
© ANP
Bij wie komen de miljarden aan publiek geld terecht? Het monetair beleid van de Europese Centrale Bank (ECB) lijkt een ver-van-mijn-bed-show doorspekt met moeilijk jargon en financiële termen. In dit dossier onderzoekt FTM de implicaties het ECB beleid voor de burger. Wat houdt het lage-rentebeleid in en wat zijn de gevolgen van 'quantitative easing' (QE) voor Nederland? Lees meer
Het monetair beleid moet onze economie aanjagen, maar de resultaten blijven uit. Hoewel de hoge rekening voor ons allemaal is, wordt er geen politiek debat gevoerd over de miljardenbestedingen. De ECB verschuilt zich achter een masker van onafhankelijkheid, maar voert ondertussen een begrotingsbeleid voor de gehele Eurozone waarvan niet iedereen evenredig profiteert. Wat doet de ECB precies en mag dat allemaal zonder daarvoor democratische verantwoording af te leggen? Is dit nog wel monetair beleid, of is het economische politiek?
Banken lenen zich rijk bij de ECB
Minister negeert Kamerverzoek om ECB ter verantwoording te roepen
Machtsspel stort Europa in een existentiële crisis
Champagne-, tabaks- en olieconcerns sluizen coronageld door naar aandeelhouders
Coronaklap extra pijnlijk voor pensioenfonds met beleggingen in olie en gas
Helikoptergeld: een verleidelijke, maar ondoelmatige kuur voor corona
Nóg lagere rente: het zinloze medicijn tegen het coronavirus
De ECB wil geen klimaatontkenner meer zijn
Podcast | Roerige tijden in de markt van het grote geld
Wie redt ons geldsysteem uit de wurggreep van centrale banken?
De ECB valt door de mand als zakenbank
De Europese Centrale Bank (ECB) leende afgelopen zomer publiek geld aan de Zuid-Afrikaanse retailgigant Steinhoff, maar die lening verloor vorige week 50 procent van zijn waarde. De beurskoers van Steinhoff stortte in nadat bekend werd dat het bedrijf heeft geknoeid met de boekhouding. Het maakt opnieuw de vraag actueel: waarom gedraagt de ECB zich als zakenbank? En wat heeft de Europese burger aan deze exercitie gehad?
Het kabinet Rutte-III is van plan om 1,4 miljard euro cadeau te doen aan buitenlandse aandeelhouders van multinationals. Daar is niet iedereen het mee eens: een aantal oppositiepartijen wil liever dat het bedrag wordt geïnvesteerd in onderwijs. Weer andere partijen zien het geld liever naar Defensie stromen.
In Europa worden vergelijkbare afwegingen maandelijks gemaakt, maar dan voor veel grotere bedragen — en zonder dat er een politiek debat aan voorafgaat. De Europese Centrale Bank koopt al bijna drie jaar iedere maand voor tientallen miljarden aan schuldpapier op in de markt. Het officiële doel van dit opkoopprogramma is het omhoog brengen van de inflatie naar 2 procent; in totaal heeft de ECB zodoende maar liefst 2250 miljard (!) euro aan nieuw geld gecreëerd en geïnvesteerd in obligaties.
Het grootste deel van dat geld werd gebruikt voor de financiering van overheden, maar sinds juni 2016 is de ECB zich gaan gedragen als zakenbank. Via het Corporate Sector Purchase Programme (CSPP) werd er al zo’n 130 miljard euro direct of indirect uitgeleend aan multinationals van over de hele wereld.
Misallocatie van middelen
Hoewel voorzitter Mario Draghi bij Goldman Sachs de nodige ervaring opdeed als zakenbankier, is het beheren van een beleggingsportfolio absoluut geen standaardactiviteit voor een centrale bank. Het officiële mandaat van de Europese Centrale Bank (ECB) beperkt zich tot het bewaken van de prijsstabiliteit en het intomen van inflatie. Normaal gesproken gebruikt een centrale bank daarvoor de rentestand als instrument; de handel in staats- en bedrijfsobligaties laat het over aan vermogensbeheerders of zakenbanken. Een centrale bank hoort immers het publieke belang te bewaken — en zich dus niet als marktpartij te gedragen.
De obligatie verloor meer dan de helft van haar waarde
Er is dan ook veel kritiek op het beleid van de ECB. Jens Weidmann en Klaas Knot, de presidenten van de Duitse Bundesbank en Nederlandsche Centrale Bank (DNB), zijn openlijk tegenstander. Knot zei eind november nog: ‘Dit [beleid] creëert diepere verstoringen die misallocaties kunnen voortbrengen, en risico’s voor de financiële stabiliteit. Het langdurig verhinderen van de financiële markten om een juiste prijs te geven aan risico’s, brengt onze economieën in onbekende wateren.’
En uit die onbekende wateren is afgelopen week een monster opgedoken. Het enorme Zuid-Afrikaanse retailconglomeraat Steinhoff, waarvan de ECB een obligatie in haar portfolio heeft zitten, bleek ‘onregelmatigheden in de boekhouding’ te hebben staan. CEO Markus Jooste trad per direct af en de beurskoers van het bedrijf stortte ineen. De obligatie in de boeken van de ECB verloor meer dan de helft van haar waarde.

Steinhoff staat onder andere genoteerd op de beurs van Frankfurt; in 2015 werd ook een nieuwe holdingmaatschappij in Amsterdam opgericht, hetgeen ongetwijfeld met bepaalde belastingvoordelen te maken heeft.
Sindsdien is Deloitte Nederland de controlerend accountant. Paul Koster, de directeur van de Vereniging van Effectenbezitters (VEB), uitte dan ook scherpe kritiek aan het adres van dat kantoor. In Het Financieele Dagblad zei hij deze week: ‘Steinhoff heeft gigantisch veel bedrijven overgenomen. Dat roept vragen op waar de accountant scherp naar moet kijken.’
Maar het is niet alleen de accountant die nalatig is geweest. De ECB zegt voor het CSPP ‘op reguliere basis adequate due diligence processen te implementeren en kredietrisico's te mitigeren'; toch kocht ze in juli 2017 de obligatie van Steinhoff. Dit terwijl al een jaar eerder in internationale media werd geschreven over de risico's die de mentaliteit van dat bedrijf met zich meebracht.
"Met een muisklik bij de Finse centrale bank werd er publiek geld gecreëerd en direct weer uitgeleend"
Steinhoff werd namelijk geleid door Markus Jooste: multi-miljonair, fervent paardenfokker en gokker op paardenraces. Jooste wilde IKEA voorbijstreven als grootste meubelretailer ter wereld. Hij timmerde aan die weg met een agressieve acquisitiestrategie en nam tientallen bedrijven over. Om dat te financieren moesten er echter miljarden worden geleend.
