
Foto door Wikipedia-gebruiker M0tty
©
CC-BY-SA-4.0
Een goed gesprek over de Europese Unie komt maar niet van de grond. Follow the Money wil daar verandering in brengen. Samen met jou. Wat willen we met Europa? Dit dossier is een eerste aanzet voor een gesprek over een andere Europese Unie. Lees meer
Iedereen heeft er een mening over, maar een echt gesprek over de Europese Unie wordt nauwelijks gevoerd. En dat is jammer, want het voortbestaan van de Unie is niet zo vanzelfsprekend als het ooit was. Niet alleen de eenheidsmunt euro wankelt, het hele Europese project zelf dreigt als een kaartenhuis ineen te zakken. Het uiteenvallen van de EU zou enorme gevolgen voor elke Nederlander – en elke Europese burger – hebben. Die angst lijkt politici en beleidsmakers te verlammen. Discussies over de EU worden doodgeslagen met apocalyptische visioenen, van zowel voor- als tegenstanders.
Tegelijk is het duidelijk dat dit niet het Europa is waarvan gedroomd werd. Europese samenwerking blijkt in de praktijk vaak een ondoorzichtig spel van lobby's en achterkamertjespolitiek. De parlementaire controle daarop is gebrekkig. 'Brussel' is bijna synoniem geworden met bureacratie, spilzucht, gesjoemel, bemoeizucht, zelfverrijking en zelfs corruptie.
Bij veel burgers in alle lidstaten leeft het gevoel dat de voordelen van de Unie niet langer opwegen tegen de nadelen. Dat zij in wezen niet zoveel aan de EU hebben en dat het een moloch is die over hun identitieit heenwalst. Een Unie die de economische voordelen vooral sluist naar grote ondernemingen. 'Een verzorgingsstaat voor multinationals', zoals onze columnist Christiaan Vos dat noemde.
Is het mogelijk om de EU op zo'n manier te hervormen dat niet grote, multinationale ondernemingen het meest profiteren van de Europese samenwerking – maar de Unie de belangen van de Europese burger dient? Zo ja, hoe dan? En zo nee, hoe gaan we dan wél verder? Daarover willen we op Follow the Money samen met jou een constructief gesprek voeren. We willen dat doen met behulp van ons panel Europa, wat nu? Op die plek zullen we je onder meer vragen stellen en kunnen we het gesprek met elkaar voeren.
Elk land zou een referendum moeten houden over een EU-exit
Jean-Claude Junckers voorbarige vergezichten
Nieuw Europees btw-plan schrikt fraudeurs niet af
Het einde van de euro begint in Rome
Wat eurosceptici kunnen leren van de Yuexit
Geachte Europese Commissie, ik ben boos!
Je vraagt je af in welk universum deze lieden leven
Vooral Duitse burgers zijn gelukkig met de Europese Unie
Als europarlementariërs historicus gaan spelen
Volop Europese schijnoplossingen tegen de jeugdwerkloosheid
Brusselse vrijhandelslobby heeft niets van Brexit geleerd
De lobby voor vrijhandel kwam afgelopen week bij elkaar in het Europees Parlement voor een conferentie over het populisme. Aldaar deelde een Amerikaanse journalist uit conservatieve hoek de aanwezigen een ferme 'reality check' uit.
Het is de week van de start van de Brexit-onderhandelingen en in het Europees Parlement praat een internationaal gezelschap over populisme en vrijhandel. Deze dag is georganiseerd door het Ludwig von Mises Institute Europe, een denktank die het klassieke liberalisme promoot. The End of the Free Trade Era heet de conferentie; de focus ligt op de onvrede over vrijhandel, opkomend protectionisme, de gevolgen van de Brexit en de verkiezing van Trump. Hoe moet de EU met deze nieuwe context omgaan? Wat zou het antwoord van de EU moeten zijn? Het antwoord op die vragen blijkt ontnuchterend: er komt er namelijk geen.
Annette Godart, de voorzitter van LVMI-Europe, opent de conferentie. Een denktank is vaak een ander woord voor 'lobby met een academisch sausje' en dat is ook bij deze conferentie direct helder: dit is de lobby voor de vrijhandel, die gasten aan het woord laat komen die vrijhandel promoten. Godart klaagt dat de politiek niet meer zo overzichtelijk is als in de tijd dat christendemocraten en sociaaldemocraten elkaar in evenwicht hielden. De laatste jaren komen rechtse populisten op met standpunten die gelijk zijn aan die van radicaal links: zij willen protectionisme.
