De Amerikaanse draaideur tussen banken en de publieke sector is befaamd. Hank Paulson was acht jaar lang topman bij Goldman Sachs voordat hij minister van financiën werd. Zijn opvolger  Timothy Geithner kwam wel uit de publieke sector, maar is inmiddels topman bij private equity fonds Warburg Pincus. En ook Nederlandse politici weten feilloos de weg naar de draaideur te vinden. Het roept de vraag op hoe onafhankelijk de toezichthouder zich opstelt tegenover de banken. Hoeveel mensen gaan er precies door die draaideur? Amerikaanse onderzoekers hebben een manmoedige poging gedaan dat in kaart te brengen. Ze plukten tienduizenden C.V.'s van internet om dat te onderzoeken. Wat bleek? Sinds het uitbreken van de kredietcrisis is de draaideur steeds harder gaan draaien.

Een op tien neemt draaideur

Vorig jaar wisselde volgens de onderzoekers zo'n een op de tien bankiers zijn baan in voor een functie bij een toezichthouder. Het percentage mensen dat de draaideur de andere kant op neemt ligt iets lager. Voor het uitbreken van de kredietcrisis lagen die percentages ruim de helft lager. Het viel de onderzoekers op dat de snelheid waarmee de deur draait, afhangt van de stand van de economie. Bankiers en toezichthouders blijken net mensen: als het slecht gaat met de banken, zoeken significant meer bankiers hun toevlucht in een veilige toezichtfunctie. En als het goed gaat met de economie, verruilen toezichthouders juist hun baan voor het snelle geld.

Vooruitgeschoven pion

Critici vrezen dat de bankier die toezichthouder wordt zijn oude collega's matst door te zorgen voor weinig regels en lage belastingen. Hij functioneert dan als een soort vooruitgeschoven pion van de banken. Zo is Hank Paulson volgens critici tijdens de kredietcrisis veel te royaal geweest met het steunen van de banken. Voorstanders van de draaideur stellen juist dat het goed is als goed gekwalificeerde bankiers met hun kennis de toezichthouder versterken. Ook kan het volgens voorstanders goed zijn als voormalige toezichthouders bij banken gaan werken. Zij zouden een goede cultuur  meenemen naar de bank en op die manier een gunstige invloed hebben. Zo wordt voorkomen dat bankiers en toezichthouders langs elkaar heen praten.

Meer regels = meer draaideur

De onderzoekers kwamen echter met nog een interessante observatie over de invloed van de draaideur op de regelzucht. Waar critici stellen dat de draaideur zorgt voor deregulatie, stellen de onderzoekers dat een tegenovergestelde prikkel waarschijnlijk veel sterker is: Hoe meer regels een toezichthouder maakt, hoe waardevoller hij wordt als hij in de private sector aan de slag wil. Als banken met de handen in het haar zitten over het oerwoud aan regels dat zij over zich uitgestort krijgen, hebben zij veel geld over voor het binnenhalen van een toezichthouder die orde kan brengen in de chaos. De onderzoekers constateren dat hoe meer regelgeving er is, hoe harder de draaideur draait.

Hoe meer regelgeving, hoe harder de draaideur draait

De onderzoekers vermoeden ook dat in tijden van hoge regeldruk de bankiers expres een tijdje toezichthouder worden, om zo de wetgeving beter te kunnen doorgronden. Na een paar jaar toezichthouder spelen, keren zij met extra kennis (en het bijbehorende hogere salaris) weer terug bij de bank. Voor bankiers is de toezichthouder dus niet alleen een fijne plek om tijdens een financiële crisis te schuilen, het is ook een mooie springplank naar een hernieuwde carrière in de bankwereld.