechter deze werkwijze zal honoreren’. Ook betwijfelen ze of de pers genoegen zal nemen met hun aanpak van een Wob-verzoek: ‘Journalisten [zullen] – gezien het belang van vrije nieuwsgaring – zeker niet in alle gevallen waarderen dat bestuursorganen hun verzoek voor ze interpreteren en bepalen wat wel en niet wordt meegenomen bij de afhandeling.’
Ook denken de ambtenaren dat de wet hen de mogelijkheid biedt om ‘enkele bepalende documenten in een Wob-verzoek actief [sic] openbaar [te] maken’. Bij actieve openbaring publiceert de overheid bepaalde documenten uit zichzelf – niet pas in reactie op een Wob-verzoek.
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport koos deze aanpak door eigenhandig te bepalen wanneer het welke documenten over de coronabestrijding naar buiten brengt. Eerder al schreef Follow the Money dat Wob-verzoekers, veelal journalisten, hierdoor buitenspel komen te staan.
De Raad van State maande de minister, Hugo de Jonge, in oktober vaart te maken met de afhandeling van de Wob-verzoeken naar het coronabeleid. Maar tot teleurstelling van de betrokken journalisten liet de Raad in het midden of de manier waarop het ministerie omgaat met Wob-verzoeken wel of niet geoorloofd is.
In de onlangs aangenomen opvolger van de Wob, de Woo (Wet open overheid), neemt actieve openbaring een belangrijke plek in. Alleen niet op de manier als besproken in de opgevraagde documenten, zegt Annemarie Drahmann, universitair hoofddocent staats- en bestuursrecht aan de Universiteit Leiden. Ze bestudeerde één daarvan – de memo ‘Omgang met omvangrijke Wob-verzoeken’ van het ministerie van Binnenlandse Zaken – op verzoek van het Platform Authentieke Journalistiek en Follow the Money.
‘Een van de doelstellingen van de Wet open overheid is een cultuuromslag die het belang van openbaarheid centraal zet – in de toelichting op de wet staat letterlijk dat democratie geen geheimhouding verdraagt. Dat is een nogal schril contrast met de toon in de documenten van ‘grote Wob-verzoeken zijn wel erg veel gedoe’.
Rookgordijn
Actieve openbaring als middel om de werklast te verlagen. Dat klinkt praktisch en onschuldig maar heeft een risico dat de ambtenaren niet benoemen: het kan dienen als rookgordijn. Dan krijgt de burger alleen de documenten die de overheid vrij wil geven en weet daardoor niet wat er mogelijk wordt achtergehouden. Overheden houden daarmee de regie over informatie die wettelijk gezien openbaar hoort te zijn.
Actieve openbaring kan ook dienen om de pijn te verzachten van een afgewezen Wob-verzoek, zo blijkt uit documenten die we opvroegen om duidelijkheid te verkrijgen over de afwijzing van ons verzoek naar de Shell Papers.
Enkele weken na indiening in april 2019 tekent zich tijdens een intern beraad consensus af om het verzoek af te wijzen. Maar er zijn zorgen over de beeldvorming: ‘Het beeld moet niet zijn dat de overheid dwarsligt bij een maatschappelijk belangrijk thema als transparantie over de macht van de grote internationale ondernemingen.’
‘Het beeld moet niet zijn dat de overheid dwarsligt bij transparantie over de macht van de grote ondernemingen’
‘Het beste,’ luidt daarom de conclusie, ‘is een tweesporenaanpak: deels gehoor geven aan het verzoek en voor het overige principieel afwijzen. Denkbaar daarbij is dat we zelf de regie nemen en aankondigen dat we eigener beweging een aantal dossiers openbaar maken of bijvoorbeeld een overzicht van contacten met Shell of iets dergelijks. Dat is dan te zien als een vorm van actieve openbaarmaking’.
Een rookgordijn dus. Geen transparantie uit eigen overwegingen. Er kwam bovendien niets van terecht: geen van de aangeschreven bestuursorganen heeft uit zichzelf documenten over de banden met Shell gepubliceerd.
Amsterdam kwam nog het verst. In oktober 2019 schreef de juridische afdeling van de gemeente aan wethouder Ruimtelijke Ontwikkeling en Duurzaamheid, Marieke van Doorninck (GroenLinks), 465 documenten te hebben gevonden die in aanmerking komen voor actieve openbaring. ‘Verwacht wordt medio februari [2020] de eerste informatie te kunnen publiceren,’ aldus de afdeling.
Inmiddels is het ruim anderhalf jaar later en heeft Amsterdam nog geen enkel document vrijgegeven.
De Shell Papers als testcase
Het tweede spoor – ‘principieel afwijzen’ – is wel gevolgd: in december 2019 wees een deel van de bestuursorganen het Wob-verzoek naar de Shell Papers af omdat de beleidsterreinen (‘de bestuurlijke aangelegenheden’) te vaag zouden zijn geformuleerd. Uniek: nooit eerder is een Wob op deze grond afgewezen.
