
We onderzoeken de banden tussen Shell en de Nederlandse overheid. Help je mee? Lees meer
We onderzoeken de banden tussen Shell en de Nederlandse overheid. Help je mee?
Zo kun jij bijdragen:
Wij willen weten welke documenten belangrijk zijn. Hoe meer mensen naar de documenten kijken, hoe sneller dat gaat. Dit kun jij doen:
- Ga naar de documenten en toets in onze zoekmachine een term in waarvan jij denkt dat het resultaat oplevert.
- Neem zoveel documenten door als je wil.
- Kom je iets tegen waarvan je vindt dat de redactie ernaar moet kijken? Klik dan op het duimpje omhoog bij ‘is dit document belangrijk?’. Laat eventueel ook weten waarom je het document relevant vindt voor het onderzoek.
Bekijk deze video voor meer uitleg:
We verwachten niet dat je alle documenten voor ons doorneemt. Je helpt ons al enorm als je één document leest.
Waarom dit onderzoek?
Sinds zijn oprichting eind 19e eeuw onderhoudt Shell nauwe banden met de Nederlandse overheid. Al eerder dook de naam van de olie- en gasgigant op rond economisch, fiscaal, internationaal, milieu- en zelfs onderwijsbeleid.
Dat roept vragen op. Hoe — en door wie — vindt de afweging van de verschillende belangen plaats? Hoe steekt de relatie tussen Shell en de overheid in elkaar? En wat zijn de gevolgen?
Hoe onderzoeken we dit?
In april 2019 stuurde Platform Authentieke Journalistiek (PAJ) zeventien Wob-verzoeken naar evenzoveel overheidsorganen. In die verzoeken vraagt PAJ om alle documenten – denk aan e-mails, memo’s, beleidsstukken en zelfs WhatsAppjes – sinds 2005 die afkomstig zijn van, gericht zijn aan, of gaan over Shell.
Inmiddels hebben we duizenden documenten binnen. Een team van journalisten is hard aan het werk om de documenten door te nemen. Daarbij kunnen we alle hulp gebruiken.
Als volger van dit dossier blijf je op de hoogte van alle ontwikkelingen rond de Wob-procedure, ontvang je vrijgegeven documenten en kun je daar zelf mee aan de slag. Bovendien draag je bij aan het succes van dit project: hoe meer volgers, hoe zichtbaarder de interesse in de documenten.
Wil je meer weten over de redenen en mensen achter deze Wob? Kijk dan bij onze veelgestelde vragen.
Hoe Shell het draagvlak terugwon in Noord-Nederland
Shell gebruikt de parlementaire enquête om de eigen toekomst in Groningen veilig te stellen
Winstbejag, achterkamertjesgedoe en afleidingsmanoeuvres tekenen de gaswinning in Groningen
Podcast | De grootste schat van Nederland
Groningse waterstoflobby helpt Shell aan nieuw verdienmodel
NAM, Shell en overheid verdoezelden de risico’s van lucratieve gaswinning
Kabinetsplan voor verplichte afname van waterstof verzekert Shell van een afzetmarkt
Verlies van Drentse banen laat opportunistische NAM koud
Shell-topman Van der Veer drukte een Rusland-vriendelijk stempel op het NAVO-beleid
Amsterdam bepaalt zelf wel wat ze openbaar maakt over Shell
© Matthias Leuhof
Shell Papers: Wob naar de Wob, want overheid zegt ‘nee’
Tien maanden geleden diende Platform Authentieke Journalistiek (PAJ) met steun van FTM zeventien Wob-verzoeken in. Het doel: meer inzicht krijgen in de verwevenheid tussen de Nederlandse overheid en Shell. Dertien overheidsorganen besloten het verzoek af te wijzen. De manier waarop dat gebeurde, roept vragen op over de rechtmatigheid van de ambtelijke werkwijze. Tijd om een ‘Wob naar de Wob’ te doen.
