
De pers was vol lof omdat het kabinet erin geslaagd is een begrotingsoverschot te bereiken. Een mooi resultaat, vindt ook David Hollanders, maar wat heeft de Nederlandse burger eraan als het kabinetsbeleid jarenlang nauwelijks tot loonstijgingen en groei heeft geleid en het kabinet ook niets doet om de economie te stimuleren?
Het economisch beleid van het kabinet Rutte-2 wordt door menig journalist geprezen. De Volkskrant kwalificeerde het als ‘een mooie eindlijst’ en een ‘prestatie van formaat’. Een parlementair journalist stelde onlangs in Tv-programma Pauw dat het kabinet Nederland door de crisis heeft geholpen. Dat zou mooi zijn — als het zo was.
De journalisten baseren hun lof op het (geprognosticeerde) begrotingsoverschot. Dat is inderdaad het succescriterium van het kabinet zelf, dat in de Miljoenennota 2013 onomwonden noteerde: ‘Het verbeteren van de overheidsfinanciën is een prioriteit van het kabinet.’ Het is ook het succescriterium van de door EMU-regeringsleiders vastgestelde en door de Europese Commissie uitgevoerde fiscale pacten. Het is het succescriterium van de crediteuren van de staat. En het is kennelijk het succescriterium van de Volkskrant.
Schuldeisers van de Nederlandse staat, EMU-regeringsleiders, EC-ambtenaren, Nederlandse kabinetsleden en menig journalist kunnen tevreden zijn over het begrotingsoverschot. De Miljoenennota 2014 preludeerde hier reeds op. Daarin werd gesteld dat Nederland van het vertrouwen van beleggers ‘profiteert,’ maar dat ‘het sentiment op financiële markten kan veranderen’ indien (in de ogen van beleggers) de kredietwaardigheid van de staat afneemt. De kredietwaardigheid nam niet af. Het sentiment veranderde niet. En dus profiteert Nederland — voor zover Nederland gelijk gesteld kan worden aan de kredietwaardigheid van de staat.
Ons land presteert enkel beter dan zeven krimplanden: Griekenland, Italië, Spanje, Letland, Portugal, Finland en Slovenië.
Lage groei
Daarbij dienen twee zaken te worden vermeld. Ten eerste heeft het begrotingsoverschot niet geleid tot economische groei. De groei in de periode 2009-2015 bedroeg in Nederland 1,3 procent, tegenover 14,2 procent in de periode 2002-2008. Ook in vergelijking met de EMU is de groei laag: Ierland, Slowakije en Luxemburg (groei van meer dan 10 procent), buurlanden Duitsland en België (groei tussen 5 en 10 procent) en Oostenrijk, Frankrijk, Litouwen en Estland (groei meer dan 3 procent) deden het allemaal beter dan Nederland. Ons land presteert enkel beter dan zeven krimplanden (Griekenland, Italië, Spanje, Letland, Portugal, Finland en Slovenië). Kortom, de Nederlandse groei is niet hoog.
Maar is een begrotingsoverschot dan niet goed? Ja, dat is het. Hier wijk ik — bij mijn tweede punt komend — dan ook deels af van neo-Keynesiaanse pleidooien voor een schuld-gefinancierde toename van staatsuitgaven. Daarbij volg ik enigszins de ordo-liberale aanbodzijde-economen die in de EMU en op het ministerie van Financiën de dienst uitmaken.
Het volgens neo-Keynesianen voorspelbare — en dan ook door hen voorspelde — gevolg van begrotingstekortreductie is economische stagnatie. Als private sectoren als gevolg van decennialange loonstagnering en plotselinge spaarzucht (zogenoemde deleveraging) minder (kunnen) uitgeven, dan dient de overheidssector te stimuleren. Nederland kan niet alleen maar voor het buitenland produceren, al nam de export toe van 5,01 procent van het bbp ultimo 2008 naar 8,63 procent in 2015. Zoals Krugman placht te schrijven: my spending is your income. Als niemand uitgeeft, verdient niemand en houdt de productie ook op. En inderdaad wordt de periode 2009-2015 gekenmerkt door deflatie en stagnatie.