Nu blijkt dat het spoor van de principiële afwijzing een inspiratiebron is geweest in de zoektocht naar ‘de grenzen van de Wob’. In een memo uit mei 2020 adviseert het ministerie van Economische Zaken en Klimaat om bij toekomstige omvangrijke Wob-verzoeken dezelfde ‘lijn’ te hanteren als bij de Wob naar de Shell Papers.
Dit advies wordt een maand later overgenomen door het Interdepartementaal Hoofdenoverleg Juridische Zaken (IHJZ) van juridisch leidinggevenden op de verschillende ministeries. Vanaf dat moment kunnen alle ministeries Wob-verzoeken afwijzen waarvoor meer dan 2000 documenten verzameld moeten worden, waarbij het beleidsterrein niet voldoende is afgebakend, of waarbij de verzoeker niet meewerkt aan het kleiner maken van het verzoek, bijvoorbeeld door de vraagstelling preciezer te formuleren.

Deze drie punten vormen de kern van wat het Interdepartementaal Hoofdenoverleg ‘een principiële benadering’ noemt. ‘Principieel’ betekent in dit geval dat de rijksambtenaren een uitspraak van de rechter willen uitlokken, waarop latere afwijzingen kunnen worden gebaseerd.
De Wob-juristen van de overheid erkennen dat nog maar moet blijken of de nieuwe benadering succesvol is: ‘[De principiële] lijn is gehanteerd bij het verzoek naar de “Shell papers”, maar kan niet zonder meer als algemene lijn worden toegepast bij andere omvangrijke verzoeken. [...] Het verdere verloop van het verzoek naar de “Shell papers” zal te zijner tijd wellicht meer helderheid bieden over de mogelijkheid om een verzoek wegens onbepaaldheid buiten behandeling te laten.’
‘Je hebt als burger gewoon recht op die informatie, in de wet staat niets over omvang van een verzoek’
De eerste test beloofde weinig goeds. De provincie Zuid-Holland werd in februari door haar eigen bezwaaradviescommissie op de vingers getikt. Het afwijzen van het Shell Papers-verzoek was volgens de commissie onterecht, een groot deel van de genoemde ‘bestuurlijke aangelegenheden’ was namelijk wel degelijk voldoende afgebakend.
De commissie bracht nog een ander belangrijk punt naar voren: de provincie Zuid-Holland is ‘onvoldoende behulpzaam’ geweest bij het afbakenen van de beleidsterreinen in het Wob-verzoek, hoewel ze daartoe wettelijk is verplicht. Afwijzen zonder de verzoeker actief hulp te bieden, mag niet. De zaak belandt binnenkort voor de rechter.
Ontbrekende cultuur
Het is de rode draad in de omgang van de overheid met Wob-verzoeken: het probleem ligt altijd bij de ander. Bij journalisten bijvoorbeeld. ‘Alsof die misbruik maken van de wet,’’, zegt Annemarie Drahmann. ‘Ze zoeken naar oplossingen in de verkeerde hoek. De verzoeker is niet het probleem.’
Naar de eigen tekortkomingen wordt nauwelijks gekeken, terwijl daar de oorzaak van de problemen ligt. Drahmann: ‘In de huidige situatie ontbreekt zowel de cultuur van openbaarheid bij ambtenaren als de juiste ict-systemen, daarom krijg je dit soort memo’s.’
Volgens haar is de nieuwe ‘principiële benadering’ van Wob-verzoeken geen oplossing, maar juist een nieuw probleem: ‘Dat je als verzoeker een beetje mee moet werken snap ik,’ zegt ze. ‘Bijvoorbeeld door de beslistermijn wat op te rekken als een verzoek heel groot is. Maar ik vind ook: je hebt als burger gewoon recht op die informatie en er staat nergens in de wet dat een verzoek maar een bepaalde omvang mag hebben. Als ze dat willen dat moet dat worden voorgelegd aan de Tweede Kamer.’
Het onderzoek naar banden tussen Shell en de overheid – inclusief het bijbehorende Shell Papers Wob-verzoek – is groot en complex. Om nieuwe en langdurige volgers van dit dossier op weg te helpen in het woud van procedures, bezwaren, problemen en successen een overzicht van recente ontwikkelingen.
Wil je meer te weten komen of zelf bijdragen aan het onderzoek? In het dossier Shell Papers vind je alle publicaties en kun je zelf een duik nemen in de documenten die we tot dusver hebben weten te bemachtigen.
Assen/Drenthe
Om met een succes te beginnen: de gemeente Assen leverde eind 2020 als eerste de door ons opgevraagde gegevens. Het gaat om ruim 2500 documenten (bijna 17.000 pagina’s). Met hulp van de vele tips die lezers van Follow the Money en de kijkers van onze partners RTV-Noord en RTV Drenthe instuurden via het speciaal hiervoor ingerichte Shell Papers Dashboard, publiceerden we tot nu toe twee artikelen : een over de omstreden gaswinning uit put Vries 10 door de NAM (een dochter van Shell en ExxonMobil) en een over (het gebrek aan) lokale zeggenschap over de gaswinning onder Assen.
De documenten van de gemeente Assen zetten ons bovendien op het spoor van de moedwillig gebrekkige metingen van bevingsschade in Noord-Nederland en in het bijzonder in Groningen. Later dit jaar volgt nog een artikel waarin we de banden onderzoeken tussen Assen en haar grootste particuliere werkgever, de NAM.
