
Onze economie is in zijn wezen niet duurzaam. Was ze dat wel, dan zou de wereld er een stuk beter uitzien. Het goede nieuws is dat dat mogelijk is, als de economie een echte wetenschap wordt. Maar daar is nogal wat voor nodig. Een omslag in denken, om te beginnen. En een boek. Lees meer
Onze wereld wordt geteisterd door grote structurele problemen. Klimaatverandering, armoede, instortende economieën, om er een paar te noemen. We beschikken over tal van middelen om deze op te lossen. Dat de problemen desondanks blijven bestaan, is volgens wetenschapper Niko Roorda een kwestie van economie. Vrijwel alle grote tragedies in de wereld, meent hij, zijn er doordat we economisch gezien niet begrijpen wat we doen. We moeten toe naar een economisch systeem dat intrinsiek duurzaam is, en hebben een economische wetenschap nodig die dat ontwerpt en invoert. Hierover schrijft Niko Roorda zijn nieuwste boek, en dat wil hij samen met de lezers van FTM doen.
Het achtvoudige pad naar de wetenschap
Een andere economie begint met anders denken over geld
Kunnen we vooruitgang meten?
Waarheid en werkelijkheid
Is winst hetzelfde als motivatie?
Groei moet, zegt de economie
Groei en rechtmatig eigendom
Economische impetuswoorden
Gekopieerde methoden
Vanzelfismen en andere mythen
Vanzelfismen en andere mythen
Vanzelf komt de zon op. En vanzelf vallen zware voorwerpen uit mijn hand naar beneden als ik ze loslaat. Dat zijn zekerheden. Kent de economie ook zulke zekerheden?
Mythen! De economie is er vol van. Vorige week heb ik een ervan in detail onder de loep genomen: golfbewegingen. Deze keer ga ik minder de diepte en meer de breedte in. Ik bespreek een flinke reeks verhalen waarin nogal wat economen en politici lijken te geloven, maar die niet of nauwelijks overeenstemmen met de waargenomen werkelijkheid.
Intussen dank ik onder meer Hetty Litjens, Mz59, Anton en Michel Fleur voor hun commentaren op het gebied van trillingen en golven, en Harm Manders, Jan 88, Roelf2 en Paul Witteman voor hun hulp op andere gebieden. Paul, ben jij de tv-man? Zo ja, stuur me dan even een email, als je wilt.
O ja, en dan was er nog mijn vraag: welke hoofdpersoon van Star Trek gaat bij mij optreden? Elmar Otter en Braavos hebben antwoord gegeven, een van hen heeft gelijk. Lees hieronder wie.
2.4. Vanzelfismen en andere mythen
Vanzelf komt de zon op. En vanzelf vallen zware voorwerpen uit mijn hand naar beneden als ik ze loslaat. Dat zijn zekerheden. Kent de economie ook zulke zekerheden?
Jazeker, antwoorden tal van economen enthousiast. Ik zet een aantal van hun ‘vanzelfismen’ eens op een rijtje.
Het was Adam Smith, die wel beschouwd wordt als de ‘vader van de economie’, die dit verhaal opschreef (in 1776 en 1789). Bij die ‘hand’ dacht hij niet aan die van een godheid maar aan een automatisch optredend marktmechanisme. Het werd een adagium van de ‘Klassieke School’. Overigens relativeerde Smith zelf dit principe nogal; het waren vooral zijn volgelingen die de uitspraak verabsoluteerden. Dat deden uiteraard vooral degenen die veel baat hadden bij ondernemen in een vrije markt zonder hinderlijk ingrijpen van een actieve overheid.
Buiten dit boek heet deze mythe netjes de Wet van Say. Overproductie kan niet bestaan, in ieder geval nooit lang, volgens Jean-Baptiste Say in 1803.
De Onzichtbare Hand en de Wet van Say zijn twee voorbeelden van vroege economische mythen. Ze worden tegenwoordig lang niet zo letterlijk genomen. Er zijn tal van voetnoten, beperkingen en uitbreidingen aan toegevoegd. Toch hangt de geest van het vanzelfisme nog zwaar over de economische theorie. Neem nu:
Aldus Simon Kuznets. Hij beweerde dat de economische groei er in het kapitalisme toe leidt dat de inkomens- en vermogensongelijkheid zal afnemen. Deze conclusie trok hij op basis van onderzoek dat erg beperkt was, zoals hij zelf ook besefte. Hij schreef erover: ‘De publicatie is [gebaseerd op] misschien 5 procent empirische informatie en 95 procent speculatie.’ Volgens commentaren is de meeste literatuur over het Trickle Down Effect politiek gemotiveerd. Empirische onderzoeken laten keer op keer zien dat het effect nauwelijks voorkomt of zelfs eerder omgekeerd is, met name in de laatste decennia: bij toenemende welvaart profiteren de armen niet of nauwelijks en neemt de ongelijkheid toe.
Verwant aan het Trickle Down Effect is de volgende mythe.
De Amerikaanse president John F. Kennedy zei dat graag, hoewel hij het niet zelf bedacht had (zoals velen onterecht menen). Hij en verschillende van zijn opvolgers, waaronder Ronald Reagan, gebruikten de mythe als argument om de belastingen te verlagen. Vanzelfsprekend profiteerden de rijken daar aanzienlijk meer van dan de armen, zoals Thomas Piketty aan de hand van zeer veel data bewees. Dat deed David Parkerverzuchten: ‘Wij geloven dat een opkomend tij van economische groei alle boten zou moeten optillen, niet alleen de superjachten.’
Diverse mythen hebben betrekking op economisch evenwicht, dat – je raadt het – vanzelf tot stand komt en zich handhaaft. Dynamisch handhaaft zelfs, wat betekent dat de krachten in het economisch systeem zo op elkaar inwerken dat de combinatie vanzelf steeds in de richting van stabiliteit duwt. Mooi, hè? Zo is er:
Léon Walras introduceerde de mythe in 1854. Zo’n perfecte markt is gedefinieerd als een markt die uitsluitend bestaat uit bedrijven die te klein zijn om de markt te overheersen. Deze bedrijven zijn altijd volledig geïnformeerd en leveren volstrekt gelijke producten – ‘volkomen mededinging’ – zodat hun volmaakt rationele klanten alleen maar op de prijzen hoeven te letten waardoor zij het ‘nut’ van hun aankopen kunnen maximaliseren. Een perfecte markt is altijd ‘pareto-efficiënt’, dat wil zeggen:
Pareto-efficiënt veronderstelt dat het welzijn van mensen een grootheid is die je objectief kunt meten en in getallen uitdrukken. Sterker, die je kunt optellen en aftrekken, alsof het om een exacte, natuurkundige grootheid gaat.
Als echt bestaande markten niet perfect zijn, noem je dat marktfalen. Dat is natuurlijk een rare benadering, aangezien ‘perfecte’ markten niet bestaan en nooit bestaan hebben. Echte markten komen niet eens in de buurt van perfect, waardoor de aanname dat het Walrasiaanse model een redelijke benadering kan zijn van de werkelijkheid totaal ongeloofwaardig is: een mythe dus.
Arrow en Debreu hebben laten zien welke aannamen er nodig zijn om de economie pareto-efficiënt te laten zijn; de beide auteurs geloofden oprecht dat deze condities echt kunnen bestaan. Zij noemden onder meer: De markten zijn volledig concurrerend. Ieder individu kan zich tegen ieder risico verzekeren. Er zijn geen externaliteiten. Er zijn geen publieke goederen. Er is geen innovatie. Er is geen werkeloosheid. En de overheid grijpt niet in. Nooit.
Joseph Stiglitz, die minder in de realiseerbaarheid van pareto-efficiëntie gelooft, voegde hier op kritische toon nog twee voorwaarden aan toe: Iedereen beschikt over perfecte informatie. En alle ongeschoolde arbeiders zijn uitwisselbaar.
Gedachten zoals deze berusten stilzwijgend op een heleboel naïeve veronderstellingen. Hebben degenen die dit schreven of onderschreven ooit wel eens échte mensen ontmoet? Waarschijnlijk niet, want achter deze illusie schuilt een andere mythe.
Deze mythe is enorm populair bij diverse scholen, waaronder de neoklassieke school. Dat is geen wonder, want met deze abstracte wezens kun je fijn modellen maken en rekenen, wat met echte mensen veel lastiger is. Joseph Stiglitz omschrijft deze h. economicus als “een berekenend, rationeel en op eigen belang gericht individu” met “geen ruimte voor menselijke empathie, gemeenschapszin of altruïsme”.
Ken je zo iemand? Ik wel. Hij heet Mr. Spock, en hij was een van mijn helden in de populaire tv-serie Star Trek, The Original Series (‘TOS’) uit de late jaren 1960.
Om eerlijk te zijn was Mr. Spock half homo, half vulcan. Dankzij zijn menselijke helft had hij soms toch last van emoties. Egoïstisch was hij overigens niet, hoe kon hij anders een held zijn van mij en vele anderen? Spoiler alert: Aan het eind van de speelfilmStar Trek II: The Wrath of Khan gaf hij zijn leven teneinde Starship Enterprise te redden.
Zonder gekheid: homo economicus, een absurd verwrongen simplificatie van homo sapiens, wordt werkelijk toegepast als het prototype van de mens in tal van economische modellen. Degenen die deze modellen ontwierpen beseften die simplificatie vermoedelijk wel. Het grootste probleem is dat degenen die de modellen vervolgens toepassen, in het algemeen niet van deze en alle andere versimpelingen op de hoogte zijn. Neem nu:
Ik noemde Eugene Fama, de bron van deze briljante uitspraak (die hem in 2013 de Nobelprijs voor Economie opleverde), al in een aflevering van hoofdstuk 1. De mythe is in brede economische kringen bekend als de Efficiënte-Markthypothese (EMH). Welbeschouwd is de EMH niet nieuw, hij is gewoon een variant van de andere mythen die ik je liet zien. Toch is hij interessant, omdat hij bewijst dat ook vandaag de vanzelfismen nog steeds glorieus aanbeden worden, ondanks de overweldigende bewijzen van het tegendeel. Volgens de EMH bestaan er geen bubbels, hebben die nooit bestaan en kunnen die helemaal niet bestaan. Dat ze er in werkelijkheid volop zijn geweest en nog steeds zijn, is blijkbaar ‘jammer voor de werkelijkheid’, zoals dat heet.
