
Gastauteur Anton van de Haar ziet niets in een QE voor de eurozone, maar des te meer in een Modern Debt Jubilee, een schuldenbevrijdingsfeest waarbij iedere burger van Nederland van de centrale bank een fors bedrag ontvangt. De economie leeft op, armen varen er wel bij, rijken juist niet. Maar ja... Brussel...
Op websites als FTM wordt flink gediscussieerd over het nut en de haalbaarheid van alternatieve geldsystemen ter vervanging van ons huidige systeem, dat zijn beste tijd lijkt te hebben gehad. Dat gebeurt tegen een achtergrond van almaar oplopende publieke en private schulden en een eurozone die maar geen economisch herstel laat zien en steeds verder wegzakt richting deflatie.
In die dreigende situatie wil Mario Draghi grijpen naar de QE bazooka, in een ultieme poging om de neerwaartse spiraal te stoppen.
bron: BBVA bank
In al die economieën liet de totale schuldratio in de decennia voor de kredietcrisis een gestaag stijgende lijn zien, sprong door de kredietcrisis flink omhoog om daarna alleen nog maar verder te groeien. Alleen in de VS lijkt er sprake van enige stabilisatie. Dat is zorgwekkend, zo’n groeiende schuldratio is op termijn onhoudbaar, dat is een zekerheid.
De vraag is vervolgens, wat als uiteindelijk echt alle rek eruit is? Wat kun je dan nog doen? Een voor de hand liggende optie is het kwijtschelden van schulden. Maar de een zijn schuld is een ander zijn bezit, waardoor het kwijtschelden van schuld per saldo neerkomt op het afnemen van bezit, bijvoorbeeld van pensioenfondsen en individuele spaarders. En dat zal, afgezien van het nodige ressentiment bij de getroffenen, leiden tot teruglopende pensioenuitkeringen en teruglopende bestedingen. Anders gezegd, de schulden krimpen, maar de economie krimpt mee. Dat veroorzaakt een hoop economische pijn en per saldo nauwelijks een daling van die schuldratio’s
de situatie in de eurozone is zo anders dan die in de VS, dat QE wel eens tot het tegendeel zou kunnen gaan leiden van wat Draghi beoogtMaar het is de vraag of dat zoden aan de dijk gaat zetten. Want, zoals Oxford-econoom John Muellbauer betoogt, wijkt de situatie in de eurozone zodanig af van die in de VS, dat QE wel eens tot het tegendeel zou kunnen gaan leiden van wat Draghi beoogt. Niet alleen in de Eurozone is de situatie zorgwekkend. In alle vijf de grote economieën in de wereld loopt de totale schuld van huishoudens, bedrijven en overheden ten opzichte van de omvang van de economie steeds verder op. Dat is te zien in de volgende grafiek.

Modern Debt Jubilee
Er is echter een andere optie die wél leidt tot een duidelijke daling van die schuldratio’s en bovendien een positief effect heeft op de economie: de Modern Debt Jubilee (MDJ). Ze is bedacht door de Australische econoom Steve Keen, en door hem genoemd naar een eeuwenoude praktijk die al in de Bijbel wordt beschreven: de Debt Jubilee. De naam Modern Debt Jubilee is echter nogal ongelukkig gekozen. Er wordt helemaal geen schuld kwijtgescholden. In plaats daarvan ontvangt elke burger van de centrale bank een fors geldbedrag, met als voorwaarde dat dit geld allereerst wordt gebruikt voor het aflossen van schulden. Het directe effect van een MDJ is als volgt:- de gemiddelde schuldenlast per burger daalt fors;
- burgers met beperkte schulden worden schuldenvrij;
- burgers zonder schulden krijgen de beschikking over (extra) vermogen;
- burgers met grote schulden krijgen beter hanteerbare schulden.
de economie krijgt zo'n sterke impuls dat de werkloosheid sterk afneemt, de bedrijven overbezet raken en er flinke inflatie zal optredenDat laatste is precies de bedoeling. Want die inflatie zal de verbetering van de financiële positie van de gemiddelde burger als gevolg van de MDJ weliswaar voor een deel teniet doen, maar ze zal ook leiden tot een forse afname van de reële waarde van de schuld die na de MDJ nog resteert bij burgers, bedrijven en overheden.
