
Genetische manipulatie is niet eng, maar noodzakelijk om de wereld te voeden. Dat zeggen wetenschapsjournalist Hidde Boersma en filmmaker Karsten de Vreugd in hun nieuwe documentaire 'Well Fed'. 'Als je zegt dat gentech te gevaarlijk is, dan moet je ook het mes verbieden.'
Baf. Met flinke kracht klopt filmdirector Karsten de Vreugd op de schouder van wetenschapsjournalist Hidde Boersma. Boersma deinst naar voren, en kijkt zijn collega quasi-verontwaardigd aan. Een glimlach volgt. De sfeer is duidelijk nog goed tussen de twee. Ook na drieënhalf jaar intensieve samenwerking aan hun eerste documentaire.
Langzaam overtuigd
Het tweetal maakte Well Fed, een documentaire over genetische manipulatie. 'Mijn vrienden complimenteerden me met: wat goed dat je die gentechindustrie aanpakt,' vertelt De Vreugd even later aan tafel. 'Dan zei ik: nou, eigenlijk laten we zien dat genetische manipulatie juist hard nodig is.' Dat was een verrassing voor zijn omgeving. De Vreugd begon als een voorzichtig tegenstander van genetische manipulatie, maar raakte tijdens het maakproces langzaam van het tegendeel overtuigd.
‘Ik wist dat echt niet’, zegt hij. ‘Met genetische manipulatie stop je alleen de eigenschap van het ene plantje – bijvoorbeeld een gen dat een plant oneetbaar maakt voor insecten – in het andere plantje. Weet je, met het klassiek kruisen van planten kun je precies hetzelfde bereiken. In het dna is er dan geen enkel verschil. Geen enkel.’ De Vreugd beweegt met zijn grote handen om zijn punt duidelijker te maken. ‘Tuurlijk, we weten de effecten op de lange termijn niet helemaal, maar dat weten we van pindakaas eten ook niet. Echt, als morgen overtuigend blijkt dat gentech slecht is, dan verander ik mijn mening, maar tot nu toe is er geen enkel wetenschappelijk bewijs dat gentech an sich het milieu of de gezondheid beschadigt. Toch Hidde?’
‘We beseffen ons niet wat onze houding betekent voor de rest van de wereld’
Boersma knikt. Dat de wetenschapsjournalist een voorstander is van genetische manipulatie, mag nauwelijks een verrassing heten. Hij publiceerde die conclusie eerder al, onder meer in De Volkskrant en op De Correspondent. Recent herhaalde hij zijn ideeën nog eens als auteur van het boek Ecomodernisme. ‘Het is een beetje een stokpaardje geworden,’ vertelt hij. Boersma vindt het onverantwoord om genetische manipulatie nog langer te verbieden: ‘Wij in het westen hebben de luxe om dat te doen; wij hebben toch genoeg te eten.’
‘Over ons voedsel hoeven we ons geen zorgen te maken, maar voor mensen in landen als Bangladesh is dat anders. En we beseffen ons niet wat onze houding betekent voor de rest van de wereld. Daar wordt de mening van Europa heel serieus genomen. Doordat wij in Europa tegen genetische manipulatie zijn, durven ze het in bijvoorbeeld Afrika ook niet aan. Maar daar kan genetische manipulatie er voor zorgen dat er wél voldoende te eten is. Het voorzorgsprincipe – pas iets doen als je zeker weet dat er geen negatieve gevolgen zijn – vind ik geen goed argument als het alternatief betekent dat je veel gif moet gebruiken en er armoede is.’
Broodje smeren
Boersma vindt het niet te verkopen dat milieuorganisaties genetische manipulatie nog steeds tegenwerken. ‘Die leugens, het is alleen maar bangmakerij. Overal zouden genetisch gemanipuleerde gewassen precies doen waar wij bang voor zijn. In Europa zou je er kanker of autisme van krijgen, in Amerika zou je er allergieën van krijgen en in Afrika zou je van het eten van genetisch gemanipuleerde gewassen homofiel worden. Nou, voor mij betekent het: als je er alle mogelijke ziekten van zou krijgen, dan krijg je er waarschijnlijk niets van.’
'Als je langer doorvraagt waarom mensen tegen genetische manipulatie zijn, krijg je vaak uiteindelijk te horen dat mensen tegen bijvoorbeeld Monsanto zijn.' Boersma doelt op de multinational die als een van de weinigen nog in staat is om in het woud van regels genetische manipulatie toe te passen en regelmatig onder vuur ligt.
Monsanto maakte bijvoorbeeld maïs resistent tegen hun onkruidbestrijdingsmiddel Roundup; uiteindelijk was het resultaat dat boeren juist meer verdelgingsmiddel gingen gebruiken. Boersma: 'Nou, daar ben ik ook op tegen, maar dat is de toepassing, het zegt niets over de techniek zelf.' De Vreugd valt hem bij: 'Met een mes kun je ook hele vervelende dingen doen, maar je kunt er ook een broodje mee smeren.'
Protest tegen gentech is steun aan Monsanto
Boersma gaat nog een stap verder. 'Juist door zo sterk tegen genetische manipulatie te protesteren, zorg je dat de regels zo streng zijn dat slechts enkele bedrijven er mee door kunnen gaan en juist de kleine bedrijven afhaken. Daarmee speel je dus eigenlijk bedrijven als Monsanto in de kaart.'
'Ik zou zeggen: genetische manipulatie hou je niet tegen, we kunnen beter kijken hoe we het in goede banen kunnen leiden. En trouwens, zo spannend is het ook weer niet, genetische manipulatie. We gebruiken nu ook allerlei technieken om onze groenten te kweken, daar komen ook de gekste dingen uit.' Boersma lacht even om het meest extreme voorbeeld uit de documentaire: de rode grapefruit, het resultaat van een experiment met radioactieve straling die tot allerlei vreemde mutaties heeft geleid.
‘De milieubeweging zit er naast, er zijn helemaal geen grote bezwaren tegen gentech’
'Er wordt allemaal gedaan alsof je door het gebruik van genetische manipulatie voor God zou spelen. Maar zo extreem is het niet, dit soort processen komen ook in de natuur voor. Als mens hebben we bijvoorbeeld een klein beetje genetische informatie van een bacterie in ons zitten.'
