3
MIN
De tijd dat obligaties veilig waren en aandelen riskant, ligt achter ons. In de huidige tijd, schrijft Jan Dwarshuis, kleven aan beide beleggingscategoriën serieuze risico’s. En wie uit de sterk opgelopen Amerikaanse dollar vertrouwen put in de economie van de Verenigde Staten, zou wel eens bedrogen uit kunnen komen.
Aandelen zijn gevaarlijk en obligaties zijn veilig, zo is de algemene gedachte. Echter, recente verschuivingen in het financiële mijnenveld — gecreëerd door roekeloze centrale bankiers — maken pijnlijk duidelijk dat obligaties niet langer als veilig bestempeld kunnen worden. Dit gegeven was al langer een aandachtspunt, maar werd geruime tijd door beleggers onder het tapijt geschoven. Aan die periode is definitief een einde gekomen. Obligatiebeleggers hebben hun eerste wake-up call inmiddels ontvangen.
Inschatten
Beleggers proberen in te schatten wat de consequenties zijn van het beleid van de aanstaande Amerikaanse president Donald Trump. In verschillende gevallen hebben ze er een flink voorschot op de toekomst genomen. Of dit stand houdt, valt te bezien. Eén van de opmerkelijkste verschuivingen is de opgelopen rente en de opgelopen dollar. Ondertussen proberen (fiduciaire) huiseigenaren als de wiedeweerga hun rente voor een lange periode vast te zetten. Een logische reactie, maar het draait om de aankoopprijs van het fiduciair bezit. Veel lijkt deze groep niet te hebben opgestoken van de jaren 2005-2008.
Veel lijken huiseigenaren niet te hebben opgestoken van de jaren 2005-2008
Oplopende rente
Een structureel stijgende rente is in meer dan dertig jaar niet meer voorgekomen. Complete generaties denken dat geld lenen gratis is, maar aan dit sprookje komt langzaam meer zeker een einde. De reële waarde van schuld wordt daardoor door een grote groep schromelijk onderschat. Schuld zal in veel scenario’s zwaar gaan wegen op de koopkracht, zakelijke winsten en begrotingen van zwakke (Europese) landen. Daarnaast is de rente bijna op een punt aangekomen waarbij ze de aandelenmarkt — negatief — gaat beïnvloeden. Het is niet geheel ondenkbaar dat de Amerikaanse tienjaarsrente richting 2019 gaat oplopen tot circa 6 procent. Aan de ene kant is een normale rente een zegen, aan de andere kant heeft de aandelenmarkt dit gegeven nog niet geabsorbeerd.
Dollar
Een ander onderschat facet is de sterk opgelopen dollar, welke op het hoogste niveau noteert in 13 jaar. Terecht wordt de dollar door beleggers steeds vaker als een betere risico-parameter gezien dan de volatiliteitsindex VIX. In tegenstelling tot de overtuiging van veel beleggers, moet de stijging van de dollar sinds de winst van Donald Trump niet worden gezien als een teken van vertrouwen van beleggers. Integendeel! Vergeten wordt dat veel bedrijven in dollars hebben geleend tijdens de periode 2002–2014, toen de Amerikaanse munt uit de gratie was. Daarnaast beslaat het jaarlijkse tekort op de handelsbalans van de VS nog steeds zo’n slordige 500 miljard dollar. Van een zogenaamde liquiditeit in de dollar lijkt momenteel geen sprake, en dat is een teken aan de wand. Een breed verwachte renteverhoging op 14 december door de Fed zal nog meer olie op het vuur gooien. De sterk opgelopen dollar zal haar klassieke rol als risicoparameter eerdaags glansrijk invullen.
Een volledige crash in veilig gewaande obligaties is vanaf heden niet uit te sluiten
Kwaliteit
Bij de kwaliteit van de recente stijging van de aandelenmarkt kunnen genoeg vraagtekens worden gezet. De stijging heeft meer weg van een combinatie van een enorme short squeeze (waarbij beleggers op grote schaal aandelen kopen om slecht presterende derivatenposities te kunnen sluiten) en een blow off (een laatste sterke opleving van de aandelenmarkt voordat de grote neergang inzet). Een volledige crash in veilig gewaande obligaties is vanaf heden ook niet uit te sluiten. Beleggers zullen hoogstwaarschijnlijk opeens willen vluchten uit deze veilig gewaande beleggingscategorie, die nauwelijks liquiditeit kent. Met name obligaties met een langere looptijd zullen in zo’n scenario keihard worden afgestraft. Mocht dit gebeuren, dan zal de aandelenmarkt daar ook een flinke tik van mee krijgen.
Meestal anticiperen aandelenbeleggers op een oplopende rente. 2017 belooft in ieder geval volatieler, rechtvaardiger en begrijpelijker te worden. 2016 kan echter nog voor een onaangename Italiaanse verrassing zorgen.
Rest mij u een goed weekend te wensen.
Jan Dwarshuis is senior asset manager bij Thirteen Asset Management AG, waar hij verantwoordelijk is voor het Thirteen Diversified Fund. Dwarshuis schrijft zijn columns op persoonlijke titel en wordt hier niet voor betaald. Ook betaalt hij niet voor het plaatsen van zijn columns. Professioneel houdt hij posities aan in grote Europese, Amerikaanse en Russische beursfondsen. De informatie in zijn columns is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.
12 Bijdragen
Henk Eleveld 4
Draghi komt vanaf maandag in nog grotere problemen als de Italianen nee zeggen.
Ik verwacht binnen korte tijd pariteit tussen euro en dollar.
