
Nationaal Archief
©
CC0 (Publiek Domein)
Een goed gesprek over de Europese Unie komt maar niet van de grond. Follow the Money wil daar verandering in brengen. Samen met jou. Wat willen we met Europa? Dit dossier is een eerste aanzet voor een gesprek over een andere Europese Unie. Lees meer
Iedereen heeft er een mening over, maar een echt gesprek over de Europese Unie wordt nauwelijks gevoerd. En dat is jammer, want het voortbestaan van de Unie is niet zo vanzelfsprekend als het ooit was. Niet alleen de eenheidsmunt euro wankelt, het hele Europese project zelf dreigt als een kaartenhuis ineen te zakken. Het uiteenvallen van de EU zou enorme gevolgen voor elke Nederlander – en elke Europese burger – hebben. Die angst lijkt politici en beleidsmakers te verlammen. Discussies over de EU worden doodgeslagen met apocalyptische visioenen, van zowel voor- als tegenstanders.
Tegelijk is het duidelijk dat dit niet het Europa is waarvan gedroomd werd. Europese samenwerking blijkt in de praktijk vaak een ondoorzichtig spel van lobby's en achterkamertjespolitiek. De parlementaire controle daarop is gebrekkig. 'Brussel' is bijna synoniem geworden met bureacratie, spilzucht, gesjoemel, bemoeizucht, zelfverrijking en zelfs corruptie.
Bij veel burgers in alle lidstaten leeft het gevoel dat de voordelen van de Unie niet langer opwegen tegen de nadelen. Dat zij in wezen niet zoveel aan de EU hebben en dat het een moloch is die over hun identitieit heenwalst. Een Unie die de economische voordelen vooral sluist naar grote ondernemingen. 'Een verzorgingsstaat voor multinationals', zoals onze columnist Christiaan Vos dat noemde.
Is het mogelijk om de EU op zo'n manier te hervormen dat niet grote, multinationale ondernemingen het meest profiteren van de Europese samenwerking – maar de Unie de belangen van de Europese burger dient? Zo ja, hoe dan? En zo nee, hoe gaan we dan wél verder? Daarover willen we op Follow the Money samen met jou een constructief gesprek voeren. We willen dat doen met behulp van ons panel Europa, wat nu? Op die plek zullen we je onder meer vragen stellen en kunnen we het gesprek met elkaar voeren.
Elk land zou een referendum moeten houden over een EU-exit
Jean-Claude Junckers voorbarige vergezichten
Nieuw Europees btw-plan schrikt fraudeurs niet af
Het einde van de euro begint in Rome
Wat eurosceptici kunnen leren van de Yuexit
Geachte Europese Commissie, ik ben boos!
Je vraagt je af in welk universum deze lieden leven
Vooral Duitse burgers zijn gelukkig met de Europese Unie
Als europarlementariërs historicus gaan spelen
Volop Europese schijnoplossingen tegen de jeugdwerkloosheid
Vrede is niet vanzelfsprekend: een pleidooi voor Europese samenwerking
De EU is ondemocratisch, bureaucratisch en kost Nederland veel geld, zo luiden de meest gehoorde klachten over het grote Europese samenwerkingsverband. Edin Mujagic begrijpt de kritiek, en deelt deze op sommige punten, maar de fouten van de EU vallen volgens hem in het niet bij de vrede die ‘Europa’ ons gebracht heeft. De EU moet gered worden!
Dezer dagen krijgt Rome ongebruikelijk veel bezoekers, inclusief hoog bezoek, uit het buitenland. De Europese Unie staat namelijk stil bij de zestigste verjaardag van het Verdrag van Rome. Dat verdrag, ondertekend op 25 maart 1957, leidde tot de oprichting van de Europese Economische Gemeenschap (EEG), een samenwerkingsverband tussen West-Duitsland, Frankrijk, Italië en de Benelux-landen dat in loop der tijd zou evolueren in wat we tegenwoordig de Europese Unie (EU) noemen.
Gehate vlag
De zestigste verjaardag van de EEG/EG/EU valt in een nogal tumultueuze periode. Er zijn heel wat Europeanen die maar wat graag de ondertekening van een verdrag over de ontbinding van de EU zouden verwelkomen. De blauwe vlag met de gele sterren is vandaag de dag een van de meest gehate vlaggen in het gebied tussen Lahti en Lissabon.
Ook in Nederland is de onvrede over de EU niet gering. De EU kost ons geld, de Unie is zo ondemocratisch als het maar kan, om nog maar te zwijgen over de duizenden regels en regeltjes die uit ‘Brussel’ komen en die we maar raar en/of naar vinden. Dit is zo ongeveer het beeld van de EU dat velen hebben, ook in Nederland. Ik ben de eerste om te erkennen dat daar wat in zit. Toch vind ik het concept EU, dat uitgaat van nauwe samenwerking tussen Europese landen, de moeite waard om voor te vechten. Ik voel veel meer voor het voortbestaan van de EU dan voor het opgeven ervan.
Ik voel veel meer voor het voortbestaan van de EU dan voor het opgeven ervan
Kost de EU ons geld? Ja. Volgens een rapport van het Centraal Bureau voor de Statistiek draagt ons land al ruim 20 jaar meer aan de EU af dan het van diezelfde EU ontvangt. Sterker nog, volgens het CBS draagt Nederland sinds 2000 relatief gezien het meeste bij van alle EU-lidstaten. Maar hoeveel is dat dan? Minder dan een half procent van ons bruto binnenlands product, ofwel ruwweg 150 euro per persoon per jaar, gerekend met de cijfers voor het bbp en het aantal inwoners in 2016. Het gaat dan overigens om directe geldstromen; hoeveel de EU ons indirect oplevert c.q. kost is een onderwerp van felle discussie.