Er zijn nog wel meer vanzelfistische mythen. Zoals de Tweede Wet van Gossen, die onder meer stelt:De consument besteedt zijn inkomen altijd optimaal. Deze mythe is nog altijd populair, ondanks herhaalde weerleggingen. Wil je nog meer fantasierijke mythen? Google eens op het Coase theorema. Ik laat het er nu bij, ik denk dat je het algemene idee wel hebt.
Het is schokkend om te zien dat nogal wat economen menen dat het zinvol is om hun kinderlijke mythen te beschouwen als een redelijke benadering van de werkelijkheid. Toch is dat het geval. Volgens de aanhangers van het neoklassieke model, oftewel de School of Chicago, wijkt de werkelijke markt weinig af van de perfecte markt, zodat de theorie ook in de praktijk kan worden toegepast, voorzien van enkele correcties. Afwijkingen van de perfectie zijn volgens hen beperkt en van korte duur. Dit neoklassieke model is al sinds jaren de overheersende economische opvatting, die bij veel regeringen en financiële instellingen het beleid vormgeeft.
De samenvatting van alle vanzelfismen is: doe niets, dan komt het allemaal goed. Vanzelfsprekend is dat een smoes, want degenen die dit propageren bedoelen eigenlijk: doe niets, dan blijft alles zoals het is: de rijken blijven rijk (of worden steeds rijker), de machtigen blijven machtig (of worden nog machtiger). De officiële term daarvoor is: handhaving van de status quo, van de gevestigde orde. Of ook wel: het beschermen van de rechtsstaat.
Dat is de reden waarom een invloedrijke overheid door economen van de dominante scholen als storend wordt beschouwd, aangezien overheden nog wel eens de neiging hebben om wél iets te doen.
Het zal je dan ook niet verbazen dat de meeste invloedrijke economen en politici een hoog boven modaal inkomen hebben. Als ze het hebben over de egoïstische en berekenende homo economicus, ontlenen ze dat beeld dan misschien aan de spiegel?
Er is nog een andere mythe die als taak heeft om het beeld te versterken dat de huidige economie goed is voor iedereen.
Zeker, de vrije markt levert een hoop welvaart op, in elk geval voor de gelukkigen die bovenaan zijn komen drijven, of op zijn minst in de middenklasse in een westers land verkeren. Maar tal van verworvenheden van de westerse samenleving, zoals vrouwenkiesrecht, mensenrechten, minimumloon, vakanties, cao’s, ziektekostenverzekeringen, persvrijheid en milieubeleid, zijn bevochten op het kapitalisme door een zelfbewuste burgerij, deels via een door hen gevormde democratische en ingrijpende overheid. Deze welzijnsaspecten bestaan dus ondanks en niet dankzij de vrije markt. Het kapitalistisch systeem heeft, naast welvaart, ook zeer veel ellende en gevaar gebracht, zoals ik in het volgende hoofdstuk uitgebreid ga beschrijven.
Tegenover de kapitalistische mythe staat de communistische mythe.
Dat is de mythe van het marxisme, en trouwens ook van de Franse Revolutie en vele andere gewelddadige omwentelingen. Als je van mening bent dat de rijken en machtigen hun plaats dienen af te staan, dan kun je dat hopen te bereiken door de samenleving om te wentelen, zodat de bovensten de ondersten zullen zijn en vice versa. Uiteraard is dat een illusie. Je kunt de samenleving voorstellen als een piramide, met enkele rijken en machtigen aan de top en vele machteloze armoedzaaiers onderaan. Zet je dat op zijn kop, dan komen velen bovenaan. Maar dat blijft natuurlijk niet zo, want enkele van de voormalige armoedzaaiers werken zich boven de anderen uit, de rest stort omlaag, en uiteindelijk krijg je de gewone piramide weer terug, alleen met andere rijken en machtigen aan de top. De nieuwe machthebbers zijn vaak erger dan de oude: denk aan Napoleon, Stalin en Mao Zedong. Ik ken geen enkel voorbeeld waarbij een grootschalige geweldsuitbarsting rechtstreeks tot iets goeds leidde.
Wil je meer mythen? Ik kan je ‘Economyths’ van David Orrell aanraden, hij heeft net als ik een verzameling aangelegd. Ik voeg hier zelf nog één andere merkwaardige mythe toe.
Het klinkt misschien bizar, maar heel wat macro-economen zijn van mening dat economie weinig of niets met geld te maken heeft. Zo merkte Mervyn King, vooraanstaand macro-econoom en gouverneur van de Bank of England van 2003 tot 2013, op: “De meeste mensen denken dat economie de studie is van geld, [terwijl] de meeste economen gesprekken voeren waarin het woord ‘geld’ zelden of nooit voorkomt.”
Volgens David Orrell, die King citeert, is de reden waarom de centrale banken de bankencrisis van 2008 niet hebben voorzien, dat de banken eenvoudig niet in hun modellen voorkomen. Orrell noemt deze wonderlijke opvatting “een gapend gat in de theorie, een blinde vlek in de kennis van de experts, zoiets als zeggen dat de dokters nog niet precies hebben uitgezocht wat de rol van dat rode kleverige spul is zodat ze het voorlopig maar even negeren, hoewel het fijn zou zijn als het ophield met weglekken als mensen worden behandeld.”
Ook anderen verbazen zich. Alejandro Nadal noemt geld “zonder twijfel het belangrijkste economische object” en schrijft: “Het feit dat geld werd verbannen uit de analyse van marktprocessen toen de discipline werd geboren en dat deze traditie tot op de dag van vandaag wordt gehandhaafd, is een van de meest opmerkelijke feiten van de economische theorie.”
Tenslotte
Elmar Otter, je wint: het was inderdaad Mr. Spock. Maar Braavos, jij gaat ook nog gelijk krijgen, want voor Scotty is binnenkort een gastrol weggelegd. In verband met upbeamen, vanzelfsprekend, gekoppeld aan de vraag: stel dat je niet iemands atomen upbeamt maar alleen de informatie overstuurt waarmee elders andere atomen jou weer opbouwen, hoeveel informatie moet er dan worden doorgegeven? Waarom die vraag relevant is, dat lees je later.
De volgende keer vertel ik iets over het klakkeloos overnemen door de economie van wetenschappelijke methoden die in andere wetenschappen succesvol zijn gebleken. Dat is een ander kenmerk van protowetenschap. Het gaat dan onder meer over fysicalisering. Aan de orde komen onder meer DSGE-modellen. Tot volgende week.
147 Bijdragen
Ad Van Heeswijk
Anton Van de Haar 8
Ad Van HeeswijkMart 34
Ad Van HeeswijkMz59 7
Joost Visser 5
Mz59Een kennis van mij heeft het oog op een boerenstulpje in het oosten van het land. Vraagprijs ongeveer zes ton. Isolatie om warmtepompen te kunnen gebruiken, totaal geschatte kosten om gasvrij te zijn, tussen de een en twee ton. Hij biedt dus vier ton.
En des te meer het tijdstip nadert dat gemeentes wijken aan gaan wijzen die van het gas af moeten, worden de kosten ervan afgetrokken van de vraagprijs.
Lydia Lembeck 12
Joost VisserJean Klijnen 2
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
Jean KlijnenW Hoogkamer 10
Maar Niko, had je begin dit jaar niet besloten dat je opnieuw moest beginnen omdat je boek te dik dreigde te worden. Een waarschuwing is hier opzijn plaats. Ik heb het boek "Dutch Mountains" De geschiedenis van de Nederlandse platenindustrie industrie gekocht. Dat boek is 10cm dik en prachtig. En nu eigenlijk te mooi om het stuk te maken door het helemaal te gaan lezen. Dus... Als je voor een breed publiek wilt schrijven?
Jean Klijnen 2
W HoogkamerBart Klein Ikink 6
Dat deze modellen (lijken te) falen is omdat modellen altijd een beperkte weergave van de werkelijkheid zijn.
Zeker in complexe processen kan het missen van een paar variabelen tot totaal verkeerde uitkomsten leiden.
In de natuurkunde is het allemaal lekker makkelijk. De menselijke factor ontbreekt want juist die is moeilijk te berekenen.
Als je economie pseudo wetenschappelijk gewauwel vindt, moet je zelf met iets beters komen.
Zoiets als 'de onzichtbare hand' bestaat wel degelijk, en moet ook serieus genomen worden.
Uiteraard zijn er serieuze beperkingen, maar als je een dergelijk belangrijk idee daarom afdoet als een mythe, kom je analytisch gezien niet ver.
Mz59 7
Bart Klein IkinkJe mag best een “theorie” bekritiseren zonder met iets beters te komen als je meent dat die “theorie” kwalijke gevolgen heeft. Volgens mij wil Niko de faculteiten economie gewoon sluiten. Opgeruimd staat netjes.
Ik ben het er wel mee eens dat denigrerend taalgebruik niet nodig is. Het zijn gewoon slechte modellen.
Co Pater 7
Bart Klein IkinkEen economisch model is nog heel wat anders dan een verhaaltje dat nergens op slaat.
Een mythe heeft nog raakvlakken met realiteit, omdat ze realiteit beschrijvend is. Deze fantasieën zou ik persoonlijk zelfs geen mythen durven noemen.
Al deze fantasieën vormen wel de basis aannames van economische modellen en daarom is het beschamend als je ze als waar aanneemt.
Kuznets valt in deze nog buiten de beschuldiging onzin te verkopen, maar niet degene die zijn theorieën misbruiken.