De documenten van de provincie Drenthe komen vermoedelijk nog voor het einde van het jaar. Ook die worden geüpload naar het Shell Papers Dashboard waar ze voor iedereen toegankelijk zijn.
Groningen (provincie en gemeente)
Bij de gemeente en provincie Groningen loopt de afronding van het verzoek vertraging op. Het oorspronkelijke streven – eind 2021 – wordt mede vanwege corona niet gehaald. Bovendien beschikken de provincie en gemeente over aanzienlijk meer documenten dan Assen en Drenthe.
De dertien weigeraars: bezwaren en beroepen
De overige dertien bestuursorganen die het Shell Papers verzoek ontvingen, wezen het eind 2019 af. Volgens hen was het niet specifiek genoeg en daarom onbehandelbaar. De dertien weigeraars werken samen. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, dat van oudsher de meest hechte banden heeft met Shell en daardoor veel documenten over het bedrijf heeft, treedt op als woordvoerder.
De Wet openbaarheid van bestuur biedt in geval van afwijzing de mogelijkheid om in bezwaar te gaan, en – mocht dit vervolgens nodig zijn – een beroep in te dienen bij de bestuursrechter. Een maand nadat het verzoek werd afgewezen diende het Platform Authentieke Journalistiek daarom dertien bezwaarschriften in.
Zuid-Holland kreeg inmiddels van haar bezwaaradviescommissie te horen dat de provincie ‘de verzoeker behulpzamer’ had moeten zijn en ‘in elk geval delen van het verzoek’ in behandeling zou moeten nemen. Helaas heeft de provincie dit advies volledig genegeerd en ons daarmee gedwongen naar de rechter te stappen. Een zittingsdatum is nog niet bekend.
De bezwaarzitting bij de gemeente Amsterdam is ook achter de rug. Het is nu wachten op het advies van de commissie en de reactie hierop van de gemeente.
Op 5 november dient het bezwaar tegen het afwijzingsbesluit van de ministeries van Economische Zaken en Klimaat, Infrastructuur en Waterstaat, Financiën, Buitenlandse Zaken, Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Justitie en Veiligheid en Algemene Zaken. Dit is een cruciaal moment voor de Shell Papers. Als deze bezwaarcommissie met een soortgelijk advies komt als die van Zuid-Holland zal dat extra druk zetten om het Shell Papers-verzoek toch in behandeling te nemen. Negeren de ministeries het advies – zoals de provincie dat deed – dan zal het Shell Papers-team in beroep gaan bij de bestuursrechter.
Voor de behandeling van de bezwaren die zijn ingediend bij het ministerie van Defensie, de gemeenten Rotterdam en Den Haag is nog geen datum bekend.
Als laatste zijn er nog twee procedures over de ‘Wob naar de Wob’. Bij het ministerie van Algemene Zaken en dat van Economische Zaken en Klimaat is een beroepschrift ingediend. De zittingsdata moeten nog worden vastgesteld.
68 Bijdragen
Mari van Wagtendonk 2
j.a. karman 5
Mari van WagtendonkVincent Huijbers 9
Verjaring is geen controle maar historisch onderzoek. AVG is legitiem maar is het beleid niet ook tot stand gekomen uit de hoodfen van mensen? En wanneer vervalt de onderhandelingspositie en mogen we zien welke kaarten er in het spel waren?
De transparantie die zichtbaar was in de eerste vrijgave van documenten aan de getroffen ouders van de toeslagenaffaire was dat angst of macht. Of beide? Het lijkt het meest op wat hierboven beschreven wordt.
De onbedoelde transparantiec van de notitie 'Omtzigt functie elders' was als een draadje van een wollen trui die wel verder uitgetrokken kon worden maar waarvan de pasvorm bijna niet meer te reconstrueren was.
De WOB en WOO zijn slaapliedjes voor de wakende als deze niet (na)geleefd worden door ambtenaren. Maar dan moet ook helder zijn wat met transparante bedoeld wordt. Controle is ook delen in de verantwoordelijkheid in plaats van afrekenen.
Walter Boer 3
Wim Stam 1
Van een oud collega die bij een ander departement werkt heb ik gehoord van WOB-verzoek over Shell. Inderdaad veel te algemeen geformuleerd, en niet na te komen. Heeft niets met openbaarheid te maken, maar met journalistieke luiheid. WTM, neem hier je verlies en ga werken aan beter gespecificeerde verzoeken. Je zult zeker antwoord krijgen. Ook hier geldt wat iemand laatst zei: journalisten hebben niet alleen rechten, maar ook plichten! In dit geval om je eigen huiswerk goed te doen en met gerichte verzoeken te komen! Anders leg je inderdaad de overheid plat, dat is niet overdreven.
Anko Mulder 1
Wim StamWim Stam 1
Anko MulderCo Stuifbergen 5
Wim StamOp zich valt wel iets te zeggen om verzoeken concreet te definiëren:
Dan wordt het "alle correspondentie in de jaren NNNN t/m NNNN met de bedrijven X, Y en Z"
of "alle notulen waarin project X besproken wordt".
