Donderdagmiddag 18 mei. Op de redactie van Follow the Money gonst het ineens van de geruchten. Henry Keizer gaat een verklaring afleggen. De spanning is om te snijden. Wat zal hij zeggen? Wacht Keizer daadwerkelijk niet het oordeel af van de Integriteitscommissie die onderzoek doet naar zijn handelen? Klokslag 2 uur is het zover: in een verklaring gericht aan het hoofdbestuur van de VVD kondigt Keizer dit aan: 'Ik heb besloten om mijn voorzitterschap van de VVD per direct neer te leggen.' 

In de dramatisch getoonzette verklaring citeert Keizer Jan Rudolph Thorbecke, de liberaal die in 1848 de grondwetherziening doorvoerde en daarmee de basis legde voor de Nederlandse parlementaire democratie: '"Wat het licht is in de natuur, is de openbaarheid in het politieke leven," zei Thorbecke lang geleden. Laat ik u verzekeren dat ik mij daar als uw voorzitter voortdurend bewust van ben geweest. Het licht waarover Thorbecke spreekt, wordt in onze tijd in grote mate verschaft door de schijnwerpers van de media. Zij spelen in onze democratie een essentiële rol. Dat is voor mij een vanzelfsprekendheid.

Met die schijnwerpers heeft Keizer de afgelopen maand intiem kennis kunnen maken. Uit het onderzoek van Kim van Keken en Eric Smit naar de lucratieve deal die hem tot een vermogend man had gemaakt, kwam naar voren dat Keizer met enkele partners op gewiekste wijze en 'voor een prikkie' eigenaar was geworden van crematiebedrijf De Facultatieve. Uit de reconstructie van Van Keken en Smit blijkt dat het bedrijf op ruim dertig miljoen euro was gewaardeerd, maar dat Keizer en de zijnen slechts een half miljoen hebben betaald aan de aandeelhouder van dat bedrijf, de Koninklijke Vereniging De Facultatieve. Daarvan bestond 470.000 euro uit een lening. Het viertal investeerde slechts 30.000 euro. 

In die deal speelde Keizer als koper, directeur van de onderneming én adviseur van de aandeelhoudende Vereniging een driedubbele rol. Daardoor ontstaat de vraag of Keizer wel integer heeft gehandeld. En dat is van belang, omdat de VVD-voorzitter als rechterhand van premier Mark Rutte optrad bij de – intussen afgebroken – kabinetsformatie. Keizer had integriteit juist als speerpunt van zijn voorzitterschap benoemd. De afgelopen jaren zijn verschillende VVD-leden in opspraak geraakt wegens integriteitskwesties.

Schandpaal

In zijn verklaring zegt Keizer dat hij niet was voorbereid op de publicitaire storm die na de onthullingen van Follow the Money losbarstte. Het waren voor hem en zijn gezin 'onvoorstelbaar zware dagen'; 'Misschien zegt u: dat hoort er nu eenmaal bij. Maar u kunt zich hopelijk voorstellen dat het enorm ingrijpend is om van het ene moment op het andere aan de schandpaal te worden genageld. Voor een aantal mensen was het vonnis onmiddellijk geveld: deze man deugt niet.'

Zelf-analyse omtrent zijn gedrag, de mogelijke fouten die hij heeft gemaakt – bijvoorbeeld door Smit en Van Keken de toegang tot de persconferentie die hij gaf te weigeren – en de vragen die de transactie omtrent zijn integriteit heeft opgeroepen, ook binnen zijn eigen partij, ontbreken in de verklaring.

Keizer was de enige kandidaat voor het voorzitterschap

Keizer wijst er wel op dat er zijn inziens een onmogelijke situatie is ontstaan, nadat hij enkele weken geleden zijn partijvoorzitterschap tijdelijk had neergelegd. Op het VVD-Congres van aanstaande zaterdag zou zijn statutaire herbenoeming als partijvoorzitter worden bevestigd. Keizer was namelijk de enige kandidaat voor het voorzitterschap. De vragen rond zijn integriteit en het onderzoek daarnaar, hebben zijn functioneren onmogelijk gemaakt. 'Onze partij heeft een voorzitter nodig die zich volledig kan inzetten en concentreren op de uitoefening van zijn taak. Het is daarom dat ik heb besloten om mijn voorzitterschap van de VVD per direct neer te leggen.'

Lees hier de hele brief van Keizer:

Chronologie van de zaak Henry Keizer

21 april 

Follow the Money publiceert het eerste artikel over de zaak Henry Keizer. In ‘De ‘rücksichtslose zelfverrijking’ van een politiek zwaargewicht’ wordt uit de doeken gedaan hoe Keizer eigenaar werd van crematiebedrijf De Facultatieve. 