Vergeet echter niet dat de geschiedenis van de EU niet teruggaat tot 2000, maar tot 1957. In het begin ging het geld van de voorlopers van de EU vooral naar de landbouwsector. Omdat Nederland een nogal grote landbouwsector had, profiteerde ons land van die focus. Mede daardoor was Nederland tot begin of zelfs midden jaren ’90 (afhankelijk van de gehanteerde rekenmethode) een netto-ontvanger in de EU. Hoeveel geld kregen we uit ‘Brussel’ elk jaar, ruim 30 jaar lang? Nou, ongeveer 0,4 procent van ons bbp, oftewel evenveel als wat we nu 20 jaar lang per saldo betalen aan de EU. Samen genomen betekent dit dat we financieel gezien als land, bekeken over de hele periode sinds 1957, waarschijnlijk aan de ontvangende kant te vinden zijn.
Maar er is meer dan dat. Zeker in de jaren ’70 en het begin van de jaren ’80 beleefde ons land een dramatische periode. De inflatie en de werkloosheid waren zeer hoog, en onze economie zat zeker begin jaren ’80 echt in de put. Wij hebben dus financiële hulp gekregen van de EU toen we die hulp economisch gezien het hardst nodig hadden. Een saillant detail is dat een land als Italië in diezelfde periode regelmatig een nettobetaler is geweest, wat betekent dat wij toen geld kregen van de Italianen.
Is de EU ondemocratisch? Ja, dat kan je wel zeggen. De leden van dé politieke instelling binnen de Unie, de Europese Commissie, worden niet gekozen maar benoemd. De voorzitter wordt tegenwoordig overigens wel gekozen, in het Europees Parlement. Dat parlement wordt dan weer wél door ons gekozen, hoewel 'kiezen' in de praktijk wat overdreven is: de opkomst bij de laatste verkiezingen voor het Europees Parlement was in Nederland 37,3 procent, niet eens de helft van de opkomst bij de Tweede Kamerverkiezingen van vorige week. Het opkomstpercentage was het hoogste de eerste keer dat de Nederlanders het Europees Parlement konden kiezen, in 1979, en zelfs toen maakte minder dan 60 procent de gang naar het stemhokje.
Zorgt de EU voor duizenden nare en rare regels? Veel regels die, populair gezegd, uit het Brusselse komen, komen in feite niet uit de EU-hoofdstad. De EU vaardigt vaak richtlijnen uit, dat is waar, maar de nadere uitwerking mét de bijbehorende regels vindt plaats in de nationale hoofdsteden. En veel besluiten in Brussel worden genomen door de leiders van de EU-landen zelf.
"Is de EU ondemocratisch? Ja, dat kan je wel zeggen"
Langdurige vrede
Ik ben hier met opzet ingegaan op deze veelgehoorde argumenten tegen de EU omdat ze vaak in het debat worden genoemd. Maar als ik eerlijk ben: ik vind ze van ondergeschikt belang. Er staat namelijk iets groters op het spel. Daarom moeten we volgens mij nadrukkelijk niet concluderen dat we de EU als een samenwerkingsverband maar moeten opdoeken of dat we als land uit die Unie zouden moeten stappen. Nee, we moeten de EU juist kritisch benaderen om haar te veranderen.
Ik weet dat dit argument in de afgelopen jaren door veel EU-politici misbruikt is, maar dat neemt niet weg dat het een waarheid is als een koe: Europese samenwerking heeft Europa iets opgeleverd wat historisch gezien schaars is op het continent, namelijk vrede. Kijken we naar de historie van Europa, dan valt op dat de periode na 1945 om minstens één reden opmerkelijk en uitzonderlijk is: zelfden of nooit hebben de wapens zo lang gezwegen in het gebied dat nu de EU beslaat.
Heeft dat echt met de EU te maken, hoor ik velen zich afvragen. Het antwoord is ja. Wat je verder van die hele samenwerking op het continent vindt, feit is wel dat de oprichting van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) in 1952 oorlog voeren in Europa nagenoeg onmogelijk maakte. De EGKS zorgde namelijk dat de productie van kolen en staal onder gemeenschappelijk bestuur kwam. Geen kolen en staal betekende geen fabricage van wapens en munitie. Ik ben geen militair expert, maar een oorlog voeren zonder wapens en munitie lijkt mij lastig. Zéker als je met de landen waarmee je in potentie zou moeten vechten, juist steeds meer samen gaat werken.
Vrede, zo weet ik nu, moet je afdwingen
Het was het project EU dat ervoor heeft gezorgd dat velen — zeg maar gerust iedereen — in Nederland en omstreken vrede voor iets vanzelfsprekends houdt. Neem maar aan van iemand die een oorlog heeft meegemaakt: vrede is níet vanzelfsprekend. Maar in 1991, toen ik zelf nog een zorgeloos leven leidde op de Balkan, dacht ik net zo als de Nederlanders nu. Vrede, zo weet ik nu, moet je afdwingen. En heb je dat eenmaal gedaan, dan moet je er alles aan doen om hem in stand te houden. Vrede bewaren vereist continue inspanningen. Doe je het niet, dan open je de deur naar wapengekletter.
Op zaterdag 23 mei 1992 speelde ik met mijn vriendjes basketbal op het schoolplein in mijn geboortestad in Bosnië. De maandag erop zou ik mijn diploma in ontvangst nemen, en na de zomervakantie zou ik beginnen aan mijn gymnasiumperiode. Op zondag begon het echter te regenen: mortieren en raketten, wel te verstaan. Mijn huis, mijn school, mijn buurt en mijn diploma, samen met alle andere dingen mijn leven zoals ik het kende, waren plotseling verdwenen. Een week later, op 31 mei, liep ik met een witte band om mijn arm; het was de moderne versie van de gele Jodenster. Duizenden mannen en jongens zaten opgesloten in Auschwitz-achtige concentratiekampen. En ja, ook wij hebben in de lessen geschiedenis het mantra van de Tweede Wereldoorlog geleerd: ‘dat nooit meer!’ Als een periode van vrede lang duurt, raak je eraan gewend, totdat je niet meer beter weet. Maar ik herhaal: vrede is nooit vanzelfsprekend.