Milieubeweging zit ernaast
Het moge duidelijk zijn: Boersma is tijdens het maken van de documentaire niet van mening veranderd. 'Ik heb die ontwikkeling al tijdens mijn opleiding biologie meegemaakt. Ik kwam uit een linksig, groen gezin. Ik wilde het milieu beschermen. Maar tijdens mijn studie kwam ik erachter: de milieubeweging zit er naast, er zijn helemaal geen grote bezwaren tegen gentech. De milieubeweging doet op het gebied van gentech precies wat het klimaatsceptici verwijt: ze houden vast aan een enkel onderzoek met extreme uitkomst en weigeren het grotere plaatje te zien.'
Geen nieuwe feiten of perspectieven voor Boersma dus, maar de persoonlijke verhalen maakte wel diepe indruk op hem. 'Ik vond vooral het bezoek aan de boeren in Bangladesh heel indrukwekkend. Er was daar een boer die aubergines kweekt en elke week pesticiden op zijn land spoot. Hij klaagde dat hij er last door kreeg van zijn handen en dat hij de hele tijd moest hoesten, maar toch spoot hij verder. Hij moest immers zijn gezin voeden. Spuit hij niet, dan eet een rupsje dat gewas op. Je kunt echter ook een gen van een bacterie in de aubergine plaatsen. De rupsen kunnen de plant dan bijna niet meer eten.'
'Er zijn in Bangladesh nu verschillende Auberginerassen met dit aangepaste gen beschikbaar. De boeren die deze aubergines telen gebruiken minder pesticiden, halen een hogere oogst en krijgen in plaats van 10 cent 12 cent per kilo voor hun product. Hun aubergines zien er namelijk beter uit. Het zaad van hun genetisch gemanipuleerde aubergines kunnen ze bovendien gewoon weer gebruiken. Wel is deze boer bezocht door milieu-activisten, die hem voorhield dat de aubergine zelf hem kanker zouden geven.'
Er is wel wat af te dingen op deze argumentatie
Boersma vindt dat de milieubeweging op moet houden met deze verhalen. Genetische manipulatie is wat hem betreft juist een manier om natuur te beschermen. Immers: 'als op één plek de oogst kan worden opgekrikt, blijft elders ruimte over die bijvoorbeeld kan worden teruggegeven aan de natuur.'
Nuances
Dat klinkt hoopgevend, en er zijn inderdaad studies die ook daadwerkelijk laten zien dat gentechgewassen bij kleine boeren voor hogere opbrengsten kunnen zorgen. Maar er is ook wel wat af te dingen op deze argumentatie. Zo gebruiken veel boeren in landen als Bangladesh sowieso veel meer pesticiden dan goed is. En dat zij zo veel spuiten komt niet alleen door schadelijke insecten. Belangrijker is misschien nog wel dat deze boeren zich gemakkelijk laten overtuigen door de pesticidenlobby, omdat ze zelf weinig kennis over de materie bezitten.
Ook het argument dat genetische manipulatie zou leiden tot minder landgebruik, laat zich gemakkelijk terugkaatsen. Een dubbel zo hoge opbrengst maakt het immers ook dubbel zo aantrekkelijk om bos te ontginnen voor landbouwgrond. Verder zijn er ook andere alternatieven om de landbouwopbrengst in ontwikkelingslanden op te krikken. Bijvoorbeeld door betere voorlichting of het gebruik van andere gewassen. De meningen zijn verdeeld of dit soort gentech-vrije maatregelen alleen voldoende zijn.
In gesprekken geeft Boersma dit soort nuances onmiddellijk toe. 'Het is niet gemakkelijk om genetische manipulatie goed te implementeren en ik denk absoluut dat er een sterke overheid nodig is om het landgebruik in goede banen te leiden. Gemakkelijk zal het echt niet zijn.'
Als onze documentaire van dat hele zwart-witte een klein beetje grijs kan maken, dan ben ik al heel tevreden
In Boersma's stukken — en ook in de documentaire — komt deze nuance echter niet altijd terug. 'Het stoort mij dat de discussie over de toekomst van de landbouw zo gepolariseerd is. Maar misschien moet ik er ook voor oppassen niet teveel in één kamp te zitten', zegt hij aan het einde van het interview. ‘Mijn stukken op De Correspondent zijn inderdaad te polariserend geweest.’
In elk geval hoopt Boersma vooral op een genuanceerd en open debat . 'Nu is het zo dat voor elke 10 euro die wordt uitgegeven om met genetische manipulatie de voedselzekerheid te verbeteren, er ook 10 euro wordt uitgegeven om dit te frustreren. Ik zou zeggen: geef die laatste 10 euro dan aan alternatieve methoden om de landbouw te verbeteren.'
'Een positief geluid, dat hebben we nodig,' valt De Vreugd hem bij. 'Als onze documentaire van dat hele zwart-witte een klein beetje grijs kan maken, dan ben ik al heel tevreden.'
Boersma en de Vreugd wilden tot slot nog kwijt dat ook cameraman Philip Fountain nauw betrokken was bij het project. 'Hij was net zo belangrijk en heeft ook net zo veel fouten gemaakt als wij,' aldus de Vreugd.
De première is op zaterdag 27 mei in De Balie. Na afloop is daar daar een debat over de documentaire. Op 31 mei om half elf is Well Fed te zien bij BNN op NPO 3.
Heb je nog vragen, of opmerkingen? Hidde Boersma reageert op comments onder dit artikel.
134 Bijdragen
Lydia Lembeck 12
https://www.farmlandbirds.net/node/5172
Ook dit is gentechnologie. Ik wil geen gen tegen insecten in gewassen. Ook geen gif om ze te bestrijden. Tegenwoordig kan je dat vaak met andere insecten doen. Denk eerst eens daaraan voordat je met gentechnologie aan de slag gaat. Ik huiver er echt van.
Ohja..even knippen, voor ik probeer te plaatsen, anders ben misschien mijn reactie kwijt...
Karsten de Vreugd 2
Lydia LembeckSchimmels zijn ook heel nuttig, toch spuit ik ze uit mijn badkamer als ik ze zie... snap je?
Lydia Lembeck 12
Karsten de VreugdRupsen die mensen eten? Goeie voor een griezelfilm. :)) Ik denk gelijk aan de SciFi films in zwart-wit uit de jaren 50. Super eng.
Maar dat rupsen planten eten is normaal. Je kunt ze biologisch bestrijden. O.a. met sluipwespen. Meer info over bestrijding van rupsen: https://www.utwente.nl/nl/ut-kring/btd/Tuintips/bestrijding.html
Natuurlijk is het mogelijk om op een biologische manier ongewenste dieren te bestrijden. Wegjagen door geuren is een optie. Zelf weghalen ook, maar voor grotere velden zijn er diverse biologische middelen in de handel die de planten en de bodem beschermen en de daarin levende andere dieren die weer belangrijk zijn voor het gewas.