Indicatief rekenvoorbeeld
Op het internet zijn geen concrete voorbeelden van een MDJ te vinden. Daarom heb ik zelf een indicatief voorbeeld uitgewerkt, met als kanttekening dat de omvang van het voorbeeld willekeurig gekozen is. Het zou heel goed kunnen dat ze groter of juist kleiner zou moeten zijn om een optimaal effect te bewerkstelligen.Stel dat elke Nederlander van 18 jaar of ouder van DNB een belastingvrije schenking van 50.000 euro ontvangtStel dat elke Nederlander van 18 jaar of ouder van onze centrale bank, DNB, een belastingvrije schenking van 50.000 euro ontvangt. Deze uitkering zou in een keer kunnen plaatsvinden, of in stappen. Concreet betekent die uitkering dat de ongeveer 13 miljoen Nederlanders een bedrag van in totaal 650 miljard euro uitgekeerd krijgen, wat ongeveer overeenkomt met de omvang van de Nederlandse economie op jaarbasis. Uitgaande van het CBS rapport Welvaart in Nederland 2014 telt Nederland ongeveer 7,4 miljoen huishoudens, die gemiddeld 1,74 volwassenen groot zijn. De helft van die huishoudens heeft schulden, in totaal zo’n 767 miljard euro. Daarvan bestaat circa 675 miljard euro uit hypotheekschuld en de rest, ongeveer 92 miljard euro, uit overige schuld. Al met al komt dit erop neer dat ongeveer 6,5 miljoen volwassenen een schuld van gemiddeld circa 118 duizend euro per persoon hebben. Er voor het gemak van uitgaand dat die schulden evenredig verdeeld zijn over die 6,5 miljoen volwassenen (wat op voorhand een simplificatie is), en ze samen dus 6,5 miljoen x 50 duizend = 325 miljard euro schuld aflossen, levert dat het volgende plaatje op:

Gevolgen voor huishoudens
De schuldenlast van de huishoudens daalt in dit indicatieve rekenvoorbeeld met ruim 40%, van 767 miljard naar 442 miljard euro. Tegelijkertijd stijgen hun bank- en spaartegoeden met circa 110%, van 297 miljard naar 622 miljard euro. De mate waarin de toename van het vermogen van de huishoudens zal leiden tot inflatie hangt af het tempo waarin de MDJ wordt uitgevoerd, de mate waarin de huishoudens het vrij besteedbare geld gaan uitgeven, de mate waarin ze het uitgeven aan Nederlandse producten, en de mate waarin de Nederlandse bedrijven in staat zijn om die extra vraag op te vangen. Hoe dan ook zal de resulterende (gewenste) inflatie de afname van de nog resterende schuldenlast in reële termen (na correctie voor waardedaling door inflatie) nog groter maken. Maar tegelijkertijd zal ze de stijging van de waarde van de financiële bezittingen ondergraven, wat vooral mensen met veel financiële bezittingen zal raken. Overigens geldt dat laatste niet voor aandelen van niet-financiële bedrijven. Die zullen vermoedelijk flink in prijs toenemen, enerzijds omdat die bedrijven hun prijzen zullen aanpassen aan de inflatie, en anderzijds omdat de MDJ hun verkopen en daarmee aan hun winstgevendheid opdrijft. Al met al zullen vooral huishoudens met een (grote) netto schuld, huishoudens met beperkte financiële middelen en huishoudens met relatief veel fysieke bezittingen (onroerend goed, bedrijven en bedrijfsaandelen) van een MDJ profiteren. Huishoudens met relatief grote financiële bezittingen anders dan aandelen zullen juist relatief sterk worden getroffen.Gevolgen voor niet-financiële bedrijven
Omdat ze niet meedelen in de MDJ zal deze geen direct effect hebben op de financiële positie van de niet-financiële bedrijven. Wél zullen ze een forse omzetstijging ondervinden, als gevolg van de extra consumptieve bestedingen. Daarnaast zal de resulterende inflatie zowel de reële waarde van hun schulden als die van hun financiële bezittingen (afgezien van bedrijfsaandelen) flink laten dalen. Al met al zullen de niet-financiële bedrijven per saldo profiteren, maar zullen bedrijven met relatief grote netto financiële bezittingen anders dan aandelen minder profiteren of zelfs worden getroffen vanwege een waardedaling van die bezittingen.Gevolgen voor de financiële sector
Als gevolg van de MDJ zullen de banken de omvang van de tegoeden van hun klanten met 325 miljard euro zien oplopen en het saldo aan uitstaande leningen met 325 miljard zien dalen. Daarvoor zullen ze door de centrale bank met 650 miljard euro aan reserves worden gecompenseerd. Al met al neemt daardoor het balanstotaal van de Nederlandse banken, in 2013 circa 2.050 miljard euro groot, met ongeveer een zesde toe. De solvabiliteit van de banken zal daardoor in absolute zin dalen, maar in relatieve zin (risico-gewogen) zal ze juist stijgen, doordat een deel van de (risicodragende) leningen aan de huishoudens wordt ingeruild voor (risicoloze) reserves. Anderzijds zullen de rente-inkomsten van de banken dalen, waardoor hun winstgevendheid onder druk komt te staan. Dat zal een negatief effect hebben op de waarde van hun aandelen en de bonussen voor de bankiers. Uit deze hoek valt daarom wellicht weinig animo voor een MDJ te verwachten.Gevolgen voor de overheid
De MDJ zal door de centrale bank worden betaald met nieuw gecreëerde reserves. Dat betekent dat ze geen direct effect heeft op de overheidsfinanciën zelf. Wél zullen er indirecte effecten zijn. Zo zal de staatsschuld door de resulterende inflatie in reële zin dalen, zullen door de extra consumptieve bestedingen de belastinginkomsten toenemen en zullen door de daling van de totale hypotheekschuld de kosten van de hypotheekrenteaftrek afnemen. Al met al is het effect van een MJD op de overheidsfinanciën positief.Gevolgen voor de centrale bank
Tegenstanders van een MDJ zullen wellicht stellen dat een MDJ onmogelijk is, omdat de centrale bank dan een gigantisch negatief eigen vermogen krijgt, en dus failliet gaat. Want ze krijgt immers niets terug voor het geld dat ze uitdeelt aan de burgers. Ze gaan dan echter voorbij aan het feit dat een centrale bank geen gewone bank is. Het geld (banksaldo) dat door een gewone bank wordt gecreëerd, in ruil voor schuldverklaringen van klanten, is een verplichting van die bank, uit te betalen in cash of over te maken naar een andere bank als de klant dat wil. Dat geldt echter niet voor een centrale bank.De centrale bank kan geld uit het niets creërenDe reserves die de banken aanhouden op hun rekeningen bij de centrale bank, en die door de centrale bank eerder uit het niets zijn gecreëerd, bestaan alleen in de computer van die centrale bank. Ze kunnen niet worden overgemaakt naar een gewone bank. Hooguit kunnen ze worden ingewisseld voor cash, maar die cash wordt eveneens uit het niets gecreëerd (geprint) door de centrale bank. Anders gezegd, de verplichtingen van een centrale bank zijn voor haar geen harde verplichtingen. Ze kan niet worden gedwongen om ze terug te nemen, in ruil voor iets anders. De centrale bank kan daardoor naar eigen inzicht cash en reserves creëren. Ze kan niet failliet gaan, tenzij ze verplichtingen aangaat die in buitenlandse valuta gesteld zijn of zijn gekoppeld aan de inflatie. Anderzijds kan een centrale bank met de verstrekking van gratis geld aan de burgers wel de nodige inflatie veroorzaken. Maar dat is in geval van een MDJ nu net een gewenste bijkomstigheid. Deze conclusies worden per saldo bevestigd door Citibank chef-econoom Willem Buiter. In zijn artikel Can central banks go broke? uit 2008 schrijft hij: 'As long as central banks don’t have significant foreign exchange-denominated liabilities or index-linked liabilities, it will always be possible for the central bank to ensure its solvency though monetary issuance (seigniorage). However, the scale of the recourse to seigniorage required to safeguard central bank solvency may undermine price stability'.