Een Wob-verzoek doen naar de behandeling van je eigen Wob-verzoek. Het klinkt kafkaësk. Wie zit er nu te wachten op de e-mails die ambtenaren over en weer sturen terwijl ze de gevraagde documenten opsporen? Wat telt, is of de opgevraagde informatie daadwerkelijk wordt geleverd. En daarbij, als burger mag je ervan uitgaan dat een Nederlands overheidsorgaan de juridische regels van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) gewoon naleeft.
Onder normale omstandigheden is het wobben van je eigen Wob-verzoek dus overbodig. Het kan zelfs worden geïnterpreteerd als ‘ambtenaartje pesten’, zegt Wob-expert Roger Vleugels: ‘Ze vinden het onheus als je het openbaar bestuur wil controleren.’ Zo’n onaangename ‘Wob naar de Wob’ komt dan ook maar weinig voor: ‘De afgelopen 30 jaar heb ik voor cliënten op een totaal van meer dan 7.000 Wob-zaken slechts vijf keer een reconstructie voor een Wob-verzoek ingediend.’
Toch verstuurde Platform Authentieke Journalistiek afgelopen dinsdag zo’n verzoek. Dertien exemplaren, om specifiek te zijn. Dat heeft alles te maken met de bijzondere omstandigheden van de Shell Papers-procedure. Vleugels: ‘Het is de enige manier om erachter te komen waarom overheidsorganen niet op een normale manier overlegd hebben met Platform Authentieke Journalistiek, waarom er niet geantwoord wordt op de inbreng namens de verzoeker. Zoals het er nu voor staat, is er op meerdere momenten onrechtmatig — en voor de verzoeker nadelig — gehandeld.’
Bijzondere omstandigheden
Hoe zat het ook alweer? In april 2019 verstuurde Platform Authentieke Journalistiek zeventien Wob-verzoeken aan in totaal negen ministeries, drie provincies en vijf gemeenten in Nederland. Daarin vroegen we veertien jaar aan ambtelijke documenten over Shell op: ‘iedere vorm van vastlegging’, inclusief WhatsApp- en sms-berichten. Aan de hand van deze documenten willen we de samenwerking tussen Shell en de Nederlandse overheid onder de loep nemen.
Inmiddels zijn er tien maanden verstreken en zijn vier overheidsorganen — de gemeenten Groningen en Assen en provincies Groningen en Drenthe — druk bezig met de behandeling van het Wob-verzoek. Met de andere overheidsorganen verlopen de gesprekken ondertussen bijzonder stroef. Deze dertien organen stelden hun eisen voortdurend bij, om het verzoek uiteindelijk in zijn geheel af te wijzen. Het lijkt er daarbij op dat de regie over deze club afwijzers werd gevoerd door het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat — dit terwijl het Ministerie hier niet officieel toe gemachtigd was.
Dossier
Volg de Shell Papers
FTM en Platform Authentieke Journalistiek (PAJ) onderzoeken de verwevenheid van Shell en de Nederlandse overheid door middel van 17 Wob-verzoeken naar meerdere ministeries, provincies en gemeentes. Op het Wob-dashboard vind je een overzicht van alle procedures:
Wil je op de hoogte blijven van de ontwikkelingen in dit dossier? Meld je aan, dan krijg je een seintje zodra er een nieuw artikel online staat.
Dossier
Dossier: Shell Papers
FTM en Platform Authentieke Journalistiek (PAJ) onderzoeken de verwevenheid van Shell en de Nederlandse overheid door middel van 17 Wob-verzoeken naar meerdere ministeries, provincies en gemeentes. Op het Wob-dashboard vind je een overzicht van alle procedures:
Ook zagen we wispelturigheid onder de overheidsorganen. Doorbrak de één na maanden opeens de stilte, de ander staakte plots de behandeling van het verzoek. Zo werden we in mei 2019, een maand na het indienen van de Wob-verzoeken, verblijd met een e-mail van de Omgevingdienst Noordzeekanaalgebied. Die liet ons weten dat de gemeente Amsterdam opdracht had gegeven om te controleren of zij documenten over Shell in haar archief had.
