
De coronapandemie zet de wereld op zijn kop. Wie betaalt de rekening? En wie profiteert? Lees meer
Het virus SARS-CoV-2, beter bekend als het coronavirus, dook eind 2019 op in de Chinese provincie Hubei. In een paar weken tijd veroorzaakte het een epidemie, waarna het zich over de rest van de wereld verspreidde. Begin maart 2020 verklaarde de World Health Organisation de ziekte tot een pandemie en gingen landen wereldwijd 'op slot'.
Met het coronavirus is een crisis van historische proporties ontstaan, niet alleen medisch, maar ook economisch. In de vorm van steunfondsen en noodmaatregelpakketen werden bedrijven wereldwijd met vele miljarden op de been gehouden.
Waar met geld gesmeten wordt, liggen misbruik en fraude op de loer. Daarom volgt FTM de ontwikkelingen op de voet. Wie profiteert van de crisis? En welke oplossingen dienen welke belangen?
Minister Conny Helder laat mondkapjesdebat in verwarring ontaarden
20 miljoen mondkapjes van Sywert van Lienden gaan definitief de verbrandingsoven in
Corona en belastingtrucs maken van Pfizer het meest winstgevende bedrijf van Nederland
Viruswaarheid van Willem Engel lijkt uitgeraasd, waar blijft het binnengehaalde kapitaal?
Zes brandende kwesties na het rapport van Deloitte over de mondkapjesdeal
Hoe het gerucht over de vermeende corruptie van Jaap van Dissel de wereld werd ingeholpen
Sywert van Lienden maakte veel meer winst op mondkapjes dan hij het ministerie vertelde
Blijvende Q-koorts krijgt nog minder aandacht dan post-covid
Van zwarte lijst naar chief security: de onwaarschijnlijke carrièreswitch van een ict-criticus
Ministerie van VWS maakt van openbaarmaking corona-documenten een jarenlange opgave
Econoom Barbara Baarsma tijdens de Rabo Top Club Nieuwjaarsbijeenkomst in 2017. © Jean-Pierre Geusens / Novum
Rabobank was belangrijke troef in mondkapjesdeal Sywert van Lienden met overheid
De Rabobank was een belangrijke steun voor Sywert van Lienden tijdens de onderhandelingen over zijn veelbesproken mondkapjesdeal met de overheid. De bank had 115 miljoen euro en een dealteam klaarstaan om de transactie te financieren, dankzij bemiddeling van Barbara Baarsma, toen directeur van Rabobank Amsterdam. Dat blijkt uit het boek ‘Sywerts Miljoenen’, dat op 24 maart verschijnt.
Vanaf het begin van de onderhandelingen met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) schermde Sywert van Lienden nadrukkelijk met de financiële steun die hij van de Rabobank genoot.
Van Lienden introduceerde zijn ‘Hulptroepen Alliantie’ op 12 april 2020 per e-mail bij het ministerie, met de mededeling dat hij ‘vertrouwde Nederlandse kampioenen uit het bedrijfsleven’ achter zich had staan. Hij zei op korte termijn tientallen miljoenen mondkapjes te kunnen leveren ‘zonder direct geld te vragen aan de Rijksoverheid’.
Toenmalig Rabobank Amsterdam-directeur Barbara Baarsma stond in de cc van de mail, als een van de betrokkenen die had meegewerkt aan het plan. In dat plan voor VWS stelde de stichting Hulptroepen Alliantie dat de financiering van de Rabobank ‘rond’ is, dat het geld ‘beschikbaar’ is.
Baarsma had een krediet van 115 miljoen euro geregeld waarmee de mondkapjesdeal – van uiteindelijk 100 miljoen – zo nodig gefinancierd kon worden. Ook was er een dealteam van vijf Rabo-bankiers bij de mogelijke transactie betrokken. Dat blijkt uit interne e-mails en presentaties in handen van Follow the Money. ‘Verder hebben we erg veel zin om hieraan te werken; we maken er graag een succes van!,’ schreef een Rabo-bankier aan Baarsma op 13 april 2020.
