2016 staat voor de deur. Met, naar verwachting, een nat voorjaar, een snikhete zomer en een kletsnatte herfst voor de detailhandel in ons land. Ik doel daarbij bepaald niet op het weer. De in 2015 publiek geworden problemen bij onder meer V&D, Macintosh en DA-Drogisten zullen andere ketens en zelfstandige winkeliers flink parten gaan spelen. Lege etalages gaan afgeleide schade toebrengen. Omzet en marges komen verder onder druk te staan. Het toenemend risico zal financiers ertoe dwingen hun risk ratings bij te stellen. Van wat er bij V&D precies is misgegaan ben ik natuurlijk niet in detail op de hoogte maar één ding is wel zeker. De eerste les bij herstructureringen lijkt het afgelopen voorjaar vergeten: houd rekening met nog meer tegenvallers! En ja hoor, onderhuurder Dixons ging failliet en de warme herfst en winter hebben tot een kopersstaking van wintermode geleid. Gevolg is een gierend kastekort omdat middelen ontbreken voor de betaling van inkopen ten behoeve van voorjaars- en zomermode. Een beter passende financieringsopzet en anticiperen op tegenvallers had dat wellicht nog kunnen opvangen.

Detailhandel in zwaar weer

Overigens is het fenomeen van een onverkochte voorraad wintergoed natuurlijk geen exclusief V&D-probleem. Alle modedetailzaken kampen met exact hetzelfde probleem. Dit betekent dat zij in 2016 allemaal met financieringsproblemen te maken zullen krijgen. Allemaal! Kredietlijnen zijn vaak al helemaal volgetrokken door de magere jaren die achter ons liggen. Nu nog een extra (seizoen)krediet krijgen is lastiger dan ooit. Dat is het directe gevolg van uitgeholde eigenvermogenposities en afname van de dekkingswaarde van hun voorraden. Het is volstrekt logisch en voorzienbaar dat dit voor financiers een te grote toename van het risico met zich meebrengt om nog verder te kunnen financieren.

Alle modezaken zullen in 2016 met financierings-problemen te maken krijgen. Allemaal!

Maar niet alleen modewinkels hebben een probleem. De hele detailhandel wordt extra geraakt door de omgevallen winkelketens. Niet alleen staat de omzet in toenemende mate onder druk van internetverkopen, ook door het toenemende aantal leegstaande zaken op de A-1 winkellocaties wordt funshoppen steeds minder fun. Dat betekent steeds minder kijkers die kopen. De (zekerheids)waarde van het onroerend goed in die winkelstraten zal er ook verder door onder druk komen te staan. Vergelijk het in het zwartste scenario met de armetierige aanblik in veel aanloopstraten naar hoofdwinkelcentra waar vrijwel alleen nog zieltogende neringdoenden zich manhaftig staande proberen te houden. Naarmate deze trend zich voortzet, ontkomen financiers er niet aan om voor de hele detailhandel collectief een hogere risicoclassificatie te hanteren. Op individueel niveau kan dat vervolgens nog slechter uitwerken. Dat betekent voor alle winkeliers in elk geval een nóg hogere debetrente. Ook betekent het een toename van kosten door beheervoorwaarden omdat nog vaker en sneller periodieke cijfermatige rapportages plus herstructureringsplannen moeten worden getoond. Op individueel niveau zit een uitbreiding van de financiering er dan hoogst waarschijnlijk niet meer in. Onvermogen tot het doen van broodnodige investeren om het tij te keren is het gevolg. Voeg daarbij het moeizame economische herstel, de omvangrijke werkloosheid en relatief beperkte koopkracht en de neerwaartse spiraal in winkelcentra is in beeld.

Volle ziekenboegen

Kun je dit alles de banken aanrekenen? Nee. Zij moeten wel ingrijpen om het kredietrisico in te perken. De vraag is alleen wel of zij de juiste maatregelen nemen. Recente economische verwachtingen van de grootbanken gaan uit van een aantrekkende economie en dit jaar berichtten zij vol trots dat de bemensing op de afdelingen Bijzonder Beheer alweer kon worden teruggebracht. Dat is bepaald geen staaltje van regeren en vooruitzien. Op deze manier kunnen winkeliers die tot nu toe het hoofd boven water hebben weten te houden opnieuw slechts verplegers aan hun ziekbed verwachten. Weer geen artsen en specialisten. Laat alle retailers op hun tellen passen en zich in hun eigen belang vooral op tijd en terdege voorbereiden op een zich strenger opstellende bankier. De banken geef ik dezelfde tip die ik in 2009 tevergeefs gaf aan Rabobank, die toen uitsluitend oog had voor acquisitie en groei. En wel deze: zet juist nú meer mensen in op relatiebeheer en Bijzonder Beheer, want in 2016 gaat het echt stormen!