Goed nieuws dus: de gemeente Amsterdam was begonnen met een eerste inventarisatie van het Wob-verzoek. In diezelfde periode gaat ook het Ministerie van Defensie aan de slag. We ontvangen een lijst met zogenoemde aandachtspunten, oftewel momenten in de afgelopen jaren waarin het ministerie en Shell samenwerkten. En zoals eerder beschreven gingen de gemeente Assen en Groningen en de provincie Groningen voortvarend van start met de behandeling van het Wob-verzoek. So far so good.
Maar daarna stromen mails van een ander type binnen — of blijven ze juist uit. Het Ministerie van Defensie laat ons in september 2019 weten alle communicatie liever via het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat te laten verlopen. Van de Omgevingdienst Noordzeekanaalgebied hebben we nooit meer iets vernomen: ook de gemeente Amsterdam heeft de regie overgedragen aan EZK en de gemeente Rotterdam. Hierdoor is het niet mogelijk om lagere afdelingen nog aan te spreken over de voortgang van de juridische procedure.
Afgelopen december vroeg Statenlid Armine Stepanyan van GroenLinks de Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland om opheldering: ‘Wilt u een beschrijving geven van hoe het proces intern bij de Provincie Zuid-Holland (PZH) is verlopen, van besluitvorming tot het niet in behandeling nemen van het Wob-verzoek, inclusief alle contactmomenten en inhoud daarvan met EZK en andere bestuursorganen?’
‘Ik krijg sterk de indruk dat er bewust wordt vertraagd’
Na tweemaal uitstel van antwoorden, ontving Stepanyan afgelopen dinsdag toch bericht van de Gedeputeerde Staten. Maar omdat de bezwaarprocedure over het Shell Papers Wob-verzoek inmiddels loopt, kwam de provincie slechts met een ‘beknopte reactie’. Teleurstellend, zegt Stepanyan: ‘Er worden dure woorden gebruikt, maar er staat geen antwoord op mijn vragen. Ik krijg sterk de indruk dat er bewust wordt vertraagd of geen antwoorden worden gegeven omdat men geen nieuwe middelen bij de bezwaarprocedure of rechter wil hebben.’
Als gevolg van de vertragingen kleurde het Wobdashboard op de website van Follow the Money de afgelopen maanden roder en roder. Ondertussen staat de openbaarmaking van Shell-dossiers over belastingconstructies, onderwijs, gaswinning, en de transitie naar duurzame energie voor een groot deel stil. Dit tot frustratie van de inmiddels bijna 3.000 actieve volgers van het Shell Papers-dossier.
Onze conclusie: overheidsorganen vonden het Shell Papers Wob-verzoek aanvankelijk uitvoerbaar, maar trapten bij nader inzien op de rem. Wat is er gebeurd?
Achter de schermen
Gezien de omvang van het verzoek lag het voor de hand dat de zeventien overheidsorganen voor een gezamenlijke aanpak zouden kiezen. Ook het gegeven dat EZK daarin het voortouw neemt, wekt weinig verbazing. Het is volgens hoogleraar en lid van de Raad van Aanbeveling Pier Vellinga immers het ministerie met de nauwste banden met Shell. Evenzomin is de keuze voor Rotterdam een verrassing. Shell heeft zelfs een speciale webpagina gewijd aan haar 115 jarige relatie met de ‘oliestad’.
Het zijn eerder de uitkomsten van de interne gesprekken, en de veranderlijke aard daarvan, die opzien baren. Onze Wob-verzoeken blijken de gemoederen van de ambtenaren flink bezig te hebben houden: het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat en gemeente Rotterdam riepen alle zeventien overheidsorganen regelmatig bijeen om de Wob-verzoeken te bespreken. Juristen en hogere ambtenaren waren hierbij stevig vertegenwoordigd.
