© Katja Fred
3
MIN
Ex-accountant ondermijnt verklaring van ING over balanscorrectie van 185 miljard
Een verklaring van accountant EY aan de Amerikaanse toezichthouder SEC ondermijnt de uitleg van de ING over haar balanscorrectie van 185 miljard. Moet ING nu alsnog 153 miljoen belasting betalen?
FTM publiceerde afgelopen week over de balanscorrecties die ING in 2016 uitvoerde. De bankbalans van de twee voorgaande jaren bleek respectievelijk 185 en 163 miljard euro groter te zijn dan aanvankelijk gepresenteerd. De jaarrekeningen van 2014 en 2015 voldeden niet aan de geldende accounting standaard; de International Financial Reporting Standard (IFRS).
CDA-Kamerleden Pieter Omtzigt en Erik Ronnes vroegen de minister van Financiën in september om opheldering over de ongeëvenaarde balansrectificatie. Omzigt: ‘Wanneer een systeembank achteraf dit soort aanpassingen kan maken, vraag ik me af of we wel een getrouw beeld krijgen van wat zich binnen onze banken afspeelt wanneer we alleen naar de jaarrekeningen kijken.’ Hij vindt dat de minister van Financiën dit moet kunnen uitleggen: ‘De ING had in 2014 immers nog steun van de Nederlandse staat.’
Bankenbelasting
De balansomvang is van belang voor de berekening van kapitaal- en liquiditeitsratio’s (indicatoren die aangeven hoe gezond en veilig banken zijn). Ook de bankenbelasting is in Nederland afhankelijk van het balanstotaal: een hogere balans betekent een hogere aanslag. Was de ware balansomvang van de ING als grondslag van de bankenbelasting in 2015 en 2016 genomen, dan had de Nederlandse schatkist 153 miljoen euro meer kunnen incasseren.
Omtzigt bracht de balanscorrectie van ING daarom gisteren opnieuw ter sprake tijdens het wetgevingsoverleg over het Belastingplan 2019. Hij vroeg aan Menno Snel (D66), staatssecretaris van Financiën, of de ING na de correctie een herziene aangifte voor de bankenbelasting had moeten indienen. Daarbij refereerde hij aan een verklaring die EY, de toenmalige accountant van de ING, als onderdeel van het Amerikaanse jaarverslag 2016 deponeerde bij de Securities and Exchange Commission (SEC), de Amerikaanse toezichthouder. In die verklaring wordt de balanscorrectie van de ING (met terugwerkende kracht over 2014 en 2015) besproken.
De verklaring is gedateerd op 29 februari 2016. Die datum is belangrijk. Zowel ING als haar nieuwe accountant KPMG, die in 2016 de jaarrekeningen van voorganger EY corrigeerde, zeggen dat ze pas in maart 2016 ontdekten dat de bank niet voldeed aan de geldende IFRS-accounting standaard. Ze vinden daarom dat er geen fouten zijn gemaakt en ING deed geen herziene belastingaangifte.
De ING beroept zich voor die redenering op een Agenda Rejection Note van het IFRS Interpretation Committee (IFRIC) van 22 maart 2016. De verklaring van EY aan de SEC dateert echter van daarvoor. Dat suggereert dat EY dus al voor de bewuste IFRIC-vergadering wist dat de balans van ING over de jaren 2014 en 2015 niet voldeed aan de aangescherpte IFRS-standaard.
De verklaring van de ING was al niet sterk; het IFRIC gaf in 2016 immers geen interpretatie van de regels – die bovendien al sinds 2013 van kracht waren – en weigerde het onderwerp te agenderen. De verklaring rammelt nu eens te meer: hoe konden de ING en KPMG claimen van niets te weten, terwijl EY reeds een schriftelijke verklaring aan de Amerikaanse toezichthouder had opgesteld?
Omtzigt twitterde na afloop van het debat dat staatssecretaris Snel hem vrijdag al liet weten dat de Belastingdienst, in algemene zin, de mogelijkheid heeft om een naheffingsaanslag op te leggen. PvdD-Kamerlid Lammert van Raan verzocht de staatssecretaris om de onderliggende stukken ook aan de belastinginspecteur over te dragen. Van Raan licht toe: ‘Of het nu gaat over beloningen, boekhoudtrucs, belastingontwijking of witwassen, de sector kan de weelde niet dragen; ingrijpende verandering is nodig. Deze zaak bevestigt voor mij dat banken het privilege van geldschepping niet waard zijn.’