Als je claimt wetenschappelijk te zijn, moet je ook op die wijze beoordeeld en veroordeeld worden, omdat er heel veel van afhangt in menselijke zin. Die verandwoordelijkheid heb je serieus te nemen.
Bart Klein Ikink 6
Co PaterDat is precies waar het om gaat. Het zijn meestal geen fantasieën maar modellen waarin bepaalde variabelen niet of niet goed zijn meegenomen.
Als je begint met de onzichtbare hand als een mythe te bestempelen, terwijl dat een zeer belangrijk fenomeen is (het belang is haast niet te onderschatten) dan kan de rest van de analyse nooit veel goeds opleveren.
Het bestaan van de onzichtbare hand is bewezen. De link die ik heb meegegeven legt uit wat er precies mee bedoeld wordt, dat het gewoon bestaat, en waarom het belangrijk is.
Economische wetenschap gaat vaak niet verder dan het signaleren van correlaties en het aanwijzen van mogelijke oorzaken. Dat wordt door economen vrijwel altijd onderkend.
Dat mensen het voor allerlei politieke doeleinden gaan gebruiken, is misschien het probleem, en niet economie als wetenschap zelf.
Misschien is een vergelijking hier op zijn plaats. Economie lijkt op klimaatwetenschap. De modellen hebben hun beperkingen en er zijn mensen die de waarde ervan ontkennen.
Niko Roorda 6
Bart Klein Ikink1. Tot op zekere hoogte, in bepaalde contexten (maar zeker niet alle...) is er een zekere afstemming van vraag en aanbod, dat is juist. Maar dat is een empirisch fenomeen, niet een verklaring. Het staat economen en jou vrij om aan dat verschijnsel een naam te geven, bijvoorbeeld de 'onzichtbare hand'. Maar dan is het van wezenlijk belang om dat niet als een verklaring te gaan zien.
De opmerking:
"Het bestaan van de onzichtbare hand is bewezen"
slaat de plank dan ook volledig mis: er 'bestaat' niet zoiets als een hand, onzichtbaar of niet.
2. Een vakgebied dat "vaak niet verder gaat dan het signaleren van correlaties en het aanwijzen van mogelijke oorzaken" is geen wetenschap. Wetenschap heeft een ambitieuzere opdracht.
"Dat mensen het voor allerlei politieke doeleinden gaan gebruiken, is misschien het probleem, en niet economie als wetenschap zelf."
3. Met deze zin roep je het beeld op van de theoretische wetenschapper in zijn ivoren toren, die er niets aan kan doen als anderen zijn/haar prachtige, zuivere wetenschap misbruiken. Dat beeld is al minstens een halve eeuw achterhaald. Dat geldt in meer dan gemiddelde mate voor de economie, waar de 'wetenschappers' vaak tegelijk zelf ook de beleidsmakers of -adviseurs zijn.
"Economie lijkt op klimaatwetenschap."
4. Dat is juist, voor zover je stelt dat "de modellen hun beperkingen hebben": dat geldt voor iedere wetenschap, dus daarmee zeg je niet zoveel, het is bijna een tautologie.
Voor de rest is je opmerking een gotspe. Klimaatwetenschap is keihard, is gebaseerd op intensief bewezen feiten en theorieen en vooral op empirische gegevens, en levert voortdurend zinvolle verwachtingen. Bovendien wordt de klimaatwetenschap continu op scherp gezet en bijgesteld aan de hand van discussies tussen experts en aan de hand van feiten, hetgeen leidt tot brede consensus.
Dat alles geldt voor de economie absoluut niet.
Bart Klein Ikink 6
Niko RoordaDe link geeft aan wat de onzichtbare hand is en hoe fundamenteel en vergaand dit verschijnsel is. De gedachte dat de onzichtbare hand niet zou bestaan is volslagen belachelijk. Als je het niet als verklaring wilt accepteren dan moet je met een betere moeten komen. Het ontkennen van dit fenomeen heeft zelfs tot hongersnoden geleid.
Dit soort onzin moet dus bestreden worden. Woordspelletjes zijn zinloos. Het verschijnsel wordt nu eenmaal onzichtbare hand genoemd en het is een verklaring voor wat we waarnemen.
Niko Roorda 6
Bart Klein IkinkAppels vallen uit bomen. Dat is een verschijnsel.
Een mogelijke verklaring daarvan is de zwaartekracht.
Wat is de onzichtbare hand nu, volgens jou, een verschijnsel of een verklaring? Make up your mind.
Bart Klein Ikink 6
Niko RoordaMaar net als met zwaartekracht kan er later een andere theorie komen die het in een ander perspectief plaatst.
Niko Roorda 6
Bart Klein IkinkHet verschil tussen die twee is van cruciaal belang voor wetenschapsvorming.
Bart Klein Ikink 6
Niko RoordaIk ben meer een praktisch aan het toepassen. Je moet iets met die modellen die jij mythes noemt om iets zinnigs te kunnen zeggen.
Onzichtbare hand als 'verklaring' van het 'verschijnsel' dat veel goederen en diensten op tijd op de juiste plaats komen vind ik plausibel.
De meeste economen zullen het wel met me eens zijn.
En het is erg fundamenteel. Dit als een mythe bestempelen kan gevaarlijke consequenties hebben (als mensen dit massaal gaan geloven en daar naar handelen).
Niko Roorda 6
Bart Klein IkinkNee. Je moet iets met modellen waarvan bewezen is dat ze kloppen.
"Onzichtbare hand als 'verklaring' van het 'verschijnsel' dat veel goederen en diensten op tijd op de juiste plaats komen vind ik plausibel."
Plausibel is niet goed genoeg. Integendeel zelfs: plausibel is gevaarlijk, het leidt tot bijgeloof en levensgevaarlijke politiek. Bewijs, dat is wat we hard nodig hebben.
"De meeste economen zullen het wel met me eens zijn."
Dat lijkt me een slecht teken.
"Dit als een mythe bestempelen kan gevaarlijke consequenties hebben (als mensen dit massaal gaan geloven en daar naar handelen)."
Het is precies andersom. Dit -niet- als mythe bestempelen is het grote gevaar, dat letterlijk de gehele mensheid en de natuur bedreigt. Dat is bewezen, helaas.
Bart Klein Ikink 6
Niko RoordaAls de mensheid verhongert is jouw probleem opgelost. Maar ik denk niet dat dit jouw bedoeling is.
Dat de mensheid de natuur bedreigt, en dat het is bewezen, daar hoeven we geen discussie over te hebben.
Maar dat komt niet door de 'mythe van de onzichtbare hand' maar door het 'waanbeeld van exponentiële groei tot in het oneindige' terwijl de planeet een vaststaande omvang heeft.
Daar is geen genie voor nodig om dat te zien.
De oplossing is alle niet essentiële activiteiten die veel grondstoffen en energie verbruiken gewoon verbieden. Praatjes vullen geen gaatjes meer.
Maar dan moet je niet kinderachtig zijn. Als mensen gaan gillen omdat ze niet meer in hun SUV kunnen rijden, dan maar lekker laten gillen.
Als dat gebeurt dan kan de 'onzichtbare hand' van de markt met nieuwe producten komen die onze levens onder de nieuwe omstandigheden aangenamer maken.
Daarom is ie ook zo belangrijk, die onzichtbare hand, anders redden we dat echt niet.
Dat vergt mogelijk een milieu dictatuur. Mensen zijn niet uit zichzelf geneigd dit te doen. De recente verkiezingsuitslag maakt dat aannemelijk. Daar willen we nog niet aan, maar de grenzen van de planeet zijn nu eenmaal dictatoriaal.
Hans Potters 1
Bart Klein IkinkAls dit werkelijk een wet was in de zin van wetten van de natuurkunde, dan was ik al 77 jaar dood. Gelukkig heeft men in de oorlog distributie toegepast en prijsbeheersing ingesteld (dictatoriaal). Ik leef dus nog steeds.
Een eeuw daarvoor heeft de 'vrije markt' wel toegeslagen in Ierland toen de aardappeloogst mislukte (an gorta mòr) Resultaat: één miljoen hongerdoden en miljoenen die het land ontvluchtten naar de VS en Engeland.
Een wetenschap heeft empirische gegevens nodig. Zou het geen aanbeveling verdienen om inzake de economie eens te gaan kijken naar de geschiedenis en dan met focus op de slachtoffers van die economie? Want daar zie je waar het misgaat Dat falsificeert de theorie, tenzij je een sociopaat bent, die mensen als beesten beschouwt. Piketty heeft veel gegevens verzameld (net als Tycho Brahe), signaleert maar geeft onvoldoende verklaringen. Dat komt omdat hij als econoom alles in 'geld' uitdrukt. Getalletjes zeggen als zodanig weinig. Ze horen in een context thuis van sociale verschijnselen. Daarvan geeft hij wel enkele voorbeelden uit de Franse literatuur, maar de duiding moet nog komen.
Niko Roorda 6
Hans PottersBart Klein Ikink 6
Hans PottersDat wordt al gedaan. Bovendien wek je de suggestie dat ik de beperkingen van het markt mechanisme niet onderken.
Hongersnood door misoogst of oorlog is iets anders dan hongersnood door economisch wanbeleid.
Zou het daarom geen aanbeveling verdienen om eens te gaan kijken naar de geschiedenis en dan met focus op de slachtoffers van het negeren van economische wetten?
Nogmaals, 'onzichtbare hand als mythe' is zelf een mythe. Iemand met een beetje realiteitszin snapt dat.
De gedachte dat je in de economie wetten kunt hebben met een vergelijkbare voorspelkracht als de natuurkunde, getuigt ook van weinig realiteitszin.
En Piketty. Piketty heeft duidelijk gemaakt dat kapitalisme (vaak) tot ongelijke welvaartsverdeling leidt.
