De stichting Fuck Up (SFU), een initiatief van de Amsterdamse ondernemer Pierre Karsten, mengt zich in de strijd om het crematieconcern ‘de Facultatieve’. De stichting heeft een verzoekschrift ingediend voor een voorlopig getuigenverhoor van de direct betrokkenen bij de omstreden verkoop van het crematieconcern aan de voormalige VVD-voorzitter Henry Keizer en zijn drie zakenpartners. Het uiteindelijke doel is de verkoop terug te draaien.

Het verhoor dient volgens Arjen Gabel, de advocaat van de stichting, om mogelijke bewijzen te verzamelen die aantonen dat er sprake was van ‘ernstige misleiding en belangenverstrengeling’ en dat de verkoop van het crematieconcern onrechtmatig is. Het voorlopig getuigenverhoor dient als opmaat voor een mogelijke civiele procedure tegen de kopers van het bedrijf. Indien de Haagse rechtbank het verzoek toekent, zal stichting de zakenpartners van wijlen Henry Keizer willen horen: Jaap de Bruijn, Patrick de Meijer en Jeffrey Pickard. Ook de oud-senatoren Anne-Wil Duthler en Loek Hermans, destijds lid van de raad van commissarissen van de BV Beheermaatschappij ‘de Facultatieve’, kunnen een uitnodiging tegemoet zien.

Dubbele petten

In april 2017 onthulde FTM in het artikel De ‘rücksichtslose zelfverrijking’ van een politiek zwaargewicht dat de toenmalige VVD-voorzitter Henry Keizer met zijn zakenpartners in 2012 met een netto investering van slechts 30 duizend euro in het bezit kwam van de BV Beheermaatschappij ‘de Facultatieve’, een winstgevend crematieconcern dat toen een omzet had van 106 miljoen euro. Het bedrijf was eigendom van de Koninklijke Vereniging voor Facultatieve Crematie, die in dat jaar nog 65 duizend leden had. 

Keizer – die op 5 oktober 2019 onverwachts overleed – had bij de transactie meerdere petten op. Hij was zowel bestuursvoorzitter van het bedrijf als koper, en adviseerde bovendien het bestuur van de vereniging, de verkopende partij.

Ook de controlerend accountant Marcel de Kimpe van accountantskantoor EY had twee petten op. Hij was zowel de accountant van de vereniging (de verkoper) als van het nieuwe bedrijf van Keizer c.s. (de koper). De verkoop vond plaats onder het toezicht van de raad van commissarissen, waarin de toenmalige VVD-senatoren Anne-Wil Duthler en Loek Hermans zitting hadden. Ook Hermans, die het op cruciale momenten naliet om in het verkoopproces in te grijpen, droeg destijds meerdere petten: hij was behalve voorzitter van de raad van commissarissen ook lid van de ledenraad van de vereniging, die de verkoop goedkeurde.

‘Wanneer je de feiten overziet, kun je niet anders dan concluderen dat de leden van de vereniging bewust zijn misleid’

Het 49 pagina’s tellende verzoekschrift voor het getuigenverhoor is mede ingediend door Reinier van der Heijden. Van der Heijden kreeg begin 2013 – net als de 65 duizend andere leden van de Koninklijke Vereniging voor Facultatieve Crematie – schriftelijk te horen dat hij geen lid meer was van de vereniging. Van der Heijden deed zelf uitgebreid onderzoek en kwam in juli aan het woord in een artikel van FTM, waarin de geleidelijke ontmanteling van de vereniging in de aanloop van de verkoop in 2012 werd beschreven.

Van der Heijden: ‘Wanneer je de feiten overziet, kun je niet anders dan concluderen dat de leden van de vereniging bewust zijn misleid. Je ziet dat er duidelijk naar is toegewerkt om de informatiestroom naar de leden langzaam maar zeker af te knijpen. Er is willens en wetens niet deugdelijk gecommuniceerd over belangrijke statutenwijzigingen, de benoemingen van leden van de steeds kleiner wordende ledenraad zijn twijfelachtig.’

Volgens Van der Heijden heeft het bestuur van de vereniging de 65.000 leden ‘om de tuin geleid en de Ledenraad willens en wetens buiten spel gezet door hen onjuist te informeren en veel te laat op de hoogte te stellen van de ingrijpende plannen’.

Onderdeel daarvan was de verkoop van de Facultatieve Verzekeringen, een dochter van de verkochte Beheermaatschappij. In juli reconstrueerde FTM de verkoop van de verzekeringsportefeuille van het crematieconcern, waarmee een waarde van 11 miljoen euro was gemoeid. Dat bedrag kwam niet bij vereniging terecht, maar werd heimelijk door Keizer c.s. getoucheerd. Ook werd het lidmaatschap van alle 65 duizend leden bij de verkoop van de portefeuille opgezegd. Het artikel van FTM liet zien dat dit gebeurde op een wijze die niet in overeenstemming was met de verenigingsstatuten. Van der Heijden stelt dat de opzegging onreglementair was en dat hij daarom nog steeds lid is.

Op basis van de feiten die eerder door onderzoek van FTM naar buiten zijn gekomen, aangevuld met nieuw onderzoek, zijn een achttal elementen geïdentificeerd die ‘de conclusie rechtvaardigen dat de transactie tot stand is gekomen door misleiding en belangenverstrengeling en door falend intern en extern toezicht,’ zegt Fuck Ups advocaat Arjen Gabel.

