‘Het medisch beroepsgeheim mag geen schuilplek zijn voor fraudeurs’, zo verantwoordt de minister haar wens om medische gegevens gemakkelijker te delen. Medische dossiers moeten gedeeld kunnen worden om fraude met uitkeringen of onjuiste declaraties op te sporen. Dit maakt onderdeel uit van de wijziging van de Wet structuur uitvoeringsorganisatie werk en inkomen (SUWI). Een flinke lijst met persoonsgegevens moet beschikbaar worden voor de overheid. Wanneer deze wijziging wordt aangenomen, krijgen overheidsinstanties de mogelijkheid om persoonsgegevens van burgers bijeen te brengen in één database. Van elke burger ontstaat zo een profiel, dat wordt getoetst aan vooraf bepaalde risicoprofielen zodat afwijkende personen eruit gefilterd kunnen worden.

Bestaande mogelijkheden onbenut

Er is verzet vanuit zorgverleners tegen de voorgenomen wetswijziging, omdat zij het zien als een schending van het medisch beroepsgeheim. Op 19 november bood activiste Judica Berkelaar namens de Vrije patiënt een petitie aan tegen ‘de afbraak van het medisch beroepsgeheim’ bij de Tweede Kamercommissie van VWS. Ruim 1100 mensen ondersteunden Berkelaar in haar strijd tegen ‘de teloorgang van het medisch beroepsgeheim en de privacy in de zorg’. Ook de Raad van State en onderzoekers van Erasmus Universiteit waren negatief over Schippers' wetswijziging. Kern van de kritiek is dat aantasting van het medisch beroepsgeheim en schending van de privacy van de patiënt helemaal niet nodig zijn om fraude effectief te bestrijden. Zo kunnen zorgverzekeraars al buiten het beroepsgeheim om dossiers controleren, iets dat zelfs de opsporingsautoriteiten niet zomaar mogen. Dat gegeven wordt nu in fraudeonderzoeken nog niet benut. Opsporingsautoriteiten hebben een voldoende zwaar vermoeden van fraude nodig om zelf ook medische dossiers te kunnen gebruiken in een strafonderzoek, maar het vooronderzoek van de verzekeraar wordt nog niet altijd gebruikt als aanleiding voor zo'n zwaar vermoeden. Zo bleek dit jaar tijdens een zaak tegen een Rotterdamse huidkliniek, die door het Openbaar Ministerie werd gestaakt. Verzekeraar DSW had fraude geconstateerd, maar het OM zag daarin geen aanleiding om toestemming te vragen aan de rechter-commissaris om zelf onderzoek te doen.

Schippers werkt ongestoord verder

Hoewel er stevige kritiek is het op plan blijft het parlement muisstil. En dat terwijl de kwestie in november nog onder de aandacht is gebracht. Het biedt Schippers de mogelijkheid om ongestoord verder te werken aan haar langlopende project. Wel hebben de politici aandacht voor die andere privacykwestie in de zorg: het elektronisch patiëntendossier via het LSP (Landelijk Schakelpunt). Met het elektronisch patiëntendossier moeten gegevens van patiënten gemakkelijker digitaal gedeeld kunnen worden met zorgverleners. Er wordt echter ook bij dit voorstel getwijfeld aan de privacybescherming. Zelfs Schippers' eigen partij, de VVD, reageert kritisch op het plan. Om toch voldoende steun te winnen besluit de bewindsvrouw enigszins aan de kritiek tegemoet te komen. Zo neemt zij langer de tijd voor de invoering van het elektronisch patiëntendossier en zullen enkele artikelen uit de wet pas na drie jaar van kracht worden.

Een druk op de knop

Naar alle waarschijnlijkheid brengt de minister van Volksgezondheid de wetswijzing van de wet SUWI volgend jaar naar het parlement. Daarna kan gestart worden met het optuigen van de uitgebreide database. Als de database beschikbaar komt, is het mogelijk om 'afwijkende' personen met één druk op knop te traceren. Op welke criteria dat gebeurt, mogen de instanties helemaal zelf bepalen.