De periode 2009-2015 wordt gekenmerkt door deflatie en stagnatie
Tegelijkertijd is een begrotingstekort en een (daardoor stijgende) staatsschuld onwenselijk. Het resulteert in overheidsbetalingen aan crediteuren in plaats van aan burgers. De staat moet niet van beleggers lenen, maar moet ze belasten, ook en vooral omdat de belasting die door kapitaal wordt opgebracht al jarenlang daalt. Verder dienen de lonen niet te worden ‘gematigd’ — de term die Nederlanders gebruiken als ze het hebben over loondalingen ten opzichte van de productiviteit noemen. Lonen dienen met de productiviteit te stijgen.
Overschot én stimulering
Begrotingsoverschot is wenselijk, maar — en dat is cruciaal — het sluit vraagstimulering geenszins uit. Menigeen schijnt dat echter wel te veronderstellen. Overheidsuitgaven hoeven niet met schuld gefinancierd te worden, maar kunnen ook gefinancierd worden door inkomstenverhoging. In bijzonder dienen vraagstimulering en begrotingsevenwicht gelijktijdig bereikt te worden door vermogen (eindelijk) te belasten, belastingontduiking op te sporen en de lonen te indexeren aan de productiviteit. Dan kan de (overheids)vraag begrotingsneutraal gestimuleerd worden, zoals neo-Keynesianen terecht als noodzakelijke maatregel propageren in tijden van private besparingen.
Bijkomend voordeel van belasting-gefinancierde vraagstimulering is dat het kabinet zich dan niet meer hoeft te richten op het sentiment van crediteuren, in een poging te profiteren van bij hen gewekt vertrouwen. Op wie het kabinet zich dan wél te richten heeft? De idee dat dit de kiezer zou moeten zijn, is in een formeel democratische staat zo’n gekke gedachte nog niet.
32 Bijdragen
Matthijs 11
Het is niet alleen "spaarzucht". Het gaat ook om het afbouwen van schulden. Iemand die zijn/haar hypotheek aflost bijvoorbeeld. Daarbij verdwijnt het geld weer uit de economie, letterlijk (het geld dat ooit als krediet door de bank gecreëerd is). Die geld/kredietgroei én krimp is een onderdeel van het geldsysteem dat door de mainstream economen genegeerd wordt.
"De staat moet niet van beleggers lenen, maar moet ze belasten, ook en vooral omdat de belasting die door kapitaal wordt opgebracht al jarenlang daalt."
De grote vraag is: hoe krijg je dat voor elkaar in Nederland Belastingparadijs waar zelfs de voormalig arbeiderspartij *kuch* PvdA er geen probleem mee heeft dat multinationals niet of nauwelijks belasting betalen? Behalve dan in woord, vlak voor de verkiezing.
Wat verder ontbeekt in bovenstaand verhaal, niet onbelangrijk, is het gegeven dat we als Nederland geen eigen munt meer hebben en dus ook geen eigen centrale bank. In die zin klopt het feit dat we nu volledig afhankelijk zijn van crediteuren die ons staatspapier opkopen. Maar het is dus een eigen vrijwillige keuze. Met eigen munt en eigen centrale bank is het probleem van die afhankelijkheid een stuk kleiner (en in theorie afwezig). (*)
Het probleem van het verhaal van "begrotingsoverschot is een succes" is vooral ook een dwaling: voor een individu/huishouden lijkt het gunstig om aan het eind vd maand wat geld over te houden. Dat huishoudboekjes idee wordt op de staatsbegroting geprojecteerd. Terwijl die staatsbegroting een compleet andere situatie is dan die van een individueel huishouden. Alleen begrijpen de meeste mensen (en ook journalisten van volkskrant e.d.) dat niet.
(*) even afgezien van wat Draghi nu aan het doen is
Jan Smid 8
MatthijsSpaarzucht is niet eens het probleem, wel dat geld niet meer als ruilmiddel wordt gebruikt en de QE totaal niet de reële economie bereikt.
Het bereiken van een begrotingsoverschot is goed, mits de burgers dat ook merken. En een groot deel merkt daar juist niets van doordat de overheid een forse lastenverzwaring doorvoert, de ECB ten onrechte meent dat een inflatie van 2% broodnodig is, en ondertussen het bedrijfsleven de ratrace verder opvoert en nog meer flexibiliteit eist
Matthijs 11
Jan SmidHet is dus -niet- zo dat als ik 100k aflos bij de bank, de bank die 100k in een kluis bewaart om aan een ander uit te lenen. Zo werken banken niet.