Baarsma en Van Lienden kenden elkaar al jaren. De UvA-econoom zat vanaf 2012 in de raad van toezicht van G500, een politiek initiatief van Van Lienden. Beiden waren in het verleden regelmatig tafelgast bij televisieprogramma De Wereld Draait Door. Bij vragen van de Rabo-bankiers aan Van Lienden en zijn partners fungeerde Baarsma als tussenpersoon, blijkt uit het e-mailverkeer.
Serieuze gesprekspartner
De steun van de Rabobank maakte de Hulptroepen Alliantie voor VWS een serieuze gesprekspartner. Van Lienden schermde tijdens de onderhandelingen ook met de steun van KLM, maar daarvan wist het ministerie dat het onzin was.
In ruil voor het krediet vroegen de Rabo-bankiers een ‘onvoorwaardelijke’ afnamegarantie van VWS, blijkt uit de stukken. Het ministerie was bereid die te geven. In een call met Van Lienden op 13 april 2020 zei toenmalig minister voor Medische Zorg Martin van Rijn: ‘Als iemand bij ons binnenkomt met 40 miljoen mondkapjes, zeggen wij: fijn, we nemen [die] gegarandeerd af.’
Van Rijn zei erbij dat de overheid zelf geen werkkapitaal zou verschaffen, wat de financiële steun van de Rabobank onontbeerlijk maakte. Uiteindelijk besloot VWS enkele dagen later de deal van 100 miljoen euro toch volledig zelf te financieren. Het krediet van Rabobank was hierdoor niet meer nodig. Het ministerie wil niet zeggen waarom het besloot de deal zelf te financieren.
Van Lienden en zijn partners Bernd Damme en Camille van Gestel lieten de deal lopen via het commerciële Relief Goods Alliance bv. Ook tegenover de bankiers maakten zij niet duidelijk dat deze commerciële entiteit losstond van hun non-profitstichting Hulptroepen Alliantie. De inzet van de bv maakte het drietal multimiljonair.
‘Winst geen issue’
Uit de e-mails blijkt dat de Rabo-bankiers vragen stelden over de ‘post onvoorzien’ van 20 procent, waarmee de prijs van de mondkapjes werd verhoogd. Die post hanteerden Van Lienden en zijn partners in de kostencalculaties die ze met de overheid deelden. Een relatief hoog percentage: bij een aantal eerdere bestellingen hanteerde de Hulptroepen Alliantie een post onvoorzien van slechts 5 procent.
‘Als onvoorzien zich niet voordoet, verlaag je dan de prijs?’ mailt de betrokken bankier
In het oorspronkelijke plan zou de stichting 120 miljoen mondkapjes aan de overheid leveren. Zonder tegenslag leverde dat de stichting mogelijk 24 miljoen euro winst op.
Een betrokken bankier mailde daarom op 13 april 2020 (via Barbara Baarsma) aan Van Lienden en zijn partners: ‘Als onvoorzien zich niet voordoet, verlaag je dan de prijs? Of is er dan sprake van winst? In laatste geval mogelijk lastig voor de overheid.’
In reactie daarop stelde Damme dat de overheid het geen probleem vond als er uiteindelijk geld zou overblijven: ‘Er kunnen zaken fout gaan in het proces,’ legde hij per mail uit. ‘Daarom accepteert de overheid ook een risico-opslag [...] “Winst” is dus geen issue voor de overheid.’
Damme verzekerde de Rabobank dat het geld in dat geval een ideële bestemming zou krijgen: ‘Wij willen het kapitaal dat (mogelijk) vrijkomt gebruiken voor o.a. de stichting (goed doel).’
