
Medicijnfabrikanten hebben met vervroegde toelating een sluipweg gevonden om medicijnen op de markt te krijgen voordat de wettelijk verplichte testfase is afgerond. Medische organisaties luiden daarover nu de noodklok in het Europees Parlement.
Minder regels, meer winst
Wat is er aan de hand? Het ontwikkelen van een nieuw medicijn kost veel tijd: tien tot zestien jaar vanaf de aanvraag van een patent, naar schatting van KPMG in een recent rapport, dat hier te vinden is. Die tijd is nodig om de werkzame stof uitvoerig te testen, eerst op dieren en later op mensen. Dat kan sneller, zegt de industrie. Enerzijds door overbodige en dubbele regelgeving te schrappen - het proces simpelweg efficiënter te maken dus. Dat onderstreept ook Actal, het Nederlandse instituut dat gericht is op deregulering. Belangrijk argument is dat medicijnen zo eerder bij de patiënt zijn. Maar farmaceuten willen bovendien graag bezuinigen op de kostbare verplichte testfasen die zij moeten doorlopen om te bewijzen dat een medicijn veilig en effectief genoeg is om tot de markt toegelaten te worden. Een medicijn eerder vermarkten betekent ook dat een deel van de onderzoekskosten vervalt en er langer geld verdiend kan worden op een medicijn.Het probleem is dat patiënten feitelijk tot proefkonijnen verwordenMinder regels, snellere toelating, meer winst - wat is het probleem? Dat onvoldoende geteste middelen een gevaar opleveren voor patiënten - die in het model achter de pilot feitelijk tot proefkonijnen verworden. Daarmee wordt volgens Wemos en de collega-organisaties de kern van alle geneesmiddelenwetgeving omzeild, die ervoor moet zorgen dat patiënten alleen bewezen veilige en effectieve medicijnen op de markt kunnen verkrijgen.
Jim het paard en Softenon
Die huidige strenge eisen aan de toelating van medicijnen op de markt komen niet uit de lucht vallen. De allereerste wetgeving in de Verenigde Staten die het produceren en verkopen van vaccins reguleerde, was bijvoorbeeld het directe gevolg van een merkwaardig medisch schandaal met in de hoofdrol een paard met de naam Jim. In die dagen werd de zeer besmettelijke ziekte difterie bestreden met een medicijn gemaakt van het bloedplasma van paarden. Dat medicijn werd niet bepaald volgens een standaard-procedure vervaardigd; het werd ongecontroleerd door allerlei lokale geneesheren gemaakt. Een paard genaamd Jim, gepensioneerd van het jarenlang trekken van een melkkar, was was in de regio St. Louis een belangrijke leverancier van de benodigde grondstof voor het medicijn. Jim leverde liters bloedserum, tot hij in 1901 stierf aan tetanus. Kort daarna stierven dertien kinderen, die zijn bloedserum toegediend hadden gekregen tegen difterie. Sterfgevallen die ook destijds al makkelijk voorkomen hadden kunnen worden door het simpelweg testen van het gebruikte bloed. Het Amerikaanse congres nam daarop in 1902 de Biologics Control Act aan om de productie en verspreiding van medicijnen te reguleren. Bekender en meer direct zijn schandalen rond Softenon en DES. De Softenon-affaire had wereldwijd een enorme impact op medicijnenbeleid. De stof Thalomide, in Nederland verkocht onder de merknaam Softenon, werd eind jaren '50 veelvuldig voorgeschreven aan zwangere vrouwen tegen ochtendmisselijkheid en slapeloosheid. Rond 1960 kwam men erachter dat het medicijn ernstige verminkingen veroorzaakte bij ongeboren kinderen; die kwamen door het medicijn in alarmerend grote aantallen ter wereld met de aandoening focomelie, waarbij ledematen onvolgroeid waren of helemaal ontbraken. In reactie op het schandaal ontwikkelden overheden in Europa en de Verenigde Staten strenge toelatingsprocedures voor medicijnen.Clinical trials
Voordat een nieuw medicijn op de markt komt, moet de werkzame stof vandaag de dag dankzij die regels eerst uitvoerig getest worden op dieren en dan in verschillende fasen op mensen. Die laatste testen heten 'clinical trials' en kennen drie fasen. In de eerste fase wordt op enkele tot tientallen personen getest wat een veilige dosis is en wordt een eerste indicatie van mogelijke bijwerkingen bekeken. In de tweede fase wordt op honderd tot enkele honderden patiënten de werkzaamheid van de stof getest en verder onderzoek gedaan naar bijwerkingen en in de derde fase wordt op duizend tot enkele duizenden patiënten uitvoerig getest op bijwerkingen, werkzaamheid en het nut ten opzichte van bestaande behandelingen. Slechts een paar procent van alle nieuwe stoffen haalt uiteindelijk de derde fase.Die laatste onderzoeksfase voor de markttoelating is voor farmaceutische bedrijven de meest kostbare. Wanneer een medicijn daarna alsnog sneuvelt - zoals in alsnog 30 tot 66 procent van de gevallen gebeurt - zijn een hoop investeringskosten verloren gegaan. Met vervroegde markttoelating ziet dat risicovolle financiële plaatje er ineens veel rooskleuriger uit voor de industrie, zoals onderstaande grafieken over de huidige situatie (a) en de verwachte effecten van 'adaptive licensing' (b), in een oogopslag illustreert. De bruine blokken staan hier voor patiënten die tijdens een clinical trial behandeld worden, de groene en blauwe gebieden illustreren patiënten die het medicijn op de markt verkrijgen. Een medicijn waarvoor dan dus gewoon betaald wordt.