In de glastuinbouw werkt men met insecten en dat gaat prima.
Gentechnologie gebruiken om bepaalde misvormingen bij ongeboren baby's tegen te gaan is voor mij een twijfelgeval, ook al klinkt het erg sympathiek en kan ik dat wel begrijpen.
Insecten verdelgen niet.
Hidde Boersma 1
Lydia LembeckOverigens heeft uitzetten van natuurlijk vijanden ook precies hetzelfde doel: zorgen dat er geen rupsen zijn die je oogst op eten. Het maakt voor een rupsenpopulatie echt niet uit of ze worden gedecimeerd wordt de de aubergine zelf of door een natuurlijk vijand. Boeren, ongeacht of ze nu biologisch of conventioneel zijn, groot of klein, hebben allemaal hetzelfde doel: hun oogst/voedsel/inkomen beschermen tegen andere organismen die er mee vandoor willen gaan.
Tedje van Asseldonk, IEZ 9
Hidde BoersmaDe techniek op zichzelf kun je niets verwijten (guns don't kill people weet je wel...); en de toepassing in de landbouw gebeurt op 2 manieren:
1. Een gen in de plant zetten dat de plant resistent maakt tegen een bestrijdingsmiddel (round up dus) ; dan kun je dus zoveel van dit gif spuiten als je wilt zonder dat je plant er last van heeft (en o ja, dan gebruikt men het minder - zegt de fabrikant van round up, dus dat is goed voor iedereen want er wordt minder gif gebruikt ... hoe bizar geredeneerd! het bewijs dat er dus minder round up gebruikt zou worden sinds die combi hebben jullie neem ik aan in de film gezet??).
2. Een gen in de plant zetten dat de plant giftig maakt voor bepaalde concurrenten die m anders op zouden eten. Dan zit het bestrijdingsmiddel dus niet op, maar in de plant. Vreemd genoeg is dat dan helemaal niet giftig voor de mens? OK ik snap dat jullie het bewijs daarvan nog niet hebben kunnen leveren (misschien is pindakaas ook wel dodelijk in de 5e generatie; we hadden ook het softenondrama niet aan zien komen of de problemen met cox-2 remmers, enz.) maar laat aub de mensen met rust die liever een appel met een wormgaatje eten dan een appel die mooi gaaf is door een intern geplaatst pesticide.
Lydia Lembeck 12
Hidde BoersmaMaar ook hier wordt gesproken over een theoretische mogelijkheid dat het over zou kunnen gaan in andere gewassen. Onverdeeld blij met gentech is men dus niet. Met deze bacterie wordt al gewerkt als bestrijdingsmiddel dus waarom toch gentech? Dat is dan toch niet nodig?
Er zijn nog steeds boeren die puur voor het geld gaan en alles gebruiken daarvoor. Ook glyfosaat. Ik koop niet voor niets biologisch.
Sorry, ik ben niet 'om', Hidde.
yve
Hidde Boersmamoeten rupsen dan niet eerst die geneties ge-engineerde aubergine eten om daarna te sterven?
Maarten Brons 7
Ik ben geen geleerde, maar volgens mij zijn gewassen tegenwoordig kwetsbaar, omdat we ze doorkweken en er weinig diversiteit in de soort zit. De natuur wint altijd. Laten we vooral gebruik van de natuur maken en zorgen voor een diverse landbouw, waardoor de natuur een sterker product maakt (blijft).
Waarom zijn dieren in de grootschalige veeteelt zo kwetsbaar? Zou het kunnen dat ze verkeerde voeding krijgen? Een koe hoort bijvoorbeeld gras te eten en geen soja. En dan ook nog Roundup GMO soja. Wat zijn daar de gevolgen van? Als we eerst zorgen dat geld een minder belangrijke rol speelt in onze voedselvoorziening, dan kunnen we daar een hoop mee winnen.
Lydia Lembeck 12
Maarten BronsHet is een van de redenen geweest om bewust te kiezen om geen vlees meer te eten. Ik heb geen behoefte aan nog meer gif in mijn lichaam dan er al in zit door toedoen van bedrijven als Monsanto en Bayer die uitsluitend op geldelijk gewin uit zijn.
De mens moet leren met de natuur om te gaan en er niet tegenin. De mens zal nooit winnen van de natuur. Linksom, of rechtsom zal de natuur altijd winnen. Ten koste van de mensheid wellicht. De planeet kan heel goed doorgaan zonder mensen.
Karsten de Vreugd 2
Maarten BronsDe landbouw heeft inderdaad door dat het allen kweken op productie andere eigenschappen van planten weghaalt en dat is zonde. Die kweken ze er nu weer in terug en dat kan dus vlugger met gentech.
En dan het laatste, geld speelt een belangrijke rol in een efficiënte voedselvoorziening. Een goed debat wie aan de macht is lijkt mij zinvol, maar laten we ook zeggen dat heel veel honger de wereld uit is gegaan door geld gedreven voedselproductie.
Hidde Boersma 1
Maarten BronsDan de mythe:
1) patenten vind je bij alle soorten gewassen: gentech, conventioneel en biologisch.
Maar belangrijker: andersom geldt ook:
2) er zijn gentechgewassen met patent, er zijn gentechgewassen zonder patent. Dat het een getechgewas is, betekent dus niet automatisch dat er een patent op zit.
Het gewas dat in de film langskomt, de gentechaubergine, is vrij van patenten. Boeren mogen de zaden bewaren, verdelen, verder veredelen, etc. Dat is waarom ik het ook zo'n mooi project vindt: de armste, meest kleinschalige boeren zijn er bij gebaat.
Wees dus tegen patenten, maar wees niet tegen de techniek. Dat is echt te simpel, en staat de goede projecten in de weg.
Dat is ook wat ik bedoel met luxediscussie. Voor ons is het heel makkelijk om zwart-wit te denken, wat wij merken er niks van op ons bord. Wij kunnen makkelijk zeggen: er zijn patenten, dus ik ben tegen gentech in zijn geheel. Maar dat denken, heeft invloed elders. De gentechauberhine was oorspronkelijk bedoeld voor de Indiase markt, maar die miljoenen boeren daar wordt dit gewas nu onthouden, als gevolg van de discussie die wij hier hebben in het westen. Zij moeten nu doorgaan met spuiten.