Over dat begrotingsoverschot: ja natuurlijk merken burgers dat. In negatieve zin. Immers, de overheid haalt bijv 300 miljard aan belastingen op terwijl ze maar 250 uitgeeft aan allerlei diensten. Dus die burgers zijn 300 kwijt en verdienen maar 250. Een begrotingsoverschot heeft dus een remmend effect op de economie. Alleen in een periode van oververhitting, waarbij de kredietgroei heel groot is, zal een overschot niet erg zijn.
Jan Smid 8
MatthijsEem begrotingsoverschot kan wel degelijk heilzaam werken omdat ook de rentekosten dalen en die besparing kan je al weer uitgeven. Maar dan moet ook de burger het merken en die merkt het niet omdat de overheid bezig is met een lastingverschuiving van burger naar overheid, en tegelijkertijd de overheid weer geld uittrekt voor nieuwe dingen. Dat is wat ik bedoel.
Matthijs 11
Jan Smidhttps://www.youtube.com/watch?list=SPdsMpUardfwrkORd5BSFWA9sRiteWeGOb&v=F_7HIxCg4is
of deze paper van Cullen Roche
https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1905625
Dit is echt een heel essentieel punt.
Lisa 3
Het beleid van deze krankzinnige regering leiden tot dit resultaat: http://www.iiccii.nl/2015/09/15/koopkracht-nederland-blijft-sterk-achter/
Het gevolg: http://www.economischetrends.nl/economisch-nieuws/autoverkoop-2016-in-nederland-ver-onder-europees-gemiddelde/219
NL heeft dubbel pech: de grootste naoorlogse crisis werd vergezeld door het slechtste kabinet na de oorlog, met als gevolg een crisis in het kwadraat voor haar burgers en een overheid die de 'geweldige' economie viert...
Lodewijk 6
En hoe is dit rampzalige kabinet aan de macht gekomen? Doordat de kiezers alleen maar naar hun eigen portemonnee keken, oftewel de belofte van de hypotheekrenteaftrek -was een breekpunt- zou ongemoeid blijven.
Om die reden is de vvd aan de macht gekomen. Pvda mocht alleen meedoen, als zij hun eigen principes zou verloochenen, wat dus naar hartenlust werd gedaan, alleen maar om op het pluche te kunnen blijven zitten.
Volksvertegenwoordiging? Laat me niet lachen. Op uitzonderingen na zit men daar alleen voor eigen gewin, c.q. een lucratief toekomstig baantje. Voorbeelden te over, dus ik ga ze niet noemen.
Lydia Lembeck 12
LodewijkJan-Marten Spit 9
Lydia Lembeckhet deel van dat electoraat dat op de PVV stemt, stemt op de VVD. Dat is immers het hele doel van de PVV, in woord en op papier lijkt het net oppositie, als het op stemmen tellen aankomt let de aanhang niet op.
Lydia Lembeck 12
Jan-Marten SpitGa eens naar de markt op het Grote Visscherijplein in Rotterdam, of op het Afrikaanderplein, of in Delfshaven. Leg je oor eens te luisteren en kijk niet naar de koopwaren die daar veel meer lijken op een Kashba vaak dan een gewone Hollandse markt. Als je iets leuks en bijzonders wilt moet je dat daar kopen. Maar luister dan ook naar wat de mensen zeggen. Enne... trek geen dure kleding aan. Dat valt op. ;)
Jan-Marten Spit 9
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
Jan-Marten SpitLodewijk 6
Jan-Marten SpitKlopt als een zwerende vinger. Zomaar wat linkjes:
https://sdproducties.wordpress.com/2015/12/23/wat-beloofde-en-hoe-stemde-de-pvv/
http://dutchturks.nl/henk-en-ingrid-worden-hard-genaaid-door-de-pvv/
Jan-Marten Spit 9
LodewijkLydia Lembeck 12
Jan-Marten Spit@RTLnieuws Weer lekker kritiekloos propaganda doorgeven? Dit is wat @geertwilderspvv stemt: pic.twitter.com/mH3vvAQEKN
Jan-Marten Spit 9
Lydia LembeckLodewijk 6
Jan-Marten SpitLydia Lembeck 12
LodewijkLodewijk 6
Lydia LembeckWaarmee je mijn stelling dus feitelijk bevestigd. Het arme deel stemt niet en de iets minder armen/rijken stemmen op de vvd voor behoud hypotheekrenteaftrek. Ook die belofte is gebroken, zoals gebruikelijk.