Reactie ING, KPMG en EY
FTM vroeg de ING, KPMG en EY om een toelichting op hun eerdere uitleg naar aanleiding van de verklaring van EY aan de SEC. KPMG-woordvoerder Willem Bonekamp zegt opnieuw alleen mededelingen te doen over ‘de vaktechniek’ en niet op het dossier te kunnen ingaan: ‘Waarom verwacht je dat ik het werk van EY ga verklaren?’
ING-woordvoerder Christoph Linke zegt: ‘ING geeft ook een Amerikaans jaarverslag uit. In de Verenigde Staten gelden andere accountancy-regels dan in Europa. De uitgaande accountant mag daar niets meer zeggen over de balans van een bedrijf, nadat hij is opgestapt.’ Volgens Linke is 29 februari 2016 daarom de laatste datum waarop EY, als afzwaaiend accountant, verklaringen over ING mocht afgeven. ‘Deze verklaring is onderdeel van het jaarverslag 2016 en dat is pas in 2017 gepubliceerd.’ Hij handhaaft de oorspronkelijke verklaring van ING dat er geen fouten zijn gemaakt in de boekhouding.
Linke suggereert dat EY de verklaring heeft geantedateerd. Hij vult aan: ‘Een fout is hier niet aan de orde.’ Hij verwijst ons door naar EY. De woordvoerder van EY heeft de casus voorgelegd bij de accountants die de boeken van ING in die jaren goedkeurden, maar heeft nog niet inhoudelijk gereageerd. We wachten op een reactie.
EY-woordvoerder Toby Ellson zei op de avond van 6 november. ‘Helaas lukt het me vandaag niet om akkoord te krijgen op een reactie. Excuus.’ Vervolgens schreef hij op 7 november: ‘ING was destijds onze klant en is in de lead om je vragen te beantwoorden. Ik kan je dus alleen naar hen verwijzen.’
De vraag is toen opnieuw voorgelegd in vereenvoudigde vorm: Klopt het dat jullie de SEC-verklaring hebben geantedateerd? Op 8 november antwoordt EY: ‘Je insinuatie dat informatie wordt geantedateerd berust niet op feiten. Ter verduidelijking: IFRIC is een interpretatie-orgaan van de IASB. IFRIC kan op verschillende manieren verduidelijking geven van IFRS-regels. IFRIC heeft dat gedaan in april 2016. Opstellers en controleurs van jaarrekeningen nemen verduidelijkingen van IFRIC vanaf het moment van verduidelijking in acht en dat is ook door ING resp. KPMG gedaan vanaf 2016. Dergelijke veranderingen leiden ten behoeve van de vergelijkbaarheid tot aanpassing van de ter vergelijking opgenomen cijfers, hetgeen hier ook is gebeurd. Gewoon zoals het hoort en dit is geen correctie. Naast een jaarrekening onder Nederlands recht met toepassing van IFRS, dient ING ook in Amerika te rapporteren. Dit betreft een zogenaamde 20-F. 20-F regelgeving werkt anders dan in Nederland. In de 2016 20-F zijn (zoals het hoort) ook de door EY gecontroleerde jaarrekeningen van 2014 en 2015 opgenomen. EY heeft in 2017 in relatie tot de 2016 20-F haar accountantsverklaring horend bij de jaarrekening van 2015 opnieuw afgegeven. EY doet dit omdat de vergelijkende cijfers van dat jaar zijn aangepast (niet ter correctie van een fout, maar zoals gezegd als gevolg van nieuwe guidance vanuit IFRIC) en deze aanpassing is door de nieuwe accountant KPMG gecontroleerd. Dwz EY geeft in haar opnieuw afgegeven verklaring aan dat de aanpassing van de vergelijkende cijfers niet door EY maar door KPMG is gecontroleerd.’
Ik wees de woordvoerder er vervolgens op dat hij niet ingaat op mijn vraag. Op de verklaring staat de datum 29-02-2016. Is deze verklaring op die datum opgesteld, of pas later en toen geantedateerd?
EY antwoordde: ‘De accountantsverklaring over de jaarrekening 2015 is uitgegeven op 29 februari 2016. De verklaring is aangepast en opnieuw uitgegeven in 2017 om aan te geven dat KPMG en niet EY de aangepaste cijfers nav IFRIC heeft gecontroleerd. De datum van de oorspronkelijke accountantsverklaring wordt echter niet aangepast. Dit doen accountants oa op basis van guidance zoals uitgegeven door de staff van de PCAOB middels Q&A. Zie ter volledigheid bijgaand. Deze guidance schrijft voor dat de datering van de verklaring niet wordt aangepast. Dit is als volgt omschreven in de betreffende Q&A’s:
Aanpassing in de verklaring:
Q9. In circumstances in which a successor auditor audits and reports on adjustments made to prior-period financial statements audited by a predecessor auditor, are there any modifications the predecessor auditor should make to his or her reissued report on the prior-period financial statements?