Met deze film hoop ik een beetje grijstinten toe te voegen: wees genuanceerd en omarm de goede projecten.
Lydia Lembeck 12
Hidde BoersmaBij twijfel niet doen.
Hidde Boersma 1
Lydia LembeckIn het geval van de aubergine betekent niks doen: doorgaan met spuiten.
Hoogleraar Justus Wesselaar van WUR berekende ooit wat het NIET invoeren van Golden Rice kostte: alleen in India al 1,2 miljoen levensjaren. Dat is wat 'bij twijfel niet doen' veroorzaakt.
MaartenH 10
Hidde BoersmaEn voor een beetje perspectief: Als je uitgaat van van een bevolking van 1,3 miljard die gemiddeld 50 jaar oud wordt dan is 1,2 miljoen levensjaren een toevoeging van: 0,0018 %.
Arie Lexman
Gentech gaat gepaard met patenten, daar zit het gevaar.
line 5
Arie LexmanMooie korte reactie, waar ik ook mee eens ben.De overheersing van voedsel over de planeet en zodirect ook over de mens.Boersma; Wij in het westen hebben de 'luxe'om dat te doen???:wij hebben toch genoeg te eten. Man man wat een reden. Als wij genoeg te eten hebben waarom dan niet gewoon, naar het buitenland sturen.Wat een kort zichtige redenatie van die wetenschapjournalist en filmmaker.
Karsten de Vreugd 2
lineLydia Lembeck 12
Karsten de VreugdIs het niet verstandiger dat land weerbaar te maken tegen overstromingen? Dat mensen leren hoe ze dijken moeten bouwen, polders moeten maken en droog houden met molens bv?
Ik denk echt dat jullie het van een verkeerde kant benaderen. Kijk nu eerst eens, of er alternatieve mogelijkheden zijn dan gentech.
Er is overigens ruimschoots voldoende voedsel in de wereld. Waar het aan scheelt is de verdeling daarvan. Evenals schoon drinkwater.
Kijk eens naar deze docu's:
https://www.npo.nl/tegenlicht/30-04-2012/VPWON_1165580
https://www.npo.nl/vpro-tegenlicht/05-10-2014/VPWON_1219693
Op grond van wat Liu vond is het mogelijk om 10 miljard mensen te voeden. Natuurlijk moeten we minder groei van de mensheid zien te krijgen en daarnaast kunnen we hiermee iedereen goed voeden. Zonder gentech.
Annemiek van Moorst 11
Lydia LembeckKarsten de Vreugd 2
Annemiek van MoorstMaartenH 10
Karsten de VreugdKarsten de Vreugd 2
MaartenHMaartenH 10
Karsten de VreugdKarsten de Vreugd 2
MaartenHLydia Lembeck 12
Karsten de VreugdGeen idee of dit echt gebeurd is, maar ik vond het dreigend genoeg en tot nu toe hebben deze bedrijven - inmiddels samengevoegd tot een enkel groot bedrijf - hun macht misbruikt. Gentech is niet voor niets mede daardoor in een slecht licht gekomen.
Annemiek van Moorst 11
Karsten de Vreugdhttps://permaculturenews.org
https://www.discoverpermaculture.com/library
https://en.wikipedia.org/wiki/John_D._Liu
Als je John D Liu verder googlet kun je diverse interessante permacutuurvoorbeelden op video vinden.
Karsten de Vreugd 2
Annemiek van MoorstLydia Lembeck 12
Karsten de Vreugdhttps://www.npo.nl/tegenlicht/30-04-2012/VPWON_1165580
https://www.npo.nl/vpro-tegenlicht/05-10-2014/VPWON_1219693
Op grond van wat Liu vond is het mogelijk om 10 miljard mensen te voeden. Natuurlijk moeten we minder groei van de mensheid zien te krijgen en daarnaast kunnen we hiermee iedereen goed voeden. Zonder gentech.
Karsten de Vreugd 2
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
Karsten de VreugdJammer. Dat slaat de discussie verder dood. Dan sta je niet meer open voor andere methoden.
Karsten de Vreugd 2
Lydia LembeckMaartenH 10
Karsten de VreugdKarsten de Vreugd 2
MaartenHMaartenH 10
Karsten de VreugdLydia Lembeck 12
Karsten de VreugdEn over permacultuur... Karsten, heb je hier iets aan? http://www.permacultuurnederland.org/index.php?id=22
Annemiek van Moorst 11
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
Annemiek van MoorstAnnemiek van Moorst 11
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
Annemiek van MoorstIk lees graag. Altijd al gedaan en heb een periode boeken van James Mitchener verslonden. In een ervan dat er in de VS in de jaren 20 en zo veel geëgd werd. Kluiten breken dus. De toplaag werd zo licht daardoor dat de stormen hem 'meenamen' en de boeren met het probleem kwamen te zitten dat de vruchtbare laag weggewaaid was. De Grote Droogte was, samen met het eggen medeoorzaak van de enorme groep boeren die huis en haard en land achter zich moesten laten. Het was een voorbeeld van hoe te veel werken op het land helemaal verkeer uitpakte.
Ik meen dat het in Centennial stond. Ik onthoud zulke kleine bijzonderheden vaak.
Annemiek van Moorst 11
Lydia LembeckIk heb een mooi filmpje maar moet ff linken naar buiten. Volgt nog!
PERMACULTURE vs SOIL EROSION in Tuscany (PT1).mp4
Ha hier heb ik hem: 2e video met deze naam.
https://naturedesignsjohnfranci.com/videos/
[Verwijderd]
Lydia Lembeck[Verwijderd]
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
[Verwijderd]Annemiek van Moorst 11
Karsten de VreugdLydia Lembeck 12
Annemiek van MoorstMarla Singer 7
Lydia Lembeck 12
Marla SingerMaarten Brons 7
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
Maarten BronsZondagmorgen: oeps... ik had de verkeerde voor me. Sorry, Maarten. Ik bedoelde Karsten en Hidde. En die hebben gereageerd. Ik zag ze vast even vliegen of zo... ;)
Karsten de Vreugd 2
Marla SingerHidde Boersma 1
Karsten de VreugdEn inderdaad, een antigentech film als OMG GMO wordt gesponserd door allerlei organic organisaties, toch zie ik regelmatig dat die wordt aangehaald als zijnde onafhankelijk.
Edmond Muller 7
Hidde BoersmaKarsten de Vreugd 2
Edmond MullerTedje van Asseldonk, IEZ 9
Karsten de VreugdLydia Lembeck 12
Karsten de VreugdHier zijn mogelijkheden te over om het nog op de oude (gangbare) manieren te doen. Negeer die mogelijkheden alsjeblieft niet?