De acht punten spitsen zich onder andere toe op evidente gevallen van belangenverstrengeling en op de vraag welke informatie in het verkoopproces is gedeeld. Volgens Gabel is duidelijk dat er geen sprake was van een toetsbaar biedingsproces, waarin de verkoopprijs ‘onafhankelijk, objectief en controleerbaar’ tot stand kon komen. ‘Een kleine groep van intimi zette het proces naar hun hand en er werd geen enkele maatregel genomen om zelfs maar de schijn van belangenverstrengeling te voorkomen.’ 

Gabel laat weten dat andere leden van de vereniging zich later in de procedure als belanghebbende kunnen voegen.

Rijke activist

De stichting Fuck Up liet in juli voor het eerst van zich horen, toen bekend werd dat zij samen met kunstenaar Jasper van den Elshout een rechtszaak had aangespannen tegen de politicus Thierry Baudet. Van den Elshout werd in juni door Baudets beveiligers tegen de grond gewerkt en door hen een tijdlang vastgehouden, nadat hij in zijn eentje tegen de politicus had gedemonstreerd. Van den Elshout deed aangifte van onder meer mishandeling en wederrechtelijke vrijheidsberoving, maar verwacht niet dat het onderzoek van de politie hem veel zal brengen. Hij hoopt dat via een civiele procedure het recht zijn loop kan krijgen. De stichting nam een advocaat in de arm en zocht contact met de kunstenaar. ‘Dit soort zaken mag je maatschappelijk gezien niet laten passeren,’ zei Pierre Karsten, de voorzitter en belangrijkste financier van de stichting, tegen startup-platform Sprout.

De Facultatieve is verkocht aan mensen die aan beide zijden van de onderhandelingstafel zaten’

‘De 65.000 leden vertrouwden de bestuurders van de vereniging. Ze wisten niet dat sommige van hen, waaronder een aantal prominente VVD-politici en ondernemers, voornamelijk bezig waren met hun eigen belang,’ zegt Karsten in het persbericht dat de stichting dinsdagmiddag publiceerde. ‘De Facultatieve is verkocht aan mensen die aan beide zijden van de onderhandelingstafel zaten. De leden van de vereniging, feitelijk de eigenaren van het bedrijf, zijn misleid, voorgelogen, buitenspel gezet en uiteindelijk bestolen.’

Karsten (65) was eerder als activist op velerlei fronten actief: de krakersbeweging, de studentenbeweging, de anti-racismebeweging en de beweging tegen kruisraketten. Karsten: ‘Ik zat nog niet op de universiteit of ik bezette het academiegebouw al, in verband met de verhoging van de collegegelden.’ Zijn eerste commerciële inkomsten haalde hij uit een concept om voor activistische tijdschriften het gezamenlijk adverteren in kranten mogelijk te maken. Ook gewone bladen vonden dat interessant, waardoor hij een ‘tonnetje per jaar’ overhield.

Rond zijn 35e ruilde Karsten zijn activistische bestaan in voor een zakelijke carrière. Hij boekte met zijn bedrijf Promodukties succes met de exploitatie van buitenreclame, onder andere langs snelwegen. Hij organiseerde congressen in de mediawereld en startte het bedrijf Boomerang, dat de distributie van gesponsorde ansichtkaarten opzette. Boomerang groeide uit tot een modern reclamebureau. Het reuzenrad op de pier van Scheveningen is van Karsten en hij heeft tegenwoordig belangen in ‘zo’n twintig’ andere ondernemingen. Samen met voormalig acteur Rick Engelkes produceert hij ook de musical over het leven van Willem van Oranje, die ‘een strijd voor vrijheid van geloof, onafhankelijkheid en tolerantie’ verbeeldt.

‘Bij de wilde beesten af’

Met de stichting Fuck Up steunt Karsten maatschappelijke projecten. Sinds kort financiert de stichting ook rechtszaken om misstanden aan de kaak te stellen die anders in dorre aarde zouden vallen. De verkoop van het crematieconcern de Facultatieve is zo’n zaak. ‘Ik kan me er enorm over opwinden en was zeer teleurgesteld toen het Openbaar Ministerie in mei het strafrechtelijke onderzoek naar de kopers van de Facultatieve seponeerde,’ zegt Karsten. ‘Een grote groep mensen is op zeer geraffineerde manier monddood gemaakt en uiteindelijk door de voormalige VVD-voorzitter Henry Keizer met zijn zakenvrienden bestolen. Dat is bij de wilde beesten af. Ik betreur het dat Keizer is overleden en geen verantwoording meer kan afleggen, hij was de grote regisseur. Wanneer ons verzoekschrift door de rechter wordt toegewezen, zullen we de andere betrokkenen onder ede aan een verhoor onderwerpen. De voormalig VVD-senatoren Anne-Wil Duthler en natuurlijk Loek Hermans zullen dan eindelijk eens vragen moeten beantwoorden, net als de zakenpartners van Keizer en de belangrijkste leden van het bestuur van de Koninklijke Vereniging voor Facultatieve Crematie’.

Met het voorlopig getuigenverhoor denkt de stichting bewijzen te kunnen verzamelen om een procedure tegen de kopers te starten. ‘Het uiteindelijke doel is dat de verkoop wordt teruggedraaid en het bezit weer toevalt aan de mensen die er oorspronkelijk aanspraak op maakten: de tienduizenden leden van vereniging. Dit is mijn manier om als vermogend man iets aan de samenleving terug te geven.’