Onze tegemoetkomingen lijken aan dovemansoren gericht
De behandeling van het Shell Papers-verzoek is zelfs aan de orde gekomen in de wekelijkse ministerraad. Van goed ingevoerde bronnen vernemen we dat daar verschillende koersen ter discussie stonden. Zo keek het Ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK), dat met de Wet open overheid (Woo) zorgt draagt voor de vernieuwing van Wob-procedures, anders tegen het Wob-verzoek aan dan EZK. BZK zou hebben gepleit om het verzoek te behandelen, terwijl EZK het in zijn geheel wilde afwijzen.
In ieder geval is ervoor gekozen de lijn van EZK te volgen, hetgeen is te merken in de communicatie. Het Shell Papers-verzoek zal niet in behandeling worden genomen totdat er instemming is met een forse inperking van onze zoekvraag, zo luidt de boodschap na het eerste overleg in juni. En in juli vraagt EZK of Platform Authentieke Journalistiek een onderzoeksopzet kan opsturen, de tweede conditie om het Wob-verzoek in behandeling te nemen.
Naar eigen zeggen wil het ministerie van Economische Zaken en Klimaat inzicht hebben in het onderzoeksvoorstel om 'praktische uitvoering aan het verzoek te geven.' Daarmee lijkt het ministerie niet alleen naar het ‘belang’ van journalisten te vragen, maar verzoekt het ook schriftelijk bewijsmateriaal hiervoor te leveren. Dit is in strijd met de Wet openbaarheid van bestuur.
Na de zomer laten de juridische ambtenaren van EZK weten dat er plots onduidelijkheid is ontstaan over de verwoording in het Wob-verzoek, en dienen de ‘bestuurlijke aangelegenheden’ verder gespecificeerd te worden.
Op elk nieuw bericht van EZK reageren we met tegemoetkomingen. Deze lijken echter aan dovemansoren gericht: EZK komt telkens met nieuwe eisen en gaat niet in op handreikingen.
Al met al genoeg reden om over te gaan tot een ‘Wob naar de Wob’. We willen weten welke overwegingen er tijdens het interne overleg door de ambtenaren zijn gemaakt, en of deze in lijn zijn met de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) en de Algemene wet bestuursrecht (Awb).
Het Wob-verzoek is verstuurd naar de dertien overheidsorganen die het Shell Papers Wob-verzoek hebben geweigerd. We vragen om een kopie van de documenten die zijn ontstaan, geraadpleegd of ontvangen nadat het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat en gemeente Rotterdam de regie hebben genomen over het Shell Papers Wob-verzoek.
Om de werklast van ambtenaren te reduceren, maakt Platform Authentieke Journalistiek een tweedeling: aan EZK, het Ministerie van Binnenlandse Zaken en de gemeente Rotterdam vragen we om een kopie van alle onderlinge documentwisselingen over de Shell Papers Wob-verzoeken en notulen van coördinerende vergaderingen, inclusief de voorstellen die daaruit voortkwamen. Bij de andere tien overheidsorganen volstaan hun interne notities en documenten.
Verder vragen we bij alle dertien overheidsorganen documenten op inzake externe adviezen en contacten. Het contact met advocatenkantoor Van der Feltz, vertegenwoordiger van Shell, valt hier bijvoorbeeld onder. Ook de NAM heeft zich bij meerdere overheidsorganen gemeld om inzicht te krijgen in de voortgang van de Shell Papers-procedures. Daarnaast zal er overleg zijn geweest met derden waar wij niets van weten. Zo ligt het in de lijn der verwachting dat er om juridische advies is gevraagd bij Pels Rijcken, het kantoor dat de overheid vaak in bestuursrechtelijke procedures vertegenwoordigt.