In juli 2017 gaf Steinhoff een obligatie van 800 miljoen uit; het opgehaalde geld werd gebruikt om oude leningen — die waren gebruikt voor de financiering van overnames — over te sluiten. Deze obligatie werd door de ECB gekocht op de primaire markt, dat wil zeggen: direct bij uitgifte. Met een muisklik bij de Finse centrale bank werd er publiek geld gecreëerd en direct weer uitgeleend aan Steinhoff.
Op dat moment voldeed de kredietrating van Steinhoff aan de minimale eis die geldt voor het CSPP programma: BBB. Obligaties met een lagere rating mag de ECB volgens haar eigen regels niet aankopen, omdat die teveel risico met zich meebrengen.
Kredietbeoordelaar Moody’s verlaagde de kredietwaardigheid van Steinhoff vorige week echter direct naar junk status. Je zou dus kunnen verwachten dat de ECB deze obligaties ook direct van de hand deed, maar dat was niet het geval.
De ECB weigert om specifieke informatie te verstrekken over haar portefeuille, maar antwoordde na herformulering van de vraag in generieke termen het volgende: ‘Als de rating van een bedrijf onder de BBB-grens valt, koopt het Eurosysteem niet meer van die obligaties. Echter: in het geval dat de obligaties niet meer aan de toelatingseisen voldoen vanwege een downgrade van de kredietrating, mag — het is dus niet verplicht — het Eurosysteem zijn posities verkopen.’
De ECB omzeilt het verbod op monetaire financiering op slinkse wijze
Het fraudeschandaal bij Steinhoff is de eerste keer dat de ECB flink heeft moeten afschrijven op een belegging. Zodoende wordt nu ook in de praktijk duidelijk dat het opkoopbeleid van de ECB niet zonder risico is. En deze afschrijvingen komen terecht op het bordje van de uiteindelijke aandeelhouders van de ECB: de Europese belastingbetaler.
Er is ook nog iets anders zichtbaar geworden: de marktverstorende rol die de ECB speelt. Toen dinsdag bleek dat de ECB haar obligaties in Steinhoff niet had verkocht, sprong de koers van Steinhoff plots weer met 35 procent omhoog.
Dat werpt ook meteen de vraag op: welke rol vervult de ECB hier? Het handelen van de ECB lijkt de markt weer vertrouwen te geven dat het wel goed zal komen met Steinhoff. Geeft de centrale bank hiermee dan ook haar (morele) goedkeuring aan de frauduleuze praktijken van het bedrijf? En is dit de juiste bestemming voor de publieke middelen die het politiek onafhankelijke instituut tot zijn beschikking heeft?
Monetaire financiering
Het beleid van de ECB staat al geruime tijd – zowel juridisch als economisch – ter discussie. Zo wordt op juridisch vlak tot in de allerhoogste kringen bestreden dat het programma legitiem is: de ECB mag volgens haar mandaat niet monetair financieren, dat wil zeggen: de bank mag niet direct geld aan overheden uitlenen. De ECB omzeilt dat verbod op monetaire financiering nu echter op slinkse wijze: het koopt staatsobligaties twee weken na uitgifte, op de zogeheten secundaire markt. De markt prijst dit gegeven echter gewoon in, waardoor overheden zich reeds in de primaire markt goedkoper kunnen financieren. Ze weten namelijk dat hun obligaties uiteindelijk toch wel door de ECB gekocht worden.
Er is hier sprake van ernstige marktverstoring
Het direct financieren van bedrijven valt niet onder de definitie van monetaire financiering; er is dus ook geen expliciet verbod voor. 15 procent van de bedrijfsobligaties op de balans van de ECB zijn dan ook rechtstreeks bij uitgifte aangekocht. Dat betekent dat publiek gecreëerd geld direct wordt uitgeleend aan multinationals — waaronder dus ook het frauduleuze Steinhoff.
Monetaire financiering of niet: dit beleid staat wél haaks op het grondbeginsel van de Europese Gemeenschap voor een open markteconomie met vrije mededinging. Er is hier sprake van ernstige marktverstoring, waarbij specifieke bedrijven profiteren van goedkope financiering.
Fusies, overnames en nieuwe zeepbellen
En dat niet alleen: het opkoopprogramma mag dan bedoeld zijn om inflatie en investeringen in de reële economie te stimuleren, lang niet iedereen is ervan overtuigd dat het ook werkt. ‘De effectiviteit van het beleid is slecht te toetsen,’ zei financieel econoom Dirk Bezemer, hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen, begin dit jaar bijvoorbeeld tegen Follow the Money. ‘De relatie tussen rente en inflatie is wetenschappelijk zowel theoretisch als empirisch slecht onderbouwd. Er zijn diverse factoren die doorwerken op de inflatie en andersom hebben rentewijzigingen allerlei andere effecten op de economie dan alleen het beïnvloeden van inflatie.’
Volgens Bezemer komt het ECB-geld niet terecht in de reële economie: ‘Het geld dat banken goedkoop kunnen lenen van de ECB komt in het financiële circuit terecht, en blijft daar [grotendeels] hangen.’ In het financiële circuit wordt dat geld vervolgens aangewend voor speculatie, het opkopen van eigen aandelen en fusies en overnames.
"Is de Europese economie ook maar iets opgeschoten met de expansie van een Zuid-Afrikaanse retailgigant?"
De gevolgen daarvan merken we nu ook al: de huizenprijzen rijzen de pan uit, de aandelenkoersen bevinden zich op ongekende hoogte, en beleggers, die van gekkigheid niet meer weten waar ze hun euro’s moeten laten, blazen de bitcoinbubbel verder op. De risico’s op een nieuwe instorting zijn levensgroot, waarschuwde zelfs DNB-president Klaas Knot in oktober. Het lijkt allemaal geen enkele invloed te hebben op de koers van de ECB.
Verzorgingsstaat van het grootbedrijf
Dat brengt ons terug bij de vraag: wat heeft de Europese burger aan de financiering van Steinhoff gehad? Is de Europese economie ook maar iets opgeschoten met de internationale expansie van een Zuid-Afrikaanse retailgigant? Afgelopen anderhalf jaar werden het Amerikaanse Mattress Firm en de Britse prijsvechter Poundland aan het Steinhoff-imperium toegevoegd. Hiervan hebben hooguit de aandeelhouders geprofiteerd; de Europese economie heeft hier verder geen enkele baat bij. Er is nul euro extra geïnvesteerd in de reële economie en er zijn geen banen bijgekomen. Aan de andere kant: de Europese burger mag nu dus wél 50 procent van het uitgeleende bedrag afschrijven.