A9. Yes. If the predecessor auditor was not engaged to audit the adjustments to the prior-period financial statements, the predecessor auditor should modify his or her reissued report to indicate that (a) the reissued opinion relates to the prior-period financial statements before the effects of the adjustments, and (b) he or she was not engaged to audit, review, or apply any procedures to the adjustments.
Datering van de verklaring:
Q10. When a successor auditor audits and reports on adjustments made to prior-period financial statements audited by a predecessor auditor, how should the predecessor auditor date his or her report on the reissued financial statements?
A10. When the successor auditor has audited and reported on the adjustments made to the prior-period financial statements and the predecessor auditor is reissuing the report on the prior-period financial statements, the predecessor auditor should use the date of the previous report to avoid any implication that he or she has examined any records, transactions, or events after that date.
Er is nader onderzoek vereist om deze reactie te duiden in de context van de correcties aan de balans van 2014 en 2015, en de winstcorrectie van 1 miljard in 2015. In de guidelines van de PCAOB staat daarna echter nog een zinnetje dat EY niet noemt in zijn antwoord: ‘If the predecessor auditor revises the report or if the financial statements are adjusted, he or she should dual-date the report.’ Bovendien wordt niet duidelijk of deze bepalingen betrekking hebben op het type verklaring dat EY heeft afgegeven als onderdeel van het Amerikaanse jaarverslag 2016. De PCAOB guidelines hebben betrekking op 'reissues', heruitgaven, van oude accountancy rapporten. De verklaring van EY maakt echter onderdeel uit van de deponing van de eerste versie van het jaarverslag van 2016. Deze werd bij de SEC gedeponeerd op 16 maart 2017. Vier dagen later werd het jaarverslag 2016 opnieuw gedeponeerd bij de SEC met enkele wijzigingen: een daarvan is de datum van de verklaring van EY. Die datum was origineel 13 maart 2017, en bij de tweede deponering 29 februari 2016.
16 Bijdragen
Uitgelicht door de redactie
Henk Bakker 6
Gelukkig beschikt de ING over de juiste connecties en mochten die niet thuis geven dan kan het nog via de 'korte lijntjes' van de huisaccountant......
Jammer dat de heer Omtzigt 'gedegradeerd' is in zijn partij, hij hoort op basis van dossierkennis en vasthoudendheid toch ruim boven de rest van de kamerleden van de CDA te staan.
Alex
Jan Ooms 9
'Moet ING nu alsnog 153 miljoen belasting betalen?'
Ja én een boete ter grootte van hetzelfde bedrag én renteverlies én leergeld én hufterigheidsbelasting én schandaligheidstoeslag én roverstax én een voorschot op toekomstige overtredingen die ongetwijfeld nog aan het licht komen.
Uitgelicht door de redactie
Henk Bakker 6
Gelukkig beschikt de ING over de juiste connecties en mochten die niet thuis geven dan kan het nog via de 'korte lijntjes' van de huisaccountant......
Jammer dat de heer Omtzigt 'gedegradeerd' is in zijn partij, hij hoort op basis van dossierkennis en vasthoudendheid toch ruim boven de rest van de kamerleden van de CDA te staan.
Lydia Lembeck 12
Henk BakkerBert Bakker 4
Willem Verhoeven 5
Ferry de Boer 7
Willem VerhoevenAls er niets veranderd slaat vroeg of laat de maatschappelijke vlam in de pan en vind de frustratie vrees ik een minder vredelievende uitweg.
Lydia Lembeck 12
Ferry de BoerHoe dan ook:
De kruik gaat zo lang te water tot hij barst. En de kleine barstjes sluipen er in momenteel. In Groningen zien ze die barsten rap breder worden. Bij de sociale huurders, maar ook de lage middeninkomens is dat ook het geval. Benieuwd wie het uiteindelijke zetje gaat geven...