Jullie idee is wellicht wel een optie voor de nog op te zetten Marskolonie. Jullie zijn jong, dus jullie maken dat nog wel mee denk ik.
Karsten de Vreugd 2
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
Karsten de VreugdKan en wil je openstaan voor deze mogelijkheden waar geen eventuele gevaren bij komen, zoals bij gentech nog lang niet zeker is?
Karsten de Vreugd 2
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
Karsten de VreugdMaartenH 10
Hidde BoersmaLydia Lembeck 12
Karsten de VreugdGeen gen wijzigen in planten om insecten dood te maken toepassen dus. Lijkt aardig, maar zonder insecten wordt de wereld een hele nare plek om te overleven. Duik eerst eens in de wereld van insecten en waar ze voor nodig zijn.
En denk aan de voortplanting. Of worden jullie planten ook steriel zodat boeren elk jaar verplicht zijn zaden te kopen? Moet er niet aan denken.
Karsten de Vreugd 2
Lydia LembeckOuderwetse landbouw zorgt voor ouderwetse honger en ik klinkt bij mij als dat paard en wagen beter is dan een auto.
Ik snap dus deze gedachtegang niet zo.
Lydia Lembeck 12
Karsten de VreugdM.i. heb je helemaal geen gentech nodig. Er is genoeg informatie en technologie aanwezig om het op de ouderwetse manier te doen. Waar het aan ontbreekt is de wil. Regeringen en religieuze leiders werken vaak niet mee. Denk je dat gentech hierin zou kunnen helpen? Ik nl niet. Het komt in handen van die leiders.
Kijk wat in China lukte met een gebied zo groot als ons land. Kijk in Egypte, maar dan zonder commune-achtige manier om de mensen te trekken, hoewel het voor de bewustwording en opleiding wel goed werkt daar.
Er is genoeg mogelijk om mensen te helpen zonder gentech. Ik ben echt bang dat jullie je blind staren op gentech.
Karsten de Vreugd 2
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
Karsten de VreugdAnnemiek van Moorst 11
Karsten de VreugdJe ziet gewoon uit je nek te kletsen met je 'ouderwetse landbouw is ouderwetse honger'. Net als de titel 'Verbod op gentech brengt levens in gevaar' gewoon klinklare onzin is; het is eerder andersom.
Feiten zijn: er wordt nu, as we speak, genoeg geproduceerd om een bevolking van 10 miljard (in 2050) te voeden. Er wordt enorm veel weggegooid. Armoede haal je niet weg door meer landbouwproductie.
Minder weggooien en een basinkomen voor iedereen om armoede weg te nemen zetten meer zoden aan de dijk dan gentech. Gevoegd bij mogelijke niet voorziene gevaren (zie bijdrage hierboven) zou ik liever inzetten op permacultuur om bodemerosie tegen te gaan en de afhankelijkheid van agribusiness te verminderen.
Zie verder mijn uitgebreidere reactie bijna helemaal onderaan voor als je het nog niet snapt of bronnen na wilt trekken.
Karsten de Vreugd 2
Annemiek van MoorstIk blijf herhalen. Gentech een 1 van de oplossingen. Waarom die uitsluiten als het levens kan redden?
MaartenH 10
Karsten de VreugdKarsten de Vreugd 2
MaartenHIk heb met mijn eigen ogen gezien hoe deze techniek een directe verbetering is voor de armsten op deze aarde. En dan zal het mijn reet roesten hoe het kan dat deze man met bulten op zijn handen en longen vol gif leeft. Ik zie dat hij door deze techiek dat niet meer heeft en meer welvaart kan vergaren en zijn kinderen eten kan geven. Maar daar ben jij misschien doof of blind voor.
MaartenH 10
Karsten de VreugdKarsten de Vreugd 2
MaartenHMaartenH 10
Karsten de Vreugdhttps://www.ftm.nl/artikelen/verbod-op-gentech-brengt-levens-in-gevaar?share=1#reactie34588
https://www.ftm.nl/artikelen/verbod-op-gentech-brengt-levens-in-gevaar?share=1#reactie34500
https://www.ftm.nl/artikelen/verbod-op-gentech-brengt-levens-in-gevaar?share=1#reactie34568
https://www.ftm.nl/artikelen/verbod-op-gentech-brengt-levens-in-gevaar?share=1#reactie34570
https://www.ftm.nl/artikelen/verbod-op-gentech-brengt-levens-in-gevaar?share=1#reactie34596
https://www.ftm.nl/artikelen/verbod-op-gentech-brengt-levens-in-gevaar?share=1#reactie34585
en tot slot:
https://www.google.nl/?gws_rd=ssl#q=gmo+risks
maar dat mag natuurlijk geen nieuws bevatten, want daarover hebben jullie je vanzelfsprekend uitgebreid ingelezen in de voorbereiding van jullie project.
Lydia Lembeck 12
Karsten de VreugdKarsten de Vreugd 2
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
Karsten de VreugdJammer.
PS; let op de tijd. Dit is een reactie op een andere post van jou.
MaartenH 10
Dat is dan nu al ruim 9 uur niet het geval. Verder ken ik de artikelen van Hidde Boersma op de Correspondent en moet ik zeggen dat ik daar absoluut niet van onder de indruk ben.
Sluit me ook aan bij Marla Singer, waar haalt hij het geld vandaan? Laat maar duidelijk zijn of dat schoon is of niet. En natuurlijk kan Hidde zelf reageren, zoals toegezegd, en uitleggen hoe het zit.
Karsten de Vreugd 2
MaartenHLydia Lembeck 12
Karsten de VreugdKarsten de Vreugd 2
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
Karsten de VreugdKarsten de Vreugd 2
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
Karsten de VreugdBeste MINNER... ik voel me vereerd door zoveel aandacht. Maar ik zou wel graag wat meer argumenten krijgen dan alleen dat nogal zielige minnetje.
Raphaël Gallis 1
- Parallel met kruisen
Gentech is NIET hetzelfde als kruisen van gewassen. Bij gentech kan ook erfelijk materiaal van andere soorten worden ingebracht (bijvoorbeeld dierlijk materiaal), dat zal bij kruisen nooit kunnen.