Winnaars en verliezers
Het effect van een MDJ op de balans van de banken is qua aard en omvang vergelijkbaar met het effect van Quantitative Easing (QE). Dat was voor Steve Keen de reden om MDJ te omschrijven als “quantitative easing for the people”. Voor het Amerikaanse QE programma hebben de banken forse hoeveelheden staatsobligaties en hypotheekobligaties opgekocht en weer doorverkocht aan de centrale bank, die ze daarvoor heeft betaald met reserves. Per saldo heeft dat geleid tot een toename van het bij de banken uitstaande banksaldo van circa 3.000 miljard dollar. Dit is qua effect vergelijkbaar met wat er bij een MDJ gebeurt, met dien verstande dat de Amerikaanse QE operatie per saldo leidde tot het ruilen van obligaties voor banksaldo, terwijl de MDJ zal leiden tot alleen een stijging van het banksaldo. Voor het overige zijn er echter vooral verschillen. Het resultaat van het QE programma was dat de koersen van staatsobligaties en hypotheekobligaties, en in hun kielzog bedrijfsobligaties en aandelen, sterk opliepen. Daardoor konden de banken gered worden en zagen de bezitters van obligaties en aandelen (vooral de 1% van Piketty) hun vermogen fors oplopen. Maar de gemiddelde Amerikaan, zeker degene die door de crisis zijn huis of baan was kwijtgeraakt, was daar weinig mee geholpen. Iets min of meer tegengestelds gebeurt er met een MDJ. Mensen met weinig of geen vermogen zullen dat vermogen door de MDJ flink zien toenemen. Mensen die veel vermogen hebben (althans als dat in de vorm is van banksaldo en financiële producten anders dan bedrijfsaandelen), zullen de waarde ervan door de inflatie die met de MDJ gepaard gaat juist zien dalen.Winnaars zijn de huishoudens met beperkte schuldenDe grote winnaars van de MDJ zijn al met al huishoudens met beperkte schulden en/of met beperkte vermogens, en de grote verliezers zijn de huishoudens met grote vermogens, tenzij ze dat vermogen grotendeels in onroerend goed of in aandelen hebben gestoken. Dat laatste geldt uiteraard ook voor pensioenfondsen. Die hebben een flink deel van hun vermogen in vastrentende waarden gestoken die door inflatie aanzienlijk in waarde zullen dalen. Daardoor zal de reële waarde van hun pensioenuitkeringen navenant zal dalen. Dat zal vooral een impact hebben op mensen met grotere pensioenen, omdat mensen die een kleiner pensioen hebben, of alleen AOW, min of meer gecompenseerd zullen worden door de MDJ. Al met al is het netto effect van een MDJ dat ze leidt tot een impuls van de economie en tot een verlaging van de totale financiële schuld, vooral ten opzichte van de omvang van de economie, als gevolg van een herverdeling van het totale financiële vermogen, ten gunste van mensen met een negatief of beperkt financieel vermogen en/of met vooral fysieke bezittingen, en ten laste van mensen met een groter financieel vermogen in de vorm van vastrentende waarden.
75 Bijdragen
Hans Redczus
Hans Redczus
jsmid
Hans Redczushttp://www.npogeschiedenis.nl/andere-tijden/afleveringen/2000-2001/Tientje-van-Lieftinck.html
Hans Redczus
jsmidjsmid
Hans Redczus.http://adbroere.nl/web/nl/artikelen/een-munt-naast-de-euro.php
gast
Hans RedczusIk doe een voorzet.
bij een gemiddelde inflatie van 5 procent was een gulden van toen, 30 gulden, dus ongeveer 13,50 euro nu.
Voor u uitelkaar klapt en allelei rare verhalen begint te houden: we maken er 10% van, ok?
dan is een gulden van toen ongeveer 800 gulden nu, dus ongeveer 365 euro.
Vooruit: dus een 10tje van toen is max 3650 euro, geen tienduizenden euro's die anton voorstelt.
dat is waanzin.
en hoeveel bewoners heeft de EU nu? 300 mio?
dat maakt ruim 1000 miljard
en wat doet de ECB? we zullen het zien, maar het lijkt mij zo gek nog niet
Hans Redczus
gastU vertoont volgens mij licht autistische trekken,maar voor de vorm dan maar,het ging mij om de functie niet om de kwantiteit van toen om die met die van nu te vergelijken. Voornamelijk ging het mij als u de post goed had gelezen om deze aanpak van Lieftinck als geschikte communicatiedrager te gebruiken.
Heb inmiddels al betrokkene in Groningen op dit prachtige initiatief opmerkzaam gemaakt en als het zo ver komt zullen dezen wel het haalbare volume kwantificeren en dan kunt u met deze betrokkenen verder gaan bakkeleien.
