
Een goed gesprek over de Europese Unie komt maar niet van de grond. Follow the Money wil daar verandering in brengen. Samen met jou. Wat willen we met Europa? Dit dossier is een eerste aanzet voor een gesprek over een andere Europese Unie. Lees meer
Iedereen heeft er een mening over, maar een echt gesprek over de Europese Unie wordt nauwelijks gevoerd. En dat is jammer, want het voortbestaan van de Unie is niet zo vanzelfsprekend als het ooit was. Niet alleen de eenheidsmunt euro wankelt, het hele Europese project zelf dreigt als een kaartenhuis ineen te zakken. Het uiteenvallen van de EU zou enorme gevolgen voor elke Nederlander – en elke Europese burger – hebben. Die angst lijkt politici en beleidsmakers te verlammen. Discussies over de EU worden doodgeslagen met apocalyptische visioenen, van zowel voor- als tegenstanders.
Tegelijk is het duidelijk dat dit niet het Europa is waarvan gedroomd werd. Europese samenwerking blijkt in de praktijk vaak een ondoorzichtig spel van lobby's en achterkamertjespolitiek. De parlementaire controle daarop is gebrekkig. 'Brussel' is bijna synoniem geworden met bureacratie, spilzucht, gesjoemel, bemoeizucht, zelfverrijking en zelfs corruptie.
Bij veel burgers in alle lidstaten leeft het gevoel dat de voordelen van de Unie niet langer opwegen tegen de nadelen. Dat zij in wezen niet zoveel aan de EU hebben en dat het een moloch is die over hun identitieit heenwalst. Een Unie die de economische voordelen vooral sluist naar grote ondernemingen. 'Een verzorgingsstaat voor multinationals', zoals onze columnist Christiaan Vos dat noemde.
Is het mogelijk om de EU op zo'n manier te hervormen dat niet grote, multinationale ondernemingen het meest profiteren van de Europese samenwerking – maar de Unie de belangen van de Europese burger dient? Zo ja, hoe dan? En zo nee, hoe gaan we dan wél verder? Daarover willen we op Follow the Money samen met jou een constructief gesprek voeren. We willen dat doen met behulp van ons panel Europa, wat nu? Op die plek zullen we je onder meer vragen stellen en kunnen we het gesprek met elkaar voeren.
Elk land zou een referendum moeten houden over een EU-exit
Jean-Claude Junckers voorbarige vergezichten
Nieuw Europees btw-plan schrikt fraudeurs niet af
Het einde van de euro begint in Rome
Wat eurosceptici kunnen leren van de Yuexit
Geachte Europese Commissie, ik ben boos!
Je vraagt je af in welk universum deze lieden leven
Vooral Duitse burgers zijn gelukkig met de Europese Unie
Als europarlementariërs historicus gaan spelen
Volop Europese schijnoplossingen tegen de jeugdwerkloosheid
© ANP / Roos Koole
Volop Europese schijnoplossingen tegen de jeugdwerkloosheid
Regeringsleiders maakten in 2013 afspraken over de Europese aanpak van jeugdwerkloosheid. De Europese Rekenkamer onderzocht wat er terecht is gekomen van dit plan. De opbrengst blijkt minimaal, maar dat is geen reden om van de Europese aanpak af te stappen. Wat levert de Europese aanpak wél op?
Afgelopen week presenteerde de Europese Rekenkamer het rapport Jeugdwerkloosheid – Heeft het EU-beleid verschil gemaakt? De presentatie van het rapport vond plaats op een conferentie met vertegenwoordigers van vrijwel alle EU-instellingen. Bij die conferentie waren onder andere twee Eurocommissarissen, meerdere Europarlementariërs, de Europese vakbond, de Europese werkgeversbond, de Europese MKB-lobby en het Europese jongerenforum aanwezig.
