Bij de receptie hingen klokken met vijf tijdzones, in de hal stond een beeld van Vrouwe Justitia. Veel in het pand was blauw, volgens een oud-medewerker vanwege de naam van de baas: Blaustein. ‘Er was zelfs blauwe chocolade.’ Er hing een wapen met de Latijnse spreuk Homo quantum sat, tantum potest: ‘Een mens kan slechts doen wat hem tevreden stelt’. Als iemand hem ernaar vroeg, zei Blaustein dat het zijn familiewapen was. ‘Nep natuurlijk, zegt een oud-medewerker. ‘Hij deed er alles aan om indruk te maken.’

De vele bedrijven en stichtingen die Blausteins trustkantoor oprichtte, werden ondergebracht op aanzienlijk eenvoudiger locaties. In de kelderruimte van een Amersfoortse flat stonden liefst honderd bedrijven ingeschreven, zou onderzoek van de Kamer van Koophandel later uitwijzen.

Het luxe kantoor is nu gesloten. Volgens hun website had trustkantoor Blaustein Lawyers vestigingen in veertien landen, veelal belastingparadijzen, maar de telefoonnummers daarvan leidden allemaal naar het pand in Amersfoort. Meer dan een eenmanszaak met enkele tientallen medewerkers is Blaustein CS nooit geweest. En advocaten werkten er niet, hoewel Vadim zich vaak als zodanig presenteerde.

Op 1 december 2016 viel de Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD) het kantoor aan de Stadsring binnen. Uit onderzoek dat toen al een jaar liep, bleek dat de ogenschijnlijk succesvolle Vadim Blaustein de fiscus tilt en de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) oplicht.

Blaustein hielp rijke Russen die hun land wilden ontvluchten aan een Nederlandse verblijfsvergunning door ze op de loonlijst van een van zijn bedrijven te zetten. Het loon dat ze ontvingen, betaalden ze zelf. Ook richtte hij ondoorzichtige bedrijfsstructuren op die de werkelijke eigenaar verhullen. Voor deze diensten betalen zijn klanten hem op buitenlandse bankrekeningen. Die inkomsten verzweeg hij voor de fiscus.

Uit gesprekken met bronnen en verklaringen in het omvangrijke strafdossier komt Vadim Blaustein naar voren als een kameleon. Een man die zich feilloos aan zijn omgeving aanpast. Een man die nooit het achterste van zijn tong laat zien en voor wie de waarheid kneedbaar is.

Dat bleek al bij zijn komst naar Nederland.

Reddingsboei

Op 20 april 1995 voerden ambtenaren van de IND het eerste gesprek met een 17-jarige die zich bij het asielzoekerscentrum in Zevenaar had gemeld. Hij heet Vadim Yuryevich Bluvshteyn, en is in 1977 in Leningrad geboren.

Hij zegt dat hij Rusland moest ontvluchten vanwege zijn joodse achtergrond. Zijn ouders kwamen bij een busongeluk om het leven, broers en zussen heeft hij niet. Hij ging bij zijn opa en oma wonen, maar toen die stierven trok hij in bij zijn oom Igor, die op 8 april 1995 vanwege zijn joodse afkomst werd vermoord. Vadim nam de wijk naar Nederland.

Op 14 augustus 1996 ontvangt de IND een ambtsbericht van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Van Vadims verhaal klopt niets: zijn ouders leven nog en wonen in Sint-Petersburg, hij is niet door zijn grootouders opgevoed en zijn oom is niet vermoord. Volgens het ambtsbericht verliet Vadim in 1991 het huis na een conflict met zijn ouders, met wie hij sindsdien geen contact meer zou hebben gehad.

Wanneer de IND hem deze feiten voorlegt, komt Vadim prompt met een nieuw verhaal: hij is lid van de Jehova’s Getuigen en kan, als hij naar Rusland wordt teruggestuurd, in de problemen komen: zijn geloof verbiedt hem in dienst te gaan en in Rusland zal hij ongetwijfeld worden opgeroepen.

