
Ralph Hamers is een ervaren bankier, maar een onbekende voor de buitenwereld. Het boek van een oud-collega laat licht schijnen op de nieuwe topman van ING.
Ralph Hamers werkt al 22 jaar bij ING, maar is nog relatief onbekend. Interviews zijn schaars en bovendien weinig onthullend. Het net verschenen boek In het hol van de leeuw geeft een inkijkje in de persoon Hamers en de rol die hij gespeeld heeft binnen de bank. Uit het boek van Jurgen Spelbos ontstaat het beeld van een man die ING naar een hoger plan wil trekken, maar verwikkeld raakt in een machtsstrijd en zich uiteindelijk schikt naar de wensen van zijn meerderen. ‘De man die tien jaar eerder geprobeerd had om ING Bank te laten draaien op tevreden klanten, en om die reden onder Tilmant naar een buitenpost was verbannen.’
In 2005 verschijnt een bericht in De Telegraaf. ‘Crisis bij ING rond ontspoorde directeur’ kopte het artikel waarin het ‘schrikbewind’ van marketingdirecteur Spelbos werd beschreven. Klokkenluiders trokken aan de bel bij ING om de losgeslagen directeur te stoppen. Naast ‘sjoemelen met budgetten’, zou Spelbos ook ‘regelmatig onder invloed van drugs op de werkvloer verschijnen' en ‘zouden de vrouwelijke ondergeschikten van Spelbos door hem geïntimideerd worden, onder andere door hen een verbod op zwangerschap op te leggen.’
Allemaal onwaarheden, aldus Spelbos, maar hij moest van de zijkant toekijken hoe hij publiekelijk aan de schandpaal werd genageld. Zijn werkgever ING greep namelijk niet in, weigerde een ontlastende verklaring uit te brengen terwijl uit een intern onderzoek al was gebleken dat de beschuldigingen ongegrond waren.
In het hol van de leeuw
Waarom ING dit niet deed? Bedrijfspolitiek, complotten en persoonlijke belangen voeren de boventoon binnen de bank volgens Spelbos. ING zou van de gelegenheid gebruik hebben gemaakt om Spelbos op te laten draaien voor een heel scala aan misstanden. Een zondebok was gevonden. De problemen met de AFM, de wantoestanden binnen het bedrijf, het verkeerd informeren van klanten. Allemaal de schuld van de ontspoorde manager Jurgen Spelbos. Hij schreef zijn verhaal op. Het persoonlijke drama van Spelbos vindt zijn oorsprong in een tweestrijd binnen ING. De afweging tussen aandeelhouders en klanten. Wie is belangrijker? De aandeelhouders, aldus het kamp van toenmalig bestuursvoorzitter Ewald Kist, geflankeerd door Cees Maas, Hans van der Noordaa en Michel Tilmant. Lange tijd leek het die kant op te gaan. Kosten snijden en winst maximaliseren. Totdat de jonge Ralph Hamers in 2001 aantrad als directievoorzitter van ING Bank. Hamers speelt een hoofdrol in het boek. Als directievoorzitter ING Bank is Hamers de directe baas van Spelbos, die aan het hoofd staat van de afdeling Marketing & Communicatie. De twee hebben meteen goed contact, werken in de jaren daarop veelvuldig samen en ook na het ontstaan van het mediaschandaal is Hamers het aanspreekpunt voor Spelbos in de communicatie met ING. Ralph HamersDe ‘aanraakbare directievoorzitter’
Spelbos beschrijft Hamers als een ‘pionier’ en een ‘lone ranger’ met ‘het zeldzame vermogen om zich in twee werelden te bewegen.’ Een man van de handel, maar ook bekend met de wereld van het management. Tel daar idealen en ambities bovenop en succes leek gegarandeerd. Dat is het in eerste instantie ook. Met de intrede van Hamers komt klanttevredenheid weer bovenaan de agenda. Een nieuwe ING bank, een bank gebaseerd op tevreden klanten. Dat betekende dat de bank meer dienstverlenend moest gaan werken, maar tegelijkertijd moesten de verkopen omhoog en de producten beter.'Sales, sales sales werd het credo'Hamers creëerde daarom de afdeling ‘Verkoopbevordering’ en het programma kon van start gaan. Maar verkopen en klantenbelang gaan niet altijd hand in hand. De klant moest het uitgangspunt blijven. Een lastig dilemma aldus Spelbos, waar pragmatisme klaarblijkelijk toch de overhand kreeg. ‘Het was kiezen of delen: er moest eenvoudigweg meer verkocht worden, en snel ook, anders zou het hele programma en daarmee het voortbestaan van de kantoren, op de tocht komen te staan.’ Bankiers moesten verkopers zijn volgens Hamers. ‘Sales, sales sales wordt het credo’ en targets, beloningsprogramma’s en prijzen moesten deze ‘verkopers’ motiveren zo hard mogelijk hun best te doen. Maar Hamers ontwikkelt zich tot een succesvolle en ‘aanraakbare directievoorzitter’, geliefd op de werkvloer en een man die een paar uur in zijn agenda vrijmaakt zodat mensen hem kunnen bellen met problemen. Spelbos merkt echter al snel dat Hamers van hoger af wordt tegengewerkt. Hij is misschien iets te succesvol en zet te veel in op klanttevredenheid in plaats van aandeelhouders.
