
In de afgelopen jaren kwam bij verschillende woningcorporaties het ene schandaal na het andere naar boven. Lees meer
Het bekendste geval is Vestia, dat door gerommel met derivaten voor bijna 2 miljard euro moest afboeken. De overige corporaties draaiden op voor de schade en berekenden de kosten door aan de huurders. Ook het Rotterdamse Woonbron en het Amsterdamse Rochdale kwamen in het nieuws door schandalen omtrent risicovolle investeringen en graaiende bestuurders. Peter Hendriks volgt het dossier en doet op FTM regelmatig verslag van de ontwikkelingen in deze sector.
Oude huurwoning krijgt vaak de sloopkogel, maar renovatie is de nieuwe trend
Hoogleraar renovatie: ‘Jaarlijks duizenden goede woningen slopen in ruil voor nieuwbouw is idioot’
Grote projectontwikkelaars slaan hun slag in de woningcrisis
Vereniging Eigen Huis dupeert leden met ‘uitgeklede schilderdienst’
Corporatie De Key kaapt huurdersstichting en wil nu ook haar vermogen
Voor de gevallen woningcorporatie Vestia is het einde nabij
Covid en de woningmarkt in vijf grafieken
De woningmarkt zakt weg (en daar kan geen ronkende goednieuwsshow wat aan doen)
Corporatie-coup op het KNSM-eiland of: hoe De Key stichting Loods 6 leegzuigt
Pandemie of niet, dat pand moet leeg
Treasurer Marcel de Vries legt zwartepiet voor Vestia-drama bij minister
De aan derivaten-verslaafde treasurer Marcel de Vries schuift de verantwoordelijkheid voor het Vestia-drama af op de minister en wast zelf zijn handen in onschuld. En de miljoenen kickbacks die hij ontving? 'Ik ontving het geld giraal en betaalde er belasting over. Ik vind dat ik niets strafbaars heb gedaan.'
30 miljoen aan provisies
De verdiensten van de twee waren fors. Greeven zegt dat hij met zijn bv 30 miljoen euro aan provisies heeft binnengehaald. Daarvan hing 20 miljoen euro samen met derivatentransacties van Vestia. Van dat bedrag ging de helft, 10 miljoen euro dus, naar treasurer De Vries. Greeven voelde zich aanvankelijk goed bij de manier waarop hij werkte. ‘Ik was echt trots als ik zag hoe goed Vestia presteerde. Daarbij propageerde het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) het gebruik van derivaten.’ Maar langzaam begon hem een gevoel van onbehagen te bekruipen. ‘De banken kwamen geleidelijk met zeer exotische producten. Zo was er een index-swap die voor mij niet was na te rekenen. De bank beweerde dat op termijn de rente die je moest betalen zelfs negatief kon worden. Het WSW keurde hem goed, maar ik kreeg er een raar gevoel bij. Uiteindelijk bleken ze ook niet te werken.’Illegaal
In 2009 wilde Greeven uit de samenwerking met De Vries stappen. Na het faillissement van Lehman was volgens hem de negatieve marktwaarde van de derivaten-portefeuile van Vestia wel een miljard euro geweest. Hij werd zich bewust van de enorme risico’s voor Vestia. De bedragen waarmee De Vries handelde werden hem ook veel te groot. Greeven: ‘Ik wist ondertussen ook dat het illegaal was om die fees te delen met De Vries. Ik ontdekte dat in de kleine lettertjes stond dat als de banken daar achter kwamen, dat een zogeheten ‘event’ zou zijn. Bij een event mogen alle banken alle derivaten direct opeisen. Vestia zou dan in een keer failliet zijn. Daarmee wilde ik niets te maken hebben.’ Greeven merkte in 2009 dat hij niet zomaar kon opstappen. Greeven: ‘De Vries werd boos. Hij lag in scheiding en had geld nodig. We zijn toen overeengekomen dat ik tot eind 2010 zou doorgaan. Ik heb hem toen nog twee keer 250.000 euro betaald en toen was het af.’ Uiteindelijk heeft Greeven de stap genomen om zich aan te geven. Er volgden huiszoekingen door de Fiod bij bestuursvoorzitter Staal, directeur financiële zaken Kees Wevers, De Vries en Greeven zelf. De Vries en Greeven worden strafrechtelijk vervolgd voor de zaak.Vrijspraak
Greeven was de eerste van alle verhoorden die echt open kaart speelde. Hij zei zich ook vreselijk te ergeren aan al die mensen voor hem, die alleen maar proberen om hun persoonlijke belangen te verdedigen. Greeven zei multimiljonair te zijn, maar gaf desgevraagd aan dat bij vrijspraak 'de kans vrij groot is' dat hij zijn miljoenopbrengsten terugstort aan Vestia.Marcel de Vries zat voor de commissie alsof hij bij de kapper op zijn beurt zat te wachtenMarcel de Vries staat er heel anders in. Deze wat buikige man van midden veertig zat voor de commissie alsof hij bij de kapper op zijn beurt zat te wachten. Het hele circus leek hem totaal niet te imponeren. Hij keek helder en zelfverzekerd uit zijn ogen, maar kwam niet arrogant over. De Vries lijkt het soort man dat alleen werkelijk leeft als hij grote opwinding ervaart. Hij legde uit hoe bij Vestia in 2004 de derivaten-business opeens een vlucht nam. Derivaten waren toen volgens hem nodig om de aanloopverliezen op een groot nieuw project te verkleinen. Hij was verder volstrekt open over zijn commerciële relatie met Greeven en beweerde dat Staal ook wist dat er een tussenpersoon was. Maar de financiële regeling met Greeven verzweeg hij tegenover zijn superieuren.