De IND wijst zijn aanvraag af. Vadim zit niet bij de pakken neer en begint in zijn woonplaats Harderwijk met Nederlandse les. In 1997 haalt hij zijn Staatsexamen Nederlands als tweede taal (NT2). Na enkele jaren spreekt hij vloeiend Nederlands.

Hij klopt opnieuw bij de IND aan. In 1998 richtte hij Computer Snelservice Pravda op, volgens hem een goed lopend bedrijf. Kan hij, nu hij een wezenlijke bijdrage levert aan de Nederlandse economie, een verblijfsvergunning als ondernemer krijgen? Terloops meldt hij dat hij de stichting Russisch-Sprekende Gemeenschap Nederland heeft opgericht. Hij levert zo ook een culturele bijdrage aan Nederland.

Weer weigert de IND. Vadim wordt op een deportatielijst van de Vreemdelingenpolitie gezet.

Twee dagen voordat hij op het vliegtuig naar Rusland wordt gezet, tovert hij een konijn uit zijn hoge hoed: hij gaat trouwen. Via vrienden heeft hij de vijf jaar oudere Irina leren kennen. Op 7 juli 2005 wordt het huwelijk voltrokken. Irina is Vadims reddingsboei: omdat zij de Nederlandse nationaliteit al heeft, krijgt hij die in 2009 ook. Bluvshteyn verandert zijn naam in Blaustein.

Intussen heeft hij een basiscursus Nederlands recht gevolgd en is hij begonnen aan een cursus bedrijfseconomie en -kunde. Op een van de vele cv’s die de FIOD op zijn computer zal aantreffen, omschrijft Vadim zichzelf als ‘intellectueel, analytisch, doorzettingsvermogen, zelfstandig, perfectionistisch, geduldig, flexibel, communicatief, ijverig’.

Netwerken op Overwinningsdag

Wat Vadim de IND niet vertelde, is dat hij Sint-Petersburg verliet omdat de grond hem te heet onder de voeten werd. Als straatvechter had hij iets te veel vijanden gemaakt. Maar andere dingen die hij de IND vertelt, zijn waar. Hij is handig met computers en werkt als ict-consultant.

Zijn eerste serieuze kapitaal vergaart Blaustein met een aantal Nederlandse bedrijven. Vooral het bedrijf dat hij met een op Cyprus wonende Rus opricht, heeft succes: ze hosten pornowebsites.

Met Irina begint hij Rus NL, een Russischtalig magazine dat vier keer per jaar verschijnt. Het blad bevat nuttige informatie en interviews, bijvoorbeeld met de toenmalige burgemeester van Amersfoort, cabaretier Ruben van der Meer, kickbokser en vechtsportlegende Ernesto Hoost en astronaut André Kuipers.

Het paar betrekt een huis aan de Korhoenstraat in Amersfoort. Ze onderhouden goede contacten met de Russische ambassade in Den Haag. Ook verschijnen ze steevast op 9 mei – de Overwinningsdag van de Sovjet-Unie – op de officiële ceremonie op het Sovjet Ereveld in Leusden, waar door de nazi’s gefusilleerde Russische soldaten zijn begraven. Omdat vrijwel de hele Russische gemeenschap bij deze plechtigheid aanwezig is, is het een goede gelegenheid om te netwerken.

De nacht gebruikte hij ook om Russische klanten te ontvangen die net op Schiphol waren geland

Rond 2010 begint Blaustein te veranderen. ‘Ik heb genoeg gedaan voor de Russische gemeenschap, ik wil nu eens geld gaan verdienen,’ hoorde iemand hem destijds zeggen. Dat wil hij doen met een trustkantoor. Blaustein CS wordt gehuisvest in een klassiek pand in Amersfoort.

Er werken voornamelijk jonge, hoogopgeleide vrouwen uit Rusland en Oekraïne, bij elkaar zo’n twintig mensen. Eens per maand vergaderen ze. ‘Dan vertelde Blaustein hoe goed hij is en hoe goed het gaat,’ zei een oud-medewerker. Toen de FIOD vroeg of het personeel vermoedde dat ze iets deden dat niet door de beugel kon, zei ze: ‘Het was niet gebruikelijk om vragen te stellen.’