- Wereldbeeld
Er zijn er die (blind) geloven in (technische) vooruitgang en er zijn hen die meer zien in het precautionary principle. Veel zaken die eerst heel mooi leken, bleken laten negatieve bij-effecten te hebben die van te voren niet waren / konden worden voorzien. Denk aan kanker door benzeen, OPS door xyleen, mesothelioom door asbest, het verstoren van het natuurlijk evenwicht in het Victoriameer door het uitzetten van de Nijlbaars. De lijst is schier eindeloos. Lange termijn effecten van gentech (en gentherapie) zijn vooralsnog niet helder. Daarom is het van belang hier zeer zorgvuldig mee om te gaan.
- Voedselproductie
Er wordt gesteld dat als wij géén gentech toepassen levens in gevaar komen. Er wordt echter genoeg voedsel verbouwd om de huidige wereldbevolking te voeden (en zelfs genoeg voor 2 miljard meer). Het is een kwestie van voorkomen van verspilling, geen voedsel als bio brandstof, en beperken van vleesconsumptie.
- Normal Accident Theory
Al in 1984 schreef Charles Perrow in zijn boek 'Normal Accidents' over de gevolgen van risicovolle technologie / systemen. Hij gebruikte een kwadrant waarin biotechnology samen met nucleaire wapens 'rechts bovenin' terecht kwam. Hij maakt duidelijk dat wij niet in staat zijn te allen tijde de veiligheid van complexe technologie te garanderen.
Dit alles (en er zijn vast nog meer tegenargumenten denkbaar) maakt dat gentech zeker géén 'must' is, maar met grote voorzichtigheid moet worden benaderd.
Karsten de Vreugd 2
Raphaël Gallis- Blind geloven is altijd een beetje dom, Leren van het verleden goed. Maar niks doen omdat we niet weten wat het effect is lijkt op luiheid. En daarom doen we testen en hebben we instanties die dingen goedkeuren. Wat we wel weten is het lange termijns effect van honger en veel pesticide.
- Ik denk dat we niet moeten denken in een of of maar een en en , ja beter verdelen, beter bewaren, beter verbouwen. Alles.
Leuk om te zien dat je zo betrokken bent bij dit onderwerp, dat zie ik ook bij Hidde. En dat zie ik bij alle reacties. Laten we praten en elkaar verrijken en niet afvallen, want we hebben hetzelfde doel: een betere wereld. Fijne avond allemaal en kijk onze docu! Groet
Lydia Lembeck 12
Karsten de VreugdJullie hoeven echt niet bij Volle Maan te zaaien, al schijnt dat wel beter te zijn, begreep ik, maar zoek eerst de bestaande mogelijkheden uit voor je met iets begint dat onomkeerbaar is.
Karsten de Vreugd 2
Lydia LembeckIk snap je opmerking en ook weer niet. Toen het internet kwam zeiden we ook niet laten we eerst alle andere manier van communicatie zoals postduiven en rooksignalen optimaliseren en dan pas internet ontwikkelen. Ik hoor trouwens ook niet dat je ons afvalt, ik verbaas me wel dat er in het stuk best wat nuance staat en kritiek op gentech zoals patenten en landverdelingsvraagstukken en dat we het weer hebben over wie betaalt het en monsanto is slecht. Dat vind ik jammer, want ik denk dat onze toon niet die reacties hoeft op te roepen. Maar ik snap ze wel.
Lydia Lembeck 12
Karsten de VreugdSchiet niet in de kramp alsjeblieft. Ik wil niks afbreken, maar jullie juist laten zien dat er andere mogelijkheden zijn. Jullie bron gedachte is prachtig. Jullie oplossing vind ik zorgelijk. Daarom wijs ik op alternatieven.
Karsten de Vreugd 2
Lydia LembeckEdmond Muller 7
Karsten de Vreugd 2
Edmond MullerEdmond Muller 7
Karsten de VreugdKarsten de Vreugd 2
Edmond MullerLydia Lembeck 12
Edmond MullerVoor de rest ben ik het met je eens, hoor. Het kan eenvoudiger, goedkoper wellicht ook. Zolang regeringsleiders en religieuze leiders maar meewerken wat betreft de verdeling van landbouwgronden, het stoppen van de kap van oerwouden en de aanleg van dijken en wegen en bouwen van molens waar nodig. En ze moeten garanderen dat er voldoende zoet water moet zijn. Met de nieuwste uitvindingen die nog goedkoop blijken te zijn ook, moet het kunnen lukken om overal voldoende landbouwgronden te creëeren.
Daarnaast moet de hele mensheid werken aan verticale landbouw in de steden, zodat veel groenten en fruit niet meer grote einden hoeven te reizen. In de leeg komende gebieden kunnen bossen geplant worden voor de zuurstofvoorziening van de planeet en tegelijk als afkoeling van de planeet.
Edmond Muller 7
Arjan van Muyen 3
Bv
-Vanuit de technocratische visie, gericht op grootschalige monoculturen, is gentech inderdaad nodig. Er zijn echter andere visies op landbouw die hier niet eens worden genoemd. EENZIJDIG
-Minder spuiten is vaak tijdelijk (resistentie), hogere opbrengsten vaak ook, maar ze wordt beide als feit gepresenteerd. EENZIJDIG
-Er zijn nog allerlei bezwaren tegen gentech die hier niet aan de orde komen. Ik zou zeggen kijk het ff na
En hoe gaan zwaar commerciele bedrijven met dure patenten op hun producten nu precies die arme mensen helpen?? FTM
Kortom, een vreemd, naar PR ruikend stuk op een anders zo kritische site, wat is hier aan de hand?
Karsten de Vreugd 2
Arjan van Muyen- vraagstuk van patenten NIET EENZIJDIG
- landverdeling NIET EENZIJDIG
- Who is in charge? NIET EENZIJDIG
- 'Het stoort mij dat de discussie over de toekomst van de landbouw zo gepolariseerd is. Maar misschien moet ik er ook voor oppassen niet teveel in één kamp te zitten' NIET EENZIJDIGGGGG
Bedankt voor deze niet-eenzijdige reactie.
Marla Singer 7
Arjan van MuyenKarsten de Vreugd 2
Marla SingerAnnemiek van Moorst 11
Ken je het boek The Ethics of Invention van Harvard-professor Sheila Jasanoff? Zij wil een groter en diepgravender internationaal debat over de ethische, juridische en politieke aspecten van innovatie en disruptie. Maar ze vindt meer steun in Europa dan in de VS. 'Jonge wetenschappers leren hier niet meer om na te denken over de sociale gevolgen van wetenschap en techniek.'