Maar dat zal het werk niet veel minder maken.
j.a. karman 5
Co StuifbergenNotulen van een project X bevat zo vaak persoonlijke meningen en opinies die te weinig met resultaat van een project te maken hebben. Het is wel heel lucratief met media aandacht als er namen genoemd worden met wat wat framing.
Co Stuifbergen 5
j.a. karmanHet wordt voor een ambtenaar veel meer werk als een journalist vraagt om "alle stukken waarin voor- of nadelen van project X besproken worden"
In ieder geval is een sleepnet geen gemakzucht, want het is natuurlijk veel meer werk om alle informatie door te spitten.
Boudewijn H.
Wim StamWim Stam 1
Boudewijn H.Daniël Blok 2
Wim StamCo Stuifbergen 5
Wim StamIk neem aan dat de overheid geld moet vrijmaken om zijn taken uit te voeren.
HOe komt u aan 10% of 20%?
Het voorbeeld van economische zaken vermeldt 4 ambtenaren op een totaal van 9000.
Dat is niet eens een tiende procent.
j.a. karman 5
Co StuifbergenDe taakstelling en het budget hoeven geen verband met elkaar te hebben.
Het voorbeeld met EZ dat 4 man alle notulen verslagen van 9000 anderen moet gaan doorlopen is buiten proporties. Stel een vraag dat er op inhoud / term gezocht moet worden en je zit dat het niet kan gaan werken. Met 54 man kan je meer nalopen het zullen er snel meer zijn. Sleepnetverzoeken zijn zeer arbeidsintensief.
Co Stuifbergen 5
j.a. karmanDat zien we op veel plekken:
de rechterlijke macht heeft achterstanden, jeugdzorg heeft gebrek aan personeel, en de zorg heeft ook al jaren gebrek aan personeel.
uiteindelijk komt het erop neer dat overheidsbeleid bepaald wordt door de budgetten, en niet door de wetten.
j.a. karman 5
Co StuifbergenWim Stam 1
Boudewijn H.Wim Stam 1
Boudewijn H.Jilles Mast
Wim StamDank voor de reactie. Ik wilde toch even in de pen kruipen om de aantijging van journalistieke luiheid tegen te spreken. Ik snap dat het Shell Papers Wob-verzoek kan overkomen als een gemakzuchtig verzoek (als in: doe maar alles over Shell), maar ik kan u verzekeren dat er veel, heel veel werk in is gestoken. In de maanden waarin we het verzoek voorbereidden hebben we alle Shell entiteiten (1600 in totaal) in kaart gebracht, onderzocht welke bestuursorganen relevant zijn, de bestuurlijke aangelegenheden, de tijdsperiode en meer. Het door ons ingediende verzoek was 70 pagina’s lang. De journalistieke luiheid waarvan u spreekt zou ik, al zeg ik het zelf, vervangen met grondigheid. Je moet tot de bodem gaan als je een degelijk onderzoek wil doen naar de banden Shell/overheid en dat is wat we proberen te doen.
Daarnaast is het verzoek heel gericht: het gaat om de contacten met één enkeleonderneming. Dat deze vraagstelling het verzoek omvangrijk maakt is natuurlijk niet iets dat ons kwalijk genomen kan worden. Het toont in mijn ogen vooral aan dat ons onderzoek op het juiste spoor zit.
Onze journalistieke ‘plicht’ (die als u het mij vraagt ligt bij het informeren van onze lezers) hebben we ook na het indienen van het verzoek niet verzaakt. We hebben ons altijd constructief opgesteld richting de overheden die we hebben aangeschreven en ons bereid verklaard om het verzoek waar mogelijk in te perken. Ik zal u niet vervelen met een hele reconstructie hiervan, maar raad u aan onze andere publicaties te lezen. Dat het kleiner maken van het verzoek geen loze belofte was, is terug te zien bij de bestuursorganen die het verzoek wél in behandeling hebben genomen. Het aantal documenten dat in eerste instantie is verzameld lag veel hoger dan het aantal documenten dat nu ter openbaring wordt voorbereid. Ook de bezwaaradviescommissie van Zuid-Holland, bestaande uit ambtenaren, heeft aangegeven dat het toch echt de overheid is die hier zijn niet is nagekomen.
Wim Stam 1
Jilles MastJan Ooms 10
Wim StamVooralsnog is daar geen enkele reden voor!
Heeft u het artikel eigenlijk wel gelezen?
Ambtenaren die in overleggen besluiten zo min mogelijk informatie ter beschikking te stellen dan wel vinden dat ze zélf mogen bepalen wat wél en wat niét ter beschikking te stellen.
Veel gekker moet 't toch niet worden. Dan is de titel van het artikel zelfs erg mild te noemen!
Wim Stam 1
Jan OomsEveline Bernard 6
Jan OomsElmar Otter 6
Wim StamIk schaam me als Rijksambtenaar en controlemedewerker nogal dat de overheid haar eigen informatievoorziening en administratieve organisatie niet op orde heeft. Hoe geloofwaardig ben ik als ik ondernemers vertel dat zij hun AO/IB op orde moeten hebben, indien de Rijksoverheid dit zelf niet op orde heeft?