Geen wapens, geen oorlog
Het grootste voordeel van de EU is níet dat we er economisch op vooruit zijn gegaan of dat er geen controles zijn aan de grens. Het grootste voordeel van de EU is dat inmiddels vele generaties vrede vanzelfsprekend vinden. En dat hebben we te danken aan de EU en haar voorlopers. Helaas zijn ook politici de vrede als iets vanzelfsprekends gaan beschouwen omdat hij al zo lang duurt. Decennialang hebben mensen die de verschikkingen van de Tweede Wereldoorlog meegemaakt hadden, gewerkt aan het Europese project om een herhaling te voorkomen. Mooi vond ik het verhaal dat Otmar Issing, een voormalig bestuurslid van de Europese Centrale Bank, aan me vertelde toen we het over vrede in de EU hadden. Hij en zijn Franse collega in het bestuur van de centrale bank, Christian Noyer, kwamen er in een van hun gesprekken achter dat hun vaders in de Tweede Wereldoorlog aan hetzelfde front zaten, tegenover elkaar. Hun zonen werkten nu samen om te voorkomen dat hún kinderen hetzelfde moeten meemaken.
Oorlog en vechten cool vinden: het zou grappig zijn, als het niet om te huilen was
Die drijvende kracht achter het project van de Europese samenwerking is grotendeels weggevallen. De huidige politici zijn geboren na de oorlog en ook hun volkeren tellen nog maar weinig mensen die de Tweede Wereldoorlog bewust hebben meegemaakt. Waar dat toe kan leiden, ervoer ik niet zo lang geleden toen ik in de trein zat. Er kwamen twee jongens van een jaar of 18 tegenover me zitten. Beiden waren weg van oorlogsspelletjes: de hele reis ging het gesprek nergens anders over. Ergens in het gesprek zei een van de jongens dat het ‘best cool moet zijn als je ook in het echt op mensen kunt schieten’. Oorlog en vechten cool vinden: het zou grappig zijn, als het niet om te huilen was. Alexander Von Humboldt had groot gelijk toen hij zei: ‘Het gevaarlijkste wereldbeeld is dat van hen die zich nooit een beeld van de wereld gevormd hebben.’
Is het vreemd dat iemand die alleen maar vrede heeft meegemaakt, vrede voor vanzelfsprekend aanziet? Nee, het is volkomen logisch. Maar het betekent wel dat de les dat vrede niet vanzelfsprekend is, dat oorlogen niet ‘cool’ zijn, en dat vrede in ons werelddeel toch echt aan de EU en haar voorlopers te danken is, geïnstitutionaliseerd dient te worden, in ons onderwijs maar zeker ook in het handelen van onze politici. Dat wil dus ook zeggen dat zij het beeld van oorlog dus niet mogen misbruiken om mensen bang te maken. Anders zetten we het voortbestaan van de EU op het spel.
"Als dit project mislukt, dan zal geen politicus deze eeuw nog durven voor te stellen zoiets groots op te zetten"
Binair spel
Als dit project mislukt, dan zal geen politicus in de rest van deze eeuw nog durven voor te stellen zoiets groots op te zetten op ons continent. Juist omdat vrede zo belangrijk is en omdat de samenwerking in Europa daarvoor gezorgd heeft, moeten we vooral geen stomme dingen doen — dingen die deze samenwerking op het spel zetten.
En die stomme dingen, die zie ik veel meer bij de traditionele politieke partijen dan bij wat men populisten noemt. Het is namelijk die eerste groep die de toekomst van de EU als een soort binair spel neerzet: óf veel verder centraliseren, ja zelfs een federatie vormen, óf de totale vernietiging met chaos en wapengekletter.
Het grote gevaar is dat als de inwoners van de EU-landen gedwongen worden te kiezen tussen een federaal EU en geen EU, ze voor het laatste zullen kiezen. Dat is precies wat destijds in Joegoslavië is gebeurd. De inwoners van de deelrepublieken in de Joegoslavische federatie konden kiezen: of autonomie inleveren of zich afscheiden. Velen die maar wat graag voor een tussenweg hadden gekozen — meer autonomie maar het land wel bij elkaar houden — hadden die optie niet, en kozen dan maar voor het laatste. Met alle gevolgen van dien.
Net als destijds in Joegoslavië, is de oplossing voor de problemen waarmee de EU te maken heeft, nadrukkelijk níet verder centraliseren, een vlucht naar voren. Een steeds verdere en diepere samenwerking in de EU op steeds meer gebieden terwijl de bevolking daar niet op zit te wachten, zal niet helpen de samenwerking en vrede te handhaven. Sterker nog, de broodnodige samenwerking en vrede lopen gevaar bij een geforceerde samenwerking die in de ogen van velen tot federalisering en centralisatie van de Unie leidt.
De oplossing voor de problemen van de EU is nadrukkelijk níet verder te centraliseren
Maar er helemaal mee stoppen is ook de oplossing niet. Nee, de oplossing is om dat wat niet werkt te hervormen. De oplossing is luisteren naar wat de inwoners van de EU zeggen, wat ze wel en niet willen, en daarnaar handelen. Een lastige opgave, maar van cruciaal belang om de EU te kunnen redden.