En Steinhoff is lang niet het enige bedrijf waarvan je je mag afvragen waarom er publiek geld aan wordt uitgeleend. Zo zien we in de obligatielijst allerlei namen voorbijkomen waarvan je niet bepaald kan zeggen dat ze kapitaal tekort komen.
Het blijft maar zeer de vraag waarom de president van De Nederlandsche Bank akkoord gaat met beleid dat hij zelf afkeurt. Ondertussen wordt het publiek Europees kapitaal aangewend voor de verdere groei van familie-imperiums als Exor (het investeringsvehikel van de Italiaanse miljardairsfamilie Agnelli) en Bertelsmann — het Duitse mediaconglomeraat waar ook de RTL groep onder valt.
De enige inflatie die we terugzien, is op de huizen- en aandelenmarkten
Exor nam in 2015 voor 6,9 miljard (her)verzekeraar PartnerRe over; Bertelsmann breidde afgelopen zomer haar aandeel in de uitgever Penguin Random House uit voor 1 miljard dollar. Ook advieskantoor Eaton Capital, dat bedrijven adviseert over groeistrategieën, kon rekenen op ECB-financiering. Door dergelijke fusies en overnames ontstaan steeds grotere machts- en eigendomsconcentraties. Wat er niet onstaat, is economische groei — laat staan inflatie. De enige inflatie die we wél terugzien, is die op de huizen- en aandelenmarkten. Daar profiteren echter vooral banken en beleggers van. Bovendien telt deze inflatie, volgens de definitie die de ECB hanteert voor haar doelstellingen, niet mee.
De Europese investeringsbank en duurzaamheid
Naast de marktverstoring is het opvallend dat het aankoopbeleid van de ECB niet in lijn is met het duurzaamheidsbeleid van de Europese Unie. De ECB heeft inmiddels voor meer dan 130 miljard aan bedrijfsleningen aangekocht, maar slechts enkele van de meer dan 1000 obligaties in het portfolio kwalificeren als 'groene obligatie'. De fossiele industrie is daarentegen oververtegenwoordigd in de lijst van aangekochte bedrijfsleningen: oliebedrijven Shell en Total worden vergezeld door energiereuzen als Repsol, Enel en Gas Fenosa. Ook het Duitse automobielkartel, dat in opspraak raakte vanwege de emissiefraude, wordt door de ECB gewoon aangekocht: Volkswagen, Daimler en BMW prijken bovenaan de lijst.
Een groep van 70 NGO's tekenden dit voorjaar al bezwaar aan tegen de financiering van vervuilende multinationals met publiek geld. Ook de beweging Collectif Climat 2020, gesteund door prominente Europese (oud)-beleidsmakers, maakt zich hard voor een groener ECB-opkoopprogramma.
In reactie op vragen van vijf Europarlementariërs (waaronder de Nederlandse Bas Eickhout) over het ECB-beleid schrijft president Mario Draghi: ‘De ECB erkent dat de juiste prijs en het juiste toezicht op de risico’s die ontstaan door klimaatverandering en het milieu een sleutelrol spelen in het promoten van duurzame ontwikkeling en het behouden van een goed werkend financieel systeem.’
Het is de vraag of Steinhoff überhaupt een onderwerp op de agenda is
Maar ondanks deze erkenning gaat de ECB gewoon door met het kunstmatig laag houden van de financieringsrente voor fossiele bedrijven. Daarmee verstoort de ECB de marktprijzen ten nadele van duurzame ontwikkeling.
Het is niet zo dat er geen andere opties zijn om inflatie te creëren dan het opkopen van staats- en bedrijfsleningen. Wim Boonstra, hoofdeconoom bij de Rabobank, en Harald Benink, hoogleraar aan de Universiteit van Tilburg, riepen twee jaar geleden al op tot het opkopen van obligaties van de Europese Investeringsbank (EIB). De investeringsprojecten van de EIB zijn specifiek gericht op infrastructuur, innovatie en het halen van klimaatdoelen; zaken waar de Europese burger meer aan heeft dan aan het opbouwen van een Zuid-Afrikaans retailimperium.
Zakenbankje spelen
Vandaag vergadert de ECB in Frankfurt over het monetair beleid. Het is de vraag of Steinhoff überhaupt een onderwerp op de agenda is: zoals gebruikelijk zal de ECB zich vooral op de borst kloppen vanwege de groei in de Europese economie en de stijgende inflatie. Het FD schrijft zelfs over twee ING-analisten die vinden dat de ECB een schouderklopje verdient voor het aanjagen van de ‘digitale economie’.
"De ECB speelt voor zakenbankier, met alle risico’s van dien"
Nadere bestudering van het originele ING-rapport levert echter geen enkel bewijs voor het verband tussen een aantrekkende economie of digitale innovatie en het beleid van de ECB. Dat lijkt ook niet nodig te zijn, want de ECB gaat toch wel op de ingeslagen weg verder. Ook als er gegronde kritiek van prominente economen en bankiers is; en ook als wordt geconstateerd dat de crisis voorbij is. Toen vorig jaar de inflatie in de buurt van twee procent kwam en daarmee de doelstelling de facto behaald was, werd zelfs de definitie van het begrip inflatie gewoon veranderd.
In september kondigde ECB-president Draghi opnieuw een verlenging van het opkoopbeleid aan. Het maandelijkse aankoopbedrag wordt vanaf januari weliswaar teruggeschroefd van 60 naar 30 miljard per maand, maar een einddatum voor het gehele programma is nog altijd niet in zicht. Omdat de beschikbare staatsobligaties in de markt schaars beginnen te worden — de ECB heeft al voor 2 biljoen staatsobligaties opgekocht — is het aannemelijk dat bedrijfsobligaties ook in 2018 een belangrijke categorie voor het opkoopbeleid zullen vormen.
De ECB speelt daarmee voor zakenbankier, met alle risico’s van dien; de Steinhoff-fraude heeft die voor het eerst echt tastbaar gemaakt. Wat er nog meer in het vat zit, is onduidelijk. Ook al is het een publiek instituut, de onafhankelijke status van de ECB heeft democratische inspraak tot een minimum gereduceerd. Een groep technocraten bepaalt welke obligaties worden aangekocht en de criteria zijn allesbehalve specifiek. Er is dus alle ruimte voor individuele keuzes, politieke invloed en lobby.