Als baas is Blaustein niet geliefd. In 2016 schrijft een Oekraïense werknemer op klacht.nl dat hij mensen bedriegt en geen salaris uitbetaalt. Oud-personeelsleden omschrijven hem als workaholic: ‘Mijn baas heeft maar één hobby en dat is werken.’ Een ander: ‘Vadim kwam soms pas ’s avonds [..] op kantoor. Hij wilde dat andere personeelsleden dan ook bleven. Soms ging hij door tot vier uur.’ De nacht gebruikte hij ook om Russische klanten te ontvangen die net op Schiphol waren geland. Ze konden dan ’s ochtends direct het vliegtuig terug nemen.

Valse handtekeningen en kerosine

In 2010 breidt Blaustein zijn trustkantoor uit met vennootschappen in Zwitserland, Hong Kong, Cyprus, Monaco, het Verenigd Koninkrijk, Gibraltar, Dubai, Curaçao, de Britse Maagdeneilanden en Israël.

Bij de bedrijven die hij voor klanten opricht, houdt hij zichzelf geregeld buiten beeld. Ze staan op naam van derden, buiten hun medeweten. Daar kwamen valse handtekeningen aan te pas.

Een oud-werknemer: ‘Ik heb zelf gezien dat een kantoormedewerkster handtekeningen van klanten vervalste. [..] Ik weet zeker dat ze dit deed in opdracht van Vadim.’ Irina omschrijft het kantoor later bij de FIOD als ‘een fabriek om handtekeningen te vervalsen’.

De miljoenen stromen binnen. Wanneer hij zijn eerste twintig miljoen heeft verdiend, trekt hij een dure fles cognac open. Later krijgt hij zijn eigen merk: Blaustein XO, ‘Exclusive cognac for exclusive people’.

Blaustein begint een affaire met een secretaresse. Wanneer Irina dat in november 2011 ontdekt, vraagt ze echtscheiding aan. 

Dat komt Vadim slecht uit. Veel bedrijven staan op haar naam, en Irina weet teveel. Uit het dossier: ‘Vadim zei tegen mij: als je een scheiding aanvraagt, ga ik je vermoorden. Ik dacht dat het flauwekul was maar april 2012 is een aanslag op mij gepleegd. Mijn huis is ’s nachts in brand gestoken. Rond het hele huis was kerosine gegoten [..]. De politie vatte dit op als een poging tot moord. Mij werd toen duidelijk met wie ik te maken had. De volgende dag zei Blaustein: Ik heb je gewaarschuwd. Het is mij dit keer niet gelukt maar de volgende keer liquideer ik jou.’ Irina wordt diverse keren bedreigd en doet herhaaldelijk aangifte.

Ze blijft in hun huis aan de Korhoenstraat wonen, Vadim verkast naar een villa aan de Utrechtseweg. Daar heeft hij een butler en een huishoudster. Eens per maand komt een personal shopper langs die hem in strakke pakken en modieuze schoenen van de duurste merken steekt: Philipp Plein, Armani en Dolce & Gabbana.

Creditcards op naam van anderen

Vanaf juni 2012 verblijft Blaustein vaak in Monaco. Daar maakt hij van nabij mee hoe de jetset leeft. Die glitter en glamour bevalt hem goed. Hij huurt een appartement aan de Rue des Genêts en zit vrijwel elk weekend in toprestaurants en bij de opera.Op maandagen is hij op zijn Monegaskische kantoor – dat één kamer beslaat – om de glossy RUS Monaco te maken.

Met de vrouw die hem daarbij assisteert, begint hij in augustus 2012 een affaire die drie jaar zal duren. Zij verbaast zich over zijn ‘zeer luxe’ leven. Over zijn werkzaamheden vertelde Vadim niets. ‘Ik dacht ook dat hij advocaat was. Blaustein had veel geheimen.’

Tegenover de FIOD zou ze verklaren dat ze achteraf vermoedde dat Blaustein de relatie aanknoopte vanwege haar Engelse paspoort. Daarmee kun je makkelijker bedrijven in Dubai oprichten.