In Sheila's woorden:
Ik maak me zorgen om de risico's die we lopen met dergelijke en andere innovaties. Over landen die rijker zijn en die in staat zullen zijn om de zaken die ze niet willen te exporteren naar landen die armer zijn. ER BLIJFT OOK HOOGMOED BESTAAN OVER ZAKEN WAARVAN ONDERZOEKERS ZEGGEN DAT ZE VOLLEDIG VEILIG ZIJN, ZOALS GENETISCHE MODIFICATIE, WAARBIJ IN DE PERIFERIE DUIDELIJK EFFECTEN ZULLEN OPTREDEN WAAR NIEMAND NOG OVER NADENKT. EN IK MAAK ME ZORGEN OVER ECOSYSTEEM-EFFECTEN WAAR MENSEN NIET OVER NADENKEN. Zaken zijn meestal gecompliceerd en we moeten voorzichtig zijn dat we geen oogkleppen opzetten en maar één weg voorwaarts zien.'
https://fd.nl/morgen/1201907/interview-sheila-jasanoff-ik-ben-bezorgd-over-de-impact-van-innovatie
Edmond Muller 7
Annemiek van MoorstLydia Lembeck 12
Annemiek van MoorstAnnemiek van Moorst 11
Hunger is caused by poverty and inequality, not scarcity.
For the past two decades, the rate of global food production has increased faster than the rate of global population growth. The world already produces more than 1 ½ times enough food to feed everyone on the planet. That’s enough to feed 10 billion people, the population peak we expect by 2050. But the people making less than $2 a day — most of whom are resource-poor farmers cultivating unviably small plots of land — can’t afford to buy this food.
http://www.huffingtonpost.com/eric-holt-gimenez/world-hunger_b_1463429.html
Voeg hier nog aan toe hoeveel we weggooien:
Roughly one third of the food produced in the world for human consumption every year — approximately 1.3 billion tonnes — gets lost or wasted.
Global quantitative food losses and waste per year are roughly 30% for cereals, 40-50% for root crops, fruits and vegetables, 20% for oil seeds, meat and dairy plus 35% for fish.
Zie verder: http://www.fao.org/save-food/resources/keyfindings/en/
Minder weggooien en een basinkomen voor iedereen om armoede weg te nemen zetten meer zoden aan de dijk dan gentech. Gevoegd bij mogelijke niet voorziene gevaren (zie bijdrage hierboven) zou ik liever inzetten op permacultuur om bodemerosie tegen te gaan en de afhankelijkheid van agribusiness te verminderen.
Tedje van Asseldonk, IEZ 9
Annemiek van MoorstKarsten de Vreugd 2
Tedje van Asseldonk, IEZRaar om random losstaande casussen te koppelen. Dat kan ik ook.
Door de invoering van wetenschappelijke penicilline zijn leven we tientallen jaren langer. Dus wetenschappelijke vooruitgang is awesome.
Tedje van Asseldonk, IEZ 9
Karsten de VreugdOf 'we' (jij en ik) hierdoor langer leven is nog de vraag. In elk geval zullen er nu snel andere oplossingen gevonden moeten gaan worden, want antibiotica werken niet meer.
Niks doen is niet wenselijk (zei ik dat dan?) maar het is wel belangrijk om goed na te denken over wat je doet, voor je ermee begint.
Ik gaf slechts één van vele mogelijke voorbeelden van wetenschappelijke overmoed. Dat bewijst inderdaad niets, evenmin als jouw penicilline voorbeeld het nut van moderne wetenschap aantoont.
Lydia Lembeck 12
Annemiek van Moorst[Verwijderd]
Annemiek van MoorstWat betreft het weggooien van voedsel ben ik het ook met je eens; documentaires (men moest erg veel moeite doen om bij een supermarkt te mogen filmen) en boeken geven aan dat er daar ook heel veel te winnen is. Een vergeten factor in deze is gebrekkige opslagfaciliteiten voor voedsel in de derde wereld. Bij de visserij is weggooien van bijvangst een aandachtspunt.
Ik zie zelf meer in landbouwbeleid gericht op kwaliteit in plaats van kwantiteit, waarbij ook naar een groter geheel wordt gekeken (minder gebruik van pesticiden, kunstmest) en zaken zoals de kwaliteit van de grond. In principe wordt nu niet de "ware" prijs van voedsel doorberekend aan de consument. GMOs lossen het probleem van monocultuur niet op. Het bijhouden van een zo groot mogelijke bibliotheek van varianten van planten is de enige serieuze oplossing. En GMO gewassen vervuilen zelfs de natuurlijke variatie binnen gewassen (maïs in Mexico is een voorbeeld).
Pijnpunt wat vrijwel niemand durft te benoemen is bevolkingsgroei. Daar mag ook wel een rem op worden gezet, maar dat zal wel niet gebeuren.
Karsten de Vreugd 2
[Verwijderd]Rem op groei ontstaat door vooruitgang. Zoals blijkt in alle welvarende landen.
Lydia Lembeck 12
Karsten de VreugdWil je iets doen aan bevolkingsgroei dan moet je meer ijzers in het vuur hebben.
- Zorgen dat er voldoende meisjes geboren worden en de mensen leren dat meisjes en vrouwen letterlijk van levensbelang zijn en dus goed behandeld moeten worden.
- steriel maken van de jongetjes kort na de geboorte en opvoeden met de wetenschap dat ze best kunnen trouwen en seksueel actief kunnen zijn, maar dat ze geen kinderen kunnen maken.
- zorgen dat de ongelijkheid rap afneemt en dat kinderen naar school gaan (educatie is het toverwoord) en dat deze kinderen na school een goed betaalde baan vinden. Mensen die het goed hebben kiezen voor minder kinderen.
Nu nog zien teveel mensen in Derdewereldlanden kinderen als hun Oude Dag voorziening. Landen zullen moeten zorgen dat er een staatspensioen komt. De aloude manier voor het kiezen van veel kinderen - er gaan er altijd veel dood en dus houd je er nog een paar over - kan dan stoppen. Wie de vrouwen vraagt, of ze het hier mee eens zijn krijgt een volmondig JA te horen.
Het is inderdaad EN/EN.... Maar begin aan de basis in elk geval met middelen die deze mensen zullen snappen. Gentech is onbekend en waar het bekend is (Monsanto) bv in India, heeft het veel zelfmoord veroorzaakt bij arme boeren. Dat beeld wijzigen zal dan een van eerste taken moeten zijn...