Aan de andere kant is transparantie ver te zoeken: het is niet duidelijk welke afwegingen worden gemaakt alvorens de aankopen worden gedaan, of wie die afwegingen maakt. De bedragen die voor individuele obligaties worden betaald worden ook niet bekend gemaakt: die informatie is alleen bekend bij de verkopende partij en een handjevol insiders. Wat dat betreft zou de ECB niet misstaan tussen de zakenbanken op de Zuidas.
83 Bijdragen
W Hoogkamer 10
Wonderlijke timing?
Verwijderd 36314 2
W HoogkamerMatthijs 11
Het mag ondertussen duidelijk zijn dat het ECB beleid op dit moment weinig effectief is, mogelijk zelfs schadelijk. Op het dieptepunt van de crisis heeft de bank de euro gered, maar het opkoopbeleid nu heeft waarschijnlijk vooral schadelijke bijeffecten, zoals je schrijft in het artikel.
Echter, graag zou ik de rol van de europese overheden ook belicht zien. De monetaire kant van het verhaal is ondertussen duidelijk, maar is slechts één onderdeel van het geheel. De fiscale kant, het beleid van overheden in de EU en Eurozone, is de andere peiler. Want waarom is de inflatie zo lang zo laag geweest (en is die nog steeds erg laag)? Waarom wordt de ECB als het ware gedwongen zulke paardemiddelen in te zetten? Dat heeft te maken met het restrictieve fiscale beleid van overheden. De fiscale wurggreep van fiscal pacts, tekort aan investeringen, etc.
Zolang het vingerwijzen alleen richting ECB gaat (en politici doen daar graag aan mee, wel zo makkelijk), blijven overheden en het beleid van politici buiten schot. Terwijl we nog wel enige invloed kunnen uitoefenen op de politiek, terwijl de ECB min of meer onafhankelijk opereert en dus nauwelijks beinvloedbaar is.
Dus: wat is de rol van overheidsbeleid, wat zijn de mogelijkheden en beperkingen van de europese fiscale regels, wat zou er anders moeten en kunnen?
Thomas Bollen 7
MatthijsO Pen 13
MatthijsHet voorbeeld ging volgens mij zo: Stel we doen hetzelfde voor het hoogste gebouw ter wereld. Hoe hoog hadden we nu moeten bouwen om te voldoen aan de 2% norm? Dus elk jaar een nieuwe toren die 2% hoger is dan de vorige.
De eerste piramide is de rode piramide van Snafroe van ruim 100 meter hoog gebouwd rond 2600 voor Christus. En toen het hoogste gebouw van de wereld.
Voor de goede orde het hoogste gebouw is nu de burj Khalifa met 828 en waarschijnlijk rond 2045 bijna 1700 meter met de Sky Mile Tower in Tokyo.
Echter had het veel meer moeten zijn namelijk in het jaar 500 al ruim 45*10^27 meter oftewel 45 met 27 nullen (100*1,02^3100). En laat dat nu ongeveer de afstand van het waarneembare heelal zijn (46,5 miljard lichtjaar=46,5*10^9 * 9,5*10^15=44*10^27 meter.
Het is zelfs zo al neem je als begin de straal van een heliumatoom (kleinste atoom) dan nog streeft dit het heelal voorbij wanneer het blijft groeien met steeds 2%. En wel in ongeveer 4540 jaar. Dus hadden we in de tijd van de piramides begonnen met een heliumatoom dan had Hitler de toren kunnen openen die verder reikte dan het waarneembaar heelal.
Arjan Weijermans 3
wat doet de uitgever en verkoper van de obligatie? Aflossen bestaande schulden of investeren?
Bas van de Haterd 5
Arjan WeijermansArjan Weijermans 3
Bas van de HaterdZijn er ook nog andere eisen bekend? Eisen naast de minimale rating? BV bestedingsdoelen oid?
Bas van de Haterd 5
Arjan WeijermansBas van de Haterd 5
Thomas Bollen 7
Bas van de HaterdEIB heeft bepaalde eisen voor projecten. EIB zou niet onvoorwaardelijk geld aan een bedrijf als Steinhoff mogen uitlenen om acquisities mee te doen of een oude lening af te lossen. De ECB geeft zonder specifiek doel aan multinationals. Je zou dus zeggen: leen het geld uit via de EIB, maar blijkbaar wilde de ECB de touwtjes zelf in handen houden. Ze kunnen nu natuurlijk wel weer snel hun obligaties verkopen (alhoewel dat de marktprijzen flink zou doen kelderen).
Arjan Weijermans 3
Thomas BollenArjan 7
Thomas BollenDe Europese Investeringsbank (EIB) is de financiële instelling van de Europese Unie. Als "bank" en "orgaan" van de Europese Unie levert de EIB een bijdrage aan de realisatie van de doelstellingen van de Unie door projecten te financieren die zijn gericht op de bevordering van Europese integratie, een evenwichtige ontwikkeling, economische en sociale samenhang en ontwikkeling van een economie die op kennis en vernieuwing is gebaseerd.
De ECB leent uit om prijstabiliteit na te streven.
Verschillende doelstellingen zijn de reden waarom de ECB en niet de EIB het uitleent aan Steinhoff.
Bas van de Haterd 5
Thomas BollenArjan 7
Bas van de HaterdPieter Jongejan 7
ArjanDe Romeinen hebben een paar decennia lang hun buitengrenzen laten bewaken door de Germanen door zilveren beelden om te smelten en de Germanen af te kopen. Toen het zilver (pensioenpotten) op was viel het Romeinse rijk uiteen.
Arjan 7
Pieter JongejanJe geeft iemand een mandaat, en gaat vervolgens lopen klagen dat daar gebruik van wordt gemaakt. Het moet niet gekker worden.
Jean Wanningen 6
ArjanDaarvan heeft de ECB gemaakt 'dichtbij maar onder de 2 procent'. Een uitermate willekeurige definitie. Prijsstabiliteit is in mijn ogen geen waardevermindering of vermeerdering, maar constante. 0 procent dus.
Arjan 7
Jean WanningenAls politici het daar niet mee eens zijn, dan moeten ze dat uit het mandaat halen van de ECB.
Zo simpel is het.
Pieter Jongejan 7
ArjanÖur main aim is to maintain price stability, i.c. to safeguard the value of the euro. Met als toelichting: Price stability (i.c. een harde munt) is essential for economic growth and job creation - two of the European Union's objectives - and it represents the most important contribution monetary policy can make in that area.