Aantonen is dat hij gelijk heeft is lastig, maar iemand met een beetje realiteitszin snapt dat hij gelijk heeft.
En bewijs? Doorgaan tot je bewijs hebt? Wat is bewijs hier?
Sommige wetenschappers lijken een beetje op een halve gare die een troep leeuwen op zich af ziet komen en wacht op het bewijs dat ze hem op gaan eten alvorens het besluit te nemen al dan niet te vluchten.
Hans Potters 1
Bart Klein IkinkAls je de grafieken van Piketty ziet, dan zie je dat de ongelijkheid toeneemt in de perioden dat men de 'vrije markt' verabsoluteert. Dat is die 'onzichtbare hand'. Ongelijkheid is het gevolg van het recht van de sterkste en betekent altijd ook machtsongelijkheid. Vandaar dat bij die te vrije markt er ook van alles misloopt. We moeten als burger in de economie én in de politiek onze verantwoordelijkheid nemen en keuzes maken die de machtsverhoudingen in evenwicht houden. Dat is het wezen van een democratie.
Dat hebben we gedaan op politiek gebied maar niet op economisch gebied omdat we denken dat de economische en politieke macht gescheiden kunnen worden. Zowel Marx als de opkomst van Trump tonen aan dat dit een fictie is. Het marxisme concentreerde politieke macht en economische macht vanuit de politiek. Trump doet hetzelfde vanuit zijn economie. Zo zijn we bezig onze democratieën te verkwanselen aan de macht van de financiële markten.
Co Pater 7
Hans PottersVoorbeeld: over het geldsysteem spreken in de tweede kamer was jarenlang een taboe. Ben jij dan de eerste die kritiek gaat leveren?
Ja, het is wel je verandwoordelijkheid als politicus om kritisch te zijn. Wie heeft de durf dus om eens op tafel te gaan slaan, ook al zou het alleen al moreel slaan zijn.
Arjan 7
Niko RoordaExcuse me.........
Iets wat plausibel is, is niet plausibel uit zichzelf.
Als je 100 keer een meting uitvoert en 95 keer is de uitslag A en 5 keer B, dan is er geen bewijs geleverd dat A altijd de uitslag is van de meting, maar is het wel een plausibele uitkomst.
Diegene die denken dat een volgende meting B oplevert hebben last van bijgeloof of laten zich graag verleiden tot levensgevaarlijke politiek.
Soms kan er geen keihard bewijs worden geleverd, en zal dat ook nooit gebeuren waardoor je moet acteren op iets wat plausibel is.
Dan kan je jezelf wel gaan wijsmaken dat dit levensgevaarlijk is, maar volgens mij kun je toch echt het best uitgaan wat het meest waarschijnlijk is en is daarvan afwijken pas echt gevaarlijk.
Glazenbollen bestaan niet in deze wetenschap en die gaan je de bewijzen niet leveren. In de economische wetenschap draait het allemaal om het managen van risico's en hoe we dat kunnen verbeteren. Je kan simpelweg niet 100% zekerheid geven over het gedrag van economische actoren. Dat is niet het resultaat van een wetenschap die in de kinderschoenen staat, maar het resultaat van het niet beschikken van glazen bollen. De economische wetenschap zal zich altijd blijven ontwikkelen door nadere inzichten, maar het zal nooit een wetenschap worden die bewijzen gaat leveren. Dus laten we ook niet gaan pretenderen dat dit mogelijk is. Plausibel is echt goed genoeg.
Co Pater 7
ArjanDe economie gaat om het managen van risico's ?
Excuse me ........
Economie gaat over heel wat anders.
Joost Visser 5
Niko RoordaJoost Visser 5
Niko RoordaWat in mijn optiek categorisch onderschat wordt, is, dat het economisch/financiele systeem een chaos is. Dus ondergebracht zou moeten worden in de chaostheorie. Vervolg
Co Pater 7
Joost VisserEn dat hoeft het niet te zijn.
Jean Klijnen 2
Co PaterCo Pater 7
Jean KlijnenIk denk dat veel economische denkwijzen zoals o.a. de efficiënte markthypothese en vraag en aanbod allemaal gefundeerd zijn in onderliggende simplismen die liberaal zijn. De klassieke economie is ook liberaal.
Michel Fleur 6
Bart Klein IkinkZelfs een van de vroege aanhangers/bedenkers van dit verhaal merkte al op dat de vrije markt onherroepelijk tot monopolie of oligopolie leidt. Daar werkt de onzichtbare hand niet meer.
De onzichtbare hand helpt zichzelf om zeep. We kunnen nu "aannemen" dat alle bedrijven klein zijn en doorredeneren met de onzichtbare hand. Dat is leuk om eens over te debatteren bij de open haard met een cognacje en een sigaartje, echter, het is in strijd met de werkelijkheid.
Bart Klein Ikink 6
Michel FleurMaar ik zou het willen omdraaien. Het uitschakelen van het marktmechanisme kan tot hongersnood leiden.
Dat is wat steeds vergeten wordt. Vrijblijvend filosoferen is leuk, maar dit zijn serieuze vraagstukken.
Verkeerde veronderstellingen kunnen tot rampen lijden.
Context is inderdaad heel belangrijk hier, met name zien van wat belangrijk is, en wat bijkomstig.
Elmar Otter 5
Bart Klein IkinkWie heeft het over uitschakelen?
En wat jij zegt met verkeerde veronderstellingen, dat is dus precies het punt. De modellen waarover gesproken wordt zijn niet op een wetenschappelijke wijze onderbouwd en velen zo niet alleen blijken niet aan te sluiten op de werkelijkheid. Het toch blijven gebruiken van modellen die niet kloppen hebben inderdaad grote gevolgen en leiden inderdaad tot rampen.
Dat houdt niets in over het uitschakelen van marktmechanismen te maken. Daar wordt hier helemaal niet over gesproken. Het gaat erom sceptisch naar die modellen te kijken, ze te toetsen en als ze niet waar zijn nieuwe hypothesen tot stand brengen. Net zolang tot je een theorie hebt die de werkelijkheid beschrijft.
Bart Klein Ikink 6
Elmar OtterElmar Otter 5
Bart Klein IkinkJean Klijnen 2
Elmar OtterElmar Otter 5
Jean KlijnenNico schrijft een boek, daarom ga ik er vanuit dat die onderbouwing nog volgt.
Jean Klijnen 2
Elmar OtterNiko Roorda 6
Jean KlijnenJean Klijnen 2
Bart Klein IkinkJean Klijnen 2
Elmar OtterElmar Otter 5
Jean KlijnenJean Klijnen 2
Elmar OtterR. Eman 6
Bart Klein IkinkLigt daarin niet een mogelijk gevaar opgesloten? Dat we te snel veronderstelde causale verbanden omdraaien? Zo weet ik dat Bezemer middels empirisch onderzoek heeft laten zien dat er een causaal verband is tussen economische groei en schuldgroei. Vervolgens wordt er door mensen klakkeloos aangenomen dat schuldgroei automatisch leidt tot economische groei. Ik stel daar mijn vraagtekens bij. Zonder daar overigens het tegendeel voor te kunnen bewijzen. Zo zou in theorie het perpetuum mobile moeten kunnen werken. Echter tot op heden hebben we dat nog niet voor elkaar kunnen krijgen.
Co Pater 7
R. EmanJean Klijnen 2
Co PaterCo Pater 7
Jean KlijnenMaar schuld kan ook een manier zijn om ellende te brengen, zoals al zo vaak gedemonstreerd in de geschiedenis. Je gaat me toch niet wijsmaken, hoop ik dat geld neutraal is.
Jean Klijnen 2
R. EmanArjan 7
Jean KlijnenDat de schuldgroei in de Eurozone al decennia lang stabiel is en de schuldgroei vnl wordt veroorzaakt door opkomende landen die ook graag welvaart willen hebben ontgaat ze helaas.....
Co Pater 7
ArjanEen gemiste kans.
Michel Fleur 6
Bart Klein IkinkDe Onzichtbare Hand (OH) is maar een hypothese binnen een bestaande vrije markt. Ik bestrijd niet de vrije markt, maar jouw bewering dat de OH "bewezen" is.
Ten eerste zijn er, gegeven een bestaande vrije markt, problemen die ik al genoemd heb met betrekking tot schaal, informatie, berekenbaarheid en tijd. Ten tweede is de OH alleen geldig als er daadwerkelijk een vrije markt is. Ten derde noemt het artikel beperkingen die geen van allen worden voorkomen door de OH, echter, die wel onderdeel zijn van de markt in realiteit. Met andere worden: er is geen daadwerkelijk vrije markt en de OH is dus niet toepasbaar en dat is nog afgezien van de theoretische bezwaren bij "ten eerste".
De OH is dus niet nuttig als werkhypothese en gaat niet op in de geldende werkelijkheid. Ze is ondergeschikt aan maatregelen om de vrije markt in stand te houden.
In die zin is de onzichtbare hand dus leuke filosofie voor bij de open haard. Je kunt beter praten over het creëren van een daadwerkelijke vrije markt en wat je aan de algemene welvaart gaat doen (ook gezien een aantal bezwaren in het artikel). En dat wordt vanwege marktmacht en lobby voorlopig lastig.
Bart Klein Ikink 6
Michel FleurMichel Fleur 6
Bart Klein IkinkMaar ergens vanuit gaan omdat je niks beters hebt, is zeker gezien de bezwaren het hierboven gezegde nogal onverantwoordelijk. Ook de grondleggers van sommige theorieën kwamen later terug op hun stellingen of hebben ze genuanceerd. Ook in de tijd van Smith.
In de wetenschap moet je een theorie loslaten als ze niet meer nuttig of toepasbaar is. Niet vasthouden aan een romantische visie van de grondleggers [1] of omdat het zo esthetisch is. Het is slimmer om nieuwe theorie te bedenken of te zorgen dat er wél aan de randvoorwaarden van die oude theorie wordt voldaan. Dat is pas realiteitszin.