In het rapport van de rekenkamer ligt vooral de focus op de eventueel geboekte vooruitgang. Daarom heeft ze de uitvoering van de jongerengarantie in zeven zwaar getroffen landen onderzocht: Ierland, Spanje, Frankrijk, Kroatië, Italië, Portugal en Slowakije. Met deze garantie moeten de lidstaten waarborgen dat jongeren onder de 25 een aanbieding krijgen voor een baan, stage, leerwerkplek of vervolgopleiding als ze vier maanden na de afronding van hun opleiding nog geen werk hebben.
Een aantal Europese landen zijn zwaar getroffen door de jongerenwerkloosheid. In juni 2016 waren er in totaal 4,6 miljoen jongeren in Europa werkloos. Met name Griekenland en Spanje spannen de kroon, met een jeugdwerkloosheid van meer dan 45%. Daarna volgen Italië (meer dan 35 procent) en Kroatië (ruim 30 procent). In Cyprus, Portugal en Frankrijk was ongeveer een kwart werkloos. Nederland heeft – op Duitsland en Malta na het laagste percentage: van onze jongeren is zo'n 11 procent werkloos. De EU bestrijd jeugdwerkloosheid met name door dejongerengarantie. De EU pakt daarnaast de jeugdwerkloosheid aan met een bedrag van 6.4 miljard voor regio’s die het meest met dit probleem te maken hebben.
Het rapport brengt in kaart wat er gebeurt met een EU die zich stort op een beleidsterrein waartoe ze eigenlijk niet bevoegd is, en wat voor acties de EU onderneemt om de werkloosheid tegen te gaan. De aanpak van de jeugdwerkloosheid is in de eerste plaats een nationale kwestie.
Te hoge verwachtingen
De Europese Rekenkamer concludeert dat de verwachtingen van het garantieplan hoog waren, maar dat de resultaten tegenvallen. Zo is het in geen van de onderzochte landen gelukt om alle werkloze jongeren een werkaanbod te geven: het budget was niet toereikend. Tegelijkertijd hebben de lidstaten geen beeld van de kosten die ze gaan maken als alle jongeren in de toekomst wél een aanbod krijgen.
Over het jeugdwerkgelegenheidsinitiatief van 6,4 miljard is de Rekenkamer niet veel positiever: Het initiatief droeg zeer beperkt bij aan het bereiken van de doelstellingen. Het aantal werkloze jongeren is wel afgenomen, maar het is niet duidelijk waarom dat zo is. Het kan komen doordat de economie is aangetrokken, maar ook omdat jongeren bij een tegenvallende economie langer op school bleven en daarom niet in de werkloosheidscijfers zitten. Er is in ieder geval geen duidelijk verband met de EU-maatregelen.
Het is geen van de landen gelukt om alle werkloze jongeren een aanbod te geven: het budget was niet toereikend
Vijf oplossingen
Tijdens de conferentie was de plenaire zaal van het Europees Parlement afgeladen met betrokkenen die waren gekomen om naar de bevindingen te luisteren en er over te discussiëren. De middag levert vijf oplossingen op, maar eigenlijk zijn dit veelal schijnoplossingen. Een overzicht van de gedane suggesties:
Oplossing 1: Investeringen
Jeugdwerkloosheid is het gevolg van onvoldoende investeringen in de economie. Jongeren kunnen hier zelf niets aan doen, maar de EU kan wel proberen de economie aan te jagen om de werkgelegenheid stimuleren. Dit kan bijvoorbeeld met het Juncker-plan. Toch lijkt het erop dat dat plan niet in staat is om 45% van de Griekse jongeren alsnog aan het werk te brengen.
Oplossing 2: Beter onderwijs
Jeugdwerkloosheid is een gevolg van een slechte aansluiting van het onderwijs bij de maatschappelijke vraag. Jongeren moeten een betere positie op de arbeidsmarkt krijgen door de juiste vaardigheden op te doen en een goede opleiding te volgen. Maar de EU gaat niet over de inhoud van het onderwijs.