Mag ik deze gast,als de gast die monetaire economie heeft gestudeerd zien,immers lijkt het bovenstaande veel op de vaardigheden die deze beroepsgroep beoefent.
GERARD BOOIJ
Is het risicodragende deel niet al, middels de bankensteun, afgelost met geld van de NL-staatsburgers?
GERARD BOOIJ
JPR
http://www.express.be/business/nl/economy/boaml-afschaffing-biljet-500-euro-kan-ecb-tientallen-miljarden-opleveren/188848.htm
Dit vereist helaas politieke wil.
jsmid
JPRgast
Anton en lezers, dit is een interessante link. Paul de Gruawe is mi een van de beste monetair economen die rondlopen. Hij zal het ongetwijfeld ook wel eens mis hebben gehad.
Redactie: een zeer interessante man voor een interview.
Anton
gastnodige voor niet-economen goed leesbare stukjes heeft geschreven, bijvoorbeeld op de VOX website:
http://www.voxeu.org/person/paul-de-grauwe
Maar hij is bij mijn weten tevens stevig ingekapseld in de
mainstream economische wetenschap en aanhanger van het standaard neoklassieke paradigma, ook al is hij kritisch over sommige van haar uitgangspunten, bijvoorbeeld die van de mens als volstrekt rationele, alwetende en helderziende
"representative agent". Dus of daar verrassende inzichten vandaan gaan komen? Eerst zien, dan geloven.
vivo ergo cogito
Antongast
Antondat ie dat vanuit een consistent framework doet, daar is niets mis mee, daar ontbreekt het bij hemelbestormers namelijk aan.
die zouden er goed aan doen zich eerst eens te verdiepen in een framework en dat proberen te begrijpen
Anton
gasthttps://unlearningeconomics.wordpress.com/2012/01/01/an-faq-for-mainstreamneoclassical-economists/
gast
Antonhermanthe
gastgast
hermantheLennart Quispel
gasthermanthe
gastBovendien denk ik dat aandeelhouders hun geld investeren in zaken waarvan ze hopen dat die hun winst opleveren. Het geld in je zak steken is zinloos. Of het product (het medische in dit geval) werkt is een tweede. Maar als mensen geloven dat het werkt, kopen ze het (hiermee wil ik overigens niet zeggen dat de reguliere medische wetenschap niet werkt) en zal het waarschijnlijk winst opleveren. Dat 'geloven in' is misschien de grootste kracht die de (meeste) mensen leiden in hun handelingen.
Wat betreft de complottheorie -hoe komt u daar zo op?-. Daar geloof ik ook niet zo in. De werkelijkheid is daar inderdaad iets te ingewikkeld voor. Maar ik denk wel dat er manipulaties en machinaties plaatsvinden. Veel subtieler dan een complot maar niet zo trefzeker want de werkelijkheid en het inzicht daarin verandert continu.
De mens heeft rationele en 'emotionele' componenten, het probleem is dat ze hun rationele componenten vaak overschatten. Bovendien denken mensen te vaak in korte termijnen: wat vandaag is zal over 5 jaar ook nog wel zo zijn en ze geloven eerder de positieve kommentaren dan de negatieve. Een aantal doemdenkers nagelaten ;).
Op het moment dat ze de schulden aangingen wees veel (mainstream) naar de voordelen ervan. Ik ben bang dat mensen over het algemeen te gemakzuchtig en lui zijn om zich goed te laten informeren. Dromen worden niet graag verstoord.
Met u laatste zin ben ik het dan ook niet eens. Het zou betekenen dat ze van te voren wisten dat het fout zou kunnen gaan maar dat ze konden beredeneren dat het dan wel door anderen zou worden opgelost. Ik denk dat er maar weinigen zijn die zo 'rationeel' kunnen denken.
Hoe dan ook er zal wat betreft de economie te stimuleren iets moeten gebeuren. We zijn in een put beland waarin conventionele theorieen niet meer van toepassing zijn of zo lang duren totdat
gast
hermanthe, ik ken overigens veel mensen die wel degelijk redeneerden: "te veel schuld? iedereen doet het!"
Molenaer
gastDat geldt uiteraard ook voor mensen aan 'de top'.
Ik zie dus geen complot, maar wel degelijke een 'elite', die z'n eigen belangen beschermt, desnoods ten koste van anderen.
Anton
gastOverigens heb ik het allemaal niet zelf bedacht. Het komt overwegend neer op een poging om het werk van mensen als Wynne Godley en andere economen die tot de post-Keynesiaanse stroming gerekend kunnen worden in heldere, voor niet-economen begrijpelijke taal te gieten.
En je kan je er natuurlijk ook altijd nog zelf in de materie verdiepen:
http://dl4a.org/uploads/pdf/Monetary%2BEconomics%2B-%2BLavoie%2BGodley.pdf
Jean
AntonOfschoon ik moeizame politieke consequenties zie van MDJ is t bepaald geen onzin-gedachte. Sterker, zoals anderen al hebben opgemerkt, het voert terug naar Kalecki, Chicago School en recent heeft ook Buiter (e.a.) hier een degelijke onderbouwing van gegeven.
Mooi debuut Anton! Dank.
gast
gastAnton
AntonVanderhelst
DrNomad
Als je iedereen 50k geeft, dan krijg je een spike in de prijzen, en valuta koersen. En buiten dat gaan er opeens een boel mensen op hun kont zitten, minder werken, en het hele systeem was nu juist bedoeld om te voorkomen dat mensen minder gaan werken, en dus altijd een baas hebben, en dus altijd onder controle zijn. Het ging een beetje mis toen er een hoop mensen afhankelijk werden van de verzorgingsstaat, want kapitaalvernietiging kun je makkelijk mee beginnen, maar het is moeilijk om mee te stoppen.