[1]
Die hadden waarschijnlijk een hoop van de huidige economen (academisch gesproken) alle hoeken van de kamer laten zien.
Niko Roorda 6
Bart Klein IkinkWil je zeggen dat er geen honger is in de wereld? En dat dat te danken is aan die geweldige onzichtbare hand of het erbij behorende marktmechanisme?
Hier is de wrange werkelijkheid. Er is meer dan genoeg voedsel om iedereen te voeden, volgens de FAO. Maar in 2016 waren 815 miljoen mensen ondervoed. Dat was 1 op de 9 mensen, helaas een hoger percentage dan het jaar ervoor.
Bron: FAO (2017): How close are we to #ZeroHunger? The state of food security and nutrition in the world, 2017. Food and Agriculture Organization of the United Nations. Retrieved from http://www.fao.org/state-of-food-security-nutrition/en.
Dus de onzichtbare hand of het door jou geprezen marktmechanisme vertoont zichtbaar gebreken.
Bart Klein Ikink 6
Niko RoordaNiko Roorda 6
Bart Klein IkinkIk heb keer op keer duidelijk gemaakt dat ik de her en der geldende economische mythen en scholen -allemaal- afkeur. Inclusief de mythe van de onzichtbare hand, waar jij zichtbaar in gelooft alsof het een religie is.
We moeten naar iets geheel nieuws toe. De weg om dat nieuws te vinden is het onderwerp van mijn boek.
Co Pater 7
Niko RoordaArjan 7
Niko RoordaZoals ik de wereld nu zie, is dat de zoektocht naar het nieuwe niet een zoektocht is die door 1 groep wordt gedaan en het zelfde gedachtengoed nastreeft.
Ik zie een linkerflank die zoekt naar het nieuwe, en een rechterflank die zoekt naar het nieuwe. Helaas zijn de wegen die ze bewandelen niet wegen die elkaar gaan kruizen, maar die verder uit elkaar gaan lopen. Bij dit soort trends zie je dat de bereidheid om compromissen te sluiten steeds minder wordt (Baudet verwijt partijen die compromissen sluit zelfs dat ze hun ideologie loslaten).
Als ik jouw een beetje probeer te doorgronden, dan ben ik geneigd om jouw aan de linkerkant te positioneren. Daar is niks mis mee (ik ben zelf geneigd om me links van het midden te scharen). Maar vergeet niet dat niet iedereen die mening deelt, en het gevaar van escalatie is dat als de linkerflank er van overtuigd is namens de maatschappij te spreken, en de rechterflank dat ook doet. Het drijft mensen uit elkaar tot een situatie dat met elkaar praten onmogelijk wordt. Geforceerd streven naar het goede doel kan tot ontwrichting leiden. Tot een land wat niet meer regeerbaar is.
Ik ben van mening dat we niet op zoek moeten naar iets nieuws, omdat het resultaat daarvan is dat verschillende partijen meer en meer overtuigd zijn van eigen gelijk.
Waar we naar toe moeten is balans (genormaliseerde omstandigheden), want dat is de enige fase waarin we in staat zijn met elkaar te onderhandelen en compromissen af te sluiten.
Zoektochten naar het nieuwe zijn vaak hele gevaarlijke periodes juist omdat niet iedereen dezelfde belangen heeft en het mensen uitelkaar drijft (omdat steeds meer mensen overtuigd van hun gelijk zijn en denken namens de massa te spreken, waar ze dat niet doen). Het nieuwe moet je laten overkomen en niet geforceerd sturen, want dat is de enige manier om het in genormaliseerde omstandigheden als geaccepteerd te krijgen.
Co Pater 7
ArjanHet is juist gevaarlijk om zinnige kritische geluiden te negeren en net te doen alsof er niets aan de hand is. Dan tendeer je naar heel gevaarlijke periodes toe, zoals de gele hesjes inmiddels illustreren.
Te lang al leven mensen als struisvogels met hun koppen in het zand, en politici dus ook. Dat is gevaarlijk.
Het feit dat de roep om verandering steeds groter wordt bewijst dat de struisvogels de oorzakelijke weeffouten blijven negeren met alle gevolgen van dien.
kritische geluiden zijn dus niet het probleem, maar het negeren ervan.
Arjan 7
Co PaterEchter leven we in een land waar verschillende denkbeelden zijn. De zoektocht naar het nieuwe door linkse kiezers, is niet dezelfde zoektocht naar het nieuwe door rechtse kiezers. Wie geforceerd zoekt naar het nieuwe, krijgt als tegenreactie dat de ander er zich meer tegen gaat verzetten. Daardoor krijg je kettingreacties met als resultaat dat mensen steeds fanatieker worden en niet meer naar elkaar luisteren en bereid zijn tot het afsluiten van compromissen (waartoe men wel bereid is in genormaliseerde omstandigheden). Men wordt steeds extremer.
We zien het telkens terug bij regeringspartijen die hun verantwoordelijkheden nemen en compromissen afsluiten. Het resultaat van compromissen is dat je water bij de wijn moet doen om overeenkomsten af te sluiten. Wanneer omstandigheden niet genormaliseerd zijn wordt het afsluiten van compromissen gezien als de teloorgang van een ideologie waarbij er geen rekening meer mee wordt gehouden met de visie van de ander. De PvdA werd zo verweten VVD beleid uit te voeren (terwijl PvdA en VVD onderhandelden en beiden water bij de wijn deden). Iedereen pretendeert namens de meerderheid te spreken, wat niet overeenkomt met de feiten.
De Partij voor de Dieren denkt dat de Nederlandse kiezer massaal de standpunten deelt van de Partij voor de Dieren, en verkondigt dat elke beleidsmaatregel die niet strookt met hun visie als een uiting van het niet luisteren naar het volk (Ewald Engelen doet op FTM ook weinig anders). De realiteit is dat de Partij voor de Dieren een kleine partij is, wat kennelijk een uiting is van het volk dat ze haar standpunten niet deelt.
We zijn inmiddels zover dat veel mensen stemmen op Thierry Baudet, die een buitenmatige interesse heeft voor de superieure blanke ras. Deze kiezers nemen dat maar op de koop toe. Het abnormale wordt langzaam het nieuwe normaal (zoals we ook zagen in de jaren 30)
Co Pater 7
ArjanVoor mij draait elke discussie om een kijken waarin je het met elkaar eens bent en waar niet. Dus ga nooit een discussie uit de weg.
Een genormaliseerd leven bestaat niet in mijn optiek, en ik ga ervan uit dat er geen verschillende denkbeelden zijn maar verschillende opvattingen die allemaal passen binnen een uiteindelijk gedeeld wereldbeeld. Als mensen hebben we veel meer zaken die we delen ( gemeen hebben ), als zaken die ons verdelen.
Mensen zijn in mijn opvatting dan ook niet verdeeld, maar de echte verdeeldheid zit in omstandigheden die niet kloppen, en dat moet ten alle tijden bespreekbaar zijn. We leven met elkaar tenslotte en niet langs elkaar heen.
Politieke verdeeldheid zit hem nu juist gelegen in dat langs elkaar heen praten en nooit tot de kern gaan van waar we het over hebben . De zaken die we wel delen dus zoals economie en geld.
Jean Klijnen 2
Niko RoordaCo Pater 7
Jean KlijnenOnder deze hand zitten allerlei aannames over mens, geld en economie die we simpelweg niet blind kunnen aannemen.
Tenzij je als een zombie door het leven wilt gaan!
Arjan 7
Niko RoordaOverheden en markten die samenwerken met corrupte overheden, waardoor welvaart slechts wordt verdeeld onder diegenen die het systeem in dat soort landen beheersen.
Er is geen economische school die corruptie oplost, en er komt ook geen nieuwe economische school die het gaat oplossen.
Met welke oplossing je ook wilt komen, het zal op het niveau zijn van de politicus die roept dat we dat niet moeten faciliteren (terwijl we weten dat het toch gebeurt).
Joost Visser 5
Niko RoordaAnnemiek van Moorst 10
Niko RoordaJoost Visser 5
Niko RoordaWas dat maar zo. Klimaat is geen discussie meer maar een ideologie. Geloof je er niet in sta je buiten spel.
Jean Klijnen 2
Joost VisserNiko Roorda 6
Bart Klein IkinkVolgende week kom ik met een aantal economische theorieën, gebaseerd op een aantal van deze mythen.
Tedje van Asseldonk, IEZ 8
Bart Klein IkinkBart Klein Ikink 6
Tedje van Asseldonk, IEZRoelf van der Laan 3
Bart Klein IkinkWat dat betreft kan ik je het onderzoek van Bas van Bavel aanraden: De Onzichtbare Hand, Hoe Markteconomieën opkomen en neergaan. Zie ook mijn reactie verder hieronder.
Bart Klein Ikink 6
Roelf van der LaanHet kan erg fout gaan. Het voorbeeld over de levensverwachting in de Verenigde Staten en Cuba is duidelijk genoeg.
Maar mensen moeten zich bewust zijn van het belang van de 'onzichtbare hand'. Het afdoen als een mythe getuigt van weinig realiteitszin.
De ongelijke welvaartsverdeling heeft veel te maken met verschillen tussen kapitalisten (kapitalistische geest) en gewone mensen (tijdsvoorkeur) en rente.
Dan heb je nog vaak kostenvoordelen verbonden aan schaal, en dat grote bedrijven meer politieke invloed hebben (zie afschaffen dividend belasting).
Roelf van der Laan 3
Bart Klein IkinkDe onzichtbare hand is volgens mij een uitdrukking van het 'feit' dat de economie zich ontwikkelt los van de individuele wil van de mensen die eraan deelnemen. Het geeft aan dat de economie een sociaal iets is. Het ontstaat in en door menselijke samenwerking, maar is niet afhankelijk van de individuele menselijke wil. Dat lijkt mij niet aanvechtbaar. De mythe is dat alleen in een 'vrijemarkteconomie' de onzichtbare hand zijn werk goed kan doen en de beste resultaten voor iedereen oplevert. Dat is volgens mij meer een mythe van de vrije marktwerking, en van de koppeling daarvan aan de onzichtbare hand.