MaartenH 10
Lydia LembeckHoe zie je dat voor je, een totalitair regime?? Ga je mond wassen, c.q. je toetsenbord ontsmetten..
Lydia Lembeck 12
MaartenHAfgelopen paar eeuwen zijn m.n. meisjes en vrouwen onvruchtbaar gemaakt dmv sterilisatie, zodat er minder van het soort mensen zouden komen waar zij deel van uitmaakten. Die reden was vooral etnisch. Aboriginals en de Native Americans, maar werd ook vanuit de RK kerk gepropageerd om vrouwen en meisjes uit arme gezinnen met al veel kinderen te steriliseren. Maar m.n. in Australië en Noor-Amerika heeft de blanke overheerser dit gedaan.
De reden die ik heb is praktisch. Minder mannen kan meehelpen dat er minder kinderen komen. De vasectomie is een korte ingreep en veel minder gevaarlijk dan de sterilisatie van meisjes en jonge vrouwen.
Hoog tijd dat mannen even achter het oor krabben over wat de bedoeling is. Het is en blijft draconisch, maar in die culturen lijkt het mij de enige bruikbare oplossing. Zeker in India, waar nu al mannen en jongens vrouwen aanvallen. Daar denken mannen niet echt over na, hoe dat is voor de meisjes en vrouwen. Vrouwen worden nog altijd gediscrimineerd. Zelfs in ons land.
MaartenH 10
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
MaartenHBovendien zijn zeker in India de mensen nog zo slecht opgeleid dat simpelweg vragen om zich in te houden niet zal werken. Sterker... ik denk dat ze dan juist agressief worden.
Ik heb me mijn leven lang moeten inhouden, om de mannen in mijn omgeving niet boos te maken en heb gemerkt dat dat niet werkt. Door mijn feminisme en mijn toch wat socialistische instelling ben ik op deze uitleg gekomen. Als er andere zijn, wat ik niet geloof, dan hoor ik dat graag. Praten helpt zeker niet bij mensen die iets gevraagd wordt wat ze niet willen doen. Dus daarom.
Aanvullend: inderdaad een pijnpunt. M.n. voor mannen die het op zichzelf betrekken.
Karsten de Vreugd 2
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
Karsten de VreugdMarla Singer 7
Annemiek van MoorstKarsten de Vreugd 2
Marla SingerPaul van Koelen
Zal de docu niet missen,
Ik heb een vraag;
Als je planten kruist dan vormt zich toch ook een ander (gezamenlijk) DNA? Dat lijkt mij toch een ander proces dan selecteren.
Groet Paul
Lydia Lembeck 12
Paul van KoelenKarsten de Vreugd 2
Paul van KoelenTedje van Asseldonk, IEZ 9
Karsten de VreugdMet gentech kan dat wel. Je kunt dan een koe bijvoorbeeld typisch menselijke eiwitten laten maken. De reden waarom dit gebeurt is meestal financieel: als je insuline of schildklierhormoon uit varkens haalt is dit duurder dan wanneer je het gen in een gist hebt gezet en je laat die de insuline produceren.
Hans Potters 1
MaartenH 10
Je krijgt dus 4 kwadranten:
Goed en slim, prachtig, wie is daar tegen?
Goed en dom, goedbedoeld, maar helaas vervelende gevolgen, jammer.
Slecht en slim, denk Monsanto en aanverwanten, of nog erger bio wapens 2.0.
Slecht en dom, soort nachtmerrie scenario.
Hidde en Karsten zijn duidelijk van het eerste kwadrant. Maar hoe voorkom je misbruik/fouten vanuit de andere kwadranten?
Is het niet naïef om je hoofd in het eerste kwadrant op hol te laten brengen, zonder je rekenschap te geven van de andere kwadranten?
Het is ook vanuit de wetenschap arrogant, doen alsof alles onder controle is en er niks fout kan gaan.
Vanuit de geschiedenis is het dom, hoeveel plagen hebben we over de wereld verspreid, waarom probeert Australië nog steeds uit alle macht exoten buiten te houden?
Naschrift / toevoeging
Ik heb een universitaire opleiding achter de rug. Als ik daar één ding van heb geleerd is het dat wetenschappers ook maar mensen zijn, dat je goede en slechte hebt, mensen met principes en zonder, mensen die echt nadenken waar ze mee bezig zijn en mensen die dat niet doen. Genoeg reden om juist wetenschappers zeer kritisch te benaderen. Waarbij kritisch en negatief niet met elkaar verward mogen worden.
Lydia Lembeck 12
MaartenHThijs Smit
MaartenH 10
Thijs SmitLydia Lembeck 12
Thijs Smithttp://www.boerderij.nl/Home/Achtergrond/2016/1/Verticale-landbouw-tien-tot-honderd-keer-efficienter-2740955W/
https://decorrespondent.nl/4767/waarom-we-niet-zo-uit-de-hoogte-moeten-doen-over-verticale-landbouw/896763625758-36272857
https://www.vpro.nl/programmas/tegenlicht/lees/bijlagen/2016-2017/boer-zoekt-voedselflat/gidsartikel.html
http://www.verticalfarm.nl/
M.a.w. lagere footprint en veel, veel minder landgebruik.
Annemiek van Moorst 11
Thijs SmitFolta, Gorski, Novella, BEREZOW, and pretty much every other science communicator who slams so-called "pseudoscience" obviously conceal their ties to Monsanto, Big Pharma, and the food industry by maintaining what many might call "normal lives."
We note that financial documents obtained by Mother Jones show that ACSH has received funding from tobacco, chemical, pharmaceutical and oil corporations. Public interest groups have reported that ACSH received funding from the Koch Foundations between 2005-2011, and released internal documents showing that ACSH solicited $100,000 from Syngenta in 2009 to write favorably about its product atrazine – a donation that was to be “separate and distinct from general operating support Syngenta has been so generously providing over the years.”
https://usrtk.org/tag/american-council-on-science-and-health/
O MaartenH zie dat jij dit ook hebt aangegeven
MaartenH 10
Annemiek van MoorstLydia Lembeck 12
Annemiek van MoorstMarla Singer 7
Niet voor niets dat er elk jaar miljoenen mensen de straat op gaan om tegen Bayer-Monsanto te demonstreren. Dat die dit tegengaan door op een breed spectrum PR te bedrijven licht dan voor de hand.
Naar alle waarschijnlijkheid is dit onderzoek dan ook indirect in meegaat zou dan wel passen bij de naïeve stellingen die ingenomen worden.
Karsten de Vreugd 2
Marla SingerLydia Lembeck 12