Weerstand tegen Hamers
Door tegen de ‘aandeelhoudersvisie’ van voorzitter Tilmant in te gaan, ontstaat er steeds meer weerstand tegen Hamers. Hans van der Noordaa is sinds eind 2003 directeur van de divisie retail en daarmee de directe baas van Hamers. Van der Noordaa is geen fan van Hamers en zijn streven naar tevreden klanten. Hij trekt steeds meer invloed naar zich toe en doet loze beloftes. Op een salesconferentie laat Van der Noordaa ten overstaan van tweeduizend mensen blijken dat hij Hamers en zijn werknemers niet serieus neemt door in vrijetijdskleding een nogal laconieke toespraak te houden. Lijkwit, doodmoe en ontgoocheld. De weerstand begint aan Hamers te vreten. Spelbos merkt hoe Hamers zich begint aan te passen aan de hoge bazen. Hij komt niet voor zichzelf op als een nieuwe reclamecampagne stopgezet wordt. Hij wordt passief, legt zich neer bij de eisen van het bestuur zonder een echt gevecht te leveren of voor zijn idealen van een nieuw, klantgericht ING te strijden.
Hans van der Noordaa
‘Sjoemelende, coke-snuivende directeur’
Tegelijkertijd ontkiemt het Spelbos schandaal zich. Nadat Spelbos enkele van zijn medewerkers negatieve beoordelingen heeft gegeven, ontvangt Hamers een klokkenluidersbrief vol aantijgingen over drugsgebruik, fraude en seksisme. Twee interne onderzoeken volgen en er blijkt geen bewijs te zijn. 'Wat een farce,' verzucht Spelbos in een telefoongesprek met Hamers, waarop deze antwoordt dat hij niet zo in het verleden moet hangen. Het is nu klaar.'Verleng je vakantie en koop geen Telegraaf'En dan is daar het bericht in de Telegraaf. Dit is het startschot voor de strijd tussen Spelbos en ING. ING weigert een verklaring uit te brengen met de resultaten van het interne onderzoek, omdat dit volgens de regels niet mag. Via Hamers ontvangt Spelbos de boodschap van het bestuur: ‘Verleng je vakantie en koop geen Telegraaf.’ In de periode daarna toont Hamers zich aanhoudend afzijdig en onbehulpzaam. Hij schrijft zelfs een brief voor de advocaat van ING waarin hij zegt dat Spelbos en zijn afdeling al lange tijd niet functioneerden. Later blijkt dat Hamers dit tegen zijn zin moest schrijven van het bestuur. Uiteindelijk treffen ING en Spelbos een schikking. Hij vertrekt bij ING met een vergoeding op zak en kan alleen nog maar van de zijlijn verder kijken hoe het gaat met de bank. In 2007 wordt Hamers plotseling overgeplaatst naar de vaagste positie binnen Wholesale Banking en verdwijnt daarmee achter de schermen. Tot 2011. Als bestuursvoorzitter van België keert hij terug op een gezichtsbepalende positie. Onder Tilmant was Hamers teruggedrongen tot de spelonken van het concern vanwege zijn afwijkende beleidsvisie, waarbinnen hij niet, zoals de gevestigde orde wilde, koste wat kost de aandeelhouder centraal stelde, met Hommen aan het roer maakt hij zijn rentree, resulterend in zijn benoeming tot CEO van de ING groep per 1 oktober.
8 Bijdragen
Bas van de Haterd
Ilonka C.
In dit soort boeken speelt eigen belang natuurlijk een grote rol en kan de lezer steeds dit belang in gedachten houden. Dit geldt niet alleen bij boeken als de schrijver zelf actor in het geheel was, maar bijvoorbeeld ook voor De Prooi, waarin de geïnterviewden allen hun eigen belang hadden bij het vertellen van het verhaal over Groenink.
In het kader van de transparantie: tussen 1999 en 2002 werkte ik op de afdeling waar Spelbos directeur was.
Spiegeltje
Ilonka C.Ilonka C.
SpiegeltjeEricSmit
Ilonka C.Dank voor je open commentaar. Je durft meer dan veel van je collega's in de bancaire sector en ook meer dan 'Spiegeltje' die er de voorkeur aan geeft om een alias te gebruiken. Het zou hem/haar sieren om met de eigen naam naar buiten te treden.
Met vriendelijke groet,
Eric Smit
Fleurie
Spiegeltje
Jurgen Spelbos