Persoonlijk denk ik dat belastingverlaging de beste manier is om de economie weer aan te zwengelen, bepaalde dingen worden dan commercieel haalbaar, en de consument krijgt meer te besteden. Mijns inziens is het hele idee van overheidsgeld, en de overheid als marktmeester niet de oplossing, maar het probleem. Maar probeer dat maar eens duidelijk te maken aan de geweldmonopolist, die meer zelfinteresse heeft dan iets anders. Ik denk dat minder werken helemaal geen probleem hoeft te zijn. Weliswaar heeft dit systeem veel welvaart gebracht, maar ook een hoop burn-outs.
jsmid
overige schulden ineens voor een groot deel af te lossen, omdat die
aflossingen gebonden zijn aan de leenvoorwaarden die bij de verstrekking
ervan met de banken zijn overeengekomen.""
Nood breek wet. De banken moeten er maar aan geloven, Daarnaast moet Nederland eens verlost worden van zo'n grote idiote sector. Desnoods maar op de IJslandse manier.
Vanderhelst
jsmidJan Carroussel
Anton
Jan Carrousselhttp://www.anecpa.nl/inleiding/hyperinflatie.html
Neem bijvoorbeeld de Amerikaanse QE operatie. Gedurende die operatie heeft een groot aantal nieuw-klassieke en Oostenrijkse school economen zich tamelijk belachelijk gemaakt door maar te blijven roepen dat ze zou leiden tot hyperinflatie. En wat deed de inflatie? Die daalde per saldo tot een niveau beneden dat van voor de kredietcrisis (en die economen maar hun ongelijk blijven ontkennen!).
gast
AntonAnton
gastNiels
http://onsgeld.nu/uncategorized/zal-100-reserve-bankieren-de-banken-er-werkelijk-van-weerhouden-om-geld-uit-het-niets-te-creeren-2/
Niels
Nielsgast
nu is ons nationaal inkomen 600 mld, v is ongeveer 2 en en m3 (definitie geldhh) ongeveer 300 mld.
Anton stelt voor om de geldhoeveelheid met 650 te laten toenemen dus x3.
Realiseert iemand zich wat dat voor effect heeft? Denk heel even aan je gepensioneerde vader en moeder.....
I rest my case...
Dus mensen, waar je ook vandaan komt om dit idee te steunen, je barst waarschijnlijk van de schuld.... saneer hem, of zorg dat je hard werkt om hem terug te betalen.
Succes, maar stop met monetaire waanideen
gast
gastDus in de toemkosmt gweoon weer allemaal schulden aangaan , want het wordt toch teruggescholden.
Zie ook de recente commentaren op schuldsanering: die mensen worden geholpen, en zitten binnen de kortste keren weer in de problemen... waarom , niet alleen vw laag inkomen, maar ook vanwege het feit dat ze gered zijn
Hans Redczus
gastgast
Hans Redczusmaar het valt me al lang mee dat me geen denkfout wordt verweten.
Anton bekijkt Nederland geisoleerd. mijn voorbeeld bouwt daarop voort. natuurlijk ontbreekt er een enkel aspect, maar je kunt heel eenvoudig het buitenland, dus de flow vanuit buitenlandse handel etc. toevoegen,. dat verandert niets aan de conclusies.
overigens heb ik niet gezegd dat het plannetje van anton niet verstandig is op veel kleinere schaal, gedeeld door 20 bijvoorbeeld. dat komt heel dichtbij bij de QE getallen. waarbij ik niet uitsluit dat antons plan dan beter is.
Hans Redczus
gastTer informatie,op mijn cv staat dat ik al vanaf 1971 financieringsinstrumenten ontwikkelt heb.
gast
Hans RedczusHans Redczus
gastAnton
gastDe grootheid v in de vergelijking wordt vervolgens gedefinieerd als p*y/m. Met andere woorden, er staat eigenlijk m = m. In goed Nederlands: een tautologie.
Het is overigens niet moeilijk om op meer praktisch niveau in te zien dat de kwantiteitstheorie nietszeggend is:
1. De waarde van de hoeveelheid verkochte nieuwe producten (p*y) is een minieme fractie van de totale hoeveelheid verkochte producten, vooral financiële producten. Denk bijvoorbeeld aan de financiële markten, waarin per dag veel meer geld van eigenaar verandert dan in de winkels waar wij onze dagelijkse producten verkopen.
2. Het onderscheid tussen geld en andere producten (zowel financiële producten zoals aandelen en obligaties, als reële producten zoals huizen, goud, etc.) is kunstmatig. Geld kan eenvoudig worden omgezet naar die andere producten, en weer terug (door te kopen en weer te verkopen). En sommige van die producten zijn meer "geld-achtig" dan sommige vormen van geld zelf. Neem bijvoorbeeld spaargeld dat in spaardeposito's vastzit. Dat kan niet zomaar worden omgezet in geld op een betaalrekening. Beursgenoteerde aandelen en obligaties daarentegen, kunnen veelal binnen een dag worden omgezet naar "betaalgeld" (d.w.z. verkocht, waarna de opbrengst wordt doorgeboekt naar een betaalrekening).
Maar waarom is er dan toch een (grove) relatie tussen de hoeveelheid geld in omloop en de omvang van de economie?
Een veel simpeler verklaring dan de kwantiteitstheorie is dat de mensen steeds een deel van hun bezittingen aanhouden in geld in plaats van in aandelen, obligaties, woonhuizen, goud, etc., etc. En omdat de omvang van de economie nu eenmaal steeds (grofweg) in een zekere verhouding staat tot de hoeveelhei
gast
Antonik heb er geen tijd voor om je tekst verder inhoudelijk te beantwoorden.prima dat je je theorieen voorzelf allemal ontwikkeld. uitzonderlijk dat je daar een platform krijgt. kennelijk zit er bij ftm niemand die je van te voren inhoudelijk het vuur aan de schenen legt, dat zegt dan ook weer genoeg, maar ik nodig ftm wel uit om een monetair uit de oude doos antons verhaal te fileren.