‘Geen persoonlijke betrokkenheid’
Dat Van Lienden, Damme en Van Gestel ook tegenover de bank verzwegen dat de winst in hun eigen commerciële bv zou belanden, is saillant. Het Openbaar Ministerie onderzoekt sinds vorige maand of de oprichters van de Hulptroepen Alliantie hun zakelijke partners mogelijk misleid hebben.
Barbara Baarsma wilde niet reageren op vragen van Follow the Money over haar rol bij de mondkapjesdeal. In eerste instantie liet zij per mail weten: ‘Ik heb geen persoonlijke betrokkenheid gehad bij het conceptplan of de deal met het ministerie van VWS.’
Nadat ze op een later moment werd geconfronteerd met de e-mails waaruit haar actieve betrokkenheid bleek, reageerde ze: ‘De informatie die ik verschafte is niet onjuist. Ik gaf aan dat ik als privépersoon niet betrokken ben geweest en dat ik geen mededelingen kan doen over eventuele betrokkenheid van Rabobank.’
Ook een woordvoerder van Rabobank wilde geen vragen beantwoorden over de betrokkenheid van de bank.
24 Bijdragen
John Janssen 4
A) dus het Ministerie WIST dat van Lienden een luchtkasteel bouwde over, volgens van Lienden' de betrokkenheid van ook KLM bij de deal! Heeft men geen 'Check List' op het ministerie voordat men overgaat tot aanschaf van X, Y of Z?
B) Rabo vraagt expliciet in een mail, met cc Baardsma, of eventueel de prijs wordt verlaagt c.q. of er sprake is van winst!? Damme geeft aan dat de eventuele winst zal worden besteedt aan goede doelen via een stichting.
Als dat laatste NIET gebeurd, dan is er toch sprake van misleiding van de RABO? Dan hadden die toch allang aangifte kunnen/moeten doen?
Of heeft ook RABO hier gedacht, "we worden geschoren, dus we blijven stilzitten"?
Die Baardsma heeft ook een pakje Becel op haar hoofd in deze.
Jelle Schottelndreier 3
John JanssenHier de ondernemer, de bank en de overheid. Die vervolgens de schuld naar elkaar kunnen schuiven.
Als er nog gerechtigheid komt, zal dat gepaard gaan met hoge juridische kosten voor de maatschappij. Het zou mooi zijn als die ook verhaald zouden kunnen worden op de daders, maar helaas werkt het zo niet.
Tot nu toe wordt de aanzet tot gerechtigheid betaald door kleinvermogende donateurs van FTM.
John Janssen 4
Jelle SchottelndreierMaar de bank zal toch niet een commissie hebben bedongen? Terwijl je je klant vraagt om geen winst te maken! Neen toch????
En er zal toch geen ambtenaar op het ministerie zijn geweest die zijn kans schoon zag? Neen toch?
Hanny Reindersma 2
Jelle SchottelndreierSta vooraan om onze Nederlandsche rechtspraak in deze niemand, het voordeel van de twijfel te geven, omdat aantoonbare criteria niet kloppend blijken. En wat Mevrouw Baarsma betreft had ik haar ‘hoog zitten’ althans kwam ze mij, in menig talksshow, betrouwbaar over!
Theo van Beuningen 4
Jelle SchottelndreierHans Van Bennekom
John JanssenEd Meekel 1
John JanssenOnbegrijpelijk dat Rabo Sywert en zijn 2 compagnons niet aanklaagt
Hans Lieshout
John JanssenWalter Boer 3
Dirk-Jan van Waaijen 1
Walter BoerZou graag de KYC documenten van RABO willen inzien, want kan niet anders dan dat er nogal slordig/ondeskundig mee is omgegaan
Nico Janssen 7
Dirk-Jan van WaaijenHanny Reindersma 2
Nico JanssenHenry Groenheijde 3
Overigens is mevrouw Baarsma daarna ook in Herstel-NL gaan zitten. Met wat voor reden (cui bono)? Heeft ze, volgens haar wiki pagina, weer verlaten ivm doodsbedreigingen, wat weer op z’n zachtst gezegd niet netjes is.