Dertien keer bezwaar
Transparantie over de verhoudingen tussen Shell en de Nederlandse overheid, dat vergt een lange, juridische adem. Er zijn dertien hoorzittingen in aantocht; tijdens die dertien hoorzittingen krijgt onze wob-expert Roger Vleugels een onafhankelijke bezwaar- of hoorcommissie tegenover zich, die een advies zal uitbrengen over de zaak. Iedere keer zal Vleugels betogen waarom het Shell Papers Wob-verzoek toch behandeld dient te worden.
In het verweer spelen twee juridische gronden een hoofdrol. Ten eerste: het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat, en daarmee de overheidsorganen die zich laten vertegenwoordigen, handelde niet in lijn met het motiverings- en zorgvuldigheidsbeginsel van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Daarvan zijn voorbeelden in overvloed — denk aan de veranderende eisen alvorens het Shell Papers-verzoek in behandeling te willen nemen, het uitblijven van reacties op de voorstellen van Platform Authentieke Journalistiek, en de onduidelijkheid over wie wie vertegenwoordigt in de procedure.
Ten tweede is de reden om het verzoek af te wijzen ‘precedent- en jurisprudentieloos’, zegt Vleugels. EZK stelt dat Platform Authentieke Journalistiek de zogenoemde ‘bestuurlijke aangelegenheden’ in het Wob-verzoek te breed heeft geformuleerd. Maar de Wet openbaarheid van bestuur stelt alleen dat een verzoeker verplicht is óm bestuurlijke aangelegenheden te vermelden, hetgeen bij de Shell Papers Wob-verzoeken het geval is. In de wet staat niets over de wijze waaróp die vermelding moet plaatsvinden. Sterker nog, zo schrijven we in één van onze bezwaarschriften: ‘ln bijna veertig jaar Wob-rechtspraktijk zijn ons geen zaken bekend waar bestuurlijke aangelegenheid benaderd wordt zoals EZK nu doet.’
De bezwaarprocedures tegen de afwijzingen zullen de komende twaalf weken plaatsvinden. De informatie over het interne beraad over de Shell Papers zou binnen acht weken aan ons moeten worden geleverd. Hopelijk hebben we die documenten dus in onze tas wanneer we de ministeries, gemeenten en provincies bezoeken.
De juridische details terzijde, ligt ons heil misschien nog wel het meest in het Noorden. Daden zeggen tenslotte meer dan woorden.
‘Provincie werkt mee aan openbaarheidsverzoek over inmenging Shell,’ kopt RTV Drenthe in januari 2020. Samen met de gemeenten Groningen en Assen en de provincie Groningen, laat nu ook provincie Drenthe zien dat het Shell Papers Wob-verzoek uitvoerbaar is.Tijdens ons eerste gesprek in het Drentse provinciehuis leerden we dat ambtenaren van de provincie 50.000 pagina’s aan documenten over Shell in hun archieven hebben aangetroffen.
37 Bijdragen
Timo Slinger 2
Ardi Ramsteyn
Timo SlingerFerry de Boer 7
Jordy 23
Roland Horvath 7
Op dezelfde manier wordt vaker geprocedeerd tot bij de Hoge Raad onder andere door de Belasting Administratie BA ook als de BA weet dat de tegenpartij de wet aan haar kant heeft.
Die houding duit op een gebrek aan respect voor de wet en voor de burgers bij de overheid.
Een rechtse regering is in de regel nogal vijandig tegenover de 99%, niet tegenover de machtigen en de superrijken, integendeel.
Dit gebrek aan respect is ernstig en het zal in de toekomst alleen maar verergeren gezien de hoeveelheden gegevens waar onder andere de overheid zal kunnen over beschikken.
De MSM lopen te veel in de pas met de machtigen. Het is al vaker gezegd maar dit probleem/ deze ziekte kan alleen veranderd worden door de burgers via onder andere een onafhankelijk medium als FTM/ PAJ.
Dus veel geduld en succes.