De belangrijkste taak van de ECB is m.a.w. het handhaven van een harde munt. Landen die een zachte munt willen zouden dus volgens de oorspronkelijke opdracht uit de eurozone gezet moeten worden.
Het beleid van Draghi lijkt erop gericht om Noord-Europese politici te dwingen om hun munten te revalueren in plaats van Zuid-Europese landen te laten devalueren.
Tot dusverre heeft nog niemand het aangedurfd om het machtswoord uit te spreken. Ik gok op Finland als het land dat als eerste uittreedt, omdat Zweden geweldig draait en de Zweedse elite nog steeds veel te zeggen heeft in Finland.
Arjan 7
Pieter JongejanMaar geen idee waarom je vervolgens gaat afsluiten met de opmerking dat niemand het machtswoord durft uit te spreken.
Draghi heeft te maken met heel de eurozone, en wie denkt dat Draghi de belangen van de 1 beter behartigt dan de ander moet dat vooral maar doen. Maar ik doe niet mee aan al die beschuldigingen die nooit gepaard gaan met het leveren van bewijzen.
Prima dat je niet gelooft in de werking van de euro, maar laat de grote woorden die je niet kan hard maken aub weg.
Pieter Jongejan 7
ArjanEen zwakke euro is echter in strijd met de officiële taakopdracht van de ECB en dus zul je je moeten afvragen waarom Draghi zich verschuilt achter een meerderheidsstandpunt. Waarom zou de meerderheid zich niet aan de door politici meegegeven taak hoeven te houden?
Het groei en stabiliteitspact voor overheden is al door het putje gegaan, de definitie van inflatie is al meermalen aangepast en nu wordt ook de taakopdracht van de ECB op de schroothoop gegooid en vervangen door een meerderheidsstandpunt.
Dit is toch een verzoek van Draghi aan politici in Noord-Europa om in te grijpen!
Arjan 7
Pieter JongejanPieter Jongejan 7
ArjanEn wat hebben we gekregen door de redenering dat de meerderheid beslist over de inhoud en niet het verdrag?
De grote multinationals regelen via Brussel dat bij handelsverdragen grote multinationals recht hebben op een schadevergoeding als Europese overheden of Brussel meerderheidsbesluiten neemt die in hun financiële nadeel uitvallen.
Hoe zit dat met monetair beleid dat gebaseerd is op meerderheidsbesluiten? Bij wie kunnen de Europese en met name de Nederlandse burgers terecht met hun schadeclaim als gevolg van het goedkoop geldbeleid?
Arjan 7
Pieter JongejanPieter Jongejan 7
Arjan(https://www.project-syndicate.org/commentary.)
locke 5
ArjanMaar je hebt volkomen gelijk, goed op weg met jouw denkwijze alles verloopt volledig democratisch.
NL is in de toekomst het NRW van Europa, stemmen is niet meer nodig en Politicologie kan men afschaffen daar komt iets anders voor in de plaats. En gekker nee, alles volledig gender neutraal.
https://www.youtube.com/watch?v=AJQ3TM-p2QI.
thebluephantom 6
lockelocke 5
thebluephantomthebluephantom 6
lockelocke 5
thebluephantomPieter Jongejan 7
"Toen de inflatie in 2016 de 2% naderde werd het inflatiebegrip door de ECB veranderd in die van de kerninflatie" (dwz zonder voedsel en energieprijzen). Inmiddels weten we waarom. De BTW op voedsel gaat omhoog van 6% naar 9% en de energieprijzen zijn afgelopen jaar fors gestegen van 30 dollar per vat naar 60 dollar per vat. Deze prijsstijgingen worden nu dus niet meegenomen in de kernnflatie, waardoor de ECB bedrijfsobligaties van Shell en andere fossiele brandstofproducenten kan blijven opkopen met als argument dat de kerninflatie onder de 2% ligt.
De Amerikaanse investeringsbanken zitten tot hun nek in de financiering van (Amerikaanse) schalieproducenten. Het zijn dus de Amerikaanse investeringsbanken en de grote olie-en gasproducenten die profiteren van het laaghouden van de (kern)inflatie, het omhoogdrijven van hun aandelenkoersen en het laag houden van de lonen en pensioenen (geen of weinig indexatie).
Terecht vraagt Matthijs wat Europese regeringen nog kunnen doen om dit wanbeleied van de niet gekozen ECB technocraten de nek om te draaien. Het meest voor de hand ligt om de belasting (accijns) op fossiele brandstoffen binnen Europa fors te verhogen, belasting te heffen op de import van fossiele brandstoffen teneinde de Europese productie van schone energie (wind, zonne, waterkracht en aardwarmte) te verhogen en zo minder afhankelijk te worden van het buitenland (waaronder zowel Rusland, de USA als Israël en de corrupte dictatoriaal geregeerde oliestaten). Dan worden we niet alleen onafhankelijker, maar ook veiliger en creëren we meer werkgelegenheid.
Tot slot zou Nederland (liefst samen met Duitsland, Finland en Oostenrijk) uit de euro moeten stappen, maar in de EU moeten blijven (conform het voorstel van Schauble aan Griekenland). De Zuid-Europese bevolking zou ons dankbaar zijn itt de Duitse autoindustrie en bedrijven als Bertelsmann (RTL).
wim de kort 8
thebluephantom 6
wim de kortErwin de Waard
Dat is veel. Wat gebeurd er nu verder met deze obligaties?
erik de lange 3
Erwin de WaardWillem Verhoeven 5
Cynisch? Zeker, laat me maar horen wat zo fantastisch gaat voor de burger. Verras me.
wim de kort 8
Willem VerhoevenRutte sjouwt zich ook voor jou de pleuris. En het gevolg ervan: je krijgt toch kruimels.
Willem Verhoeven 5
wim de kortRoland Horvath 7
Om de economie te stimuleren moet men andere middelen gebruiken zoals:
- Investeringen in duurzame methoden en producten. Zoals de omzetting van zonenergie in andere energie vormen.
- Een fiscale transfer van overschot naar tekort landen.
- Een tweede niet converteerbare munt in iedere eurozone lidstaat.
Wilma Schrover 7
Arjan 7
Waar politici de ECB ter verantwoording roepen, kunnen ze zichzelf beter de vraag stellen "hoe kan het dat wij niet een waterdicht mandaat hebben opgesteld zodat we niet in deze discussie waren terecht gekomen wat wel of niet binnen het mandaat hoort". Naar mijn mening komen politici er wel erg makkelijk vanaf, en hebben ze zelfs het lef om Draghi ter verantwoording te roepen over een mandaat wat ze zelf hebben opgesteld.