John Janssen 4
Henry GroenheijdeDieles Stolk 3
John JanssenTheo van Beuningen 4
Yvonne Koster 6
Een ouder vriend van mij 98 jaar oud, bezit een kleine woning wat helaas gelegen is op erfpachtgrond. Eind 2021 moest er een nieuw erfpachtcontract aangeboden worden. Maar de eigenaars hadden andere plannen. Omdat er naast de erfpachtpercelen, mijn vriend ook nog een eigen stuk grond bezit, is dit aantrekkelijk geworden voor de eigenaars. Hiermee kunnen er 2 percelen van gemaakt worden, dus dubbele winst. Ik wilde de woning kopen, ondanks dat ik de erfgenamen ben, maar kreeg hiervoor geen toestemming. Volgens het erfpachtcontract moet er eerst toestemming gevraagd worden voor verkoop. Reageert de verpachter niet, dan staat het vrij om de woning door te verkopen. Maar de Rabobank waar de hypotheek liep, eiste een schriftelijke verklaring van de verpachters dat zij toestemming zouden geven voor deze aankoop. Maar wat er ook kwam, ook op aangetekende brieven, er kwam geen toestemming. In die tijd zeker 15 keer telefonisch contact gehad met de Rabobank, zeker 10 brieven zijn door mij geschreven, ook naar de klachteninstantie van de Rabobank en naar de Directie. Steeds de dooddoener, zij konden niets voor mijn oude vriend doen, de Rabobank was geen partij in deze. Omdat er geen erfpachtcontract is aangeboden door de verpachters, dit was de hele strategie, nam de Rabobank contact met de verpachters. De Rabobank zegde hen toe om alle medewerking te verlenen, zodat na oplevering , en van de pachters de woning kan kopen. Er rust dan geen erfpacht langer op de woning. Dus meer zekerheid. Mijn oude vriend kreeg een brief dat hij gezien, hij het nieuwe erfpachtcontract niet had aanvaard, zijn woning op 1 april 2022 leeg dient op te leveren. Hij is sinds 1965 jaar cliënt bij de Rabobank, heeft altijd op tijd de rente betaald. Door een Notaris zou een nieuwe erfpachtcontract zijn opgemaakt, dit bleek niet zo te zijn.
Hanny Reindersma 2
Yvonne KosterYvonne Koster 6
Hanny ReindersmaHanny Reindersma 2
Yvonne KosterHenk Eleveld 4
Grote vraag die niet opgelost is waarom VWS zelf 100 mio in Sywert stak.
Wie heeft dat bedacht? De minister de Jonge of van Rijn zelf of hebben zijn ambtenaren dit voorgesteld en waarom dan wel?
Komt boek niet te vroeg?
Arthur Venis 3
Henk EleveldDat valt te bezien. Ze gaat toch de nieuwe roversclub, de Carbon-bank leiden?
Ook zo’n gotspe. Als een bank zich gaat bemoeien met CO2, dan liggen de strijkstokken vast klaar. Ik heb weinig vertrouwen in de handelwijze van de financiële wereld.
Ed Meekel 1
Het ministerie WIL NIET ZEGGEN….
Ongelofelijk schimmig.
Hier moet een WOB verzoek komen
Onze overheid die ontransparant beslissingen neemt.
Verantwoording is blijkbaar niet nodig als ze dat niet willen
Onacceptabel.
Arthur Venis 3
Ed MeekelIk word altijd erg cynisch van de manier waarop er met belastinggeld wordt omgegaan in dit soort gevallen. Voor elke 10.000 euro geïnd belastinggeld heeft iemand met een modaal inkomen een jaar (!) moeten werken. Misschien moeten we dit soort misstanden gaan uitdrukken in verloren arbeidsjaren. Ik denk dat we schrikken.