Bron grafieken: 'Adaptive licensing, taking the next step in the evolution of drug approval' - Eichler et al. 2013
Een slimme oplossing voor de fabrikant om de inkomstenstroom eerder op gang te brengen en het financiële risico af te wentelen op de patiëntWaar de overheid de markt tot nu toe nog gesloten houdt tot de industrie op eigen kosten het nut en de veiligheid van hun product heeft bewezen - is zij met de vervroegde toelating bereid om te betalen voor een product dat zich nog in de testfase bevindt en in 30 tot 66 procent van de gevallen ondermaats zal blijken. Vervelende bijkomstigheid voor de patiënt: die wordt tegelijkertijd alvast blootgesteld aan medicijnen waarvan de veiligheid, werkzaamheid en het nut nog alleszins twijfelachtig te noemen zijn.
'Niets toe te voegen'
Dat is ook waar het protest van onder meer Wemos, Health Action International (HAI) en de International Society of Drug Bulletins zich op richt. Ella Weggen van Wemos: 'Adaptive licensing, of vervroegde toelating, wordt ge-framed als een manier om bureaucratische Brusselse wetgeving te vereffenen. Een nieuw paradigma zelfs. Maar we zien dat het feitelijk een manier is - aan alle kanten door de industrie ingestoken - om medicijnen simpelweg sneller toe te laten op de markt, buiten de bestaande wetgeving om.' Het sneller toelaten van medicijnen voor bepaalde groepen die daar nood aan hebben is volgens Weggen niet zozeer het probleem. 'Dat moet kunnen, maar daarvoor bepleiten wij heldere criteria: ernstige aandoeningen waarvoor behandelmogelijkheden ontbreken, bijvoorbeeld. Maar helaas zien we te vaak dat de medicijnen die nu voorwaardelijk worden toegelaten, geen toegevoegde waarde hebben.''we zien te vaak dat de medicijnen die nu voorwaardelijk worden toegelaten, geen toegevoegde waarde hebben'In de position paper van de verenigde organisaties blijkt uit een evaluatie van 22 medicijnen die in de afgelopen jaren voorwaardelijk werden toegelaten, dat slechts eenderde van die medicijnen positief werd beoordeeld met 'biedt voordelen' of 'mogelijk behulpzaam'. Maar ernstiger: 27 procent werd bestempeld als 'niet acceptabel'. Tien procent zou overbodig zijn en over de overige medicijnen was nog geen sluitend oordeel beschikbaar. De auteurs van het stuk stellen dat het huidige systeem amper volstaat om ernstige medische missers met medicijnen te voorkomen: 'Het huidige systeem is verre van optimaal en het gebeurt regelmatig dat slecht onderzochte middelen met magere kosten-baten profielen tot de Europese markt toegelaten worden, om pas na serieuze problemen weer teruggeroepen te worden.' Het systeem zou dus juist strenger ingericht moeten worden op het punt van veiligheid, stellen de organisaties. Als voorbeeld worden middelen genoemd als Acomplia - een middel tegen obesitas dat suïcidale neigingen bleek te veroorzaken - en Tredaptive, een niet-werkende cholesterolverlager die wel ernstige bijwerkingen tot effect had. Die middelen werden pas na veel ellende onder patiënten van de markt gehaald. De grootste kritiek is dat een nog flexibeler toelating van medicijnen de patiënt dus in gevaar brengt. De auteurs vrezen ook dat er voor farmaceuten weinig redenen zijn om aanpassingen te doen en beloftes na te komen wanneer hun middel eenmaal de markt heeft bereikt. Nu is adaptieve licensing officieel nog een een pilot. Maar het project zou makkelijk kunnen leiden tot een situatie waarin het vervroegd aanvragen van markttoegang de regel zou worden, zo vrezen de auteurs. En dat buiten de controle van het Europese Parlement om, want de EMA vroeg geen toestemming voor de proef.
'Dit is een ondermijning van het democratische proces''Dit is een ondermijning van het democratische proces,' is het commentaar van Wemos, 'aangezien de huidige praktijken worden veranderd zonder een goede discussie hierover te voeren en zonder een juridische basis te leggen. Het effent de weg voor afschaffing van regels betreffende goedkeuring. Bovendien vergroot het de invloed van de farmaceutische industrie op de gezondheidszorg ten opzichte van andere betrokken zoals artsen, patiënten en Health Technology Assessment (HTA).' Het collectief van medische organisaties dat achter het protest zit, doet een aantal aanbevelingen aan Europarlementariers en richting de Commissie. De belangrijkste daarvan: eis grondig bewijs van de toegevoegde therapeutische waarde en veiligheid voor een nieuw medicijn op de markt toegelaten wordt, zorg ervoor dat versnelde toelating alleen mogelijk is in medisch noodzakelijke gevallen en zorg ervoor dat EU-burgers recht blijven houden op vergoeding van eventueel veroorzaakte schade door medicijnen. De EMA is bezig de pilot met adaptive licensing te evalueren.