Ook tav de effectiviteit van QE heb ik mijn twijfels, maar we weten dat bij het uitlenen van geld risico's horen. De ECB beweert niet dat zij een 100% trackrecord zullen behalen en dat er geen verlies zal worden geleden.
Het is in mijn ogen dan ook flauw om bij een mogelijke default gelijk te roepen dat de ECB door de mand valt.
Roland Horvath 7
ArjanHet is nog erger. De economie kan maar produceren als er koopkracht is. Daarvoor moet het geld bij degenen terecht komen die iets gaan kopen, bij de 99%, bijvoorbeeld langs fiscale wegen. Maar daar zijn de overschotlanden veel te goed voor. Dat gebeurt niet: De euro's stromen naar de overschot landen als NL/DE/AT/FI. En ze blijven daar, ze hopen daar op met kwalijke secundaire gevolgen als bubbels in vast goed en op de beurs. Om toch geld te verdienen in de economie wordt de geldpers aangezet. Dat geld komt dan -bijna- uitsluitend bij de superrijken terecht en in de financiële economie. Dat vinden de superrijken mieters, meer moet dat niet zijn.
De QE is onwettig en ze heeft uitsluitend kwalijke gevolgen. Maar wat wil men. Dat zou moeten veranderd zijn door een informeel groepje, de eurogroep. Onder de leiding van twee personen waarvan men zonder overdrijving mag stellen dat ze niets begrijpen van economie in het algemeen laat staan van financiën in het bijzonder: Wolfgang Schäuble, DE, jurist en Jeroen Dijsselbloem, NL, bio ingenieur.
Er is van alles scheef an de EU bijvoorbeeld de eurozone die door het bestaan van één munt in feite in meerdere opzichten één land is geworden maar waar de bestuurders = politici + MSM niet de gevolgen van willen dragen. Door hebzucht, onkunde en onvolwassenheid.
Arjan 7
Roland Horvath2) Uit rechterlijke uitspraken blijkt niet dat QE onwettig is
Roland Horvath 7
ArjanJuridisch. Art. 245 bis van het verdrag van Lissabon stelt als hoofddoel het handhaven van de prijsstabiliteit. En daarnaast het ondersteunen van het economisch beleid.
In 1998 en in 2003 heeft de ECB eigenmachtig prijsstabiliteit kwantitatief gedefinieerd als 'onder maar dicht bij 2% inflatie op middellange termijn'.
Algemeen - en EU taalgebruik. 2% inflatie verdubbelt de prijzen in 35 jaar, namelijk 70 gedeeld door het inflatiepercentage. Of het rente percentage bij een geldhoeveelheid. In het algemeen taalgebruik is dat geen stabiliteit. Typisch voor de EU en voor andere Europese instellingen. Een term een andere inhoud geven dan algemeen gebruikelijk is of het omgekeerde, aan een inhoud een andere benaming geven. Dat maakt die term/ inhoud onduidelijk. En bovendien kan men daarmee zaken oprekken zoveel men wil. Met enkele van die vervormingen kan men makkelijk de draagwijdte van de bevoegdheid van een instelling of van een functie vermenigvuldigen met een factor tien.
Arjan 7
Roland HorvathFeit blijft dat als politici vinden dat de ECB niet zelf mag bepalen welke inflatiedoelstelling moet worden gehanteerd om prijsstabiliteit na te streven, zij dat dan niet als mandaat aan de ECB moet geven.
De ECB heeft het mandaat om de inflatiedoelstelling te bepalen, en niemand anders. Je kan het wel niet eens zijn met hun inflatiedoelstelling, maar je kan ze niet beschuldigen van buiten het mandaat handelen.
Roland Horvath 7
ArjanNogmaals, in het verdrag van Lissabon staat nergens het woord inflatie of het woord prijsstijging. Geen mandaat tenzij een mandaat in de praktijk, dat gecontesteerd wordt door velen.
En typisch voor het gevaarlijke en schadelijke van de onafhankelijkheid van de ECB.
Die onafhankelijkheid dient enkel het grootbedrijf.
Arjan 7
Roland HorvathMatthijs 11
ArjanRoland Horvath 7
MatthijsDe vraag is dan of dat gezond is voor de economie en ten 2e, is het geen taalkundige vervuiling om een inflatie van 2% als prijsstabiliteit te benoemen. Er is bijvoorbeeld de vraag of alle prijzen evenveel stijgen. Dat is zeker niet het geval, dus bewegen de prijzen niet alle in dezelfde zin. De hele verzameling van de prijzen is niet stabiel.
Iets anders, bankiers zijn niet 'de economisten'. En de economisten zijn het over zo wat niets akkoord. Economie gaat over menselijk gedrag en ze is ingewikkeld.
Matthijs 11
Roland HorvathMaar mijn punt en die van Arjan is dat de gangbare definitie is "net onder de 2%". Dat is de definitie, that's all.
Overigens, zoals je zelf aangeeft, is economie erg ingewikkeld. Duizenden factoren beinvloeden elkaar in een complex dynamisch systeem. In die zin is de hele discussie over 0, 1 of nét onder 2% een academische. Praktisch gezien is alles tussen 0 en 2 stabiel te noemen. Iedereen die wat ouder is herinnert zich vast de tijd dat 4 tot 10% normaal was. Of kijk over de grens naar andere landen en veel hogere inflatie cijfers komen voor. Als een centrale bank de inflatie altijd tussen de 0 en 2 kan houden, doet ie wat mij betreft héél erg goed zijn werk.
Als dan ook nog overheden hun werk zouden doen wat betreft fiscaal beleid en beleid op arbeidsmarkt, zorg, handel, etc zodat werk, inkomen, belasting en vermogen enigzins eerlijk verdeeld worden, is het helemaal goed ;)
Tot slot moet je de macht van centrale banken ook niet overdrijven. Economie is geen wiskundig model waarbij de CB aan een knopje draait en alles bepalend is. De CB heeft invloed, maar al die andere factoren net zo veel.
Jean Wanningen 6
ArjanImo overschrijdt de ECB haar mandaat door de facto aan monetaire financiering van lidstaten te doen. Iedereen die enige ervaring heeft met de handelsvloer weet, dat als er een grote koper is die na 2 incubatieweken de nieuwe staatsobligaties gaat/kan kopen, dat dit betekent dat de risico's verkeerd worden beprijsd. Dat houdt de rente voor, ik noem maar een dwarsstraat, Italië, laag. Dat heet 'monetaire financiering' van de begrotingstekorten van een lidstaat en is verboden.