Terugschakelen
Daarom moeten Europese politici meteen stoppen met het verspreiden en aanwakkeren van dat valse dilemma dat we slechts kunnen kiezen tussen federalisering of oorlog. Wat de EU nodig heeft, is de EU van meer snelheden. Maar dan ook met de mogelijkheid terug te schakelen of achteruit te gaan waar het moet. Een auto die alleen maar harder kan gaan, maar niet kan afremmen of stoppen, is een accident waiting to happen. Een meerderheid in Nederland is vóór Europese samenwerking. Maar diezelfde meerderheid wil ook verandering, zoals een minder nauwe samenwerking op veel gebieden. Die trend moeten onze leiders niet onderschatten of negeren, maar dat is precies wat ze doen met hun binaire voorstelling van de toekomst van de EU.
Net als hun collega’s in voormalig Joegoslavië ontnemen onze leiders de mensen de tussenweg waar velen juist op zitten te wachten. Het zijn dan ook veel eerder de Europese leiders dan de Europese populisten die een ramp over ons afroepen. Als de onvrede over de EU blijft groeien en mensen nog meer het idee krijgen dan hun zorgen en wensen niet serieus worden genomen, zullen ze bij de keuze tussen de een EU als federatie of helemaal geen EU, voor het laatste kiezen, met alle gevolgen van dien.
Een auto die alleen maar harder kan gaan is een accident waiting to happen
Als de leiders van Joegoslavië destijds hadden geluisterd naar de oprechte zorgen onder de inwoners van de deelstaten, dan woonde ik nu nog in Joegoslavië, had ik gejuichd voor het Joegoslavisch voetbalelftal bij de WK-kwalificaties (wat een geweldig elftal zou dat zijn geweest, overigens!), waren mijn twee ooms nog in leven geweest, net als de helft van mijn buren, en hadden ontelbare kinderen een vader gehad in hun jeugd met wie ze voetbal of basketbal konden spelen, in plaats van dat ze een vergeelde foto van de man die ze niet eens kennen als hun meest waardevolste bezit beschouwen.
In mijn werkkamer is onder meer de Europese vlag te vinden. Niet omdat ik een voorstander ben van een Europese federatie, juist niet, maar om waar die vlag voor staat: samenwerking in Europa. Dat is een groot goed. Die vlag hangt er ook om een andere reden: die blauwe vlag met gele sterren was in 1992 een baken van hoop voor mij en vele anderen. Vanuit de Balkan, waar de oorlogsmachine voortraasde, keken we allemaal naar de EU in de hoop dat die de oorlog zou voorkomen. We dachten: was Joegoslavië maar een EU-land. Dat dachten we niet zodat we zo snel mogelijk de grens over zouden kunnen gaan — velen hadden het prima in Joegoslavië en zouden er niet over piekeren te emigreren — maar omdat we dachten dat er geen oorlog zou uitbreken als Joegoslavië een EU-lidstaat zou zijn geweest.
De Joegoslavische vlag bestaat niet meer, maar ik hoop dat de Europese vlag blijft bestaan als de vlag van een samenwerkingsverband van soevereine landen. Landen die samenwerken omdat het nuttig is voor allen, en niet omdat het moet, of uit angst — die, zoals we weten, een slechte raadgever is.
Symbool
Ik wil dat die Europese vlag voor de inwoners van de EU weer een symbool wordt van vrede en welvaart, en voor iedereen buiten de EU het symbool van een Unie waar dromen waargemaakt kunnen worden, waar je wilt komen om je steentje bij te dragen aan het vergroten van de welvaart. De Europese vlag moet zo’n symbool zijn, en niet iets dat over 50 jaar in een museum te vinden zal zijn, boven een bordje met een tekst die begint met: ‘Er was ooit een Unie in Europa…’
"Het zijn eerder de Europese leiders dan de Europese populisten die een ramp over ons afroepen"
Het goede nieuws is dat we daarvoor kunnen zorgen in de EU. Dan moeten we datgene waar de Unie voor staat — samenwerking tussen soevereine landen — niet opgeven. Maar die samenwerking moet niet verder gaan dan de inwoners van de EU willen, en mag dan ook niet worden ingevuld door allerlei zelfbenoemde visionairs en de politieke elite. En wat zeker niet mag, is dat de Europese leiders de huidige crisis misbruiken om met angstverhalen te proberen om via een achterdeur een federatie van de EU te maken.
En in dat opzicht zeg ik: de zogeheten populisten zijn een zegen voor de EU. De opkomst van partijen die tegen de Europese Unie zijn kunnen we het beste beschouwen als een alarm dat afgaat. Via hun steun voor protestpartijen laten miljoenen inwoners van de EU hun leiders weten wat ze vinden van de huidige EU en de toekomstplannen van haar leiders. Het zou verstandig zijn om die geluiden niet te negeren en de mensen die de kritiek uiten niet als dom te beschouwen. Doe er iets mee, met dit alarm dat luid en duidelijk afgaat, in plaats van als een klein kind je handen over je oren leggen en ‘lalalalalala’ roepen om het geluid van het alarm niet te horen.
Terwijl ik dit schrijf, komt persbureau Reuters met het bericht dat in de slotverklaring in Rome de EU-leiders Europa tot ‘onze gemeenschappelijke toekomst’ gaan bestempelen en dat ze oproepen tot ‘een verdere centralisatie’. Met dat eerste ben ik het hartgrondig eens. Maar als het laatste waar is, dan houd ik mijn hart vast.
‘Mogen je keuzes jouw hoop weergeven en niet je angst,’ zei Nelson Mandela ooit. Het is te hopen dat de EU-leiders zich deze uitspraak aantrekken, maar het ziet er helaas naar uit dat ze dat niet zullen doen. Als iemand de samenwerking tussen Europese landen om zeep helpt, dan zullen het eerder de traditionele partijen zijn, en de leiders die zij leveren, dan die zo verfoeide en verketterde populisten.