Emerging markets hebben zich scheel geleend in dollars, Daar zullen grote klappen vallen in de bedrijfswinsten.
bps
In een gezonde situatie stijgt een munt in waarde als er meer vraag naar is, door reëel actieve partijen die in die munt goederen en diensten aankopen, geproduceerde activa van een gezonde economie.
Een gezonde, betrouwbare economie krijgt normaal een lagere rente vanwege minder risico.
In deze situatie stijgt de dollar omdat er meer vraag naar is door reëel passieve partijen die in die munt geen activa als goederen en diensten aankopen, maar passiva als belegging omdat de gefixeerde rente stijgt.
Een onzekere economie krijgt normaal een hogere rente vanwege meer risico.
Maar de situatie is niet normaal meer. De wereld is op zijn kop en mechanismen en volgordes gaan tegengesteld.
Zie hoe paradoxaal stijgende munt en stijgende rente is.
De Fed e.a. hadden beter economieën gezond kunnen houden met toezicht op passende geld/schuld groottes en reële muntwaarden en rentes die de kracht van de verschillende economieën representeren.
De ECB maakt de Europese economieën niet krachtiger door rente te verlagen en meer geld te creëren.
Dat is de Fed ook niet met Amerika gelukt.
Er is teveel geld, van teveel schuld. Dat is geen nieuws meer. Dat geld klotst werkeloos de wereld over. Ook geen nieuws. Het legt gebieden en reële circuits droog en doet andere gebieden en financiële circuits verzuipen. Ook geen nieuws.
Als de centrale banken niet corrigeren en resetten, dan doet het systeem dat eens, maar dan hardhandig.
'This time isn't different' van alle andere hiervoor.
Zie o.a. 'This time is different.': Eight Centuries of Financial Folly. - Reinhart&Rogoff (IMF).
F.T.M. Kauffmann
bpsZou het niet kunnen zijn dat beleggers anticiperen op een stijging van de vraag naar dollars? Als Trump zijn infrastructuurplan van 1000 mrd gaat financieren met leningen tegen een interessante rente zal de vraag naar dollars snel toenemen.
Matthijs 11
F.T.M. Kauffmannbps
F.T.M. KauffmannMaar Trump is geen private importeur van Amerikaanse goederen die op de valutamarkt naar dollars vraagt voor aankopen in Amerika, waardoor de dollar gezond sterker wordt.
Trump ís publiek Amerika zelf, die naar zijn eigen munt vraagt voor bestedingen in Amerika.
Als Trump geld erbij leent, verhoogt ook hij de staatsschuld.
En een staatsschuld is nu eenmaal een consumptieve schuld. Een staat produceert immers niet, m.u.v. mijnbouw.
Trump zet wel meer in op energievoorziening uit eigen bodem.
Met het investeren met publieke consumptieve staatsschuld bevordert hij contra wel productieve schuld en kapitaal in eigen land.
Maar als het geld op is, en Trump is uit geïnvesteerd, dan zijn het wel de Amerikanen die het resultaat van die investeringen in onderhoud en vernieuwing productief en verder te gelde moeten maken en benutten. Anders kunnen Trump’s plannen en investeringen met staatsschuld ook niet uit op den duur. Dat is in Amerika niet anders dan hier. Maar in Amerika zijn de omstandigheden daarvoor wel gunstiger en er is relatief veel ondernemersgeest.
Trump kan zich vnl. van drie mogelijkheden en combinaties bedienen om zijn plannen te financieren.
a. lenen van de Fed of via Amerikaanse grootbanken van de Fed die daarvoor geld creëert en de balans vergroot
b. lenen uit de werkeloze geldplas op de kapitaalmarkt van beleggers die dollars bezitten
c. besparingen op de begroting van Obama
Met a. en c. passeert hij de kapitaalmarkt.
Het kan zijn dat Trump met b. financiert, met bestaand geld uit de kapitaalmarkt en de dollarkoers daardoor doet stijgen.
Indien met nieuw geld, vergroot hij de geldplas en de schuldenberg weer en kan hij middels inflatie daarvan de stijgende koers van de dollar weer drukken.
Het is afwachten wat hij waarmee financiert, en waar dat ten koste van gaat en wat het voortbrengt.
Hans den Reijer 1
bps- belastingverlaging vooral voor de rijken
- veel miljardairs als minister
F.T.M. Kauffmann
bps- de dollar als reserve munt kan de komende jaren wel een duwtje in de rug gebruiken.
- hij is lomp (nationalistisch) genoeg dat het hem niet uit maakt wat dit voor gevolgen voor Europa heeft.
- dan klopt de uitspraak weer dat hij een muur gaat bouwen en de ander er voor mag betalen.
Matthijs 11
bpsIn elk geval zijn er een paar problemen met die manier:
- de vraag is of private partijen wel zin hebben in dit soort constructies. Las dat vergelijkbare constructies in het verleden vaak verliesgevend waren dus dat private partijen het niet zien zitten. Die stappen alleen in als er zekerheid is
- mocht het wel lukken dan is het vooral een weggevertje van overheid aan grootbedrijf en rijken.
- de overheid van de VS kan alles prima zelf financieren. De vraag naar schuldpapier van de VS is onverminderd groot en zal dat voorlopig blijven. En bovendien leent de VS in haar eigen munt dus is er geen enkel risico op ooit niet kunnen betalen.
Nemo 1
bpsbps
NemoGoede uitdrukking! Die onthoud ik als je het goedvindt, en ook indien niet.
Het gevolg mag zijn dat die publieke productie, private benutting en productief gebruik activeert t.b.v. grotere, of minstens gelijkblijvende private activa.
Daarin zit de clou, de ruggegraat en de solvabiliteit van een economie.
Nemo 1
bpsStravidarus 6