Harbers 8
Arjan 7
Op rekening 1 staat een debet saldo van 50
Op rekening 2 staat een credit saldo van 40
Bedrijf A boekt credit saldo van 40 op rekening 2 over naar rekening 1 en totale positie is 10 debet op rekening 1. Bedrijf A betaalt daar rente over, en bank moet saldo van 10 funden. Wanneer de bank die 10 fundt met eigen vermogen dan betaalt ze daarover geen bankenbelasting, en wanneer ze dat met vreemd vermogen fundt dan betaalt ze meer belasting als ze dat met kort vreemd vermogen doet dan met lang vreemd vermogen.
Nu wil bedrijf A niet elke dag dat saldo overboeken, maar gebruik maken van een notional cash pooling faciliteit. Het saldo op rekening 1 blijft 50, het saldo op rekening 2 blijft 40, maar bedrijf A betaalt rente over de netto positie van 10. En de bank hoeft ook nu slechts netto 10 te funden want de klant staat 50 debet maar fundt zelf via credit saldo al 40.
Wat zegt Thomas Bollen?
Volgens accountingregels mag je die positie niet als 10 rapporteren, want het risico bestaat dat je bij een faillissement die schuld van debet 50 niet kan verhalen op de credit positie van 40. En dat risico bestaat inderdaad. En daarom moet de bank niet alleen meer kapitaal aanhouden voor dat risico, maar ook meer bankenbelasting betalen.
Maar moet de bank daarom een bankenbelasting betalen over een bruto positie van 50? Nee. Want de bank moet niet een bruto positie van 50 funden, maar een netto positie van 10. Want het bedrijf heeft namelijk binnen de notional cash pool faciliteit al zelf 40 credit funding verstrekt.
Kan Thomas uitleggen waarom die 40 credit saldo extra moet worden belast voor het hoge bankenbelasting tarief voor kort vreemd vermogen?
De bank kan toch niet aan de bedrijf A vragen om dat credit saldo van 40 om te zetten naar eigen vermogen of naar lange deposito's?
Dan vraagt bedrijf A aan de bank of ze idioot zijn geworden. Die 40 credit saldo gebruiken ze om dagelijks betalingsverkeer te verrichten.
Boukje01 1
ArjanArjan 7
Boukje01Arjan 7
Maar desondanks, of er nu wel of geen garanties zijn, de netto te funden positie door de bank is 10. Als die credit saldo van 40 niet garant staat voor het debet saldo van 50, dan hoeft de bank niet daarom 50 ipv 10 te funden.
IFRS zegt niet dat je de bankenbelasting moet berekenen over die bruto positie van 50, zij schrijft slechts voor over welke posities je risico's moet rapporteren. De formule van de bankenbelasting is echter gebaseerd op de funding van die schulden, ongeacht risico's, en dan dien je bij notional cash pools faciliteiten rekening te houden met netto te funden posities en niet met bruto posities waarover risico wordt gelopen. De bankenbelasting gaat over funding, niet over risico's.
De regels voor IFRS tav berekening kapitaalvereisten ivm dekking risico's zijn dus prima, maar voor de berekening van de bankenbelasting deugt het niet als je saldi binnen notional cash pool faciliteiten niet mag netten. Het slaat nergens op om die 40 credit saldo van bedrijf A te belasten met tarief voor kort vreemd vermogen met als doel om te stimuleren dat bedrijf A dat credit saldo gaat omzetten naar eigen vermogen of lange deposito's bij de bank. Het zijn faciliteiten die bedoeld zijn om internationaal betalingsverkeer te verrichten. Hele nuttige faciliteiten in belang van klanten bij de bank, die je onnodig duur gaat maken met deze belasting. Niemand die daar beter van wordt.
Mogen we ook bij de bankenbelasting verwachten dat er logica achter zit?
Marla Singer 7
ArjanArjan 7
Marla SingerBij de makers van regelgeving werken ook allemaal haantjes die niet willen toegeven dat hun regelgeving ontoereikend is. Gaan ze eerst allemaal tijd verspillen door de stelling aan te gaan dat zij iets wel duidelijk vinden, terwijl diegenen die er mee moeten werken aangeven dat ze dat niet vinden. Niemand wil gezichtsverlies leiden. Is in niemands belang, maar zo werkt de wereld nu eenmaal.
Mijn eigen ervaring is ook dat je wordt vol gegooid met allemaal regelgeving wat niet altijd even duidelijk is, en als je vervolgens navraag gaat doen je van het kastje naar het muurtje wordt gestuurd bij die toezichthouders. Niemand die precies weet hoe het zit. Behalve als het mis gaat, dan gaat iedereen zich zelf indekken en hebben ze allemaal de wijsheid in pacht.
Nico Janssen 6
Arjan