Oplossing 3: Motivatie
Jeugdwerkloosheid kan ontstaan omdat jongeren onvoldoende gemotiveerd zijn om hun opleiding af te maken of voor het juiste werk te kiezen. Jongeren moeten dus meer motivatie krijgen en er moet in kaart worden gebracht hoe hun motivatie kan worden vergroot. Hoe de EU hieraan kan bijdragen is niet duidelijk.
Jongeren moeten begrijpen dat er geen ‘lifetime jobs’ meer zijn
Oplossing 4: Doelgroepen
Jeugdwerkloosheid is het grootst onder bepaalde groepen jongeren met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Deze jongeren moeten extra gesteund worden en expliciet worden opgezocht. Een probleem is dat ze vaak niet goed zichtbaar zijn voor overheden. Maar dit idee is vreemd: een kwart van de jongeren kan moeilijk 'een slecht bereikbare doelgroep' worden genoemd.
Oplossing 5: Dialoog
Er moet beter naar de meningen van jongeren geluisterd worden. Zij hebben ideeën hoe de werkloosheid naar beneden kan. Naast deze co-creatie moeten jongeren ook begrijpen dat de arbeidsmarkt veranderd is en dat er bijvoorbeeld geen lifetime jobs meer zijn. Maar hoe dit idee de situatie van jongeren in Griekenland en Spanje verbetert, is wederom niet duidelijk.
Hoe nu verder?
Jeugdwerkloosheid is zo belangrijk dat de Europese Rekenkamer er al meerdere rapporten aan heeft gewijd. Eigenlijk is dat vreemd: hoewel het in meerdere EU-landen voorkomt, is jeugdwerkloosheid namelijk geen Europees thema. Valdis Dombrovskis, de Eurocommissaris voor sociale dialoog, meldt dat de Commissie geen wonderen kan verrichten. Hij schetst een Europees raamwerk waarbinnen ruimte is voor nationale maatregelen. Maar tijdens de conferentie legt niemand uit waarom de aanpak van de jeugdwerkloosheid effectiever zou zijn op Europees dan op nationaal niveau. Dat blijkt ook niet uit de genoemde oplossingen.
Als 45% van de jongeren in Griekenland werkloos is, komt dat niet omdat het onderwijs niet goed aansluit op de arbeidsmarkt, doordat jongeren te weinig motivatie hebben, of doordat er te weinig dialoog met de jeugd is. De economische crisis in deze landen heeft alles met de euro te maken, maar niemand trapt in Brussel die open deur in.
8 Bijdragen
Jan Smid 8
Danny Split 7
Als je leest en ziet wat kunstmatige intelligentie tegenwoordig al kan kun je je afvragen waarom we nog zoveel werken. Een van de redenen is dat er nog veel onderontwikkelde landen zijn waar arbeiders uitbuiten nog altijd goedkoper is dan een geautomatiseerde productielijn bouwen.
Azië ontwikkeld zichzelf een veel corporaties verhuizen richting Afrika.
Als we de cultuur waarin we mensen die niet hun eigen geld kunnen "verdienen" liever in een achterbuurt laten afsterven echt in leven willen houden staat er een duistere toekomst te wachten.
Daarnaast zitten we met ons verouderde onderwijs systeem dat productie moet draaien, geld moet verdienen en daardoor voornamelijk bijdraagt aan een overschot aan managers zonder enige vaardigheden.
Misschien word het tijd dat we ons als maatschappij meer gaan richten op persoonlijke en emotionele ontwikkeling. Het huidige gebrek daaraan in de maatschappij is zorgt er mede voor dat we veel domme problemen niet kunnen\willen erkennen of simpelweg doorzien.
Kleingeestigheid, arrogantie, hebzucht, narcisme.
Allemaal semi-persoonlijkheids stoornissen die voor veel problemen zorgen en tevens de norm zijn geworden in onze cultuur.