Op zichzelf is 'de onzichtbare hand' volgens mij geen theorie en ook geen mythe, maar meer een metafoor.
Pieter Jongejan 7
Bart Klein IkinkToch zijn er ook eenvoudige modellen waarmee je actuele ontwikkelingen uitstekend kunt verklaren. In dit verband wil ik wijzen op de comparatieve kostentheorie van de klassieke econoom David Ricardo. Deze theorie, toegepast op sectoren (arbeidsintensief en nationaal versus kapitaalintensief en internationaal) biedt een goede verklaring voor de opkomst van de gele hesjes in Frankrijk, de opkomst van Thierry Baudet in Nederlanden de Brexit in de UK.
Een kunstmatig lage reële rente en vrijhandelsverdragen zijn gunstig voor de op export gerichte kapitaalintensieve sectoir en ongunsrtigvoor de arbeidsintensieve binnenlandse sector.
Waarom GL, SP en PvdA de euro en de negatieve reële rente blijven steunen, (terwijl dit tot vermogensverlies bij de lagere en middeninkomens leidt) is mij dan ook een raadsel.
Co Pater 7
Bart Klein IkinkEen economisch model gaat over menselijke relaties en verhoudingen, en een specifiek menselijk model kiezen ( homo economicus ) als basis voor die modellen is ronduit absurd omdat economie over sociale " relaties " gaat, niet meer of minder.
Co Pater 7
Voor eens en altijd moeten we af van deze uiterst manipulatieve doctrine´s die elk moreel en menselijk besef ondermijnen en het leven naar de kloten helpt.
De homo economicus werkelijkheid wordt nog altijd door deze leugens in stand gehouden.
Joost Visser 5
Co PaterAlle mensen hebben de volgende kenmerken: (1) ze zijn altijd honderd procent egoïstisch; (2) ze denken en handelen altijd honderd procent rationeel; en (3) ze zijn op ieder moment honderd procent geïnformeerd
1. Klopt niet, we geven in emoties miljoenen aan anderen. Nederlanders dan. Andere landen wellicht wat minder. Beleggers zijn dat dan weer wel. Maar de bevolking is iets groter dan enkel beleggers.
2. Klopt niet. Rationeel betekent op zijn minst voldoende informatie. Nou, kijk maar naar particuliere beleggers op de beurs. Om te huilen. Woekerpolis?
3. Achterkamertjespolitiek van de politieke elite. Je loopt altijd achter.
Jean Klijnen 2
Joost VisserScienceNerd 8
Co Pater 7
ScienceNerdMz59 7
ScienceNerdAnton Van de Haar 8
ScienceNerdDat is een onzinnige opmerking. Niko heeft dit soort dingen niet zelf bedacht, er zijn tal van economen die deze punten naar voren schuiven.
Zie b.v.:
https://unlearningeconomics.wordpress.com/2012/01/01/an-faq-for-mainstreamneoclassical-economists/
Michel Fleur 6
ScienceNerdHier wordt geen middelvinger opgestoken naar "de wetenschappen", wel naar een vakgebied dat waarvan de mainstream alles aan zijn laars lapt dat voor het bedrijven van wetenschap nodig is. Het is dus terecht om daar kritiek op te hebben.
De mainstream economie poneert een aantal vooronderstellingen die als fundament dienen voor de theorie. Om die vooronderstellingen "mythes" te noemen is misschien te sterk. Echter, ze worden niet correct afgeleid uit eerdere theorie of onderzoek of zonder de daarbij geldende beperkingen te melden. Het zijn immers vooronderstellingen. Met vooronderstellingen is op zich niks mis (een wiskundige theorie zonder axioma's is lastig). Maar een theorie over een systeem moet wel gebaseerd zijn op beweringen over het systeem die in ieder geval enigszins kloppen. Dat is in de mainstream economie niet het geval.
Sommige van die vooronderstellingen klinken heel leuk in een gezellig verhaal over een micro-economie in een victoriaanse setting. Micro economische analyse klinkt bijna altijd aannemelijk. En zelfs daar loop je al snel aan tegen systeemproblemen als informatie uitwisseling, berekenbaarheid van optimale keuzes en het ontbreken van geld in de modellen. We vergeten dan even de manier waarop economen met het begrip tijd omgaan. En macro economie? De wiskunde zélf dicteert nu draconische versimpelingen: modellen gaan niet over miljoenen mensen, maar over miljoenen malen dezelfde mens. Je kunt als serieuze wetenschapper dan niet zeggen dat "de samenleving daar dan maar aan voldoet" en met een beetje ruis en statistiek zeggen dat je model nu toch iets zegt over de werkelijkheid.
Als astronomie een wetenschap is, is de mainstream economie astrologie.
Mz59 7
Michel FleurJean Klijnen 2
Mz59Mz59 7
Jean KlijnenGevonden:
https://pure.uvt.nl/ws/portalfiles/portal/20023602/Oudenampsen_Conservative_12_01_2018_.pdf
Lijkt interessant te zijn.
Constance 4
Mz59In theorie zou het dan kunnen dat een schaamteloos schmierend warhoofd dat ze ziet vliegen en dat lijdt aan het waandenkbeeld dat een ostentatieve neiging tot overweldigen een man voor vrouwen onweerstaanbaar maakt, veel aanhang krijgt.
Alleen in theorie natuurlijk.....
Mz59 7
ConstanceJean Klijnen 2
ConstanceJoost Visser 5
Michel FleurTijd. Eens. Evenwicht is een miniseconde, je kunt eigenlijk niet spreken van evenwicht in een economie, zeker niet als die globaal is. En na het gebeuren van 'iets' er een nieuw evenwicht gevonden is. Het is net wat je als evenwicht als definitie geeft. vraag en aanbod in evenwicht via prijsvorming. Micro ja, macro nooit. Als iemand mij zegt met zweet op zijn voorhoofd 'de hele economie is in evenwicht'. Wat moet ik dan antwoorden? 'Fijn, de problemen zijn over, iedereen rijk?' Of 'waar liggen mijn kansen om dat evenwicht een beetje uit te balanceren naar mijn financiele kant toe?' Ik ga voor dat laatste.
Economie is mensenwerk in een chaotische wereld. Als je wat verder wilt met modelering van de economie om meer inzichten te verkrijgen, zul je de kant uit moeten gaan van de modellen in de chaostheorie met implementatie van idiote mensen die je model frustreren, zoals Merkel's 'wir shaffen das'. Het is bijkans niet te doen.
Zonder idiote politici/ondernemers/emotievolle beleggers kun je modellen opbouwen, maar de variabelen zijn zoveel en de menselijke politieke geest is wellicht het meest ongewisse,
Jean Klijnen 2
Michel FleurWat bedoel je hiermee?
Michel Fleur 6
Jean KlijnenEen mooi voorbeeld is aanbod en vraag curves die een prijs opleveren. De dynamiek wordt niet beschreven en een unieke prijs ontstaat alleen bij strikt monotone curves.
Een ander voorbeeld is het bepalen van de ideale combinatie van producten gegeven een inkomen en het product-genot als functie van het aantal van een bepaald product. Als je eigenschappen van echte producten of voorraad meeneemt, wordt de zaak al snel te ingewikkeld en is een analytische oplossing niet meer mogelijk. Ik ben bijvoorbeeld blijer met 10 bananen dan met 1 of 1000 bananen (niet monotoon stijgende genotsfunctie; geen unieke oplossing).
We kunnen nu voorstellen dat we het over een periode van drie jaar hebben (dan is 1000 bananen een redelijk aantal). Maar hoe beïnvloed dat de term "inkomen" en de gehanteerde "prijzen"? Zelfs een banale combinatie van producten toont al aan dat dit model niet kan kloppen.
Als je op dit niveau al rare aannames doet over eigenschappen en functies en bovendien een tijdsduur moet shoppen die de gewenste hypothese ondersteunt, ontstaat ook gezeur over long-run en short-run modellen.
In plaats daarvan is het wellicht zinniger om andere uitgangspunten te nemen. Behoudwetten in plaats van evenwichten. Actoren die beslissingen maken op basis van informatie waar ze op dat moment bij kunnen. Dat is wat anders dan uitgaan van evenwichten, elasticiteit en daar statistiek op toepassen.
Gerard van Dijk 6
Op zich wel logisch want geld ontrekt zich aan het spel van vraag en aanbod. Hoe groter de vraag des te hoger de prijs. Dat gaat bij geld niet op, vandaar dat de huizenprijzen oneindig kunnen stijgen omdat aanbod van geld ook oneindig is en geen enkel effect op de rente heeft. Verhoging van de rente is een politieke keuze.
Wel is er een grote onbalans, huizen zijn het meest veilig om in te investeren maar in bedrijven is dat beslist niet. Vandaar dat de huizenprijzen in het oneindige kunnen stijgen blijven de salarissen ver achter. In 20 jaar zijn de huizenprijzen verviervoudigd en in diezelfde periode mag al blij zijn met 10% salarisverhoging.
Hoe houdbaar is zo'n systeem? Als ik een beschrijving van de elite mag geven is dat hun loon wel meegaat met de inflatie en er in de macht ertoe doén en het beleid bepalen. Die snappen het gepeupel niet.
Met als gevolg dat mensen op FvD stemmen, voor een brexit stemmen etc.
Roelf van der Laan 3
Mz59 7
Roelf van der LaanCo Pater 7
Mz59Roelf van der Laan 3
Mz59Joost Visser 5
Roelf van der LaanCo Pater 7
Roelf van der LaanAls mensen hebben we het recht er te zijn. Dat kennen we elkaar toe. Sommige zaken moeten daarom ook buiten het domein van vraag en aanbod vallen, omdat dit mechanisme zelf geen rekening houd met de grenzen die we hebben vanuit menselijk oogpunt. Mensen moeten nu eenmaal kunnen leven en wonen.
