Er komt geen civiele zaak tegen voormalig Vestia-topman Erik Staal. De woningcorporatie, Staal en zes voormalige commissarissen zijn tot een schikking gekomen. Staal betaalt de corporatie 1 miljoen euro uit eigen zak, meldden bronnen aan de NRC, en daarmee is de kous af. Hij erkent geen aansprakelijkheid en beweert geen weet te hebben gehad van de fraude van treasurer Marcel de Vries. Tegen De Vries loopt nog wel een zaak. De derivaten-affaire waarin hij een belangrijke rol speelde, heeft 2 miljard euro gekost, waarvan bijna 1,4 miljard door Vestia moet worden opgebracht en de rest door de overige corporaties. Dat Vestia heeft gekozen voor deze oplossing is vooral pragmatisch. Op deze manier wordt een slepende, peperdure civiele procedure voorkomen. De corporatie kon van Staal en de commissarissen een bedrag eisen van 2,1 miljard euro, maar die 4,8 miljoen is een stuk realistischer.

De corporatie kon van Staal en de commissarissen een bedrag eisen van 2,1 miljard euro, maar 4,8 miljoen is realistischer

Het overboeken van 1 miljoen euro, te betalen uit eigen middelen, zal Staal veel pijn doen. Hij had eerder van de rechter een pensioenuitkering toegewezen gekregen van bruto 3,5 miljoen euro. Dat komt netto neer op 1,7 miljoen. Daarvan kan hij het grootste deel weer terugsturen.

Moeilijk te rechtvaardigen

Onbevredigend is dat hij is weggekomen met het niet erkennen van aansprakelijkheid. Dat is moeilijk te rechtvaardigen. Hij ondertekende bij zijn volle verstand 400 derivatencontracten, dat ging ook door tijdens een langdurige ziekteperiode. Hij faciliteerde het handelen van De Vries dus volledig. Hij overtuigde daarnaast Roland van der Post, de toenmalige directeur-bestuurder van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW), ervan dat het geen enkel probleem was dat Vestia het verplichte driemaandelijkse overzicht van de derivatenportefeuille nooit naar WSW stuurde. Deze opvallende nalatigheid was regel in 2009, 2010 en 2011. Staal negeerde ook het advies van de specialisten van financieel adviesbureau Capitad om De Vries te vervangen. De Capitad-mensen omschreven De Vries als 'een niet-professionele coureur in een veel te snelle wagen'. Staal bleef hem ook na dit advies voor de volle 100 procent steunen. Tot slot mag je van een topman van een grote corporatie verwachten dat hij prudent is en weet dat hoge rendementen per definitie gepaard gaan met grote risico’s. Als je in een fase van zeer lage rente toch nog één procentpunt onder het sectorgemiddelde weet te duiken, dan weet je dat de strategie om dit te bereiken een zeer riskante is.

Commissarissen

Ook de voormalige commissarissen kunnen weer rustig slapen. Ook tegen hen zal geen civiele procedure worden opgestart. Zij komen weg met de volgende formulering: 'we betreuren het dat we als toezichthouder het verlies van Vestia niet hebben kunnen voorkomen'. Ze betalen samen 50.000 euro. Hun aansprakelijkheidsverzekering betaalt de resterende 3,75 miljoen euro.

De commissarissen hebben het recht en de plicht om te voorkomen dat de bestuurders domme dingen doen

Ze beweren verder dat zij geen weet hadden van de fraude door de voormalige treasurer. Dat laatste zal niemand betwijfelen, maar de taak van de raad van commissarissen is om er voor te zorgen dat ze juist wel weet heeft van wat er gaande is binnen de organisatie. De commissarissen hebben het recht en de plicht om te voorkomen dat de bestuurders domme dingen doen. Als je als corporatie één procentpunt onder de gemiddelde rente zit, dat weet je zeker dat er ergens serieuze risico’s worden gelopen. Je kunt er als commissaris niet van uit gaan dat ze je wel waarschuwen als er rare dingen gebeuren. Je moet zelf alert zijn en zelf op zoek gaan naar informatie. Door de commissarissen op deze manier weg te laten komen met hun gigantische falen, wordt het idee bevestigd dat het in Nederland voor commissarissen altijd met een sisser afloopt. Het is het zoveelste geval van een raad van commissarissen die diep onder de indruk was van de directeur-bestuurder. Ze hebben zich als makke schapen gedragen.