Wim 69 6
Danny SplitPeter Urbanus 5
Danny SplitPunt is politici de laatste decennia zijn gaan geloven dat 'de markt' alles moet oplossen en dat als de markt het niet oplost er geen probleem is. Sommig werk wordt nooit rendabel voor het bedrijfsleven, maar het moet wel gebeuren.
Danny Split 7
Peter UrbanusEr is geen geld voor beschikbaar nee, maar het zijn taken die je kan zien als investering. Op lange termijn kunnen we met dat werk veel geld besparen en zo betaald het zichzelf dubbel, maar door de kleingeestigheid willen we dat schijnbaar niet zien? Al komen er steeds meer mensen overeind met soort gelijke ideeën.
Denk dat veel maatschappelijk werk niet geschikt is voor de markt, hoe kan het een band krijgen met de maatschappij verborgen achter een winstoogmerk? In theorie is de overheid een verlengstuk van de maatschappij, enkel hangt dat af van de macht eninvloed van corporaties en zogenaamde 'ruling class'.
2 elementen die op dit moment ook in onze maatschappij de overhand hebben genomen.
Helaas als de overheid teveel onder de plak zit bij het grote geld, wat bij ons ook helaas het geval is, zie je weer dat er wel sociale ondernemingen ontstaan, met een grote focus op het menselijke plaatje.
(Ik bedoel niet het overschot aan PGB vampieren met hun kleine hulpverlenings bedrijfjes die wanhopig op zoek zijn naar hulpbehoevende mensen waar ze misbruik van kunnen maken).
Wim 69 6
Dit hoor je nooit in het politiek bestel,en al zeker niet in Brussel.
We leven al sinds de jaren 80 met een enorme werkeloosheids- problematiek,word het niet eens tijd dat het vanuit ander perspectief word bekeken? Er is misschien geen oplossing voor iedereen een baan
laat staan een vaste baan....Het word tijd dat het basisinkomen weer eens
bekeken gaat worden
Wietze van der Meulen 6
Dit betekent dat er per week 50 miljoen werkuren zijn verdwenen. Dit maal 50 geeft een 2,5 miljard uren per jaar wat minder wordt gewerkt in 25 jaar tijd. Dit is circa 25% van de totale Nederlandse werkgelegenheid (ter vergelijking).
Heel veel kleine baantjes verbergen in Duitsland de werkloosheid. Veel mensen kunnen zelfs met meerdere banen (er zouden zo'n 44 miljoen banen zijn) maar nauwelijks het hoofd financieel boven water houden.
Ook hele geboortejaren van na de oorlog gaan tegenwoordig met pensioen (een deel moet overigens wel doorwerken i.v.m. een slechte pensioenvoorziening). Zo'n 25% van de bevolking is Rentner (met pensioen). Dit camoufleert de onderliggende problemen (banentekort) dan ook nog eens.
Die uitstroom moet per saldo namelijk gecompenseerd worden door jongeren vanuit gemiddeld veel kleinere gezinnen (de bevolking is wel gegroeid; het saldo van deze 2 parameters weet ik zo niet maar veel scholen, zeker buiten de stedelijke gebieden, kampen met teruglopende leerlingenaantallen). Er is dus ook nog een "krimpend aantal jongeren" (zeker per gezin).
Als dat al de cijfers zijn van de economische lokomotief van Europa ben ik bang dat we van alles aan maatregelen voor jongeren kunnen bedenken maar dat het onderliggende probleem een overschot aan arbeid is waarvan de oorzaken deels al door Danny Split zijn aangegeven. Vanuit zo'n situatie zullen veel maatregelen dan ook maar weinig effect hebben.
Dick 14
Neeee , ik ben absoluut niet blij met de zgnm. oplossingen op Europees niveau en ben bang dat de verantwoording voorlopig niet terugkeert naar nationaal niveau...dus houd ik mijn hart vast en heb te doen met de jongere Europeanen.
Ben al vanaf begin tegen de EU,we hadden het bij de EG moeten laten,maar daar hadden we handige politici voor.