Stekker eruit
De Vries schetste een beeld van een corporatie die weliswaar met exotische producten werkte, maar altijd snel miljarden aan liquide middelen kon vrij maken, voor als de banken tussentijdse stortingen eisten. Volgens hem heeft Vestia altijd enorm veel baat bij gehad bij het derivatenbeleid. ‘Het werken met derivaten drukte onze rentelasten met 50 miljoen per jaar. We hebben nooit woningen verkocht om te kunnen investeren.’ Commissievoorzitter Roland van Vliet, reageert fel: ‘Maar er is 2 miljard euro verdwenen. Dat is 40 keer dat rentevoordeel van 50 miljoen euro.’ De Vries is voorbereid op deze aanval: ‘Die 2 miljard was de schuld van de minister. Die heeft op het ongunstigste moment de stekker eruit getrokken. De banken wilden best die margin calls een paar jaar parkeren. Dan had de vlag er heel anders bij gehangen. We hadden de posities kunnen laten doorlopen. Dan was alles weer goed gekomen.’‘Ik bestrijd dat ik zelfs maar de schijn van belangenverstrengeling op me geladen heb’Interessant is dat hij beweert dat Greeven hém heeft aangeboden om de provisie te delen en niet andersom, zoals Greeven beweert. Hij stelde dat hij de provisiebetaling helemaal voor zichzelf kon verantwoorden. ‘Vestia heeft nooit enig nadeel gehad van mijn afspraak met Greeven. Ik ontving het geld giraal en betaalde er belasting over. Ik vind dat ik niets strafbaars heb gedaan. De rechter moet maar bepalen of ik dat goed of fout zie.’
Belangenverstrengeling
Ook het argument dat er van die fees een perverse prikkel uitging, verwerpt hij. ‘Ik heb me nooit laten leiden door provisies. Ik ging bij mijn keuze voor de laagste prijs en had geen voorkeur voor de banken waarmee Greeven werkte. Ik bestrijd dat ik zelfs maar de schijn van belangenverstrengeling op me geladen heb.’ De Vries zei geen spijt te voel en benadrukte dat hij het weer net zo zou doen. ‘Overmoed en hebzucht hebben geen rol gespeeld bij mijn handelen.’ Heeft hij een punt en is de minister over de Vestia-zaak in paniek geraakt? Zou de portefeuille weer uit de problemen zijn gekomen als er niet zo overhaast was gereageerd? Of is niet Erik Staal, maar Marcel de Vries de werkelijke veroorzaker van het Vestia-drama. Is hij een soort Nick Leeson, iemand met wie het derivatenspel op de loop is gegaan? Het is aan voorzitter Van Vliet om in het eindrapport daar een oordeel over te vellen. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Peter Hendriks is gastauteur van Follow the Money. Hij is als zelfstandig consultant gespecialiseerd in het doorlichten van woningcorporaties in opdracht van Raden van Toezicht. De komende maanden zal hij voor Follow the Money de parlementaire enquete naar de woningcorporaties volgen en van commentaar voorzien.
Email: P.Hendriks.Senior@Gmail.com
23 Bijdragen
PeterO
In ongeveer 25 jaar tijd zijn de huren zo ongeveer verdrievoudigd. Ook koopwoningen zijn veel te duur geworden natuurlijk. Steeds meer mensen kunnen hun maandlasten niet meer opbrengen.
Vincent
PeterOLudovikaa
VincentBas
LudovikaaPunt is dat huren decennia lang te goedkoop is gebleven (danwel via directe subsidie danwel vanaf jaren 90 indirect toen er geen subsidie meer bij werd verstrekt) en woningcoöperaties verlies maken op deze woningen genaamd 'onrendabele top', per woning is dit ongeveer €100.000 (als de huuropbrengst af wordt gezet tegen bouw plus onderhoud etc door de jaren heen).
Huur en koop markt zijn niet 2 aparte werelden, die hebben altijd invloed op elkaar. Hele probleem is dat de overheid in beide markten de boel verstiert heeft
- met in de huurmarkt belemmering op marktprijzen die zorgen voor verlieslatende projecten/woningen (en daarmee mislukte prikkels voor cooperaties/woningmarkt/huurders en indirect koopmarkt)
- De hypotheekrente aftrek in de koopmarkt met alle fiscale prikkels op de woningmarkt (en bankensector)
Waarom niet een marktconform huur bedrag vragen zeg 3% rendement op de kosten over de looptijd per woning voor de cooperatie gekoppeld aan inflatie, volledige sociale tegemoetkomen per individu via inkomstenbelasting (voorkom je ook nog eens scheefwonersprobleem).