Dat het EHvJ QE niet heeft verboden komt, doordat zij vooral naar de gevolgde procedures heeft gekeken en een zeer ruime interpretatie heeft gegeven aan 'de stabiliteit van de eurozone als geheel'.
Arjan 7
Jean WanningenHet mandaat is beroerd opgesteld, en wil je discussies in de toekomst vermijden dan is er slechts 1 oplossing. Stel dat mandaat zo op dat er geen ruimte is voor verschillende interpretaties.
Jean Wanningen 6
ArjanEens. Maar dat is nog geen garantie, zie de no bail out clausule uit het verdrag van Maastricht.
Arjan 7
Jean WanningenEen Verdrag opgesteld door politici die bail outs verbiedt, maar ondertussen wel de ruimte biedt om uitzonderingen te maken.
Wil je dat niet, biedt die ruimte dan niet. Dan heb je achteraf ook geen gezeur.
Als je ruimte geeft voor uitzonderingen, dan kan je achteraf niet zeggen dat dit niet de bedoeling was. Die zijn natuurlijk bewust door politici opgenomen.
Arjan 7
Jean WanningenKunnen jullie op de redactie die functie van de -1 knop eens bespreken?
Dat staat voor ongewenste postings, wat in mijn ogen staat voor niet respectvol reageren.
Maar het wordt keer op keer gebruikt door mensen om kennelijk aan te geven dat ze je mening niet delen. Het gevolg is dat de reacties wegvallen.
Ik vind dat wegvallen van de reacties erg irritant, want in de meeste gevallen wordt er netjes door mensen gereageerd. En het lijkt me de bedoeling van discussies dat je verschillende meningen uitwisselt ipv dat mensen slechts ruimte willen bieden voor gelijkdenkenden.
thebluephantom 6
ArjanArjan 7
thebluephantomthebluephantom 6
ArjanVerwijderd 36314 2
ArjanArjan 7
Verwijderd 36314Dat ongewenste meningen worden verborgen zal vast als reden hebben dat we mensen besparen van scheldpartijen of onrespectvol gedrag, maar niet voor censuur.
Neem nou eens mijn reacties aan Jean gisteren. Jean en ik hebben een verschillende mening en wisselen dat op een fatsoenlijke manier uit. Toch is er iemand van mening die elke reactie van mij moet kenmerken als ONGEWENST. Dus feitelijk probeert diegene die dat doet de ander de mond te snoeien, terwijl dit juist een platform is voor discussies. Het is toch niet de bedoeling dat op dit platform alleen mensen actief zijn die de hele tijd met elkaar eens zijn? Dan bloedt het snel dood want dat is oersaai.
Als mensen die knop niet op de juiste manier kunnen gebruiken, schakel het uit of zorg er voor dat de reacties daardoor niet worden verborgen.
Matthijs 11
Arjanline
ArjanJouw woorden: Wil je het niet, dan achter af ook geen gezeur ( jouw reactie op bewerkt gisteren 14.44.). Toe the piont. Je bent aangegaan wat FTM bied. Dus blijkbaar ook de mogenlijkheid van de -. Dus in woorden die jij zelf schrijft,geen gezeur achteraf. En doe dat dan ook niet,Mevr L.M.Lembec (als ik het goed schrijf) had het al eerder over, daarna, was het stil. Ik persoonlijk ben het niet eens met die vierkantjes, grijs, rood, roder. Dit is net politiek, waarvan jij op jouw manier too the point ons wil uitleggen. Waarvan jij nu zelf uitbreiding van wil. Het kan heel goed zijn dat mijn reactie als kinderachtig bestempelt wordt oke, het zij zo. Ik ondersteun FTM maar niet die blokjes kleuren.Dat is mijn eigen keus. En ik heb die min open staan dat ik die kan lezen. Dus aan mijn kant kan ik alles lezen. Waarvan dank.
Arjan 7
lineJean Wanningen 6
ArjanJean Wanningen 6
Arjangroet
J.
Arjan 7
Jean Wanningenthebluephantom 6
Jean WanningenLeon 20 2
ArjanArjan 7
Leon 20thebluephantom 6
Arjanverder, waar is het gebruik e.d. te vinden? ik heb niet eens door gehad dat er iets niet te zien was, of is dit niet zo?
een -1 zou prima zijn om aan te geven dat men het er niet mee eens is, maar omdat er een telling is op eoa manier, zou men, voor de hand liggend, gewoon een not like kunnen hebben
verder ben je zelf nogal emotioneel, dat is een -1. wat aandacht vereist denk ik
in ieder geval blij dat er iets gebeurt
Wim Verver
W Hoogkamer 10
thebluephantom 6
W HoogkamerMLK 4
thebluephantom 6
MLKTheo Benschop 5
Dit om de simpele reden dat voor zover de ECB op de weg naar ***VREDE*** überhaupt als een zakenbank aangemerkt kan worden, de ECB in de Euro schulden- en vertrouwenscrisis in de Eurozone als gevolg van de in Maastricht door de toenmalige regeringsleiders in het toenmalige Europa van de twee snelheden na de val van de Berlijnse muur overeengekomen gezamenlijke muntunie zonder politieke afspraken,
van welk continentale gedoe de lidstaat van de Europese Unie Verenigde Brexit niets moest hebben,
uiteraard op de weg naar ***VREDE*** met een pakket van noodzakelijk maatregelen niet als zakenbank optreedt, maar in tegenstelling hiermee in afleveringen van Debiteuren/Crediteuren waar een sigarenwinkelier die langer dan een week sigaren wil verkopen niet over zou durven dromen in de mogelijk over de rest van de wereld uitslaande brand van de Euro schulden- en vertrouwenscrisis als brandweerman er alles zal doen om een vrije val van de euro wegens teveel schulden en een gebrek aan vertrouwen in deze crisis te voorkomen.
De retorische vragen t.a.v. de brandweer “Waarom gedraagt de ECB zich als zakenbank?” en “En wat heeft de Europese burger aan deze exercitie gehad?” kunnen kan dan ook op de weg naar ***VREDE*** om de simpele reden dat er in deze Euro schulden en vertrouwenscrisis geen mand is waar de ECB als "zakenbank” doorgevallen zou moeten zijn niet actueel zijn.