RUS Monaco was vooral een vehikel om aan klanten te komen. De glossy diende ook om toegang te krijgen tot de exclusieve club Twiga. ‘Voor een tafel daar kun je zoveel betalen als je wilt, maar dan nog kun je geweigerd worden.[..] Wij lieten Twiga gratis in ons blad adverteren, zodat Blaustein toegang kreeg tot de club,’ aldus zijn voormalige geliefde.

Hij is er elke zaterdagnacht te vinden. Betalen doet hij contant. Daarvoor gebruikt hij creditkaarten die op naam staan van mensen die van niets weten. Ook zijn vriendin in Monaco ontdekte later dat Vadim een creditcard gebruikte die op haar naam stond.

Op zijn website biedt Blaustein niet alleen trustdiensten aan maar ook hulp en begeleiding bij immigratie en het verkrijgen van Nederlandse papieren. Daarbij doet hij zich ten onrechte voor als advocaat (‘lawyer’). Net als de glossy moet de site de indruk wekken dat Blaustein een bedrijf is met honderden werknemers en kantoren over de hele wereld.

Ook in Rusland probeert Blaustein vermogende klanten te strikken. Het strafdossier bevat aanwijzingen dat Blaustein bestaande klanten die over een goed netwerk in Rusland beschikken, inschakelde om nieuwe klandizie te werven.

Familie

Aanvankelijk beweerde Blaustein dat hij geen familie meer had. Maar in de opbouw van zijn imperium speelt die juist een cruciale rol.

Zijn halfbroer (ze hebben dezelfde vader) woont ook in Amersfoort. Vadim behandelt Slava als voetveeg. Tegenover de FIOD zal Slava – die eveneens verdachte is – verklaren dat hij 24 uur per dag voor Vadim moest klaarstaan. Hij regelt handtekeningen en bankpassen en doet alles wat Vadim hem opdraagt.

In Düsseldorf koopt Blaustein in 2013 een pand waar zijn vader, moeder en oma gaan wonen. Zijn ouders kwamen in 2004 met Blausteins zusje als vluchtelingen naar Duitsland en hebben een verblijfstitel. Oma Nina, zo stelt de FIOD later vast, verblijft al jaren illegaal in Duitsland.

‘Oma’s paspoort is gebruikt voor een hele lijst bankrekeningen waar Blaustein vermogen heeft geparkeerd’

Oma speelt een belangrijke rol in Blausteins imperium. Hij gebruikt haar paspoort om stichtingen, bedrijven en bankrekeningen in diverse landen op haar naam te zetten. Tegenover de FIOD verklaart Irina, Blausteins ex-vrouw: ‘Ik heb het hele proces gezien [..] haar paspoort is gebruikt voor een hele lijst bankrekeningen waar hij vermogen heeft geparkeerd. Oma is 93, dus die is niet helemaal helder in het denken. Hij zei dan gewoon: “Oma, je moet hier tekenen.”’

Aan buitenstaanders vertelt Blaustein dat zijn oma rijk is geworden door de verkoop van onroerend goed in Sint-Petersburg. ‘Onzin,’ zegt een bron. ‘Die hele familie is zo arm als een kerkrat.’

Vadim zet ook bedrijven op naam van zijn vader Yuri. In Düsseldorf werd Blausteins boekhouding gedaan. Zijn moeder Liudmila, een voormalig boekhouder, helpt met de administratie, net als zijn zus.

Maar inmiddels is een overheidsdienst bezig om Blausteins bouwwerk in kaart te brengen.

Invallen in tien Amersfoortse panden

Sinds het najaar van 2011 spitten twee ambtenaren van de Belastingdienst Utrecht in de geldstromen van een aantal vennootschappen van Blaustein. Ze vermoeden dat hij inkomsten naar buitenlandse rekeningen wegsluist en dus te weinig belasting in Nederland betaalt.

In april 2012 stellen ze Blaustein vragen over het doel van acht stichtingen. Dat najaar valt het besluit om boekenonderzoek te doen bij een aantal bedrijven. Het valt de ambtenaren op dat Blaustein schriftelijke vragen laat en onvolledig beantwoordt en dat opgevraagde documenten mondjesmaat worden geleverd.