De WOB en archiefwet bestaan al jaren. Het is aan de overheid om haar administratieve processen zo in te richten dat zij op een effectieve wijze aan de openbaringsverzoeken kan doen en om aan de vereisten van de archiefwet (en AVG) te voldoen.
Het afwijzen van verzoeken omdat ze te omvangrijk zijn is in strijd met de beginselen van de democratische rechtstaat en hakt in de wortels ervan. Het maakt het vertrouwen van de burger in de overheid (overheden) nog kleiner.
Eveline Bernard 6
Elmar Otterj.a. karman 5
Elmar OtterAls bestuurders, beleidsmakers, veronderstellen dat van alles mogelijk is en dat het aan de uitvoering ligt als de kosten de pan uitreizen dan hebben we daar een duidelijk probleem.
De archiefwet is een weerbarstige, ik nog nergens een compleet overzicht van minimale bewaartermijnen met de betreffende informatie gezien. Intussen is er de AVG met de eis alles zo snel mogelijk verwijderd moet worden. De tegenstrijdigheid is een andere oorzaak van chaos.
Elmar Otter 6
j.a. karmanTja, zolang mensen de AVG zo gaan uitleggen is de chaos inderdaad compleet. De AVG spreekt telkens van dat het functioneel en nodig moet zijn gegevens te bewaren. Er moet een goede reden zijn om gegevens te verwerken.
Verder is en kan er niks tegenstrijdig zijn aan de AVG en de archiefwet. De AVG is een EU-verordening. Elke bepaling uit de Archiefwet die hiermee in strijd is, is onverbindend en dient dus in lijn met de AVG gemaakt te worden.
En een goede IV bouwen bovenop de huidige slecht bedachte is onbetaalbaar en zal waarschijnlijk op een fiasco uitdraaien. Het is heel vervelend, maar indien je een goede IV wil hebben en dat betaalbaar wilt houden, dan zul je een goede architectuur moeten ontwerpen en die alleen toe laten passen op nieuwe software. Dan zul je als bestuur (Regering) eerlijk moeten zijn aan alle actoren. Je zult moeten aangeven dat dit tien tot twintig jaar gaat duren.
Ik zie dit bij de Belastingdienst gebeuren met het systeem Klantbeeld. Eerst zijn alle oude programma's gekoppeld aan een webinterface. Zodat het lijkt alsof het een systeem is. Dat begon met een paar systemen en wordt nu steeds meer. In de toekomst zullen oude systemen uitgeschakeld worden. Ik verwacht dat dit nog wel tien a twintig jaar gaat duren.
André Ockers 1
Wim Stamben wellerdieck 4
Jilles MastPetje af voor dit project. Het raakt het wezen van Neerlands verrotte bestel.
Michel Fleur 6
Wim StamLaten we aannemen dat een flink percentage van de bestuurlijke documenten uiteindelijk toch openbaar moet worden. Een beleid van "openbaar tenzij" zou dan een veel betere oplossing zijn. Ten eerste, omdat er slechts éénmaal bij openbaring hoeft te worden gelakt, in plaats van bij ieder verzoek opnieuw. Ten tweede omdat er dan al minder WOB verzoeken nodig zijn. Ten derde, omdat iedereen dan dezelfde informatie krijgt, in plaats van verschillend bewerkte documenten bij elk verzoek: dat vermindert cognitieve belasting van de ambtenaar en manipulatie. Wanneer documenten later op grond van een verzoek moeten worden vrijgegeven, dan is dat goede reden ze hetzelfde te behandelen als documenten die vanaf het begin als openbaar waren, zodat alle voorgenoemde voordelen van kracht zijn.
Waar ik dus niet in meega, is een overheid die informatie die in het publieke belang is, standaard geheim houdt en liefst weigert te delen en daardoor zelf praktische bezwaren schept, die vervolgens op het publiek worden afgeschoven. En juist terwijl een aantal van die WOB verzoeken ook gaan om geld dat onterecht naar bepaalde partijen gaat. En met dat geld, kunnen we dan weer ambtenaren betalen die verzoeken kunnen bewerken - MINDER verzoeken.
Wim Stam 1
Michel FleurMichel Fleur 6
Wim StamWim Stam 1
Michel FleurMichel Fleur 6
Wim StamTja, u deelt een positie niet. Dat is uw recht. Maar uw positie strookt met het feit dat er achteraf documenten zijn die geopenbaard moeten worden, soms onder dwang van de rechter, en dat daar kennelijk een WOB verzoek voor nodig is. De bewijslast van uw stelling ligt bij u. Dat u iets niet deelt is geen onderbouwing.
Wim Stam 1
Michel FleurMichel Fleur 6
Wim StamTen eerste, de betekenis van "hiervoor" is nogal ambigu. Bedoelt u het huidige systeem met WOB verzoeken? Om dat beter te kunnen uitvoeren is meer geld nodig. Heeft u het gevraagd? En wat was de vraagstelling? Juist vragen vanuit overheden - ook bij referenda - zijn vaak nogal gekleurd gesteld.
