‘t Hoen had nooit het plan om juist van dit thema haar levenswerk te maken. Dat veranderde toen ze erachter kwam dat haar moeder het DES-hormoon (Di-ethylstilbestrol) had geslikt.

DES werd in Nederland tussen 1949 en 1975 op grote schaal voorgeschreven aan zwangere vrouwen, om miskramen te voorkomen. ‘Maar dat deed het niet,’ zegt ’t Hoen in deze aflevering van Follow the Money interviewt. ‘En dat wist de farmaceutische industrie eigenlijk ook wel. Wat DES wél deed, was schade veroorzaken aan de vrucht, met name de dochters, en bij de moeders zelf.’

Zowel ’t Hoen als haar moeder ondervonden de schadelijke gevolgen van het middel. Omdat ze vond dat meer mensen hierover moesten worden ingelicht, zette ze samen met Anita Direcks een actiegroep op. ‘Vanaf dat moment nam het mijn leven over. Duizenden vrouwen meldden zich met vragen en klachten. Het bleek echt een verborgen drama dat wij boven tafel haalden,’ vertelt ’t Hoen. 

Direcks en ’t Hoen wendden zich tot de farmaceutische industrie, artsen en de overheid. 

‘Je gaat je afvragen hoe de overheid dit heeft kunnen laten gebeuren. Het is allemaal onder het tapijt geveegd.’ Haar ontdekking dat DES in de jaren ’80 in zich zich ontwikkelende landen nog altijd werd voorgeschreven, werd het startschot van ’t Hoens internationale carrière. Ze kwam in contact met Health Action International en Artsen zonder Grenzen.  Ze werd een luis in de pels van de farmaceutische industrie.

Hoewel sommige aspecten van ons farmaceutisch beleid zijn verbeterd – zo is het inmiddels een stuk moeilijker om een nieuw medicijn op de markt te brengen – heeft ’t Hoen haar handen er vol aan. Met name de langdurige octrooien, de toegankelijkheid en de exorbitante prijzen zijn problematisch.

‘Corona liet zien hoeveel innovatie mogelijk is wanneer de overheid sturend optreedt. Vanaf dag één werden er miljarden ingepompt om vaccins te ontwikkelen. Er werd beloofd dat die een global public good zou worden, voor iedereen beschikbaar. Maar zodra de vaccins er waren, werden ze toch eigendom van de farmaceutische  industrie, die er inmiddels miljarden aan heeft verdiend.’

Waarom neemt de overheid geen maatregelen tegen de monsterprijzen voor medicatie? ‘Dat vraag ik mezelf ook vaak af,’ zegt ’t Hoen. ‘Er is angst om bij de farmaceutische industrie in te grijpen. Ik noem dat ook wel het farmaceutische Stockholm-syndroom.’

Zal de rechtszaak die Farma ter Verantwoording tegen AbbVie heeft aangespannen, een keerpunt zijn in de winsten van de farmacie? ‘Laten we het hopen. Als de rechter ons in het gelijk stelt, schept dat een belangrijke nieuwe norm voor de farmaceutische industrie: je kan dan voor een medicijn niet langer vragen wat je wilt, zuiver omdat je het monopolie erop hebt.’