25 Bijdragen
Addie Schulte 4
Edin vreest nu verdere centralisatie, ik denk dat het mee gaat vallen. De meeste Europese politici zijn geen voorstanders van federalisering. Het voornaamste obstakel daarvoor zijn niet de populisten, maar de natiestaten zelf, die het voor het zeggen hebben in de EU. Ook toen de populisten nog geen belangrijke stem waren in Europese landen, heeft de Europese samenwerking niet tot een VS van Europa geleid. Diverse verdergaande plannen zijn gesneuveld, op de weerstand van lidstaten. Dat ondanks de lippendienst aan een 'ever closer union'.
Op bepaalde terreinen zal er mogelijk meer centralisatie komen, met name in de eurozone. Op andere terreinen zal de invloed van Brussel misschien wel afnemen. De verschillen in de mate van integratie kunnen toenemen, tussen verschillende landen en verschillende onderwerpen.
De waarschuwende kracht van populisten heeft ook een keerzijde, omdat ze ongenuanceerd het idee van Europese integratie bestrijden en hun verhaal over nationale identiteit polariserend is.
Take Ligteringen1
Addie SchulteIk ben het met je eens dat de manier waarop partijen als de PVV, UKIP en Front National op het belang van de nationale identiteit hameren, polariserend werkt. Maar dat betekent niet dat het per definitie polariserend is om het belang van nationale identiteit te benadrukken.
Een van de redenen dat ik nooit in de Europese Unie heb geloofd, is dat ik het idee verwerp van een Europese identiteit die de nationale of regionale identiteit overstijgt. Dat idee verwerp ik niet omdat ik er principieel tegen zou zijn — integendeel, het lijkt me geweldig als er zoiets zou kunnen bestaan als een Europees volk — maar omdat het onmogelijk te realiseren valt. Ik ben ervan overtuigd dat het tot groot onheil leidt als je probeert om mensen zo'n Europese identiteit op te dringen, en als de EU-leiders dat niet inzien wordt de Europese Unie zelf een bedreiging van de vrede die ze zo lang heeft getracht te waarborgen.
Ik denk dat het veel makkelijker wordt om de culturen en identiteiten van andere Europeanen te erkennen en omarmen als er erkenning is voor jouw eigen cultuur en identiteit. Afwijzing van de Europese Unie is daarom iets fundamenteel anders dan afwijzing van Europa of van de andere Europese volkeren. Dat begrijpen zelfs de populisten. Want hoe zou het toch komen dat zogenaamde aartsnationalisten als Wilders, Le Pen en Farage, die gezien hun nationalistische inborst heel erg op andere volkeren zouden moeten neerkijken, het zo goed met elkaar kunnen vinden?
Addie Schulte 4
Take Ligteringen1In ieder mens huizen meerdere identiteiten, en in Europeanen ook een Europese identiteit. Maar die is net zo ongewis als de Nederlandse identiteit, waar we ook voortdurend en nu weer hevig over twisten. We zijn Europeanen, dat is volgens mij het punt niet. De vraag is wat het betekent, in hoeverre we zaken samen willen doen en hoe diverse identiteiten en politieke gemeenschappen kunnen samenwerken.
Zelf schrijf je: "Ik wil dat die Europese vlag voor de inwoners van de EU weer een symbool wordt van vrede en welvaart, en voor iedereen buiten de EU het symbool van een Unie waar dromen waargemaakt kunnen worden, waar je wilt komen om je steentje bij te dragen aan het vergroten van de welvaart."
Ook dat is een vorm van het versterken van de Europese identiteit.
En ja, de Internationale van de nationalisten is een raadsel. Nu ze voor het grootste deel oppositiepartijen zijn, valt dat nog te doen en kunnen ze er praktische voordelen aan ontlenen, met name ironisch genoeg in het Europees Parlement. Mochten ze aan de macht komen, dan kan dat een ander verhaal worden.
Edin Mujagic 4
Addie SchulteTake Ligteringen1
Addie SchulteJa, maar dat heeft oneindig veel meer met financieel-economische overwegingen te maken dan met liefde voor Europa en de Europese Unie. Het is ook tegenstrijdig, om niet te zeggen schizofreen: onafhankelijk willen zijn, om die onafhankelijkheid vervolgens meteen weer in te leveren. Denk je echt dat de Kroaten uit liefde voor de EU hun onafhankelijkheid hebben opgegeven, terwijl ze zich zowat hebben doodgevochten om die onafhankelijkheid te verkrijgen? It's the economy, stupid! (niet persoonlijk bedoeld). Daarom weigeren de voormalige Oostbloklanden ook massaal om gehoor te geven aan het EU-verzoek om vluchtelingen op te nemen. In de EU zoals zij die kennen, komt de solidariteit altijd van één kant — en dat is niet die van hen.
"Zelf schrijf je: "Ik wil dat die Europese vlag voor de inwoners van de EU weer een symbool wordt..."
Dat heb ik niet geschreven, maar Edin Mujagic, de auteur van dit artikel. Ikzelf zou deze woorden maar moeilijk uit mijn toetsenbord krijgen. ;-)
"En ja, de Internationale van de nationalisten is een raadsel."
Voor mij niet. Het gaat namelijk niet om nationalisme, maar om identiteit en democratie. Om zelfbeschikking. Dat is waar Wilders, Le Pen en Farage elkaar vinden: in hun afwijzing van een EU die een eigen identiteit van Europese volkeren gevaarlijk vindt en die deze volkeren bovendien op ondemocratische wijze bestuurt.
Als er iets is waaraan de Europese Unie behoefte heeft, dan is het diepe en oprechte zelfreflectie.
Addie Schulte 4
Take Ligteringen1Sorry voor de vergissing over het citaat!!