22 Bijdragen
MvdB
inleiding-in-de-economie
MvdBYes!
inleiding-in-de-economieDit staat de huidige richting elite te wachten. Ik geloof er heilig in alles een eind heeft, dus ook e ttip.
MvdB
Yes!Jan Willem de Hoop
http://biz.tpo.nl/2015/11/12/universiteiten-belazeren-eigen-docenten-met-knutselcontractjes/)
Komt bij de geneeskunde nog bij dat mensen die wanhopg zijn bereid zijn overal an mee te werken. Individueel begrijpelijk als je niets tot weinig te verliezen meer hebt, maar collectief zorgt het voor gevaarlijke ontwikkleingen natuurlijk. Onlangs is wet mesngebonden onderzoek nog versoepeld door meer experimentel behandelingen bij kinderen met dodelijke andoeningen toe te laten. Natuurlijk met strenge waarborgen voor controle, al weten we natuurlijk dat controle door overheden nog maar weinig voorstelt. Maar in sommige zaken willen we blijkbaar blijven geloven.
jefcooper
Jan Willem de HoopWanhopig, in mijn geval was een gevaarlijke, en peperdure, transplantatie het alternatief.
Het betreffende medicijn was overigens al geruime tijd in andere vorm gebruikt.
jefcooper
Ik was proefpersoon in een dubbelblind wereldwijd onderzoek naar een nieuw medicijn, voor zo ver ik kan nagaan kreeg ik een placebo, geen verbetering van mijn conditie, het medicijn werd niet toegelaten, maar ik slik het nu al heel lang met goede resultaten.
Via de voorschrijvende arts weet ik dat niet iedereen met de betreffende aandoening er baat bij heeft.
Jan Willem de Hoop
jefcooperjefcooper
Jan Willem de HoopGeorge van Houts
jefcooper
George van HoutsHet is als bij medische fouten, dokters moeten onfeilbaar zijn, ik zeg daar altijd over dat die heel eenvoudig te vermijden zijn, 'nooit naar een dokter gaan'.
Zo kun je ook fouten met medicijnen vermijden, door er nooit één te slikken.
Als we dat op grote schaal gaan doen stijgt meteen de dekkingsgraad van de pensioenfondsen, ondanks Klijnsma en Klaas Knot.
Jan Willem de Hoop
George van HoutsStop met het voorschrijven van pillen
http://www.trouw.nl/tr/nl/4516/Gezondheid/article/detail/4180749/2015/11/08/Stop-met-het-voorschrijven-van-pillen.dhtml
En hier tegegeluid.
'De farmaceutische industrie heeft juist veel verdiensten'
http://www.trouw.nl/tr/nl/4328/Opinie/article/detail/4184049/2015/11/11/De-farmaceutische-industrie-heeft-juist-veel-verdiensten.dhtml
pieter
Jan Willem de HoopJan Willem de Hoop
pieterSjaak
In een vrije situatie worden patiënten beschermd door de tussen personen (artsen en verzekeraars) die beide een incentive hebben om een patiënt snel en goedkoop beter te maken.
Als een nieuw medicijn geen voordelen biedt, verdwijnt het vanzelf van de markt en hoeft de overheid daar helemaal niets voor te doen.
Tenslotte, indien sprake is van een vrije concurrentie, zorgt een verlaging van de kosten van productie van medicijnen (door het schrappen van regelgeving) tot een verlaging van de prijs. Dit komt door de strijd om marktaandeel.
16again
SjaakDat zijn toch juist de mensen die in de 3e fase al aan de pilot mee kunnen doen? En dus de keus hebben tussen de bekende kwaal of de nog onbekende (bij)werkingen van nieuwe middle.
Sjaak
16againKo Pernicus
SjaakSjaak
Ko PernicusOp het moment dat een overheidsinstantie medicijnen begint te testen, heeft zij automatisch een beweegreden om medicijnen af te keuren. Wanneer een goedgekeurd medicijn niet werkt, lijdt de instantie reputatieschade. De onzichtbare kosten betreft de patient die sterft tussen het moment van a) beschikbaar komen van een medicijn en b) toelating tot de markt. Deze sterft denkend dat hij alles heeft geprobeerd.
https://en.wikipedia.org/wiki/Criticism_of_the_Food_and_Drug_Administration#Alleged_problems_in_the_drug_approval_process
timla
SjaakYogibeer
Gerardo47
moeten direct beschikbaar worden gesteld in de EU
en vice versa. " Dat gebeurd nu niet:
ik gebruik een Amerikaans medicijn dat hier in Spanje is vrijgegeven
maar nog niet door de Gezondheidsraad in NL. EUropa !