Na maandenlange vruchtloze onderhandelingen is er afgelopen nacht eindelijk een 'akkoord' gesloten tussen Griekenland en haar crediteuren. In een zeven pagina's lang document zeggen de geldschieters wat ze van Griekenland verlangen: een volledige capitulatie in ruil voor nóg meer geld. De deal leidde tot woedende reacties van Griekse media en politici, maar premier Tsipras – door waarnemers omschreven als een 'geslagen hond' – verdedigde het akkoord door er op te wijzen dat Griekenland geen keus had, omdat het land anders failliet was gegaan.

Maatregelen

Het voorlopige 'reddingsplan' betekent dat het Griekse parlement overmorgen al goedkeuring moet geven aan pensioenhervormingen en btw-verhogingen, die Griekse kiezers een week geleden nog verwierpen in het referendum. De Grieken moeten bovendien wetgeving opstellen die het gemakkelijker maken om in problemen geraakte banken te ontmantelen, door de kosten met investeerders en schuldeisers te delen. Ander belangrijk onderdeel van de deal is de oprichting van een zogeheten 'Privatiseringsfonds' van vijftig miljard euro, dat ervoor moet zorgen dat Griekse bezittingen - zoals havens, vliegvelden en nutsbedrijven - worden verkocht aan derden. Met de opbrengst zou dan de Griekse schuld verlaagd kunnen worden en zouden de Griekse banken geherkapitaliseerd kunnen worden. Daar zou een bedrag van 10 tot 25 miljard euro mee gemoeid zijn, aldus het plan. De maatregelen zijn nog strenger dan de eerdere voorstellen van de trojka. De Europese onderhandelaars verdedigden hun harde opstelling echter door er op te wijzen dat strengere maatregelen nodig zijn, omdat de Griekse economie de afgelopen maanden verder is verslechterd. Veel commentatoren twijfelen echter of het Griekse parlement wel zal instemmen met de deal dan wel dat zij uitvoerbaar is. Goedkeuring van de nieuwe eisen voor het reddingsplan kan leiden tot een splijting tussen Tsipras' partij Syriza en de rechtse coalitie partner Onafhankelijke Grieken en dat zou dan weer tot nieuwe verkiezingen kunnen leiden.

Merkel: 'Vertrouwen moet worden hersteld'

'Vertrouwen moet worden hersteld,' zei de Duitse bondskanselier Angela Merkel na afloop tijdens een persconferentie. Het is de vraag of dat met dit 'dictaat voor Athene' het geval zal zijn. De bekende financieel commentator Paul Mason schreef op zijn blog dat de Grieken dan wel de euro 'debtdeal' hadden gewonnen, maar dat de democratie verloren had: 'Everybody on earth with a smartphone understands what happened to democracy last night'. Mason is auteur van verschillende boeken en 'visiting professor' aan de universiteit van Wolverhampton. In 2003 ontving hij de Wincott Prize for Business Journalism.

Nieuw geld

Tsipras heeft op alle fronten verloren schreef Constantin Gurdgiev, een van oorsprong Russische econoom, die momenteel vanuit het Ierse Dublin opereert. Tsipras moet zelfs toestaan dat de trojka vooraf alle nieuwe wetgeving goedkeurt, zelfs vóórdat het naar het Griekse parlement wordt gestuurd voor goedkeuring.  Econoom en strateeg bij ADM Investor Services International, Marc Ostwald,  noemde het akkoord zelfs erger dan het Verdrag van Versailles, dat in 1919 werd getekend ter beëindiging van de Eerste Wereldoorlog.

Akkoord erger dan Verdrag van Versailles

De capitulatie van de Grieken levert hen wel een derde bail out pakket op van naar schatting een bedrag tussen de 82 en 86 miljard euro, dat uit het permanente noodfonds Europese Stabiliteits Mechanisme (ESM) moet komen. De ECB bekijkt intussen op welke wijze de Griekse banken overeind gehouden kunnen worden. De Griekse banken zijn al twee weken gesloten, om te voorkomen dat de Grieken al het geld van de bank opnemen. De ECB besloot ruim twee weken geleden om het zogeheten ELA-plafond [Emergency Liquidity Assistance, JW] voor acute liquiditeitssteun aan de Griekse banken niet verder te verhogen. Deze liquiditeitssteun steun is cruciaal om het economisch leven aan de gang te houden, maar de Franse president Hollande zei te verwachten dat de banken nog wel 'enkele dagen' dicht zouden blijven. De trojka wil eerst bewijs zien dat de Grieken de plannen omzetten in nieuwe wetgeving, hetgeen overmorgen al het geval moet zijn.

Geen oplossing

Veel commentatoren geloven niet dat met deze deal de kou uit de lucht is. De eerder genoemde Gurdgiev schreef: 'For the fifth year in a row, EU opts for kicking the same can down the same road'. Hij verwacht dat er nog dit jaar nieuwe verkiezingen zullen volgen in Griekenland. Bovendien verwacht hij onenigheid tussen de eurozone landen onderling over de modaliteiten van het programma. Maar bovenal denkt Gurdgiev dat het programma niet gaat werken. En daar staat hij bepaald niet alleen in. Economen als Jeffrey Sachs en Nobelprijswinnaar Paul Krugman bekritiseerden de plannen van de trojka in ongemeen felle bewoordingen. De eurolanden stellen 'waanzinnige' eisen aan Griekenland in ruil voor nieuwe steun. Daarmee brengen ze de samenwerking in Europa mogelijk een fatale slag toe, aldus Krugman in dagblad The New York Times.

Varoufakis: trojka heeft lak aan democratische beginselen

Intussen heeft ook voormalig minister van Financiën Yanis Varoufakis een boekje open gedaan over de gang van zaken tijdens de onderhandelingen. In een lang interview met de New Statesman zegt hij over de onderhandelingen met de trojka onder meer: 'The complete lack of any democratic scruples, on behalf of the supposed defenders of Europe’s democracy. The quite clear understanding on the other side that we are on the same page analytically – of course it will never come out at present. [And yet] To have very powerful figures look at you in the eye and say “You’re right in what you’re saying, but we’re going to crunch you anyway'. Griekenland heeft dan wel (uitzicht op) nieuw geld, het Griekse drama is nog lang niet over. En datzelfde geldt voor de wijze waarop de trojka heeft geopereerd. Heel veel mensen uit vrijwel alle Europese landen veroordelen de manier waarop de Grieken met de rug tegen de muur zijn gezet. De hashtag #ThisIsAcoup is trending op twitter.   Lees meer over Griekenland en de EU in het Griekenland in Europa dossier van Follow The Money