Lokale Rabobanken sturen Sipko Schat naar huis

Sipko Schat treedt per direct terug uit de raad van bestuur van Rabobank. Dit maakte de bank vanmiddag bekend. Volgens de Rabobank heeft de raad van commissarissen het besluit genomen omdat er ‘onvoldoende draagkracht’ bestond bij lokale Rabobanken voor het aanblijven van Schat. Na de schikking van de Rabobank in de Libor-affaire kwam Schat onder vuur te liggen. Als verantwoordelijke voor de buitenlandse en grootzakelijke activiteiten van de bank, had hij de afdelingen onder zijn hoede die zich bezighouden met de financiële markten en waarbinnen de manipulatie van de Libor-rente plaatsvond. Toch leek het er in eerste instantie op dat Schat mocht blijven. Bestuursvoorzitter Piet Moerland kondigde per direct zijn vertrek aan. Schat niet, ondanks dat hij als een van de verantwoordelijken werd gezien voor de fraude. In een interview met RTL vorige maand zei Schat dat hij wel heeft overwogen om op te stappen, maar dit niet heeft gedaan vanwege het vertrouwen dat hij kreeg van de raad van commissarissen en de toezichthouder DNB. Nu blijkt dat het vertrouwen in Schat wel ontbrak bij de lokale Rabobanken, waardoor het bestuurslid alsnog sneuvelt over de Libor-fraude. Volgens president-commissaris Wout Dekker is het 'een moeilijk besluit geweest voor alle partijen'. Rinus Minderhoud, de tijdelijke bestuursvoorzitter, zei over het vertrek van Schat: 'Wij verliezen in hem een internationale topbankier; een gewaardeerde collega die veel voor de Rabobank heeft betekend.'

Machtsstrijd

Het vertrek van Schat is dus ingegeven door de lokale Rabobanken en niet vanuit het hoofdkantoor. Een illustratieve situatie voor de huidige machtsstrijd tussen de centrale en lokale banken.  De basis van het coöperatieve model van de Rabobank zijn de plaatselijke banken. Deze zijn zelfstandig, met een eigen bestuur en beleid. Bijzonder is dat niet DNB, maar het hoofdkantoor in Utrecht toezicht uitoefent op deze banken. Juist hier bleken al jaren problemen te spelen, oordeelden toezichthouders DNB en Autoriteit Financiële Markten (AFM). In 2010 krijgt de Rabobank enkele boetes van de AFM vanwege het overtreden van de regels voor hypotheekadvies. Het hoofdkantoor wil de zaken op orde krijgen, maar dit wil maar niet lukken. Uit een intern onderzoek blijkt dat veel klantdossiers niet voldoen aan de eisen en DNB dreigt met een aanwijzing. Rabobank hakt de knoop door: hypotheekdossiers worden voortaan centraal beoordeeld. Een klap in het gezicht voor veel lokale banken die het persoonlijke contact met klanten dreigen te verliezen. Uniformering en standaardisering worden kernbegrippen voor Utrecht. Elke Rabobank moet gebruik maken van dezelfde systemen, dezelfde processen. Het hoofdkantoor weet steeds meer macht naar zich toe te trekken. In augustus maakte de NOS bekend dat dertien van de 136 lokale banken onder verscherpt toezicht zijn geplaatst door Utrecht en nog eens dertig onder lichte curatele. De kantoren zouden de administratie en/of financiën niet op orde hebben, onvoldoende winst behalen of te hoge kosten maken. Daarnaast zal het aantal lokale Rabobanken worden teruggebracht. Eind 2016 zullen er van de 136 kantoren nog zo'n honderd overblijven. Maar de strijd is nog niet gewonnen door het hoofdkantoor en de toezichthouder, zo blijkt uit de cruciale rol die de lokale Rabobanken hebben gespeeld bij het vertrek van Schat. De plaatselijke Rabobanken hebben zich verzet tegen de beslissing van Utrecht en DNB, die eerder besloten dat het bestuurslid aan mocht blijven, en hebben er voor gezorgd dat Schat alsnog moet opstappen.

Nieuw bestuurslid

Met het vertrek van Schat moet de Rabobank opnieuw op zoek naar een bestuurslid. De bank wist recentelijk twee vacatures te vullen, maar heeft ook nog geen opvolger voor Moerland gevonden. In het persbericht schrijft de Rabobank dat de raad van commissarissen verwacht binnen afzienbare tijd een nieuw bestuurslid te benoemen. Daarnaast wordt een onafhankelijke derde gevraagd om een beslissing te nemen over de vertrekregeling van Schat. Moerland zag vrijwillig af van eventuele vertrekpremies en het is onduidelijk of Schat dit ook zal doen. Eerder besloot de raad van bestuur van de Rabobank op aandringen van DNB de nog niet uitbetaalde bonussen in te leveren, waardoor er sinds 2010 geen variabele beloning is ontvangen door Schat en andere bestuursleden.