Tevens kan het op de weg naar ***VREDE*** niet juist zijn dat in deze Euro schulden en vertrouwenscrisis ook maar iemand van plan zou zijn om zomaar een cent aan iemand cadeau te doen, dus laat staan de uitvoerende macht van de soevereine lidstaat van de Europese Unie Nederland die het stokje van de uitvoerende macht, de heer Lubbers die als regeringsleider deze gezamenlijke muntunie zonder politieke afspraken in Maastricht mede heeft ondertekend.
(...)
Theo Benschop 5
Premier Rutte heeft dan ook op de weg naar ***VREDE*** als primus inter pares van het nieuwe kabinet in deze mogelijk over de rest van de wereld uitslaande brand duidelijk uitgelegd dat in dit kader bij de onderhandelingen de afschaffing van de dividendbelasting aan de orde is geweest, zodat dan ook niet gesteld kan worden dat het nieuwe kabinet zomaar even “1,4 miljard euro” "cadeau” gaat doen aan buitenlandse aandeelhouders van multinationals.
Wel is het uiteraard in de mogelijk over de rest van de wereld uitslaande brand van de Euro schulden- en vertrouwenscrisis als gevolg van teveel schulden en een gebrek aan vertrouwen een historisch feit dat het nieuwe kabinet hiermee het door Thomas L. Friedman in het voor de uitvoerende, wetgevende en rechterlijke machten van de wereld zeer leeswaardige boek “De aarde is plat” in het zeer leeswaardige hoofdstuk “Het grote uitzoeken” ca. 15 jaar geleden geconstateerde probleempje “Waar beginnen multinationale bedrijven en waar eindigen multinationale bedrijven” nog niet heeft opgelost.
Als de auteur na de scheiding van kerk en staat in historische zin op de weg naar ***VREDE*** constateert
“Daar is niet iedereen het mee eens: een aantal oppositiepartijen wil liever dat het bedrag wordt geïnvesteerd in onderwijs. Weer andere partijen zien het geld liever naar Defensie stromen.”
is dit dan ook op de weg naar ***VREDE*** in een door de uitvoerende, wetgevende en rechterlijke machten veroorzaakte aaneenschakeling van financiële, (...)
Theo Benschop 5
de historische broncode van Montesquieu waarop alle moderne democratieën die met respect voor minderheden beginnen zijn gebouwd,
de reden dat het aantal inwoners in Nederland die op de weg naar ***VREDE*** vertrouwen hebben in de wetgevende macht van het zichzelf met parlementaire enquêtes controlerende “parlement” tussen de beraadslagingen in naam van de vrijheid van een permanent met artikel 1 van de Grondwet strijdige, permanent verontwaardigd verongelijkt zondebokken scorende extreem rechtse “Minder, minder, minder” eenmanssekte over de hoofddoekjes door op 1 hand te tellen moeten zijn.
De auteur maakt op de weg naar ***VREDE*** niet duidelijk wat hij bedoelt met “vergelijkbare afwegingen” die maandelijks in Europa worden gemaakt, “maar dan voor veel grotere bedragen — en zonder dat er een politiek debat aan voorafgaat.”
De auteur maakt op de weg naar ***VREDE*** niet duidelijk wat hij bedoelt met “De Europese Centrale Bank koopt al bijna drie jaar iedere maand voor tientallen miljarden aan schuldpapier op in de markt. Het officiële doel van dit opkoopprogramma is het omhoog brengen van de inflatie naar 2 procent; in totaal heeft de ECB zodoende maar liefst 2250 miljard (!) euro aan nieuw geld gecreëerd en geïnvesteerd in obligaties.”
De auteur maakt op de weg naar ***VREDE***niet duidelijk wat hij bedoelt met “Het grootste deel van dat geld werd gebruikt voor de financiering van overheden, maar sinds juni 2016 is de ECB zich gaan gedragen als zakenbank. Via het Corporate Sector Purchase Programme (CSPP) werd er al zo’n 130 miljard euro direct of indirect uitgeleend aan multinationals van over de hele wereld.”
De auteur maakt op de weg naar ***VREDE*** niet duidelijk wat hij bedoelt met “Hoewel voorzitter Mario Draghi bij Goldman Sachs de nodige ervaring opdeed als zakenbankier, is het beheren (...)
Theo Benschop 5
De auteur maakt op de weg naar ***VREDE*** niet duidelijk wat hij bedoelt met “Er is dan ook veel kritiek op het beleid van de ECB. Jens Weidmann en Klaas Knot, de presidenten van de Duitse Bundesbank en Nederlandsche Centrale Bank (DNB), zijn openlijk tegenstander. Knot zei eind november nog: ‘Dit [beleid] creëert diepere verstoringen die misallocaties kunnen voortbrengen, en risico’s voor de financiële stabiliteit. Het langdurig verhinderen van de financiële markten om een juiste prijs te geven aan risico’s, brengt onze economieën in onbekende wateren.’”
De auteur maakt op de weg naar ***VREDE*** niet duidelijk wat hij bedoelt met “En uit die onbekende wateren is afgelopen week een monster opgedoken. Het enorme Zuid-Afrikaanse retailconglomeraat Steinhoff, waarvan de ECB een obligatie in haar portfolio heeft zitten, bleek ‘onregelmatigheden in de boekhouding’ te hebben staan. CEO Markus Jooste trad per direct af en de beurskoers van het bedrijf stortte ineen. De obligatie in de boeken van de ECB verloor meer dan de helft van haar waarde.”
De auteur maakt op de weg naar ***VREDE*** niet duidelijk wat hij in de rest van het volg de centjes artikel bedoelt.
W Hoogkamer 10
Theo BenschopTheo Benschop 5
a) niet gek is, laat staan b) knettergek.
Het enige wat een belastingbetaler na de historische scheiding van kerk en staat en de historische scheiding der machten in de uitvoerende, wetgevende en rechterlijke machten in historische zin in de Trias Politica van Montesquieu, dus de historische broncode waarop alle moderne democratieën die met respect voor minderheden beginnen zijn gebouwd, te doen heeft is in tijden van democratische verkiezingen in de democratische stemhokjes te stemmen op de partij, en dus in Nederland tevens een permanent met artikel 1 van de Grondwet strijdige, permanent verontwaardigd verongelijkt zondebokken scorende extreem rechtse “Minder, minder, minder” eenmanssekte, van zijn of haar keuze te stemmen, dit onder het duurzame historische motto “Ieder land kiest in de geschiedenis van de mensheid de regering die het wil, en in historische zin sporadische gevallen die het verdient”.
kees laan 1
Zal Schultz hierover ook een sociaaldemocratische mening hebben?