Ten tweede, ik heb geprobeerd uit te leggen dat een ander systeem, meer bij voorbaat openbaar maken tenzij, waarschijnlijk uiteindelijk goedkoper en transparanter is. U gaat daar gewoon aan voorbij en poneert opnieuw een stelling waar we het over gehad. De reden dat ik een ander voorstel doe (bij voorbaat openbaar tenzij) is omdat ik ook goede tegenargumenten verwacht, waar ik absoluut voor open sta. Gewoon wat externe teksten aanraden en stellingen herhalen is makkelijk. Probeer ook eens specifieker te zijn hoe deze teksten uw punt ondersteunen en het mijne ondergraven.
Wim Stam 1
Michel FleurIk verwijs u naar stukken omdat u mij eerder verweet de overheid als bedrijf te zien. In genoemde stukken wordt aangetoond dat de problemen zijn ontstaan doordat de politiek de overheid als bedrijf ziet, en uitvoeringsorganisaties zo heeft behandelt. Als u die stukken niet wilt lezen, uw keus.
Alle stukken bij voorbaat openbaar? Toont voor mij aan dat u echt geen enkel idee heeft waar u over praat. Alles over onze infrastructuur, belasting, politie, rechterlijke macht, buitenlandse betrekkingen, onderzoek en ontwikkeling etc. in principe openbaar? Naast kosten en privacy lijkt mij dat vanuit het oogpunt van veiligheid en concurrentiepositie van Nederland echt de dwaasheid ten top
Michel Fleur 6
Wim StamIn een eerdere reactie heb ik al uitgelegd dat openbaar maken niet hetzelfde is als lukraak publiceren. Natuurlijk zul je nog steeds dingen moeten redigeren! En bij bepaalde zaken zou ook een WOB verzoek niet gehonoreerd moeten worden. Met andere worden, met openbaar maken bedoel ik het eenmalig redigeren en vrijgeven van informatie die sowieso openbaar zouden moeten zijn, omdat elk WOB daartoe altijd gehonoreerd zou worden. Ik zal me in het vervolg beter uitdrukken.
En ja: daar heb ik extra belastingcenten voor over, omdat het kan zorgen dat het publiek, inclusief journaille, een betere relatie krijgen waarin er meer scherpte, vertrouwen en snelheid is.
Wim Stam 1
Michel Fleurmarcel 7
Michel FleurWim Stam 1
Michel FleurPraktisch betekent het dat je heel veel documenten op de privacy wetgeving moet screenen. Dat kan, kost veel geld, en veel zal nooit opgevraagd worden. Maar OK, als dat de prijs is van democratie, prima.
Principiëler is het dat je bepaalde info echt niet naar buiten wilt brengen, bijvoorbeeld over je vitale infrastructuur. Dat impliceert dat je altijd met selectie blijft zitten. Selectie die door ambtenaren wordt gedaan. Als ik zie hoe wantrouwend mensen hier daarop reageren lijkt me dat ook niet de oplossing. Wellicht heeft u een voorstel?
Michel Fleur 6
Wim StamWat zeker wél gedeeld moet worden, zijn hoe wetgeving, beleid en beslissingen tot stand komen, inclusief de precieze relatie tussen de commercie en het proces en de commercie met mensen die bij het proces (draaideuren, lobby). Er kan vast bedacht worden wat dan wel of niet gefingeerd wordt. Het "concurrentie belang" wordt te vaak opgevoerd om vieze deals geheim te houden en leidt in de praktijk tot de financiële sector en grootbedrijf die veel beter geïnformeerd zijn dan de burger en ook meer invloed hebben. De onzichtbare hand van de overheid wordt zo de hand die de grote jongens buiten schot houdt. En zeker met een pers die afhankelijk is van advertenties, is dat een gevaarlijke combinatie die mogelijk tot veel gepolariseerd debat leiden dat we nu overal zien.
Jan ten Wolde 1
Michel FleurMarco Fredriks 4
Wim StamWim Stam 1
Marco FredriksIk merk dat zeer weinigen een beeld hebben van hoeveel er, met name in de naloop van de bankencrisis, deze eeuw is bezuinigd op uitvoerende taken van de (Rijks)overheid. Zou mooi onderwerp zijn voor FTM!
Elmar Otter 6
Wim StamWim Stam 1
Elmar OtterElmar Otter 6
Wim StamZou zij dat wel doen dan schend zij de beginselen van de democratische rechtstaat.
En de Hoge Raad was dan ook niet onder de indruk van het door mij genoemde argument en dat dat met de uw ook niet zijn. Een rechter kan de overheid dan ook dwingen zich aan de wet te houden, ook indien het bestuur dat niet wenst. Wil het Rijksbestuur dit niet dan kan zij een wetsvoorstel indienen bij de Staten-Generaal om de betreffende regel aan te passen.
En verder spreekt u zichzelf ook tegen. Indien het voor een bedrijf teveel geld kost om de informatie op orde te maken waar de Belastingdienst om vraagt (omdat zij er een bende van gemaakt heeft) kan die inderdaad failliet gaan. Echter, de overheid heeft dat probleem niet, die kan niet failliet (er zijn uitzonderingen, maar die laat ik nu buiten beschouwing) gaan. Dus, het is ook geen enkel probleem voor de overheid om te voldoen aan haar informatieplicht.