Volgens de rechtse populisten horen natie, identiteit en (hun versie van) democratie bij elkaar. Om te ontkennen dat bijvoorbeeld het Front National nationalistisch is, is op zijn minst merkwaardig. En dat geldt ook voor de zusterpartijen.
Zelfbeschikking, onafhankelijkheid, soevereiniteit, zijn allemaal begrippen die zwaar onder druk staan in een globaliserende wereld. Er zijn maar een paar echt onafhankelijke landen, als die al bestaan. Daar komt ook Donald Trump nog achter. Dus landen zullen vormen van samenwerking moeten aangaan, en dan is het geven en nemen. De Europese Unie is daarin, in vergelijking met vele andere vormen, een van de meest democratische, zij het daar er het nodige te verbeteren is.
Zelfreflectie is volgens mij een continu proces in de Europese Unie, in Europa en een van de belangrijkste kenmerken van de Europese identiteit. Je wordt dus op je wenken bediend!
Take Ligteringen1
Addie SchulteIk zou Front National, de PVV en UKIP eerder patriottisch noemen dan nationalistisch. Patriottisme kenmerkt zich door trots op het eigen land en volk, maar zonder de afwijzing van andere landen en volkeren die zo kenmerkend is voor nationalisme. En wat ‘hun versie van democratie’ betreft: UKIP, FN en de PVV hebben zich altijd van strikt democratische middelen bediend. Voor zover ik tot nu toe heb kunnen zien, komt hun versie van democratie dus grotendeels overeen met de mijne. Ik sta bovendien vierkant achter hun kritiek op het ondemocratische karakter van de EU. Wat ik in het geval van de PVV wel bezwaarlijk vind, is dat het geen ledenpartij is maar een beweging met slechts één lid. De Nederlandse wet zou niet moeten toestaan dat een club die als dictatuur is ingericht aan het democratisch proces deelneemt.
"Zelfbeschikking, onafhankelijkheid, soevereiniteit, zijn allemaal begrippen die zwaar onder druk staan in een globaliserende wereld. [...] Dus landen zullen vormen van samenwerking moeten aangaan, en dan is het geven en nemen."
Helemaal mee eens. Samenwerking tussen Europese landen is essentieel. Maar dat betekent niet automatisch soevereiniteitsoverdracht aan een supranationaal orgaan.
"De Europese Unie is daarin, in vergelijking met vele andere vormen, een van de meest democratische, zij het daar er het nodige te verbeteren is."
Op dit punt verschillen we fundamenteel van mening. Ik ben heel benieuwd met welke ‘andere vormen’ je de EU vergelijkt om tot deze conclusie te komen.
"Zelfreflectie is volgens mij een continu proces in de Europese Unie."
https://www.ftm.nl/artikelen/wordt-jean-claude-juncker-de-nieuwe-erich-honecker?share=1
Addie Schulte 4
Take Ligteringen1Bij populisten aan de macht is duidelijk te zien dat ze de liberale democratie en het pluralisme (anders gezegd: de democratische rechtsstaat) afwijzen. Kijk naar de uitspraken van Wilders over rechters en het 'nepparlement' en hoe hij politieke tegenstanders voor verraders uitmaakt. Omdat populisten uitgaan van één legitieme wil van het volk, is er geen ruimte voor andere meningen en komt het pluralisme in gevaar. Zie de beknotting van oppositiemedia en rechters in bv. Hongarije en Polen.
Niet vrijblijvende samenwerking leidt altijd tot een inperking van de vrijheid van de partijen die de samenwerking aangaan. Niet vrijblijvende afspraken moeten ook af te dwingen zijn, in ieder geval moet er enige vorm van consequentie zijn als je je er niet aan houdt.
In het geval van staten kan je dat verlies van soevereiniteit noemen, maar dat is een uitsluitend negatieve benadering. Voor veel landen is de EU een vergroting van hun zeggingskracht, niet een verkleining. Buiten de EU zijn Europese landen niet vanzelfsprekend meer onafhankelijk dan erin.
Minder democratische vormen van samenwerking waren bijvoorbeeld het Habsburgse rijk, of de Comecon.
Roland Horvath 7
Haar structuur: De Raad, 4 rechtstreeks verkozen permanente leden per staat. De Commissie komt dan voort uit een ideologische meerderheid in Parlement en Raad zoals de Regeringen in de EU gevormd worden. De VS weten wel wat een federatie is.
De EU is nu een confederaal en een unitair gedrocht dat zich met alles bemoeit, wetten maakt, die de staten beter zelf maken en zodoende de staten terroriseert, in de weg staat en tracht te vervangen. Over 500 jaar moeten de staten nog bestaan en functioneren. Er is een vrij verkeer van toeristen en van arbeid. Maar sedert 2004 mogen mensen die armlastig zouden kunnen worden niet meer naar andere EU staten verhuizen. Er is dus vrij verkeer van goederen, diensten en kapitaal maar niet van personen.
De EU is er inderdaad uitsluitend door en voor de neoliberale =extreem en ongeremd kapitalistische GMO, de Grote Multinationale Ondernemingen. De burgers, de overheden en de KMO zijn daarvoor grondstoffen. Tegenspraak is niet toegestaan. Wie protesteert is een populist: Brexit, Trump, allen die zeggen dat het lokale, economisch en cultureel, moet beschermd worden, de nationalisten. Het orde woord is totaal vrije handel en globalisering: Dodelijk voor ieder land en - onderneming maar de GMO weten dat de overheden hun verzekering zijn, ze betalen ten gepasten tijde honderden miljarden. De samenleving van de GMO is dictatoriaal en totalitair. Dus geen vakbonden en burgerlijke rechten en vrijheden moeten afgeschaft. De burgers worden allen geïndividualiseerd, geatomiseerd.
