'Ik heb met ontsteltenis kennis genomen van de ontwikkelingen bij SNS REAAL, uitmondend in een nationalisatie. Dat heeft mij bijzonder geraakt. Ik heb besloten per direct af te treden als Voorzitter van het Holland Financial Centre; Lid van de Raad van Commissarissen van APG; boegbeeld van het Topsectorenbeleid; en Vicevoorzitter van het regieorgaan internationale acquisitie & vestigingsklimaat.' (zie hier het hele bericht).

Van Keulen nam in 2009 afscheid van SNS Reaal waar hij - onder het toeziend oog van Nout Wellink c.s., uitermate succesvol was in het in hoog tempo vergroten van de balans. De keurige Samenwerkende Nederlandse Spaarbanken (SNS) fuseerde in 1997 met de in de vakbonden gewortelde verzekeringsmaatschappij Reaal Groep. Van Keulen trad er in 2002 aan, bracht SNS Reaal in 2006 naar de beurs en wist de van oorsprong zo brave bankverzekeraar in een overnamemachine te veranderen. Hij kocht in 2007 het Nederlandse deel van de verzekeraar Axa voor 1,75 miljard euro en in 2008 voegde hij voor 1,54 miljard euro ook het Nederlandse deel van Zwitserleven toe aan SNS Reaal. De acquisitie van Bouwfonds Property Finance in 2006 was met een aankoopbedrag 836 miljoen euro zeker niet zijn grootste, maar wel de meest ambitieuze. En wat sinds kort definitief vast staat: de fatale.

Minister Dijsselbloem gaf in zijn persconferentie afgelopen vrijdag al aan dat de overname van Bouwfonds Property Finance uiteindelijk het lot van SNS heeft bezegeld. Als de Tweede Kamer nader onderzoek naar dit ongeluk zal eisen, dan zal de uitkomst hoogstwaarschijnlijk zijn dat de overname destijds veel te haastig is gedaan.

Van een diepgaand boekenonderzoek - een zogenoemde due diligence - is in 2006 nauwelijks sprake geweest, zoveel is inmiddels duidelijk. SNS was nauwelijks op de hoogte van wat voor bedrijf Bouwfonds nu precies was en welke kwaliteit de 8,8 miljard euro grote vastgoedportfolio die het bedrijf financierde, nu precies had. Uit de journalistieke producties van met name NRC Handelsblad en het Financieele Dagblad is onder andere gebleken dat de cultuur bij SNS PF het mogelijk maakte dat zeer omvangrijke vastgoedprojecten werden gefinancierd zonder dat er huurders voor die projecten waren. Roekeloos commercieel waren de mannen uit Hoevelaken en dat beleid werd door eigenaar ABN Amro gesanctioneerd. Zo bleek afgelopen weken ook dat de afdeling bijzondere kredieten van het bedrijf slechts door drie man werd bevolkt, toen SNS Property Finance verwierf. Slecht drie man zagen toe op een kredietportfolio van bijna 9 miljard euro. Uit een door de nieuwbakken FTM-columnist Ruud de Wit in dit artikel opgetekende anekdote blijkt dat het mogelijk was om bij een onaangekondigd bezoek binnen een uur een financiering van 100 miljoen euro los te peuteren. De Wit schetst ook dat velen in de vastgoedwereld wisten dat Bouwfonds, inclusief het Property Finance deel, een ongeluk was waarvan alleen nog niet vaststond wanneer het plaats ging hebben.

Dit is wat Van Keulen in 2006 zijn over zijn kersverse acquisitie: 'Wij zien Bouwfonds Property Finance als een zeer professionele organisatie die met haar slagvaardigheid en no-nonsense-mentaliteit uitstekend past bij onze onderneming'.

Hij doet deze uitspraak een jaar voordat het voormalige Bouwfonds (het onderdeel dat naar de Rabobank ging) de hoofdrol gaat spelen in de zogenoemde 'vastgoedfraude'. Van Keulen had in 2007 achter zijn oren kunnen krabben en zichzelf af kunnen vragen of de problemen bij Bouwfonds een geïsoleerd fenomeen waren, zoals eigenaar Rabobank tot op de dag van vandaag wil doen geloven, of dat de organisatie wellicht tot in zijn kleinste haarvaten verrot was. Er hadden alarmbellen kunnen gaan rinkelen, maar onder de bezielende leiding van Van Keulen veranderde er niets, totdat de crisis eind 2008 begon en er hier en daar aan een rem werd getrokken.

De problemen stapelden zich de afgelopen jaren in hoog tempo op. NRC Handelsblad onthulde dat er in 2010 een omvangrijk rapport van de vastgoedadviseurs van Ernst & Young was geschreven over de beroerde staat van de kredietportfolio. Ernst & Young voorzag toen in een basisscenario dat er 1 miljard op moest worden afgeboekt.

De problemen waren ook bij DNB bekend en ook bij het ministerie van Financiën. Dijsselbloem gaf vrijdag aan dat in de zomer van 2011 al een werkgroep was ingesteld om intensief te speuren naar oplossingen. De vurig gewenste privaat gefinancierde 'totaaloplossing' bleef uit. Uiteindelijk werd vorige week donderdagavond, na het verstrijken van de deadline voor een private oplossing, besloten om het bedrijf te nationaliseren.

Dat Van Keulen als beginnend beoefenaar van zelfreflectie nog een lange weg te gaan heeft blijkt echter met name uit de eerste zin waarmee hij zijn afscheid als voorzitter van het Holland Financial Centre inleidt: 'Ik heb met ontsteltenis kennis genomen van de ontwikkelingen bij SNS REAAL, uitmondend in een nationalisatie.'