Hans Redczus
gastLennart Quispel
gastgast
Lennart Quispelin simpele termen: dat wat je met zijn allen maakt, uitgedrukt in geld, in een jaar, gedeeld door de heldhoeveelheid, is hoe vaak je het geld gebruikt in een economie.
dit is volgens mij elke econoom het over eens is, hobby econoom of niet
Anton
gastEndogenous money
There is a school of thought that has long been arguing in favour of endogenous money. This line of thought goes back to the writings of Thomas Tooke and the Banking School, and has been present in the history of economic thought ever since. It can be associated with the Swedish economist Knut Wicksell as well as several economists of the Austrian tradition, such as von Mises and Friedrich Hayek in the 1920s and 1930s.
The endogenous money tradition was eclipsed for a long time by the Quantity theory of money, which was defended by David Ricardo and the Currency School in the 1830s, and then later by the marginalists who needed an exogenous stock of money to make sense of their models. While Keynes and Keynesianism brought back
momentarily the idea that monetary policy was essentially based on an interest rate decision, the Quantity theory of money regained momentum with the arrival of Milton Friedman and his ‘Monetarism’, who claimed that the central bank only needed to, and could, control the rate of growth of the money supply.
The response of heterodox economists to this far-fetched claim was that the money supply has no stable relationship with output or prices – the unstable velocity argument, and that, in any case, the money supply is endogenous – the so-called reverse-causation argument. The equations presented here endorse the reverse-causation argument. It is argued that central banks cannot control the money supply directly. What central banks can do is set the rate of interest, and hope that high interest rates will slow down the economy and abate inflation in the
gast
Antonwat telt is de praktijk: en je plan is natuurlijk niet haalbaar vanwege praktische bezwaren. In een geisoleerde economie, of na terugkeer naar de gulden, zou het mogelijk op een 10 keer zo kleine schaal enigszins kunnen werken. Niettemin zou het dan nog een beggar thy neighbour strategie zijn, zowel interen (pensioengerechtigen en, diegenen zonder schulden) en extern, devaluatie. Maar in de boven beschreven vorm en omvang is het , excuse my words, krankzinnig.
Anton
gasthttp://public.econ.duke.edu/~kdh9/Courses/Graduate%20Macro%20History/Readings-1/Kaldor.pdf
En voor wat betreft mijn MDJ voorbeeld. Bedenk dat het financiële bezit van de een per definitie de schuld van een ander is. Dat betekent dat als we doormodderen op de nu ingeslagen weg en het hele kaartenhuis uiteindelijk naar beneden komt zetten, die mensen hun bezittingen eveneens kwijtraken. Maar dan niet door inflatie, maar doordat de mensen die per saldo hun schuldenaar zijn en masse failliet gaan, in een klassieke schulddeflatie a la de Grote Depressie. En dat wil je echt niet meemaken!
gast
Antonnogmaals, ik wens je oprecht veel plezier toe bij alle theoretische economische discussies.
dat laat onverlet dat wat telt de praktijk is en de uitwerking je plan, onder de veronderstelling dat het uitgevoerd zou worden op de schaal die je voorstelt, en dat nederland niet meer deel zou uitmaken van de euro:
- beggar thy neighbour effecten
- positie van gepensioneerden bij veel hogere prijzen
-inflatiespiraal tgv devaluatie
-veel lagere reele lonen
-moral hazard: mensen zouden de neiging hebben nieuwe schulden aan te gaan (ik ben overigens van mening, net als veel economisch psychologen dat dit al een oorzaak van de huidige crisis is: iedereen koopt een mooi huis en krijgt veel financiering, ik doe mee, wanneer het mis gaat hebben we allemaal een probleem en kijken we naar de overheid)
en weer nogmaals: op een veel kleinere schaal wellicht wel een goed plan, om wat inflatie aan te wakkeren.
Anton
gast1. beggar thy neighbour effecten
2. positie van gepensioneerden bij veel hogere prijzen
3. inflatiespiraal tgv devaluatie
4. veel lagere reele lonen
5. moral hazard: mensen zouden de neiging hebben nieuwe schulden aan te gaan
De problemen 1, 2 4 en 5 zijn inderdaad zeer reëel bij een MDJ. Probleem 3 lijkt me minder reëel (een MDJ levert, zo lijkt me, een eenmalige inflatiepiek op). En ik ben het geheel eens met je stelling "dat dit al een oorzaak van de huidige crisis is: iedereen koopt een mooi huis en krijgt veel financiering, ik doe mee, wanneer het mis gaat hebben we allemaal een probleem en kijken we naar de overheid". Vandaar ook de opmerking in het stuk dat de financiële sector, die deze financiering zo soepel heeft verstrekt, aan banden moet worden gelegd.
Maar bedenk ook wat het alternatief is, als het uiteindelijk misgaat en het schuldenniveau uiteindelijk ondraaglijk hoog is opgelopen, en je iets anders doet dan een MDJ, m.a.w. als je schulden gaat kwijtschelden of de schuldenaars failliet laat gaan (waardoor hun schulden per saldo ook vervallen)
Want uiteindelijk is een MDJ een soort van economie-brede schuldenkwijtschelding in de zin dat de centrale bank een deel van die schulden voor je afbetaalt in een operatie die bovendien de inflatie tijdelijk opstuwt, waardoor de reële waarde van de resterende schuld daalt.
