Het onderzoek naar valutamanipulatie wordt steeds serieuzer aangepakt: de Britse anti-fraude afdeling Serious Fraud Office (SFO) heeft zich gisteren officieel aan het front gemeld. Groot-Brittannië is daarmee formeel een strafrechtelijk onderzoek gestart naar grootbanken en forex-handelaren die de wisselkoersen mogelijk gemanipuleerd hebben. De Financial Times meldde overigens eerder op de dag al dat SFO het strafrechtelijke pad was ingeslagen. De SFO-rechercheurs deden eerder al met 50 mensen onderzoek naar de Libor-fraude waar uiteindelijk 6,5 miljard dollar aan boetes uit voortvloeide.

Interne maatregelen banken

Het wereldwijde onderzoek naar de valutamanipulatie is vorig jaar gestart en sinds oktober vertrokken er meer dan 30 handelaren afkomstig van 11 banken, inclusief de Bank of England. De vertrekredenen: ontslag, schorsing en (pre)pensionering. Er zijn nog geen banken of medewerkers officieel aangeklaagd, maar de kans dat dit op korte termijn gebeurt, wordt steeds groter. Junior handelaren kregen onlangs al een immuniteitsdeal aangeboden door Amerikaanse aanklagers, dit vanwege het zwijgrecht zodra het aankomt op belastende informatie over zichzelf. Handelaren die echter op gesprek moeten komen bij de Financial Conduct Authority (FCA), de Britse tegenhanger van de Autoriteit Financiële Markten, hebben geen zwijgrecht, ook niet als ze daarmee zichzelf incrimineren. De belastende informatie die daar echter uit voortkomt, kan echter weer niet gebruikt worden door de Amerikaanse onderzoekers.

Banging the close

De Britten stappen in de voetsporen van Amerikaanse toezichthouders die in april al een strafrechtelijk onderzoek aankondigden. Het Amerikaanse Department of Justice onderzoekt of handelaren van verschillende banken onderling de marges (spreads) met elkaar afstemden, of ze handelden met voorkennis en of ze zich schuldig maakten aan ‘banging the close’ – het gewiekst uitvoeren van orders om de wisselkoers – al dan niet gecoördineerd met andere handelaren – door het dak te rammen op het moment dat de benchmark wordt gemeten. Waardoor de klant zijn vreemde valuta-order voor een te hoge prijs koopt (de benchmark), terwijl de handelaar zelf in de minuten daarvoor al relatief goedkoop een deel van de order had ingekocht.

het gewiekst uitvoeren van orders om de wisselkoers door het dak te rammen

De belangrijkste benchmark vormt WM/Reuters, die 16uur Londen tijd wordt vastgesteld. Gedurende de minuut rondom de uurwisseling worden er 61 metingen gedaan van de totstandgekomen wisselkoersen op de grote handelsplatforms EBS of Reuters. De middelste waarneming van bied-en laatprijzen per valutapaar wordt dan de London fix.

Dutch link

De dagelijkse handel in vreemde valuta bedraagt 5300 miljard dollar en 40 procent van de handel vindt plaats in Londen. Blijkens de meest recente Euromoney survey is Citibank (16,04%) marktleider. De bank streefde dit jaar voor het eerst sinds 9 jaar Deutsche Bank (15,67%) voor. Nummer 3 is het Britse Barclays gevolgd door de Zwitserse bank UBS. De Zwitserse autoriteiten doen ook onderzoek, evenals onder meer de Duitse collega’s, Australische en Nederlandse collega’s. Of, en in hoeverre Nederlandse banken onderwerp zijn van het strafrechtelijke onderzoek, is onbekend. ‘We werken samen met andere partijen zoals de UK Financial Conduct Authority and the US Department of Justice. Ik kan in dit stadium niks zeggen over mogelijke betrokkenheid van Nederlandse banken,’ aldus een woordvoerder van het Serious Fraud Office. De AFM en DNB hebben eerder al aangekondigd een onderzoek te doen naar benchmarks, onder meer op het gebied van valuta’s, maar een AFM-woordvoerder laat weten geen uitspraken te kunnen doen over mogelijke betrokkenheid van Nederlandse banken.