Met de voetjes in het Franse gras, voor de tent gezeten, vroeg ik me bij elk (mij sporadisch bereikend) bericht in juli over een ‘deal’ met de Grieken steeds af: maar het IMF dan? Maar het IMF eist schuldverlichting, maar dat willen de Duitsers niet, maar de Duitsers willen niet zonder het IMF, dus hoezo, er is een deal? Ben ik nou gek? En nog steeds hangt dit in de lucht, als ik het goed begrijp. Wellicht zal pas dit najaar, na de tussenstap van een overbruggingskrediet, blijken of het IMF meedoet.

Ontkennen

Wat dit allemaal betekent voor de onderhandelingen en of je nu wel of niet van een akkoord mag spreken, dat laat ik nu even in het midden. Waar het me om gaat is de schuldverlichting. Dat is vanaf het begin een eis geweest van de Grieken. Het is ook een voorwaarde van het IMF, en bij mijn weten is dat bij aanvang zo geweest.

Hoezo, er is een deal? Ben ik nou gek?

Of je nou meent dat schuldverlichting economisch ‘realistisch’ is of niet, rechtvaardig of juist een morele valkuil, in de onderhandelingen een onderwerp moet zijn of niet: als het onvermijdelijk is om het IMF aan boord te krijgen, dan gebeurt het. En als het niet gebeurt had het moeten gebeuren (althans, dat menen de economen van het IMF). Iconisch voor de cognitieve dissonantie van Europese schuldeisers hieromtrent is wat mij betreft het moment waarop IMF’s Christine Lagarde werd afgekapt door Eurogroep voorzitter Jeroen Dijsselbloem, op het moment dat Lagarde de toenmalige Griekse onderhandelaar Yanis Varoufakis bijviel na zijn zoveelste oproep om schuldverlichting.

Schuld(ig)

Syriza premier Tsipras wordt vaak voorgesteld als een saboteur die zijn land willens en wetens verder in het moeras trapte. Die de boedel voor de schuldeisers expres liet verzuren, om druk op de onderhandelingen te houden, of om ons te pesten - ‘gewoon, voor de sport’, zou Reve het noemen. Voor zover er nu een noodzaak tot schuldverlichting is, is dat aan dit gekluns te wijten, is de aanname. Maar waar twee partijen onderhandelen zijn over het algemeen twee verantwoordelijk. Als uiteindelijk schuldverlichting, in wat voor vorm dan ook, toch onvermijdelijk is, kun je net zo goed zeggen dat het ónze schuld is dat het zo lang heeft geduurd; hadden we hier direct in toegestemd was de schade lang zo groot niet geweest. Voor de Griekse bevolking niet, maar ook voor ons niet. Mogelijk zijn Europese ‘hardliners’ om politiek-morele redenen tevreden over hoe het allemaal gelopen is. Maar in de hoedanigheid van incassobureau heeft de trojka ernstig gefaald. We zullen zien hoe dat straks aan de diverse nationale parlementen en belastingbetalers wordt uitgelegd.