22 april 

De ernst van de zaak dringt langzaam door tot andere media. Vooral parlementaire journalisten interpreteren de kwestie aanvankelijk foutief, alsof het louter zou gaan om een verschil van mening.

Nog dezelfde dag komt Keizer met een verklaring: ‘Ik baal ontzettend van dit artikel. We zouden dinsdag een gesprek hebben met Follow the Money om uitleg te geven over de financiële zaken waar zij vragen over hebben. Ik begrijp niet waarom Follow the Money hier niet op gewacht heeft.’ Follow the Money had in de weken voorafgaand aan de publicatie vier keer met Keizer gesproken. 

24 april 

Premier Mark Rutte houdt zich stil. Hij zou op vakantie in het buitenland zijn, maar wordt die maandagmiddag wel, samen met Keizer,  gesignaleerd bij een fondsenwervingsbijeenkomst van Cor van Zadelhoff. 

26 april 

De VVD-achterban begint zich te roeren. Voormalig VVD-parlementariër Ton Elias zegt in een gesprek met de NOS zich af te vragen waarom Rutte niet ingrijpt. 

28 april

Keizer organiseert een persconferentie waarin hij belooft uit te leggen dat er niets mis was met de transactie. Media die eerder over de zaak hebben bericht, zoals EenVandaag en Follow the Money, zijn niet welkom op dat ‘persgesprek’, zoals de inmiddels door PR-adviseurs omringde Keizer het noemen. Later blijkt EenVandaag toch welkom, maar Follow the Money wordt voor het hek van het hoofdkantoor van De Facultatieve de toegang geweigerd.

Vrijwel alle media doen verslag van de persconferentie. Terwijl zweetdruppels van zijn voorhoofd rollen, belicht Keizer die avond in EenVandaag zijn kant van de zaak. Hij zegt dan ook dat hij wil dat de Integriteitscommissie van de VVD – die hij zelf leidt – toch onderzoek gaat doen. 

29 april 

Een duidelijk geïrriteerde Rutte zegt dat er wat hem betreft geen twijfel is over Keizer. Hij noemt hem een integere man en zegt dat een onderzoek niet nodig is omdat Keizer alles heeft uitgelegd. Volgens hem is er ‘sprake van privéactiviteiten’ en heeft het ‘niets met de VVD te maken. Er is ook geen sprake van enige strafrechtelijke vervolging.’ wel zegt hij dat het goed is dat de Integriteitscommissie er eens naar kijkt.

30 april 

Op die zondag vergadert de VVD-top vier uur lang over de situatie die is ontstaan. 

2 mei

In de ochtend publiceert FTM een artikel over het CV van Keizer. Dat blijkt binnen kringen van VVD'ers onvindbaar. 's Avonds verzamelt de partijtop van de VVD om de situatie met hun voorzitter te bespreken. Rond tien uur maakt de VVD bekend dat Henry Keizer tijdelijk terugtreedt als voorzitter. Op de bijeenkomst van de VVD-top die avond arriveert Keizer niet in zijn gebruikelijke Mercedes S met chauffeur, maar zit hij zelf aan het stuur van een fonkelnieuwe Mini Cooper S, die een dag eerder op zijn naam blijkt te zijn gesteld. Catalogusprijs: 42.912 euro. Ofwel; 2,8 de omvang van het bedrag dat hij investeerde om 51 procent van de aandelen van de B.V. Beheermaatschappij 'de Facultatieve' te verwerven.

10 mei

Follow the Money onthult dat Keizer niet voldeed aan de toetsingseisen van toezichthouder de Verzekeringskamer. Annemarie Jorritsma, voorzitter van senaatsfractie van de VVD, vergaloppeert zich in een interview met radiostation BNR. Ze bagatelliseert de zaak Keizer, doet het werk van Follow the Money af als ‘oppervlakkig onderzoek van een journalist’ en suggereert per ongeluk dat Keizer er een dubbele boekhouding op na hield. 

11 mei

Twee VVD-raadsleden van de gemeente Wijdemeren zeggen hun lidmaatschap op uit onvrede over de manier waarop de VVD-top integriteitskwesties afdoet.

12 mei

Crisismanager Charles Huijskens blijkt door Keizer te zijn ingehuurd om hem bij te staan in, zo zou hij later schrijven, de 'schijnwerper van de publiciteit'.

16 mei

Pieter Lakeman van Stichting Onderzoek Bedrijfs Informatie doet aangifte tegen Keizer. Hij is tot de conclusie gekomen dat de overname van het crematie- en uitvaartconcern de Facultatieve door Henry Keizer en zijn zakenpartners frauduleus was. 

18 mei

Om 14:00 komt de verklaring van Keizer naar buiten. Hij legt zijn voorzitterschap neer en is daarvoor ook niet langer kandidaat.