Wat gebeurt er vandaag?

De Rabobank ledencertificaten gaan naar de beurs. Tot op heden konden alleen leden en medewerkers van de bank de effecten kopen, maar vanaf vandaag kan iedereen op de Amsterdam Euronext een Rabobank Certificaat verwerven. In ruil voor een prijs van waarschijnlijk 25 euro krijg je dan elke drie maanden een vergoeding. Dit is minstens 6,5 procent op jaarbasis, wat neerkomt op 1,625 euro per jaar.

Wat zijn de Rabobank ledencertificaten precies?

Ledencertificaten zijn een soort eeuwigdurende obligaties die tot voor kort alleen beschikbaar waren voor leden en medewerkers van de bank. In 2000 gaf Rabobank de ledencertificaten uit tegen een nominale waarde van 25 euro om het eigen vermogen van de bank te versterken. De certificaten tellen mee bij het kernkapitaal van de bank en helpen dus de kapitaalratio omhoog. Eind 2013 stond er voor 6,9 miljard euro aan ledencertificaten op de balans.

Waarom gaan ze naar de beurs?

Om de verhandelbaarheid te vergroten. De ledencertificatenmarkt was lang stabiel, maar in 2013 keerde het tij. De certificaten kwamen in opspraak toen er sprake bleek te zijn van een verkoopgolf. Houders deden hun producten in grote getale van de hand. Volgens Rabobank werd dit veroorzaakt door de nationalisatie van SNS en de problemen rondom banken op Cyprus, waarbij houders van soortgelijke achtergestelde obligaties met lege handen achterbleven.De Libor-affaire stimuleerde de verkoop nog verder en in november was er een recordaanbod van 40 miljoen ledencertificaten. Rabobank beschikte weliswaar over een opkoopmechanisme, de Treasury Stock, waarmee het certificaten tegen de nominale waarde van houders over kon nemen, maar dit dreigde niet langer toereikend te zijn. Er moest gezocht worden naar een manier om de vraag naar certificaten te vergroten en de aantrekkelijkheid van de belegging te verhogen. Zodoende besloot Rabobank de certificaten naar de beurs te brengen, waardoor iedereen vanaf vandaag een certificaat kan kopen.

Andere banken geven ook beursgenoteerde obligaties uit. Wat maakt deze beursgang bijzonder?

Het bijzondere aan Rabobank was altijd dat alleen leden kapitaal konden inbrengen. Met de beursgang verliest de bank dit element van haar coöperatieve structuur, een tendens die al langer gaande is. De basis van dit model zijn lokale Rabobanken en juist hier bevinden zich veel certificaathouders. Door de certificaten naar de beurs te brengen, wordt de bank voor kapitaalversterking ook afhankelijk van niet-leden. Deze hebben mogelijk andere belangen dan de leden en personeelsleden, bijvoorbeeld een meer resultaatgerichte oriëntatie.

Wat gaat er veranderen?

Vrij weinig. Het product blijft hetzelfde. Wel krijgt het een andere naam, Rabobank Certificaten. Ook is het minimumrendement verhoogd naar 6,5 procent vanwege de intrede van institutionele beleggers. Dit resulteerde wel in klachten van bestaande houders, die niet snapten waarom het rendement nu omhoog moest. Hadden zij al die tijd te veel risico gelopen? Nee, aldus een woordvoerder van Rabobank, het is een kwestie van de extra kosten die institutionele beleggers maken. ‘Bij de verhoging die nu plaatsvindt, speelt een rol dat Rabobank institutionele beleggers hetzelfde netto basisrendement wil bieden als particuliere certificaathouders. Institutionele beleggers moeten voldoen aan kapitaal- en liquiditeitseisen die kostenverhogend werken. Met de verhoging van het rendement naar 6,5 procent worden institutionele beleggers tegemoet gekomen in de extra kosten en hebben de andere houders een aanzienlijk voordeel.'

Is iedereen blij met de beursgang?

Niet iedereen. Zowel de Verening van Effectenbezitters (VEB) als Rabobank zelf hebben klachten gekregen over het gebrek aan communicatie over de laatste handelsdag, de beursgang en het onbegrip over het verhogen van het rendement, zo schreef Het Financieele Dagblad. VEB-directeur Jan Maarten Slagter uitte deze kritiekpunten op de historische vergadering van de ledencertificaathouders waarbij gestemd werd over de beursgang (die overigens met 99,7 procent van de stemmen werd aangenomen, waarbij een cruciale rol was weggelegd voor de aanwezige institutionele belegger). Volgens Rabobank zijn de bestaande houders wel degelijk voldoende geïnformeerd over de beursgang en de vervroeging van de laatste handelsdag. Er is namelijk een bericht op de website geplaatst en houders hebben een brief gekregen over de aanstaande beursgang. En daar zijn ‘niet veel extra vragen over binnengekomen.’

Wie gaat ze kopen?