Bepaalde rechten moeten dus verzorgd worden door de democratie die we zijn en kunnen nooit ten prooi vallen aan vraag en aanbod.
Daarom alleen al staat economie, als wetenschap - met zijn nu minimalistische denkwijze van neoliberale snit - niet op zichzelf.
Jean Klijnen 2
Nick, je gebruikt in een voorafgaand deel de term "survival of the fittest". Die term is niet bedacht door Darwin, maar door Herbert Spencer, een Britse econoom, die vond dat als de overheid niet zou ingrijpen door de elite een superbeschaving wordt gesticht, waaruit de zwakkere groepen zijn geëlimineerd. Darwin heeft later deze term overgenomen, maar feitelijk grijp je hier zelf ook terug op Adam Smith.
Mz59 7
Jean KlijnenJean Klijnen 2
Mz59Michel Fleur 6
Jean KlijnenIk ben ten eerste benieuwd naar de basisvergelijkingen waarvan men uitgaat.
Ten tweede is het belangrijk om te weten of evenwicht een uitgangspunt is, of dat het wordt aangetoond door die basisvergelijkingen.
In de natuurkunde kun je uitgaan van zeer aannemelijke basisvergelijkingen uit bijvoorbeeld de klassieke mechanica. In de economie heb je micro-economische vraag-, aanbod- en welvaartsfuncties. Die zijn zelf vaak verondersteld of gebaseerd op gevoel. Ze zijn in ieder geval aantoonbaar niet betrouwbaar in de macro-economie. [1] Daar moet je zo'n model dan niet op bouwen. Zijn er andere vergelijkingen die niet algemeen bekend zijn waarop die modellen werken?
Als er dergelijke vergelijkingen gelden: wordt daarmee een evenwicht afgeleid of vooronderstelt men een evenwicht WAARBINNEN die vergelijkingen gelden? Dat laatste zou al een wetenschappelijke doodzonde zijn maar nogmaals: ik ken de details niet.
Ik zie wel vaak het gebruik van het begrip "elasticiteit". Aangezien dat een eerste orde benadering is, lijkt het te duiden op "lokale fenomenen". In dat geval moet je een soort van evenwicht vooronderstellen. En dan zijn crises alleen met externe schokken mogelijk. Wat niet klopt met de realiteit.
[1] In het Mantel Sonnenschein Debreu theorema wordt aangetoond - met de wiskunde van de micro economie zelf - dat in complexere systemen het bestaan van of de uniekheid van evenwicht(en) op losse schroeven komt te staan. De toepasbaarheid van evenwichtsmodellen wordt hierbij beperkt tot "lokale schokken" in een systeem dat verder wel in evenwicht is.
Niko Roorda 6
Michel FleurJoost Visser 5
Michel FleurNiko Roorda 6
Jean KlijnenIk heb voor het boek de keuze gemaakt om de hoofdtekst voor velen behapbaar te houden, althans naar mijn inschatting; terwijl er in appendices meer ruimte is voor details. Ik nodig jou, Michel Fleur en anderen uit om eventueel, als je dat gepast mocht vinden, in je eentje of samen zo'n appendix te schrijven over DSGE. (Wacht vanzelfsprekend eerst totdat je de komende aflevering hebt gezien.) Mocht ik dan van mening zijn dat je (jullie) een goed werk hebt/hebben afgeleverd, dan ben ik graag bereid om dat met enig overleg toe te voegen aan de appendices. Uiteraard met zorgvuldige vermelding van je/jullie naam.
Het lijkt me mooi om op die manier een werk te maken waaraan meerdere mensen actief hebben bijgedragen. Als je zoiets wilt doen: neem dan (volgende week of later) eerst even rechtstreeks met mij contact op voor afstemming.
Joost Visser 5
Jean KlijnenCo Pater 7
Joost VisserWat weten de politici dan niet ? en wat is daar dan schadelijk aan ?
En naar welke econoom moeten ze dan luisteren, keuze genoeg ?
Of is het juist het probleem dat de economie als wetenschap onvolwassen is, zodat politici er niets mee kunnen ?
Constance 4
Jean KlijnenDit laat een belangrijke oorsprong achterwege nl. de Lausanne School. ( Walras, Pareto.)
Het evenwichtsmodel van Walras dateert van ong. 1870. (met invloeden van o.a. Cournot [ "Mathématique sociale" 1838 ] en Isnard, die rond 1780 al een stel lin. vgl. gaf waarin een evenwicht tussen vraag en aanbod wordt beschreven.
Fisher's eerste evenwichtsmodel is van ong. 1893.
De verdere ontwikkeling (Wald, Samuelson,Arrow-Debreu-McKenzie, Hahn, Prescott, Lucas ) lijkt eerder langs Walrasiaanse dan Fisheriaanse lijnen te lopen.
Zie bv. Ingrao, Israel: " The Invisible Hand, Economic Equilibrium in the History of Science". (1990)
De door Fisher verder ontwikkelde kapitaal- en kwantiteitstheorie figureerde hooguit impliciet in de algemene evenwichtsmodellen.
".......en in de economie geïntroduceerd door Edward Wilson, een wiskundige."
Is hier de wiskundige Edwin Bidwell Wilson bedoeld, Samuelson's mentor op Harvard?.
"In de economie geïntroduceerd", is nogal sterk uitgedrukt, zijn er publicaties die dat staven?
........"Deze Modern Monetary Theory is de opvolging van de Sell-side economics, "
'Opvolging', in welke zin?
De negatieve reacties van de meeste mainstream economen op MMT maken het vooralsnog niet erg waarschijnlijk dat MMT een algemeen geaccepteerde theorie wordt.
Is hier misschien "market monetarism" (Sumner e.a.) bedoeld?
...."Herbert Spencer, een Britse econoom,"
H.S. lijkt toch meer socioloog en -zo min wil- filosoof, dan econoom. Voor zover hij al heeft bijgedragen aan de economische theorie leverde dat vooral normatieve ( sociaal-darwinistische) bespiegelingen op. Ideeën als “the poor should be allowed to die, for the betterment of society”, ( uit diens boek Social Darwinism ) werden vnl. door enkele 'economen' uit de zg. 'Oostenrijkse
School' gewaardeerd.
Mz59 7
ConstanceJean Klijnen 2
ConstanceVoor de relatie tussen MMT (die bedoel ik dus wel) en sell-side economics verwijs ik gemakshalve naar onderstaand artikel uit de Washington Post:
https://www.washingtonpost.com/gdpr-consent/?destination=%2fopinions%2fthe-lefts-embrace-of-modern-monetary-theory-is-a-recipe-for-disaster%2f2019%2f03%2f04%2f6ad88eec-3ea4-11e9-9361-301ffb5bd5e6_story.html%3f&utm_term=.e0c792281e67
Mijn opmerking tav HS heeft alleen betrekking op de frase "survival of the fittest", die Niko gebruikt. Die is niet op de evolutieleer gestoeld, maar idd op het sociaal darwinisme. De oostenrijkse School heeft dat opgepikt, maar het staat thans ook vol in de belangstelling in Duitsland nav de boeken van Thilo Sarrazin (en deze mijnheer is geen lid van een extreem rechts en eng clubje maar van de socialistische partij SPD)
Co Pater 7
Jean KlijnenGeld is namelijk zelf een systeem ( noem het een model ), wat op verschillende manieren kan bestaan.
Zolang we dat niet begrijpen dan zal geld vooral verkeerd geïntegreerd zijn in economische modellen of zienswijze's ( mythen of fantasieën )
Aat 7
Niko Roorda 6
Aat 7Een andere overweging is dat er tussen die twee geen duidelijke grens te trekken valt. Je zou kunnen zeggen dat ze in hetzelfde systeem wonen en dat de bovenwereld dat systeem ge- en de onderwereld het mis-bruikt. Maar zelfs dat onderscheid is niet vol te houden, aangezien ik in hoofdstuk 3 binnenkort ga laten zien dat ook de boven-economie het systeem vrij structureel misbruikt.
Ad Van Heeswijk
Wat dacht je van: " overvloed leidt tot verspilling" of valt dat buiten de economie?
Martin van den Heuvel 1 11
https://gist.github.com/darkyen/120c46739985ebf3b39b
Wat vindt Niko hier van?
Roelf van der Laan 3
Martin van den Heuvel 1Martin van den Heuvel 1 11
Roelf van der LaanMaar stiekem meen ik het, want de schrijvers van Star Trek hebben de Ferengi niet voor niets "uitgevonden". De hele serie is 1 grote aanklacht tegen de (in eerste instantie) amerikaanse maatschappij.
In het artikel staat vermeld dat bepaalde lieden nog steeds verkondigen dat het trickle down effect werkt, terwijl al lang bewezen is dat dit niet zo is.
Daar staat ook bij vermeld, dat die lieden een niet gering inkomen hebben, wat meteen de reden van hun mening duidelijk maakt: ikke, ikke, ikke.
De directeur/eigenaar van Dell computers is van mening dat mensen met een jaarinkomen van 10 miljoen dollar NIET een hoger dan normaal percentage belasting moeten hoeven betalen over alles BOVEN de 10 miljoen. Daar mag je van denken wat je wil, IK zou mij kapot schamen om die mening op camera te uiten. Hij vindt het blijkbaar normaal. En dat "normaal vinden", daar zit het probleem.
De inkopers van flutkleding uit Bangla Desh willen NIET 1 of 2 CENT per artikel meer betalen, zodat de eigenaren van die gammele fabrieken hun gebouw kunnen onderhouden, zodat het personeel in ieder geval veilig kan werken.
En zo kunnen we een hele bibliotheek vol schrijven.
Oh, wacht effe, dat is al gebeurd.
Johan Zijlstra 4
Mooi stuk wederom.