Wim Stam 1
Elmar OtterKijk eens naar een actueel voorbeeld, de Toeslagenwet. Vooraf heeft de Belastingdienst aangegeven dit niet te kunnen uitvoeren. Dat is bevestigd door een extern onderzoek. Vervolgens zegt de politiek: niks mee te maken, je gaat het wel doen en ik leg je in kader Kabinet Rutte ook nog een forse taakstelling op. Gek hè, dat het fout gaat? En dag het nu veel extra kost.
Je hebt gelijk dat de rechter de overheid terug kan fluiten als ze niet aan de wet voldoet. Maar misschien is het je ook opgevallen dat dan in alle gevallen de politiek extra middelen beschikbaar moet stellen.
Elmar Otter 6
Wim StamIk bedoelde hiermee dat geld geen reden kan zijn om niet aan de informatieplicht te voldoen. Als de overheid wetten maakt en vervolgens niet de financiële middelen ter beschikking stelt om die uit te voeren dan faalt zij als overheid en zet zij de bijl aan de democratische rechtsstaat.
"Je hebt gelijk dat de rechter de overheid terug kan fluiten als ze niet aan de wet voldoet. Maar misschien is het je ook opgevallen dat dan in alle gevallen de politiek extra middelen beschikbaar moet stellen."
Ja, en dat zal de overheid dan ook moeten doen.
"Kijk eens naar een actueel voorbeeld, de Toeslagenwet. ... En dag het nu veel extra kost."
Ik ben niet vrij hier iets over te zeggen.
Behalve dat ik precies weet hoe het bij de Belastingdienst verloopt, omdat ik er werk.
En net als bij de rest van de publieke sector zie je wat er gebeurd als je decennia bezuinigd in deze sector. Herman Tjeenk Willink noemt het, terecht, de betonrot van de publieke diensten. Omdat je het lang niet merkt, tot het te laat is en het gebouw instort.
j.a. karman 5
Elmar OtterJe vergelijk met het bedrijfsleven gaat mank. Je kunt goede bedrijven kapot maken met foute beeldvorming (exota buckler) verkeerde overheidspolitiek.
Een goed draaiend bedrijf die en de productie en de administratie op orde heeft kan aan verwachtingen op het verkeerde moment verkeerde plaats ten onder gaan. (kodak).
Een overheid kan wel degelijk failliet gaan, ze kan zelfs ophouden te bestaan. De niet realistische gedachte dat alles kan ongeacht de kosten is iets wat de overheid opbreekt. Een bedrijf kapt er eerder mee wegens de kosten. Als kosten geen probleem zouden zijn dan is verdubbeling met 30.000 ambtenaren ook geen probleem. Hier zie je dat bewering niet klopt. Al die ambtenaren moeten betaald worden. Daarvoor worden budgetten vanuit beleid/politiek bepaald.
Elmar Otter 6
j.a. karmanWat ik bedoelde is dat het onzin is dat informatieverzoeken niet kunnen worden geleverd omdat overheden politiek geleide organisatie zijn. Ik toonde dat aan met de keus van de Belastingdienst in de jaren '90 om vergaand te digitaliseren. De Hoge Raad heeft toen bepaald dat de wijze van organiseren aan het bestuursorgaan is, maar dat indien fouten in de aangiften worden gemist omdat niet elke aangifte mer wordt bekeken, maar door de kelder gaat, dit het risico aan dat bestuursorgaan is. Het leverde dus geen nieuw feit op en de inspecteur kon niet meer navorderen.
Zo zie ik ook de WOB-verzoeken. Het is aan het bestuursorgaan om haar IV zo te organiseren dat zij aan de WOB-verzoeken kan voldoen. Indien zij haar IV niet op orde heeft, kan ze haar eigen falen niet tegenwerpen aan de verzoeker met het argument dat het zoveel tijd en mankracht en geld kost. Dat is de consequentie van het slecht inrichten van de IV.
j.a. karman 5
Elmar OtterErgens is er iets mis gegaan in wat het doel van de administratie is welke gegevens en me welke kwaliteit er zijn. Een Wob voor dat deel zou geen probleem mogen zijn. Het zijn vaststaande verwerkingen.
Anders wordt het in de wijze van het komen tot beslissingen. Dan krijg wie me wie gedineerd heeft, welke bonnetjes van reizen er zijn, Wie wat wanneer gezegd zou kunnen hebben. Het gaat niet meer om de verwerking van de gegevens maar indringing in het bestuur tot in de persoonlijke sferen. Daar kan je niet meer naar de IV wijzen maar heb je het voor je het weet over sleepnetten dan wel gericht gelekte zaken.
Beide zijn niet goed,
- Gericht gelekte zaken duidt op machtsstrijden en manipulatie zonder vollledige openheid van wat er echt speelt.
- Sleepnetten kunnen zeer nuttig zijn voor het naar boven halen van foute zaken maar de weg van Wob's komt daarbij in een raar spanningsveld.
