De eisen voor de Nationale Hypotheekgarantie (NHG) worden zodanig aangescherpt, dat een staatsgarantie slechts geldt voor starters. Ruim de helft van alle aanvragers moet het voortaan stellen zonder NHG.

Dit is het althans het voornemen van de organisatie achter de NHG: de Stichting Waarborgfonds Eigen Woningen die de NHG regelt. Maar volgens Het Financieele Dagblad is de kans groot dat de forse verschraling van de NHG straks realiteit wordt.

Dit plan moet nog de goedkeuring krijgen van Kamer en kabinet, maar kan al op steun rekenenen van de Nederlandsche Bank (DNB) en het Ministerie van Financiën. Die maken zich zorgen over de forse groei van de borgstelling door de schatkist. De overheid garandeert met de NHG-regeling de aflossing van bijna 140 miljard euro aan kredieten, bedoeld voor hypotheken.

De NHG is ooit opgezet als 'veiligheidsgordel' voor hypotheeknemers. In geval van tegenspoed, zoals werkloosheid of echtscheiding, blijft de hypotheeknemer dan zonder restschuld over heeft en wordt er ook nog een lagere rente gerekend. De NHG is ook voordelig voor banken, omdat ze zelf dan nauwelijks risico meer lopen.

Geëxplodeerd

Vandaag de dag verstrekken banken vrijwel alleen nog maar hypotheken met staatsgarantie: bijna 70 procent van de nieuwe hypotheken tot 350 duizend euro is voorzien van het NHG-stempel.

Daarmee is de NHG volgens Karel Schiffer, directeur van de Stichting Waarborgfonds Eigen Woningen, zijn doel voorbijgeschoten. ‘Dat is natuurlijk nooit de bedoeling geweest. Dit was een sympathiek instrument om lage inkomens aan een huis te helpen. De afgelopen jaren is het geëxplodeerd.'

Als het ligt aan Het Waarborgfonds, is de NHG voortaan alleen bestemd voor voor mensen die anders geen lening kunnen krijgen. En dat zijn in bijna alle gevallen starters. Deze groep krijgt van banken geen of extreem ongunstige hypotheken, vaak omdat ze geen eigen geld kunnen inbrengen of als zelfstandige werken.

Starters kunnen verder woningverbetering met de NHG volledig financieren. Verder kan de garantie worden aangewend voor specifieke projecten, zoals in achterstandswijken of bij paalrot. Doorstromers kunnen daarentegen aanspraak op een staatsgarantie wel op hun buik schrijven, zo stelt Het Waarborgfonds.

Tophypotheken voor starters
In dit nieuwe en strenge beleid wil Schiffer ook ruim baan maken voor enkele versoepelingen. Zo wil hij tophypotheken voor starters blijven garanderen, tot 106 procent van de woningwaarde.

Dit is in tegenspraak met het ‘lenteakkoord’ van VVD, CDA, D66, GroenLinks en ChristenUnie, waarin juist afgesproken is om de financiering juist stap voor stap naar 100 procent af te bouwen. Volgens Schiffers wordt hiermee de woningmarkt onbereikbaar voor starters.' Dan kunnen mensen pas na hun 35ste een huis kopen.’

Schiffer schat in dat de aangescherpte eisen leiden tot een halvering van de NHG. ‘Van de 120 duizend garanties die we nu per jaar verstrekken, blijven er straks nog 40 duizend à 50 duizend over.'


Binnen drie jaar invoeren
NHG-baas Schiffer wil het strengere beleid binnen drie jaar geleidelijk invoeren. Het huidige regime blijft dus nog even van kracht. Nu kan bijna elke aanvrager voor een hypotheek tot 350 duizend euro  een beroep doen op de garantieregeling. In de praktijk blijken beperkingen makkelijk te worden ontweken voor bestaande huizenbezitters, zoals de eis dat de woning verbeterd wordt.

Volgens Schiffer zijn betrokken ministeries, banken, De Nederlandsche Bank (DNB), AFM en de banken in beginsel positief over zijn beleidsvoorstellen. DNB waarschuwt al langer voor de gevolgen van de garantiehypotheken voor de Staat, zoals recent nog naar voren kwam in het Overzicht Financiële Stabiliteit. Beleggers in staatsobligaties houden ondertussen de enorme borgstelling nauwlettend in de gaten.