Molenaer
BasHoe kan het dan zijn dat huren " decennia lang te goedkoop is gebleven"? Huren én kopen is juist te duur, door stimulerende maatregelen van onze grote vriend, de overheid.
Het is als met de landbouwsubsidies, waardoor je als consument nooit weet wat een bloemkool nou werkelijk kost.
jsmid
VincentBoer breekt klomp
Solonechope
Hendrik
Solonechopepeter
Solonechopepentecocste
- de omvang van de derivatenpositie zegt op zich helemaal niets: het gaat om de netto positie
- het gaat er ook om waarom de derivaten portefeuille werd gebruikt; het lijkt erop dat de rentelaten zijn gefixeerd. Bij een dalende rente leidde dat tot een negatieve marktwaarde die fors was: dus toch een grote netto positie, of een positie met een lange duratie?
- wat voor diensten voerde die Arjen uit voor die provisie: wat deed hij ervoor?
- er zijn wel meer bureaus die derivaten portefeuilles beheren voor klanten; wat zijn prijzen die normaal zijn in die markt.
- Het wordt interessant om te zien wat de rechter maakt van deze zaak: Treasurer genereert transacties, die uitgevoerd worden via tussen persoon met banken, die provisie betalen aan die tussenpersoon. Die provisie wordt natuurlijk verrekend in de prijs. En vervolgens wordt de provisie gedeeld. Als deze afspraak niet transparant is gemaakt, lijkt het mij dat de hoofdpersonen een probleem hebben.
- maar waar treasurer waarschijnlijk gelijk in heeft is dat het verlies is veroorzaakt door paniek in de politiek: je had de posities er gewoon uit kunnen laten lopen tenzij de banken niet meer met het kredietrisico konden leven....
Isabel
pentecocsteDuidelijk een voorbeeld van waar geen privatisering had mogen plaatsvinden.
pentecoste
IsabelNatuurlijk is er expertise nodig. Derivaten kunnen hartstikke nuttig zijn voor een woningbouwvereniging met financiering.
MAAR: je hebt mensen met verstand nodig om ze managen, hebt goede systemen nodig om ze administreren en monitoren en een goede organisatie en governance. Dat Staal (waar is zijn CFO?) dat niet wist, dat we dat na 30 jaar schandalen in de derivaten nog steeds niets geleerd hebben, dat is het probleem hier.
Een ander probleem is: waarom zoveel financiering? Om buitennissige groei financieren. Moet wel bij gezegd worden dat Vesti dikwijlls verzocht werd anderen over te nemen.
Molenaer
pentecocstepeter
pentecocstepentecoste
peterde vraag is dan: waarom zon grote netto positie: stat deze in verhouding met de lening portefeuille?
uit interviews komt naar voren: risico's werden niet goed gerapporteerd, er waren geen goede systemen, en de governance was helemaal waardeloos.
Op zich kan ik mij voorstellen dat een grote woningbouwvereniging financiering nodig heeft en derivaten gebruikt om renterisico te sturen. maar het lijkt buiten proportie. Vooralsnog leiden de vragen van de commissie niet tot een chirurgische analyse van wat daar gebeurd is en focus-t deze zich meer op spijt en schuld en zwartmaken, en zelfverrijking en beklaagdenbank. Waar het om gaat is dat op dit moment er nog steeds amateuristische administraties worden gevoerd bij organisaties.
peter
pentecosteRenteswaps moet je niet afsluiten als er geen zekerheid is over doorgang project en met de swaption kan je dus toch indekken tegen risico stijging rente. In de praktijk zie je dat men veel te vaak toch maar een renteswap heeft afgesloten en men in de problemen kwam als bleek dat financiering geen doorgang had. Dan moet je de mogelijke negatieve waarde dus aftikken. Ik begrijp dan ook helemaal niet waarom de Vries swaptions gaat schrijven waarbij hij premies ontvangt, dan ga je juist het risico aan dat je verplicht wordt renteswaps af te nemen. Dat is dus niks anders dan speculeren op positieve marktwaardes en snel geld willen verdienen wat totaal geen relatie heeft met de corebusiness van je organisatie.
peter
pentecocstePatrick
En ik quote ‘Ik wist ondertussen ook dat het illegaal was om die fees te delen met De Vries" en ging er mee door tot eind 2010.
Dat is dus gewoon een schuldbekentenis.
Al deze lui leegtrekken en in de bak stoppen. Er moet eens opgehouden worden met deze klassejustitie.
Maar het wordt weer iets in de krant. Daarna vergeten. En die mannen lopen weg met miljoenen en dit wordt dit teruggevorderd. Vind dat follow the money ook nogal coulant in dit.........
Vincent
peter
willemZ
Zalze_Leren