Elmar Otter 6
j.a. karmanj.a. karman 5
Elmar OtterHet probleem zit in notulen van de bilaatjes, persoonlijke visies, kattenbelletjes en de koffiegesprekken. Als alle mail whatsapp berichten en persoonlijke gesprekken als voldoende voor Wob gezien wordt dan blijf je met een sleepnet gebeuren zitten.
Daar speelt mij dat de AVG eist dat het nodige verwijder moet worden. Ook daar moet er duidelijkheid zijn over bewaartermijnen. Die eisen over bewaren ja/nee kan je niet achteraf bij gaan stellen om toch te gaan bewaren, weg is weg. Bewaar je teveel dan, gaat het over naar die speld in hooiberg.
Neem nu dat memo Palmen, feitelijk iets wat uit de rechtspraak 2009 2014 terug te lezen was. De openbare informatie negerend en de allerkleinste details rond dat memo via Wob's willen weten is in mijn ogen journalstieke luiheid gereicht op ophef.
Bart Genuit 1
Wim StamWim Stam 1
Bart GenuitDat er mensen bij de overheid gaan nadenken wat ze moeten met dit oneigenlijke WOB-gebruik vind ik logisch. Het zou zelfs triest zijn als ze dat niet doen, wat mocht de rechter dit wel goedkeuren dan heeft het enorme consequenties voor de werklast bij de overheid (al denken mensen hier ook van niet, ik meen vanuit mijn ervaring beter te weten). De manier waarop FTM dat nadenken, zonder dat er concrete besluiten zijn, in het artikel naar buiten brengt als ‘het optrekken van een rookgordijn’ vind ik onder de gordel, en een manier van journalistiek bedrijven die ik niet van FTM had verwacht. Wellicht mijn fout.
Ik heb gemerkt dat mensen op dit platform de WOB als de ‘basis voor onze democratie en rechtsstaat’ zien. Hoewel ik de WOB een belangrijke wet vind (des te meer reden om er zorgvuldig mee om te gaan!), lijkt dat me wat over de top. De basis is volgens mij toch de evenredige vertegenwoordiging in het parlement, en de scheiding der machten. Als de WOB de basis zou zijn, hadden we dus tot 1970 (invoering WOB) geen democratie en geen rechtsstaat hier. Gaat mij wat ver.
Helaas ruimte nu op.
Jan Ooms 10
Niets anders dan windowdressing om de aandacht van de werkelijke problemen af te leiden, dan wel klakkeloos zonder tegenspraak te dulden, desnoods over lijken, op de ingeslagen weg door te gaan.
Ik heb ondertussen wel zó weinig vertrouwen in de Nederlandse (bestuurs)rechtspraak dat ik allerminst zeker ben dat het wel goed komt met de 'SHELL-papers-Wob'.
Nederland en Rusland verschillen echt niet zoveel als dikwijls gedacht. Op papier een democratie maar in werkelijkheid.
Zij hebben Poetin wij hebben Rutte...
Saman Krielaart
Eveline Bernard 6
Saman KrielaartMurk Wuite 2
j.a. karman 5
Willem Kooiman 1
j.a. karmanJan Ooms 10
j.a. karmanWanneer de overheid haar archivering op orde zou hebben dan was er geen probleem.
Het artikel en de reacties lezende kan ik alleen maar tot de conclusie komen:
Weer ontbreekt de zelfreflectie naar de gevolgen van disproportioneel bezuinigen, achterkamertjespolitiek voeren, 'wij weten wel wat goed is voor het volk' en daarmee lak en schijt hebben aan het stemvee!
Geert Lensink 1
Een overheid die van mij bijvoorbeeld in de belastingaangifte 100% transparantie verwacht en UWV waar je alle formulieren met "aldus naar waarheid" ondertekend etc etc, is openheid en eerlijkheid verplicht aan de belastingbetaler. Helaas speelt de overheid maar al te vaak verstoppertje en is voor mij als burger niet te vertrouwen.
Harald Wiersema
Dit is onjuist. Diverse overheden, zowel centraal als decentraal, wijzen Wob-verzoeken al jaren af op de grond dat de bestuurlijke aangelegenheid te onbepaald zou zijn. Die afwijzingsgrond blijft in bezwaar en beroep meestal niet overeind, maar ontmoedigt sommige minder professionele verzoekers wel. Meestal wordt ook kort na de aanvraag gebeld en de soms onwetende niet-juridisch onderlegde burger gevraagd over welke bestuurlijke aangelegenheid het gaat, en wat het doel is van de aanvraag. Die laatste vraag is ook bedoeld om de verzoeker in de val te lokken, omdat ieder antwoord anders dan “het doel is de openbaarheid van informatie” automatisch resulteert in een afwijzingsgrond. Er zit meestal namelijk wel iets specifieks achter de aanvraag, maar dat mag je dus niet verklappen als je een afwijzing wil voorkomen. Kortom: geen dienstverlening en naleving van de doelen van de Wob, maar kunstgrepen om aanvragers om de tuin te leiden en misbruik te maken van het gebrek aan kennis bij burgers.
Fred Jouwens