Lennart Quispel
gastEen empirische toets zou zijn om v te meten zonder daarbij M, p en Y te gebruiken. Is dat wel eens gebeurd, voor zover jij weet ?
gast
Lennart QuispelV is onder andere afhankelijk van reele productie en rente (omdat M afhangt van productie en rente) en technische vooruitgang. V lag veel lager 100 jaar geleden. dus we hadden relatief meer geld nodig toen. Het is economsich gezien niet een heel relevante grootheid
Lennart Quispel
gastgast
Lennart Quispelen of v een beetje hoger of lager is, tijdelijk of permanent, the damage is done.
en ik ga aan het werk, mijn schuld af lossen, zoals iedereen hoort te doen omdat ik willens en wetens een verplichting ben aangegaan,
en ik ga niet een malle pietje economische oplossing verzinnen om 30% die te veel schuld heeft daarvan af te helpen ten nadele van de de andere 70%, met langdurige diepgaande economsiche wantoestanden als gevolg.
los problemen op die je kan oplossen en niet die buiten je bereik liggen
Lennart Quispel
gastgast
Lennart Quispelnationaal inkomen = consumptie + investeringen + export - import
en zie ook mij reactie op anton en wat hij over de vergelijking zegt: natuurlijk is er theroretische discussie over wat de verklaarde en verklarende variabelen zijn, dus wat bepaalt wat, en of de relatie stabiel is, maar los daarvan is dit gewoon waar,
Lennart Quispel
gastJij zegt dat er discussie is over wat de verklaarde en verklarende variabelen zijn, en of de relatie stabiel is. In elk ander wetenschapsgebied dan economie zou iedereen zeggen dat het niet waar is. Kan je uitleggen waarom de economische wetenschap het dan wel als waar beschouwd ?
Lennart Quispel
gastVerder is het maar de vraag of dat complete bedrag wel in circulatie zal komen. Het geld moet gebruikt worden om schulden af te lossen; ik denk dat de meeste Nederlanders wel een of andere schuld hebben, dus een aanzienlijk deel van die 650 miljard zal niet uitgegeven worden. En aangezien de schulden worden afbetaald, wordt de geldhoeveelheid ook weer kleiner. Ik denk dat het wel meevalt met de inflatie die hierdoor los komt.
Overigens, Keen stelt een paar andere maatregelen voor om speculatie af te remmen, en die lijken me uitermate noodzakelijk bij zo'n jubilee; een enorme hoeveelheid geld in de economie pompen is altijd tricky.
gast
Lennart QuispelLennart, ik had ook M2, kunnen nemen of M1, dat doet er niet zo veel toe.
het gaat om de relatieve omvang van Antons plan.
Anton zegt geloof ik dat het niet kan omdat we in de euro zitten, en dat klopt.
Andere Eurolanden zouden dit plan, los van de omvang nooit accepteren: euro's uitgeven om nederlanders hun schuld af te laten lossen klink een "beetje" als grieken hun schuld kwijtschelden.... of niet soms.
Maar wellicht moeten we een zwitserland status of noorwegen nemen, dus uitstappen. Dus we krijgen een gulden terug. Wat zou er met die gulden gebeuren onder dit plan....
Nederlanders lossen hun schulden af met guldens, de banken barsten van de guldens en lossen funding af .... die nog steeds in Euro's luidt. Immers, er is geen enkele reden waarom buitenlanders hun claims op ons in guldens zouden omzetten?
Ik geloof niet dat er op dat moment een revaluatie van de gulden, a la zwitserse frank ons te wachten staat.
Wat zouden onze handelspartners denken van zon devaluatie...
theoprinse
Immers de toename van de virtuele schuld van de Nederlandse centrale bank zal leiden tot een forse downgrading vd NL economie door Fitch, S&P etc.
Wel is het waar dat de totale schulden last in een periode van voortwoekerende crisis de Nederlandse economie vanwege het gedaalde consumptieve bestedingsvermogen als een wurgstrop rond de nek zit.
Daarom wijs ik op de oplossing gegeven door Nyfer en later het bureau Capital Economics iov de PVV. De PVV verwacht rond 2035 elk jaar 70 miljard BNP stijging. Dus: Uit de Euro en terug naar de Gulden en uit de EU en sluiten grenzen tegen immigratie ! https://www.capitaleconomics.com/data/pdf/NExit.pdf
De financiele crisis die met de US Congress en Europese resolutie (15-1) over de Krim/Oekraine een Koude oorlogsverklaring verbergt tegen Rusland kan NIET met monetaire middelen worden opgelost. http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+TA+P8-TA-2015-0011+0+DOC+XML+V0//NL
De enige bron van welvaart is innovatie op wetenschappelijk en technologisch vlak.
De financiële crisis is weliswaar veroorzaakt door het creëren van duizenden miljarden euro's virtuele vermogensproducten (derivaten) maar dit betekende een achterblijven van het TEMPO van de innovatie. Dus de industriele sector moet terug worden gebracht van 15 naar 25 %.
De innovatie in Nederland (Kavli, ASML, Clevers etc) wordt gedreven door de 1 - 2 procent hoog WETENSCHAPPELIJK opgeleiden.
Dit percentage moet naar ruim 5 %. Echter moet men dit al op de lagere school gebeuren door hoogbegaafden in specifiek gerichte sectoren te stimuleren en te begeleiden. Dat duurt dus ongeveer 10 jaar voor zij afgestudeerd zijn in een
hermanthe
Hoeveel "gasten" dragen hier diezelfde naam?
Of haal ik het nu allemaal door elkaar?
Zo niet: Is het technisch mogelijk om "gasten" in naamgeving van elkaar te onderscheiden?
gast
hermantheik wil niet bekend zijn, een keer een engerd tegengekomen hier
hermanthe
gastJe kunt hier tenslotte inloggen als "gast".