Roland Horvath 7
De GMO kunnen niets collectiefs verdragen bvb de Sociale Zekerheid SZ. Die moet volledig afgebouwd via de EU bezuinigingen politiek die de overheden in geld moeilijkheden moet brengen zodat ze bezuinigen in de SZ. De overheden knechten van de GMO zoals in de EU/NL/BE. De bestaande wetgeving wordt aan de kant geschoven via verdragen zoals CETA en hun ISDS/ICS systeem. Morgen, op 25 maart vieren we 60 jaar EU. Op 25 mei e.k. vieren we het einde van de EU want dan kan Marine Le Pen/FN in FR president zijn gekozen gezien alle andere kandidaten zwak zijn. Tenzij de EU volledig hervormd wordt.
bps
De EU moet niet gered worden.
Het Europese samen-functionerings-systeemverband moet gered worden van de EU met hun grenzeloze vrijheden van vrij kapitaal- en personen-migratieverkeer.
Het is toch logisch en te verwachten dat wanneer kapitaal, geld, wegvloeit uit een economische regio, dat er dan onvoldoende geld meer is om schulden af te lossen, opnieuw te investeren en om goederen van buiten de regio in te voeren en te betalen. Vrij kapitaalverkeer belemmert vrij goederenverkeer.
En het is ook logisch en te verwachten dat wanneer migranten ergens massaal samenstromen er niet zomaar werk en inkomen is voor die schoksgewijze accumulaties. Het absorberingsvermogen van economische systemen en regio's is traag en beperkt.
Daar moet ook geld bij, of mensen verkommeren zoals in Griekenland incl. vluchtelingen en migranten.
Het is gruwelijk, die uitwassen en gevolgen van neoliberale Brusselse vrijheid. Dat is geen behoorlijk bestuur.
Vrijheid bestaat bij begrenzingen en beperkingen.
Er is geen berg zonder dal en ook geen vrijheid zonder beperkingen.
Maar in Brussel (EU) denken ze dat alles kan.
W. Van Den Broeck 5
bpsbps
W. Van Den BroeckDan komt het Europa van verschillen volledig tot z'n recht en economieën in de juiste verhouding tot elkaar wat betreft economische kracht en muntkracht.
Zou de €uro dan gereserveerd worden voor het financiele circuit en voor waarde-opslag en de NCU voor de verschillende en administratief afzonderlijke economieën in Europa als binnenlands betaalmiddel en niet als waarde-opslag(spaar)middel, dan is er ook gemakkelijk een bankensplitsing mogelijk in de geest en werking van de Glass-Steagal Act en een optimale circulatie (en liquide smering) in elk systeem.
Financieel kapitaal kan dan wel vrij in en uit een systeem en reëel circuit, maar niet in dezelfde munt of NCU. Wel in ECU.
Wil een buitenlandse investeerder dan bijv. in Nederland investeren, dan is hij eerst €uro's nodig die hij kan wisselen bij DNB voor NCU.
Wil diezelfde investeerder dan kapitaal onttrekken aan het reele circuit, dan moet hij NCU weer wisselen in €uro bij DNB en blijven de NCU achter en beschikbaar voor uitlenen en wisselen.
Dat geeft dacht ik het maximale instrumentarium voor nationaal maatwerk voor monetair beleid, in overeenstemming met de juiste muntkracht en rente in de economie.
W. Van Den Broeck 5
bpsIndien je waarde wil opslaan, lukt dit volgens mij best met een nationale munt zo stabiel mogelijk te houden door de werkloosheid laag te houden, maar de lonen enkel te laten stijgen met productiviteit. Ook veel geprivatiseerde essentiële en systemische diensten als energie dienen terug onder democratisch toezicht te worden gebracht want de verwachte vrijmaking van de markt is er nooit gekomen en de stijging in de (energie)prijzen zorgen enkel voor inflatie.
Tot slot dienen alle vormen van speculatie, ook in grondstoffen, aan banden gelegd, zodat bv speculatie naar fluctuaties in de Goldman Sachs Commodities Index geen verdubbeling van de graanprijzen en andere kan veroorzaken. Enkel producenten van commodities zouden zich mogen verzekeren tegen al te veel volatiliteit. Ik weet dat met dat idee op trading floors gelachen wordt, alsof ze een meerwaarde creëren door schepen vol olie of silo's vol graan aan de kant te houden tot de schaarste de prijs de hoogte in duwt. Waanzin. Vrijmaken van de melkprijs heeft ook duizenden kleine producenten in de handen van enkele grote spelers geduwd. En we betalen niet minder voor melk: de grotere marges gaan naar Ahold.
bps
W. Van Den BroeckIk heb liever minder geld van meer waarde en koopkracht, dan meer geld van nog minder waarde en koopkracht.
Voor banken maakt het niet uit of ze bijv. 2% tussen 0% en 2% verdienen of 2% tussen 2% spaarrente en 4% kredietrente.
Ik ken geen enkel bedrijf dat z'n product zelf afbreekt en minder waard maakt.
Het bankbedrijf doet dat wel.
Vervolgens verzwakken ze, vallen ze om en moet een ander ze redden.
thebluephantom 6
bpsErnest Jacobs 6
W. Van Den Broeck 5
Euro ontbinden, en de EU democratiseren en de-neo-liberaliseren en we zijn al een stuk opgeschoten.
Matthijs 11
Ben het er mee eens dat het veel beter is de huidige unie te verbeteren zonder erg ver te gaan in het compleet federaliseren. Alhoewel het lastig blijft de grens te bepalen tussen wat dan op nationaal en wat op unie nivo geregeld moet worden. Neem het belangrijkste onderwerp nu: klimaatverandering en milieu. Dat kun je haast niet anders regelen dan op europees nivo. Alleen een europa brede CO2 belasting (als voorbeeld) geeft een eerlijk speelveld. Of belastingontduiking: hopen dat individuele landen er iets aan doen gaat niet werken.