Om druk op de zaak te zetten, stuurt de Belastingdienst met enige regelmaat twee ambtenaren naar het kantoor aan de Stadsring.

Een oud-werknemer: ‘Een normaal mens zou straal zenuwachtig worden als de Belastingdienst langskomt, maar op Vadims gezicht was geen emotie te bespeuren. Hij nam de ambtenaren mee naar een kamertje waar hij zoveel mogelijk om de hete brei heen draaide of probeerde de twee om de tuin te leiden.’

Op 20 oktober 2015 besluit het Openbaar Ministerie dat de Belastingdienst voldoende informatie heeft verzameld om een strafrechtelijk onderzoek in te stellen.

Terwijl de Belastingdienst en de FIOD aan de poten van zijn stoel zagen, is Blaustein binnen de trustsector bezig om zich te afficheren als het witste schaap van de kudde. In 2012 treedt hij toe tot het bestuur van STEP Benelux, een organisatie van onder andere advocaten, accountants en trustbeheerders die mensen bijstaan in het beheer van hun vermogen.

Hij sluit zich aan bij Holland Quaestor, een branchevereniging van trustkantoren die de slechte naam van de sector met een integriteitskeurmerk wil bestrijden. Op 12 april 2016 is Blaustein een van de eerste trustkantoren die het keurmerk krijgen. Het kantoor voldoet aan de vereiste vijf kernwaarden.

De ambtenaren nemen tweehonderd verhuisdozen aan stukken en dertig terabyte aan digitale administratie mee

Nog geen acht maanden later, op 1 december 2016, vallen FIOD-ambtenaren tien panden in Amersfoort binnen, waaronder Blausteins villa en zijn kantoor aan de Stadsring. In totaal nemen de ambtenaren tweehonderd verhuisdozen aan stukken en dertig terabyte aan digitale administratie mee. Blaustein wordt in zijn villa aangehouden.

Diezelfde dag doet de Duitse politie huiszoeking in het pand van de familie in Düsseldorf, en vinden ook in Monaco en bij een trustkantoor op Curaçao doorzoekingen plaats. Zes dagen later valt de Franse politie een pand in Nice binnen.

De rechercheurs zoeken niet alleen naar documenten maar ook naar bankrekeningen en contant geld. In een kluis in Monaco vinden ze 100 duizend euro aan contanten. In Vadims villa in Amersfoort ligt ruim 27 duizend euro.

Volgens bronnen met wie Follow the Money sprak, heeft de FIOD lang niet al Blausteins vermogen gevonden. Een getuige zegt in januari 2017 bij zijn verhoor: ‘In Monaco is [..] een kluissleutel niet gevonden. In die kluis lagen bankpassen en contanten. Mij is verteld dat de FIOD tijdens de huiszoekingen maar een tiende van alles heeft gevonden. Ik vertel liever niet wie mij dit verteld heeft.’

Zes dagen na zijn aanhouding komt Blaustein vrij uit voorlopige hechtenis. Terwijl de echtscheidingsprocedure met Irina nog loopt, trouwt Vadim Blaustein op 21 oktober 2017 – hij is dan 40 – in Italië met het 20-jarige Braziliaanse fotomodel Jessica Samea Araujo. Jessica zet foto’s van de bruiloft op Instagram. Daar is ook te zien dat ze vaak in Dubai is. ‘En waar zij is, is Vadim ook,’ weet een bron.

Andere bronnen melden FTM dat Vadim inderdaad in Dubai woont. Dat emiraat heeft geen uitleveringsverdrag met Nederland en is daarom een geliefkoosd oord voor Nederlandse burgers die uit de greep van Justitie willen blijven.

Naar verwachting zal Vadim Blaustein niet verschijnen op de behandeling van zijn rechtszaak, die op 7 maart in Amsterdam begint.

Follow the Money heeft Gerard Spong, de advocaat van Vadim Blaustein, dit artikel voor publicatie voorgelegd en hem om een reactie gevraagd. We hebben (nog) niets ontvangen.