Vaak werden geldscheppende instanties, banken, ook niet meegenomen in de modellen.
Marla Singer 7
Johan ZijlstraMarla Singer 7
De realiteit is dat de mens intellectueel niet in staat is om de mega complexe realiteit van alleen al deze blauwe knikker te onderkennen laat staan die van het universum (of de simulatie daarvan?).
Daarom is het praktisch om dit te destilleren in versimpelde weergaven die wel voor mensen te bevatten zijn. (Alhoewel je af mag vragen of we daar met AI al dan niet aan voorbij schieten)
Gelijk aan de wetten van Newton. Dat is een versimpelde benadering van de realiteit die in praktische zin alledaags gebruikt kan worden.
Je hebt wel een punt dat het lastig is om bestaande modellen te toetsen en te herzien. Al was het niet door het feit dat aan herzieningen zeer grote belangen berusten. Tegelijkertijd impliceert dat ook dat de huidige modellen wellicht gecorrumpeerd kunnen zijn door de belangen van het verleden of nu.
Dat zou op zich een hele nieuwe tak van de economie kunnen zijn om die modellen te onderwerpen aan wat voor het menselijk intellect mogelijk is om te kunnen toetsen.
Mz59 7
Marla SingerJan 88 1
Al die mythes en vorige week al die trends, die geven mi een beeld hoe er ergens in tijd gedacht is over aspecten van wat men denkt of dacht te kunnen relateren aan de economie.
Wat je ook vindt van de economie op een gegeven moment, ik denk dat x-jaren later die kijk op de economie anders is. Dit anders, is kijken met meer kennis over de ‘werkelijkheid’, en is van toepassing op alle aspecten die de economie funderen, en kwalificeren.
Je kunt eens kijken naar funderende aspecten vanuit de ontologie, maar ook van de kwalificerende en richting gevende aspecten van de ontologie.
De ontwikkel richting van onze duurzame economie
Wat is onze visie op ‘alle’ aspecten van de tijdelijke werkelijkheid? Wat is de richting van ons duurzaam economisch handelen mbt deze aspecten? Wat is ons duurzaam economische verhaal waar wij in geloven?
Economische scholen
Economische scholen geven richting, maar zoals ik naar die scholen kijk, zie ik scholen met een beperkte zicht op een actuele ‘werkelijkheid’, en met kwalificaties die mogelijk egoïstisch, niet ethisch zijn, en soms niet eens juridisch te verdedigen, maar met een dikke portemonnee wel te pareren. Met beperkt zicht bedoel ik, kijkend naar een beperkt aantal aspecten uit een veelheid van aspecten die de ‘werkelijkheid’ beschrijven. Daarnaast wordt onrecht gedaan aan de actuele ‘werkelijkheid’, men blijft soms hangen in de prehistorie, the sixties, de gouden eeuw, of in welke periode dan ook, niet zijnde de actualiteit.
Kortom hier ligt een uitdaging want wat is nu onze visie op ‘alle’ aspecten van de tijdelijke werkelijkheid?
Verwijderd 36314 2
Mz59 7
Verwijderd 36314Verwijderd 36314 2
Mz59Mz59 7
Verwijderd 36314Verwijderd 36314 2
Mz59Mz59 7
Verwijderd 36314Jean Klijnen 2
Mz59Mz59 7
Jean KlijnenCo Pater 7
De belangrijkste mythe onder al het economische geleuter waar alles op gefundeerd wordt als waar zijnde of onzin is inderdaad de geld mythe zelf die zegt dat : economie niet over geld gaat.
Deze denkwijze is zo verleidelijk dat zo goed als iedereen het als waar zijnde aan neemt.
Toch is dit onjuist omdat geld een systeem is dat op verschillende manieren kan werken, en meestal op de slechte wijze dus.
Ook is geld als wezenlijk iets, ideologisch gekaapt en naar eigen goeddunken neergezet als goed of zelfs neutraal. Maar geld is nooit neutraal, ze zet het hele leven naar haar hand.
De grieken waren in het westen de eerste die geld uitvonden en er zeer sceptisch naar keken met betrekking tot voor en nadelen. conclusie wat dat de nadelen amper opwegen tegen de voordelen. Wil geld goed werken dan zou ze dus nooit aan zichzelf overgelaten moeten worden.
We moeten het geldsysteem dus hervormen en wel laten werken. En dat kan want geld is een systeem dat we op manieren kunnen laten werken zoals we dat wensen.
Echt heel goed boek over geld is : Geld , de ongeautoriseerde biografie van Felix martin.
Jean Klijnen 2
Co PaterDe grieken hebben het daarna wel overgenomen. Met name in Mycene. Mycene groeide uit tot het machtigste en rijkste land aan de Middellandse Zee.
Constance 4
…Menger bij de neo-klassieken?
Hoewel het trio Menger, Jevons, Walras vaak geacht wordt iets als de 'marginalistische revolutie' in de economie te hebben ingeluid waarmee ze dan tot de grondleggers van de neo-klassieke school zouden behoren, lijkt deze in z'n ontwikkeling meer door Walras dan door Menger geïnspireerd. Menger wees bv. het gebruik van wiskunde en evenwichtstheorie af, economisch historicus Söllner: "Er ist daher einer anderen Richtung zuzuordnen". Arrow-Debreu-McKenzie is in feite een voortzetting en uitbreiding van het Walrasiaanse model. (hoorde onlangs dat er een manuscript van Abraham Wald opgedoken zou zijn waarin hij al een (niet set-theoretisch ) bewijs van A-D-M geeft; economisch historicus in de zaal?)
Dus misschien eerder Walras en Pareto dan Menger bij de neo-klassieken?
….De New Institutionalists
Meyer, etc. behoren vooral tot de sociologische stroming binnen het N-I, Coase en Douglas North waren economen en winnaars van de pseudo-Nobelprijs.
Een handig overzichtje met kritische karakteriseringen van zo ongeveer alle theorieën over de conjuncturele ups en downs vanaf de 19de eeuw tot 2013 geeft Barkley Rösser jr. (zo'n 70 jaar maar jr. omdat hij de zoon is van de Rösser van Gödel-Rösser ).
https://www.google.com/search?source=hp&ei=TwaaXJqeEYSXkwXU4JiYDQ&q=barkley+rosser+a+conceptual+history+of+economic+dynamics&btnK=Google+zoeken&oq=barkley+rosser+a+conceptual+history+of+economic+dynamics&gs_l=psy-ab.3...1368.31504..32634...0.0..0.134.2926.56j2......0....1..gws-wiz.....0..0j0i131j0i22i30j0i19j0i22i30i19j33i22i29i30j33i10j33i21j33i160.ZpFiuMC-LUw
Noemt ook de Post-Keynesiaanse 'Bielefeld' school (o.a. Chiarella, Semmler, Flaschel ). Vooral Flaschel slaagde als één vd weinigen erin P-K ideeën in mainstream tijdschriften gepubliceerd te krijgen door ze zo wiskundig te verpakken dat vrijwel niemand ze nog als zodanig herkende
Niko Roorda 6
ConstanceCarl Menger: goed gezien. Dat was een vergissing; ik had hem tevens bij de Oostenrijkse school gezet, waarvan hij beschouwd wordt als de stichter. Ik zal hem weghalen uit de Neoklassieken.
Leon Walras heb ik niet bij de neo-klassieken maar bij hun 'telg', de oud-walrasiaanse school; dat lijkt me best logisch. Omdat Pareto zijn opvolger en voortzetter is, stel ik voor om hem ook in die oud-walrasiaanse school te plaatsen, wat vind je daarvan?
Het artikel van Barkley Rösser jr heb ik gedownload. Daar staan veel nuttige dingen in, o.a. ook over periodieke fluctuaties. Ik ga dat bestuderen.
Ik heb de indruk dat ik de 'Bielefeld' school niet als een aparte school, 'telg' van P-K, zou moeten opnemen. Of zie jij dat anders?
Constance 4
Niko RoordaJa, als de O-W als aparte school wordt onderscheiden kom je niet om de tweede gezichtsbepalende theoreticus heen.
-----"Ik heb de indruk dat ik de 'Bielefeld' school niet als een aparte school, 'telg' van P-K, zou moeten opnemen. "
Om de ontwikkeling en verspreiding van soms conflicterende standpunten en methoden te verduidelijken, lijkt een verdere uitsplitsing van de P-K inderdaad niet dienstig.
Ik noemde de wiskundig vaardige B.S. even, omdat de P-K door de mainstream soms geringschattend de "progressive Austrians" worden genoemd. Dit dan op grond van de bij hen veronderstelde technisch-analytische incompetentie.( als die van de reactionaire 'Austrians', vMises&Co). Ten onrechte de beste P.K., waaronder Barkley en de Bielefelders, verslaan desnoods de mainstream op gebied van modellen hands-down.
Niko Roorda 6
ConstanceIk zou graag je naam aan de credits toevoegen. Als je dat niet bezwaarlijk vindt, wil je me dan een emailtje sturen met je volledige naam?
Jean Klijnen 2
ConstanceConstance 4
"If you have an interesting and coherent story to tell, you can tell it in a DSGE model. If you cannot your story is incoherent"
Aldus econoom Varadarajan Chari voor het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden (2010). Dit lijkt nog altijd het standpunt van veel economen en gezien de prominente rol van deze modellen in de theorie zou een kritische analyse van de kenmerken ervan m.i. niet mogen ontbreken.
Inmiddels zijn er DSGE modellen met een financiële sector, minder rationele en meer diverse actoren, een complexere dynamiek ( 'snelle' vrijheidsgraden als variabelen, 'langzame' als (variabele) parameters), niet-Gaussisch, al dan niet gelineariseerd; een korte niet per se wiskundige analyse van mogelijkheden en beperkingen zou voor velen zeer verhelderend kunnen zijn. We zien ook uit naar de bijdragen van Michel Fleur en Jean Klijnen ter zake.