Vechten voor vrijhandel
Met de verkiezing van Trump is protectionisme helemaal terug van weggeweest, meldt Godart, en de nieuwe visie in Groot-Brittannië over haar plaats in Europa maakt het allemaal nog erger. Het probleem is volgens Godart dat de EU geen antwoord heeft op de provocaties van Trump en dat er geen visie is op de toekomst. Pleiten voor 'meer EU' is tegenwoordig politieke zelfmoord; daarom biedt de Europese Commissie tegenwoordig een heel palet aan toekomstvisies op de EU aan, waar zelfs 'minder EU' er eentje van is. Godart vindt het tijd de strijd aan te gaan vóór vrijhandel.
Over het verzet tegen vrijhandel speekt men bij voorkeur helemaal niet
Een Duitse hoogleraar genaamd Erich Weede legt uit dat het ideaal van vrijhandel al tien jaar wordt aangevallen. We kunnen er volgens hem niet meer vanuit gaan dat vrijhandel blijft bestaan. Er waren heel veel tegenslagen: van de mislukking van de WTO-onderhandelingen in Doha en het falen van de handelsverdragen TPP en TTIP, tot Brexit en de verkiezing van de protectionistisch ingestelde president Trump. Er zijn allerlei kritieken op Trump mogelijk, meldt Weede, maar zijn standpunten over de economie zijn de belangrijkste reden om hem te bekritiseren. Trump begrijpt namelijk niets van economie.
De beste markt
Arbeidsdeling is goed, zo vervolgt Weede zijn college, en dus moet de markt zo groot mogelijk zijn. De beste markt is de wereldmarkt, want dan ontstaat de beste arbeidsdeling en dus de hoogste productiviteit. Van die wereldhandel profiteert iedereen: dit was met name in Azië het geval, maar ook in het Westen, want de producten zijn goedkoper geworden. Een belangrijk aspect is bovendien dat vrijhandel samengaat met vrede. Minder vrijhandel leidt tot minder welvaart en tot meer conflict tussen en binnen landen. De conclusie van het verhaal is dus duidelijk: je kunt met goed fatsoen niet tegen vrijhandel zijn.
Aldus wordt snel duidelijk hoe sterk de vrijhandelslobby in Brussel is, en welke argumenten deze in huis heeft. Over het verzet tegen vrijhandel speekt men bij voorkeur helemaal niet. De reden daarvoor is simpel: men heeft er geen antwoord op. Pieter Cleppe van Open Europe meldt dat de EU alleen vrijhandel zou moeten promoten. Er moet in zijn ogen 'een softe Brexit' komen die de vrijhandel niet schaadt. Op lange termijn zullen er door de Brexit geen problemen ontstaan, zo is zijn verwachting, maar op korte termijn wellicht wel. Die storm zal volgens Cleppe een aantal jaar gaan duren.
Dan komt Pierre Garello, een Franse hoogleraar, om te vertellen over de situatie in zijn land. Daar is al bijna tien jaar sprake van economische stagnatie; cijfers over investeringen en werkgelegenheid zijn al lange tijd niet om aan te zien. Ook hier is het resultaat een pleidooi voor meer marktwerking: het Franse onderwijs is verouderd, er zijn nauwelijks privéscholen en innovatie in de sector is vrijwel nonexistent. Er is gecentraliseerde gezondheidszorg en bij de zorgverzekeringen is er helemaal geen concurrentie. Het risico bij de aankomende Franse verkiezingen is volgens hem dat er de komende vijf jaar wéér geen hervormingen plaatsvinden. De vraag of de Franse bevolking misschien alles gewoon wil laten zoals het is, laat de spreker langs zich heen gaan.
"Hoe groot is de groep die al deze pleidooien voor vrijhandel nog steunt?"
Denken aan de natiestaat
Dan wijst de Amerikaanse journalist John Fund op een voor deze aanwezigen moeilijk te accepteren waarheid: hoe groot is de groep mensen die al deze pleidooien voor vrijhandel nog steunt? Er is volgens Fund een nieuwe politieke klasse ontstaan van hoog opgeleide, mobiele mensen. Dit is ongeveer een kwart van de bevolking, en ze zijn bij deze conferentie allemaal aanwezig. Zij hebben geen bezwaren tegen vrijhandel; sterker nog, ze profiteren ervan. Het probleem is alleen dat er buiten dit selecte groepje hoger opgeleiden ook nog meer mensen naar de stembus gaan, aldus de Amerikaan.
Fund denkt dat zeker de helft van de bevolking helemaal niet mondiaal denkt. Ze wonen op een bepaalde plek en blijven daar hun hele leven wonen. In hun denken en leven staat de natiestaat — en niet de wereldeconomie — centraal. Dit zijn de Trump-stemmers die een hekel hebben aan politieke correctheid; ze hebben voor hun gevoel altijd van hoger opgeleiden gehoord dat hun mening niets waard was; door Trump te stemmen hebben ze nu laten zien dat hun mening er wél toe doet. In de EU ziet Fund hetzelfde gebeuren: als je het niet eens bent met het project, dan word je gediskwalificeerd.