Bij de komende verkiezingen heeft de vvd dat voordeel niet meer en dan blijven alleen de (super)rijken over voor die club. Da's niet genoeg om straks nog maar iets te vertellen te hebben, verwacht ik.
Ik probeer uiteraard zo min mogelijk te generaliseren, maar je kunt uit het stemgedrag versus de gedane beloftes wel globale conclusies trekken.
Lydia Lembeck 12
Lodewijkhttp://politiekeacademie.eu/course/uitslagen-analyse/
http://politiekeacademie.eu/demonstratie-verborgen-potentieel/
Je zit zeker in de buurt.
Lodewijk 6
Lydia LembeckEn vooral niet naar stemwijzer e.d. gaan. Daarbij worden je antwoorden en conclusie ook nog eens opgeslagen.
Lydia Lembeck 12
LodewijkRoland Horvath 7
Zoals DH stelt, bezuinigingen brengen niets op, de productie en het inkomen dalen evenveel als de bezuinigen. De staat houdt er geen geld aan over.
Het stimuleren van de economie kan gefinancierd worden door het belasten van beleggers, een absolute noodzaak want er wordt voor miljarden in kas gehouden. De belastingen op kapitaal zijn te laag. En passant, de dividenden zijn te hoog, dividend kan beter gelimiteerd tot bvb 3%. En rente tot 2%. Maar de bedrijfslasten zijn primair, personen belastingen secundair. De bedrijfslasten moet hoger, dan verhoogt de koopkracht evenveel. Als de staat alle belastingontvangsten uitgeeft. Dat moet in NL en nog beter in de hele EU, het argument van een verminderd concurrentie vermogen is dan zeker niet geldig. Maar, de EU en Rutte2 hebben op instigatie van de GMO afbraak van de SZ als objectief, terug naar de verhoudingen van de 19e eeuw, het totale verval van de maatschappij wordt er bij genomen.
Ernest Jacobs 6
Roland HorvathDe Nederlanders hebben dus door hard te werken en veel ellende weg te koppen, zoals de toegenomen lasten (maar niet voor grote ondernemingen) toch een groei weten te realiseren. Ondanks het regeringsbeleid.
Lydia Lembeck 12
Ernest JacobsJan-Marten Spit 9
"De groei in de periode 2009-2015 bedroeg in Nederland 1,3 procent, tegenover 14,2 procent in de periode 2002-2008."
de 'groei' in de periode 2002-2008 was een bubbeleconomie die gedreven door financiële fraude, die knalhard klapte. dat lijkt me geen doel dat we nog eens moeten nastreven. als je het sommetje werkelijk afmaakt, dus niet alleen naar de bubbelcijfers kijkt maar ook de daarop volgende en daardoor veroorzaakte kosten eraf haalt, dan was de groei in die periode natuurlijk geen 14.5%.
Matthijs 11
Jan-Marten SpitJan-Marten Spit 9
MatthijsLydia Lembeck 12
Jan-Marten SpitLisa 3
Als ik hier kijk: http://statline.cbs.nl/Statweb/publication/?DM=SLNL&PA=82563ned&D1=1-78&D2=a&D3=63,68,73,78,83,88,90-91&HDR=G1,G2&STB=T&VW=T
dan zie ik dat de inkomsten van de roverheid GESTEGEN is van 272 miljard in 2010 tot 292 miljard in 2015. Een STIJGING van van maar liefst 7%, uit wiens portemonnee denkt u dat deze stijging is gekomen?
Verder zijn de uitgaven GESTEGEN van 304 miljard (2010) naar 306 miljard (2015), een STIJGING van 0,6% ...
Kortom, het kabinet heeft vooral de makkelijke manier gekozen door niet te bezuinigen (uitgaves stijgen) en de belastingen te verhogen (inkomsten stijgen nog veel harder).
Ps. waarom haalt toch altijd iedereen de PVV erbij als ik het over een waardeloos kabinet heb en de PVV niet eens noem? In dit geval is de PVV niet relevant, de PVDA&VVD wel en die krijgen dan ook terecht forse klappen voor hun beleid de afgelopen 4 jaar....
Lydia Lembeck 12
LisaWim Verver 5