Ik dacht dat het misschien mogelijk zou zijn "gast" automatisch van een nummer of iets anders te voorzien.
Een andere oplossing zou kunnen zijn dat in een bijgevoegd "input type" elke gast als extra een fictieve naam kan vullen.
Om verwarring te voorkomen.
Watching the Wheels
gastEricSmit
hermantheHans Redczus
bps
Geen Modern Debt Jubilee, maar een € 1100 miljard More Debt Jubelidee.
Een stuwmeer van meer geld van minder waarde. Een stap vooruit en een stap achteruit.
En nog geen ruk opgeschoten met de doorbloeding en spreiding van liquiditeit in het systeem.
De staat kan de jukebox weer even laten spelen tot ook dit geld op is. En dan?
Anton
bpshttp://www.voxeu.org/article/combatting-eurozone-deflation-qe-people
bps
Antonhttp://www.telegraaf.nl/tv/dft/23579721/___Klaas_Knot_slaat_plank_mis___.html
Hij zegt dat de nationale centrale banken alleen de eigen nationale staatsobligaties mogen opkopen voor elk hun eigen rekening.
Alsof er geen gemeenschappelijke eurozone en ECB bestaat.
Wat die financiële marktpartijen zoals pensioenfondsen, beleggingsfondsen en banken, met dat verse geld voornamelijk zullen gaan doen, laat zich raden.
Ten hoogste zullen nieuw uit te geven staatsleningen worden gefinancierd.
In het verleden was dat wel enige tijd vol te houden door socialistische en communistische staten als zij dat konden betalen met roofbouw op bodemschatten, zoals de USSR. Ook Brazilië en Venezuela bezwijken zonder hun roofbouw op natuurlijke hulpbronnen.
Europa heeft nauwelijks bodemschatten. Nederland heeft weinig aardgas meer. Europa is vrijwel net zo kaal als Japan, maar is geen Japan met alleen Japanners.
Dus komt het neer op wat de belastingbetaler nog heeft, verdient en wat er nog meer kan worden belast.
Bij een monetaire staats gefinancierde overheid wordt dat steeds minder. Omdat belasting over ambtenaren en bedrijven die met belasting betaald worden, geen financieel perpetuum mobilee is.
Dat circuit is lek en moet aangevuld uit een afnemende private sector die steeds zwaarder belast wordt. Dat kan natuurlijk niet. Europa verarmt langzaam tot
Griekse niveau´s.
Dijsselbloem zei dat de politiek nu aan zet is.
Maar de politiek is al zo vaak aan zet geweest en steeds moest Draghi weer de portemonnee trekken.
Nog nooit kwam de eurozone economie spontaan op gang onder de schuldenberg.
Dus hoe dit uiteindelijk uitpakt weet ik al. Met deze QE worden de nationale staten helemaal kapotgemaakt om op te gaan in een failliete EU, aan nieuw monetair infuus totdat het hele zaakje definitief instort. Wanneer en wat dat triggerd, is afwachten.
De economie kan weer op gang komen als een forse lastenverlaging eenmalig met
Anton
bpsEn dat alles met dank aan de euro en aan figuren als Rutte, die Nederland besturen als ware het een besloten vennootschap, en die door neoklassieke economen ingefluisterd wordt dat austerity de enige juiste weg is naar het nirvana.
Overigens moet ik zelf met enige schaamte bekennen dat ik een jaar of 20, als vrije markt believer, op de VVD gestemd heb. Pas een paar jaar geleden, toen ik me begon te verdiepen in de economische wetenschap, kwam ik erachter dat de pro-vrije markt economische denkbeelden waar de VVD zich op baseert voor een groot deel simpelweg haaks staan op de feiten en goed beschouwd niet veel meer zijn dan een religie.
bps
AntonConclusies kunnen ook weer clusteren. Dat heet voortschrijdend inzicht.
Een juiste en volledige gedachtenserie (of discussie) leidt tot juiste en volledige conclusies.
Er ontbreken vaak kennis, gegevens, vermogen en tijd om tot juiste en volledige eindconclusies te komen.
"De markt" is een onverslaanbaar krachtig wezenlijk natuurlijk mechanisme.
Als je die helemaal vrij laat (laissez faire) is het zuiver en meedogenloos niets ontziend. Het is inderdaad een religie en utopie te denken dat dat beste is.
Het is beter om de markt beteugeld geordend voor je te laten werken.
Ik vergelijk het altijd met het temmen en beleren van een jong wild paard.
Als je daar goed en eerlijk voor bent, wordt het paard goed en eerlijk voor jou en wil het ontzettend graag voor en met je werken. Maar hij mag je niet de baas zijn.
Met de "wilde" markt is het net zo. Die moet de mens ook niet de baas zijn.
Als je een paard of de markt op kracht wilt verslaan verlies je. Als je het met geweld bedwingt, verlies je ook. Dan moet, maar wil hij niks meer doen voor je doen. Het vertrouwen is dan weg. Je moet er mee samenwerken, en vertrouwen bouwen over en weer. Het is een wisselwerking.
Voorbeelden van kunstmatige dwang in de markt zijn het communisme, €uro, rentefixatie, inflatie, schuldenexpansie, repressie, en onlangs nog de Zwitserse frank die na los koppelen als een pijl uit de boog omhoog schoot onder druk van "de markt" die totdan in bedwang werd gehouden. Munten moeten vrij kunnen revalueren en devalueren, naar gelang de kracht van hun economie. Dan is er stroming en herstel van evenwichten tussen die economieën (oca´s). Dat herstel is elastisch.
De eenheidseuro belemmert dat. De €uro zou een oca-externe wisselmunt moeten zijn voor internationaal verkeer en financiële ma