Iedereen kan ze kopen. Maar 1 miljard euro aan ledencertificaten kwam al voor de beursgang in de handen van een anonieme institutionele belegger. Follow the Money achterhaalde dat dit waarschijnlijk BlackRock is, iets wat de bank niet wil bevestigen. Wanneer opnieuw gevraagd naar de identiteit van de mysterieuze certificaathouder antwoordt de woordvoerder dat ‘wij (Follow the Money) toch al denken te weten wie het is.’ Blij waren de bestaande certificaathouders hier niet mee. Ze menen dat er sprake is van handel met voorkennis is en hebben zich ook aangesloten bij de klachtprocedure van Gerard Spong. De bekende strafpleiter legt zich niet neer bij de Libor-schikking van Rabobank met het Openbaar Ministerie en wil dat er wel degelijk strafrechtelijke vervolging plaatsvindt van de betrokken medewerkers én onderzoek naar de raad van bestuur. Van handel met voorkennis is volgens Rabobank geen sprake. ‘Er is geen sprake van handelen met voorkennis. Rabobank heeft toen de informatie voldoende concreet was “onverwijld” de informatie openbaar gemaakt, maar was hiervoor onder andere afhankelijk van de instemming van de toezichthouder.’ De procedure van Spong dient op 29 januari.

Wat gaan de bestaande houders met hun certificaten doen?

Moeilijk te zeggen. Tot op heden waren de certificaten eenmaal per maand verhandelbaar op een interne markt en wist Rabobank precies wie in het bezit waren van de producten, het waren immers leden en medewerkers. Nu kan iedereen de certificaten kopen en verkopen op elk gewenst moment. Bestaande houders deden hun certificaten in het afgelopen jaar al massaal van de hand. Niet alleen vanwege SNS, Cyprus of Libor, maar ook omdat Rabobank in september een brief stuurde naar de certificaathouders vanuit zorgplichtoverwegingen.   In de brief adviseert de bank de certificaathouders om goed te kijken naar de risicospreiding van hun beleggingsportefeuille. Ondanks dat de ledencertificaten volgens de bank een ‘succesvolle belegging’ zijn en bovendien in een van de ‘veiligste banken van de wereld’, is het niet verstandig om meer dan 20 procent van het totale vermogen hierin te beleggen.

Waarom zou ik een ledencertificaat kopen?

Als eigenaar van een ledencertificaat krijg je een rendement van minstens 6,5 procent op jaarbasis en als de rente op tienjarige staatsobligaties stijgt, dan kan dit verder oplopen. Belangrijk is wel dat de certificaten diep achtergestelde obligaties zijn. Mocht Rabobank in de problemen raken, dan kunnen houders achterin de rij van schuldeisers aansluiten. De jaarlijkse vergoedingen over het totaal aan ledencertificaten bedroegen 328 miljoen euro in 2012, iets wat Rabobank met een nettowinst van 2,1 miljard euro in datzelfde jaar makkelijk kon uitkeren. Als de winstontwikkeling stabiel blijft, hebben de certificaathouders dan ook niets te vrezen voor hun vergoeding. Volgens Rabobank zelf zijn de certificaten een relatief veilige belegging in een stabiele bank. Maar recente ontwikkelingen zoals de Libor-affaire laten zien dat ook Rabobank in opspraak kan raken. En dit kan mogelijk gevolgen hebben voor de koers van de certificaten. Het is daarom nog maar de vraag in hoeverre niet-leden van Rabobank bereid zijn om te investeren in de bank. Rabobank is als niet-beursgenoteerde bank niet afhankelijk van de fluctuaties in de aandelenkoers. Dit zal niet veranderen. De ledencertificaten tellen tegen de nominale waarde van 25 euro mee voor het eigen vermogen. Desondanks zal de koers van de ledencertificaten mogelijk wel een indicatie kunnen worden voor het vertrouwen in de bank.

Heeft dit gevolgen voor het eigen vermogen van Rabobank?

Nee. De 5,9 miljard euro aan ledencertificaten die morgen naar de beurs gaan, blijven meetellen bij het eigen vermogen. In 2013 heeft Rabobank 2 miljard euro aan ledencertificaten zelf op moeten kopen. 1 miljard euro is doorgeplaatst aan de institutionele belegger, de andere 1 miljard komt te vervallen en dit wordt op het eigen vermogen in minder gebracht.

Gaat Rabobank nog meer ledencertificaten uitgeven?

Waarschijnlijk niet. Door de beursgang heeft Rabobank de mogelijkheid om nieuwe certificaten uit te geven om het eigen vermogen te versterken, maar de bank zal dit vermoedelijk niet doen. Tijdens de presentatie van de halfjaarcijfers kondigde financieel directeur Bert Bruggink al aan het aantal ledencertificaten af te willen bouwen. Deze strategie is onveranderd, aldus Rabobank. ‘Het is nog steeds bedoeling om het aandeel van de ledencertificaten in het eigen vermogen te verkleinen en alternatieven te vinden om het kapitaal te versterken.'