W. Van Den Broeck 5
MatthijsDat laatste veronderstelt volgens mij een terugkeer naar de nationale munten met een eigen centrale bank om fiscaal te kunnen verruimen. Dan kan je ook belastingontwijking op de nationale niveau's aanpakken. Stel dat je niet meer afhankelijk bent van Starbucks of een andere multi-national voor je werkgelegenheid omdat je binnenlandse economie het goed doet door je fiscale beleid, dan kan je gewoon zeggen tegen Starbucks dat ze moeten een redelijke belastingvoet betalen op inkomsten in ons land of ze anders gewoon de toegang ontzeggen.
Ik denk niet dat er nog draagvlak is onder de bevolking om enorme subsidies via belastingpoortjes naar internationale bedrijven te zien vloeien. Dat neo-liberale model hebben we helemaal gehad.
Wietze van der Meulen 5
De Duitse regering waarschuwde deze week nog eens voor de grote onevenwichtigheden t.a.v. de verdeling van het vermogen. De bovenste 10% bezit 50% van al het privé vermogen. De onderste 50% bezit 1% van het vermogen (en de schulden). Circa 7 miljoen Duitsers zitten met onhoudbare schulden opgescheept. In die zin is de EU zeker niet uniek. Als niet de belangen van de massa maar slechts die van een bovenlaag worden gediend, is dat een prima manier om op termijn niet alleen de EU maar zelf de natiestaten waaruit de EU bestaat te laten scheuren. We moeten er niet vreemd van opkijken dat dat wederom met bloedvergieten gepaard gaat.
Op de Duitse TV was vorig jaar een serie over 3.000 jaar veldslagen op Duits grondgebied. Ik denk niet dat dat nu opeens gebeurd is en vrede de toekomst van Europa is. In die zin is de mens onverbeterlijk. En laten we eerlijk zijn, 400.000 doden in Syrië, wie maakt zich daar in Europa nu werkelijk druk over? We maken ons er wel druk over dat zij die niet sterven hier naar toe komen. En zo zijn we weer terug bij de eerste zin van dit stukje "het draait allemaal om belangen" en we zijn niet te beroerd om daarvoor een ander te offeren. Logischerwijze volgt daaruit dat ook anderen niet te beroerd zijn om ons te offeren........
Wim Verver
Anton Van de Haar 8
bps
Samenwerking staat haaks op onderlinge competitie en concurrentiestrijd in de neoliberale EU.
In deze EU zie je elke lidstaat voor z’n eigen belangen vechten in het uniforme speelveld van de enkele €uro voor ongelijke partijen.
Daarom lukt die samenwerking niet. https://www.ftm.nl/artikelen/red-europa-stop-de-euro
Een samenwerking, akkoord en overeenkomst ontstaat en wordt uitgevoerd bij wederzijds voordeel.
Niet bij wederzijds nadeel (-/-) of een eenzijdig nadeel (+/-) of (-/+). Dus bij win-win (+/+).
Een strijd geeft een verliezer en een winnaar (-/+) die al verliezen heeft gemaakt in de strijd. De winnaar pleegt dan roofbouw en exploitatie op de verliezer (zie ook Verdrag van Versailles) en gaat als winnaar eens weer verliezen: de vloek van de winnaar; (-/-).
Verschillende muntzones en muntsterkte t.o.v. de €uro als anker, naar ieders eigen economische slagkracht binnen de eurozone, neemt de ongelijkheid in slagkracht weg. Dat vormt TMS-achtig een dynamische balans en gelijk speelveld voor eerlijke concurrentie doordat de zwakkere lidstaten een voordeel hebben van een zwakkere munt die door export alleen maar aansterkt (zonder inflatie die de aansterkende munt en koopkracht weer te niet doet). Sterkeren houden het voordeel van een sterke munt. https://www.ftm.nl/artikelen/zijn-we-beter-af-met-de-gulden
Een Europees akkoord daarover is een win-win situatie in Europa (+/+). Vrede is dan verzekerd.
Want ieder individu en lidstaat behoudt het zijne. Anders dan Maastricht en de enkele €uro is geworden.
Wat de vrede dan nog bedreigt als economische consistentie tussen lidstaten en economieën is bereikt, zijn externaliteiten; roofbouw op eindige grondstoffen en milieu, en eventueel klimaatverandering.
Dat zijn zaken en bedreigingen die alleen in samenwerking eendrachtig op Europees en op wereldniveau kunnen worden opgelost.
Ferdi Scholten 5
De EU in haar huidige vorm moet mijns inziens flink hervormd worden. Centralisatie is niet het juiste antwoord op de huidige EU crisis. Er dient goed gekeken te worden naar waar het bestaansrecht van de EU ligt en hoe dit versterkt kan worden.
Identiteit en soevereiniteit van staten behouden binnen een samenwerkende EU is goed mogelijk lijkt me. (H)erkenning van de identiteit en culturen binnen heel Europa is zoals door anderen al vermeld van essentieel belang.
Mensen maken geen oorlog als het ze goed gaat, alleen als er een (perceptie van) bedreiging van buitenaf is. Historisch gezien is er zo veel culturele diversiteit binnen Europa dat alles op een hoop vegen juist vragen om oorlog is. Centralisatie zoals die nu door de EU wordt gepropageerd klinkt voor velen als een bedreiging van de eigen cultuur en waarden. Het maakt niet uit of dit wel of niet op feiten is gebaseerd. De meeste mensen handelen niet naar feiten maar naar hun gevoel.
Het is daarnaast voor velen lastig om goed geïnformeerd te zijn over de feitelijke richting die de EU op wil omdat de EU slecht communiceert met de Europese bevolking en haar handelwijze, mede door haar organisatievorm nauwelijks transparant is.