Co Stuifbergen 5
Roland HorvathC. Tamsyn 4
Co StuifbergenNee, natuurlijk niet ze fungeren allemaal als trekpoppen van een veel groter geheel, en dat groter geheel zijn de financiële elite die achter de schermen de touwtjes stevig in handen hebben, het draait al eeuwen zo en er zal nooit iets veranderen.
Roland Horvath 7
C. TamsynDe Grieken wisten dat reeds in de oudheid:
Politiek is de strijd van de armen tegen de rijken en omgekeerd.
C. Tamsyn 4
Roland HorvathHoe lang is het geleden dat het in de oude wereld van het begin van de vorige eeuw de afspraak was tussen kapitaal en kerk dat deze laatste het volk dom zou houden en de eerste, de werkgevers, de arbeiders arm?
Dat pact hield stand door steeds maar weer leugens te verkopen, alternatieve feiten te presenteren en bij voortduring angstgevoelens te bespelen, zodanig dat de mensen zich schikten; nudging avant la lettre.
Lucas Vroom
[Verwijderd]
Marc Fahrner 7
Bart Jutte 1
squarejaw 5
Niek Jansen 9
Sjoerd Nelissen 6
Bas van Beek 5
Gerrit Zeilemaker 6
Ik wed dat er op de website staat dat het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat er naar streeft om transparant te zijn.
C. Tamsyn 4
Deze beerput mag niet opengaan,Shell is oppermachtig .
De financiële elite heeft de touwtjes stevig in handen, heel stevig.
En ze zullen er weer mee wegkomen, hun adem is lang, heel lang .
Onze rechtstaat is een farce, een fopspeen!
Roland Vanderschaeghe 4
C. Tamsyn 4
Roland VanderschaegheGewoon doorgaan met meningen ''minnen'' is een voorbeeld van hoe onze rechtstaat werkt.
Minachting voor andermans mening is een slechte eigenschap!
Roland Horvath 7
C. TamsynDe EU is uitgedacht en gesticht door de GMO. De politici, waren hierin maar het middel, de uitvoerders.
De staatsstructuur van de EU is doelbewust een zeer zwakke confederale/ intergouvernementele structuur. En staten bond, geen bondsstaat, geen federatie. Te vergelijken met de statenbond die NL honderden jaren geleden was.
De zwakke elementen in de EU staatsstructuur zijn de Raad en de Commissie. De Raad moet rechtstreeks gekozen worden bijvoorbeeld 4 leden per staat om een grote vergadering te hebben, dus meer dan 100 leden. En de Commissie komt dan voort uit een ideologische meerderheid in Parlement en Raad zoals iedere regering gevormd worden. Dan zijn we af van die willekeurige, niet ideologische en veelal niet deskundige verzameling afdankertjes van de staten.
Het enige wat de EU goed kan is de staten terroriseren bijvoorbeeld met haar valse budget discipline. Die er alleen voor dient om de staten in geldmoeilijkheden te brengen zodat ze op de Sociale Zekerheid SZ moeten bezuinigen en de SZ afbouwen.
De drogreden voor de budget discipline was de waarde van de euro te behouden door de bestedingen te beperken. Maar de bestedingen van de consumenten en van de ondernemingen werden niet beperkt.
Bedrog, niets dan valsheid.
Het gif schandaal dat in het artikel besproken wordt is ook zo iets. Men mag aannemen dat het niet de enige wantoestand is in die branche. De EU wordt niet voldoende door burgers gecontroleerd.
[Verwijderd]
Sicco Kamminga 4
C. Tamsyn 4
Sicco Kammingahttps://nl.wikipedia.org/wiki/Rechtsstaat
https://bondoverheidszaken.nl/bekijk%20lopende%20volksraadplegingen-2/minder%20bureaucratie.html
Een overheid hoort open en integer te wezen anders is er iets ernstig mis met en de rechtstaat en de democratie! Grt,Wildek.
