Naar aanleiding van vragen van het BNNVARA-programma BOOS van Tim Hofman over het seksueel grensoverschrijdende gedrag van onder anderen Ali B., Marco Borsato en Jeroen Rietbergen, gaf de producent van The Voice, het Britse tv-bedrijf ITV, het kantoor Van Doorne opdracht tot een ‘extern onderzoek’. RTL Nederland sloot zich bij dat onderzoek aan. 

Het is pikant dat ITV uitgerekend Van Doorne vraagt, want dat kantoor behartigde al eerder de belangen van de tv-producent. Dat doet de vraag rijzen hoe onafhankelijk een onderzoek is dat wordt uitgevoerd door een huisadvocaat die vaker voor een bedrijf werkt.

De kantoren die forensisch onderzoek doen, noemen het ‘onafhankelijk’. Maar dit soort onderzoeken, zo is in het verleden gebleken, zijn vaak niet gericht op waarheidsvinding maar op ‘containment’, het indammen en beperken van schade en negatieve publiciteit. 

Inmiddels hebben het gerechtshof Amsterdam en de Orde van Advocaten al gesteld dat advocaten zich in dergelijke onderzoeken niet als onafhankelijk zouden mogen presenteren.

Uit de wind gehouden

Ongeveer gelijktijdig met het bekend worden dat Van Doorne door ITV was ingehuurd voor onderzoek naar The Voice, kwam het Zuidaskantoor onder vuur te liggen vanwege een ander ‘extern onderzoek’ bij accountantskantoor EY. Onderzoeker Vanessa Liem is gedagvaard door een ex-medewerker en klokkenluider van EY, omdat haar onderzoek niet grondig genoeg was. Daardoor zou de klokkenluider zijn benadeeld en zijn voormalige werkgever uit de wind zijn gehouden. Liem had in eerste instantie het onderzoek naar The Voice op zich genomen, zo meldde Het Financieele Dagblad. 

De vraag rijst vaker: hoe onafhankelijk is een onderzoek dat wordt uitgevoerd door de huisadvocaat?

Liem is een specialist in forensisch onderzoek en afkomstig van De Brauw Blackstone Westbroek. Liems vervanger Jan Leliveld is, volgens de website van Van Doorne, gespecialiseerd in ‘fraudezaken, milieustrafrecht, economische delicten en toezichtregelgeving’. 

Leliveld verklaarde in 2018 dat hij en zijn kantoor bekend zijn met #metoo-zaken. ‘De eerste stap moet altijd zijn: hoe sta je tegenover de cliënt,’ zei Leliveld. ‘Breng in kaart wat de risico’s zijn. Je moet nee zeggen als er tegenstrijdigheden kunnen ontstaan met mensen met wie je nauw hebt samengewerkt en met wat je zelf eerder voor het bedrijf hebt gedaan.’

‘Externe onderzoeken’ als die van De Brauw en Van Doorne liggen al lang onder vuur bij Tweede Kamerleden en juridisch specialisten. Maar nu ITV Van Doorne gevraagd heeft om het ‘seksueel grensoverschrijdend gedrag’ bij The Voice te onderzoeken, is de verbazing veel breder geworden.

Crime-journalist John van den Heuvel betreurde in een column in De Telegraaf en aan de desk bij tv-programma RTL Boulevard de bemoeienissen van Van Doorne met de kwestie. Zijn grief is dat hij meent dat het advocatenkantoor het belang behartigt van het mediabedrijf en niet per se dat van de slachtoffers. Hij stelde bij RTL4 dat Van Doorne onmiddellijk moet stoppen met zijn onderzoek, en eventuele al verzamelde gegevens moet overdragen aan het Openbaar Ministerie. 

Het Openbaar Ministerie heeft slachtoffers inmiddels opgeroepen zich niet te melden bij Van Doorne maar bij de politie. ITV is hierover niet duidelijk op zijn website. Het tv-bedrijf roept slachtoffers wel op bij de politie aangifte te doen, maar zich ‘bij twijfel’ te melden bij Van Doorne. 

Claims

RTL 4 sloot zich begin deze week aan bij het door ITV bij Van Doorne gelaste onderzoek. Daar blijft het – ondanks de kritiek van Van den Heuvel – achter staan, zo laat de woordvoerder weten aan Follow the Money. ‘We voegen ons bij het onderzoek van ITV.’ Wel wijst de woordvoerder van RTL erop dat slachtoffers zich kunnen wenden tot het Openbaar Ministerie.  

RTL wil niet vooruitlopen op conclusies en gaat ervan uit dat het onderzoek ‘onafhankelijk' wordt uitgevoerd. Op mogelijke claims van RTL wegens geleden schade wil het mediabedrijf niet vooruitlopen. ‘Wij zijn nu eigenlijk alleen maar bezig met slachtoffers,’ zegt de woordvoerder.