Deze lokaal gebonden mensen, zo doceert Fund, zijn in de meerderheid. Ziehier het probleem van de EU: er kwam altijd méér EU, maar nooit mínder. Altijd méér vrijhandel en nooit mínder. Brexit is hierin de eerste breuk met de trend; Fund meldt dat hij als niet-Europeaan eenvoudig kan zien dat de condities voor Brexit in alle EU-landen aanwezig zijn. In het verleden zijn EU-verdragen bij veel referenda in verschillende landen weggestemd. Hoe zeker is de zaal dat een exit-referendum in andere EU-landen tot een remain-uitslag leidt? Iedereen zwijgt, en Fund concludeert terecht dat Brexit het denken over de EU nog niet bepaald heeft veranderd.
11 Bijdragen
Annemiek van Moorst 10
R. Eman 7
Roland Horvath 7
Totale vrije handel zonder protectie van het lokale is het dada van de Grote Multinationale Ondernemingen GMO die weten dat de overheid hun verzekering is met tientallen miljarden hulp als ze in nood zijn. Het summum van die verdwazing zijn de verdragen CETA/ TTIP/ TISA die de 3 ziekten van het kapitalisme/ neoliberalisme deregulering, privatisering, bezuinigingen annex bedrijfslasten verlagingen moeten realiseren. Het neoliberalisme annex de GMO zijn door politici, media en door -bijna- de hele maatschappij heilig verklaard.
De GMO willen van de hele wereld één unitaire staat maken zonder grenzen. De hele wereld kan één staat worden maar dan een federatie met -zeer- beperkte, expliciet door de staten toegekende bevoegdheden, die de staten respecteert en gerespecteerd wordt. Ook de EU voldoet hier niet aan, het is een bemoeizieke, unitaire staat die de lidstaten hindert, terroriseert en tracht te vervangen. De VS zijn wel een werkbare federatie.
Brexit is een antwoord op de tekortkomingen van de EU, op het niet respecteren van de staten door de EU in alle mogelijke aspecten. De EU leert niet en ze zal nooit leren want het bestuur wordt niet gecontroleerd door de burgers. Dat bestuur is na meer dan 60 jaar een belachelijke confederale en tegelijkertijd unitaire bedoening die expres niet effectief en niet efficiënt is gemaakt om de dominantie van de GMO over de EU niet in gevaar te brengen.
Wanneer zullen de EU burgers opkomen bvb voor hun vrijheid, gelijkheid en broederlijkheid, die ze al in 1789 gepropageerd hebben.
MaartenH 10
1. Door wereldwijde vrijhandel wordt gemeenschaps/overheidstoezicht op productie onmogelijk en ontstaat een race to the bottom.
2. Door van de wereld één markt te maken ontstaat grote instabiliteit, vergelijk het het met een tanker zonder compartimenten.
3. Een grote markt wordt beheerst door 'grote jongens' en daarmee raak je van de regen in de drup. Een slinkend aantal steeds grotere bedrijven gaat de dienst uitmaken ten koste van onze vrijheid.
Ad 1. de echte gelovers in een vrije markt vinden dit natuurlijk geen nadeel, maar die ontkennen dat mensen van oudsher in gemeenschappen leven en verantwoordelijkheid hebben genomen voor elkaar en voor hun omgeving. Geloof in (volledig) vrije markt is wereldvreemdheid ten top.
Ad 2. dat zie je nu al, sterke verschuivingen, waardoor enerzijds werkeloosheid ontstaat en anderzijds sprake is van uitbuiting van mens en milieu.
Ad 3. Fusie's alom, want 'we' moeten de concurrentie aan met andere grote jongens en overheden die steeds meer naar de pijpen van grote bedrijven dansen.
Wim Verver
MaartenHHet wordt dan wel gepredikt maar aan de top en aan de bodem is geen vrij markt. Zou die er wel zijn aan de top dan moeten alle banken bankroet zijn. Aan de bodem zou er een onvoorwaardelijk basisinkomen moeten zijn.
W Hoogkamer 10
Duizenden banen erbij. Bij de marechause en bij de beveiliging. Ideoterie alom.
Er is maar een goed antwoord.
Leven en laten leven.
Roland Horvath 7
W HoogkamerNog iets, extern agressie gaat gepaard met interne agressie en omgekeerd. De overheid is ook agressief tegenover het volk want bvb in landen als NL, FR en BE wil men de burgerlijke rechten en vrijheden beperken of afschaffen.
Toen in FR aanslagen plaatsvonden wist de president Hollande niet beter dan nog meer te gaan bombarderen in Syrië: Dat is de mentaliteit van de meerderheid van het Westen.
Toen in 2005 in Madrid aanslagen plaatsvonden was de Spaanse overheid zo wijs niet meer mee te doen met de westerse aanvalsoorlogen. Sedertdien waren er geen aanslagen meer in Spanje.