Sicco Kamminga 4
C. TamsynDank voor je reactie. Nederland voldoet toch zeer behoorlijk aan die vereisten voor een rechtsstaat. Het world justice project evalueert landen in een Rule of Law Index. We staan daarin 5e qua kwaliteit van ons juridisch systeem. Alleen wat Scandinavische landen doen het beter. Dat betekent dat in alle andere landen, waar 99.5% van de wereldbevolking leeft, het juridisch systeem slechter is.
Als ik dan toch op Wikipedia kijk is de definitie van corruptie wel interessant. Zelfs al blijkt er een doofpot te zijn dan is dat nog geen corruptie.
De bondoverheidszaken waar je naar verwijst geeft rond het artikel een aantal voorbeelden van zaken die aan het licht zijn gekomen. Dat zijn zaken die de krant halen, het parlement heeft het er over en ministers zijn afgetreden. Prima toch ? Ook van langdurige regeringspartij de VVD zijn minsters en de voorzitter (credits FTM) afgetreden omdat zaken niet zuiver waren.
Net als jij denk ik heb ik een hekel aan doofpotten en corruptie en ik houd van democratie. Daarom lees ik kranten en ben lid van FTM.
Groet,
Sicco
Wim Verver 5
Ali Jas 1
Het negeren van burgerrechten door overheidsinstanties die illegale eisen stellen, veelal ten gunste van machtige partijen, wordt in de mainstream pers onvoldoende expliciet belicht.
C. Tamsyn 4
Ali JasUiteraard niet het establishment bericht wat de financiële elite dicteert, het is allemaal gecontroleerde media, je moet verkoopcijfers halen of het nu nieuws is of fake de schoorsteen moet roken!
Mireille Stet 1
Vreemd hoe blind we zijn dat grote bedrijven de politiek aansturen en alles in het werk stellen dit te verhullen. Dat zij de wetten maken of toepassen naar eigen inzicht en creativiteit. Zonder gevolgen meestal.
Hoe is dit toch allemaal mogelijk?
Op de middelbare was me dit allemaal al duidelijk, ondanks onze hypocriete opleidingen. Geen Nederlands-Indie bijvoorbeeld echt bij gs, of een economieleraar die voorzichtig vertelt over associatieverdragen waar nog steeds veel mensen niet van begrijpen wat voor corrupt koloniaal product dit is. Nog steeds landen leeg jatten, maar verhult onder zogenaamde "verdragen".
Ik snap het allemaal nog steeds niet na een halve eeuw hier rond wandelen.
Niet de acceptatie in onze m'ij dat sommige mensen dus alles mogen, geen straffen krijgen, hun functie mogen misbruiken en zelfs het tegenovergestelde mogen doen dan wat ze hebben gezworen te zullen doen. Waar we ze goed voor betalen.
Iedere ouder weet dat je kinderen kunt bijsturen dmv bepaalde consequenties toepassen. Zonder consequenties doen je kinderen maar wat en wordt de afstand groter tussen jou en je kinderen. Treedt er vervreemding op. Kind doet goed; prettige consequenties, kind liegt uit verkeerd motief, kind krijgt emotioneel op z'n klote. Werkt altijd.
De m'ij zit vol ouders.
We weten dondersgoed hoe oneerlijk het allemaal is. Onzin, nep, ongewenst ook.
En we betalen ervoor, laten onze arbeidsvruchten roven om dit soort georganiseerde misdaden (in de zin van opzettelijk misdoen) te betalen en dus te steunen. Dus?
Zo blij met deze journalisten. Ik had dit nooit durven hopen, maar jullie daadkracht raakt me diep en is een oude droom die in vervulling komt. Dank voor all
Jan Willem van de Laar
Jan Willem van de Laar
Nard Slabbers
Jullie doen essentieel werk, keep going
Rob Klerks 4
Ze kunnen in de regering wel denken buiten de wet te staan, maar daarom zijn deze wettelijke procedures zo belangrijk.
Hou vol mensen het is de moeite waard.
Jacques De la Haye 8
Sanne te Meerman 1
Jacques De la HayeJacques De la Haye 8