
De coronapandemie zet de wereld op zijn kop. Wie betaalt de rekening? En wie profiteert? Lees meer
Het virus SARS-CoV-2, beter bekend als het coronavirus, dook eind 2019 op in de Chinese provincie Hubei. In een paar weken tijd veroorzaakte het een epidemie, waarna het zich over de rest van de wereld verspreidde. Begin maart 2020 verklaarde de World Health Organisation de ziekte tot een pandemie en gingen landen wereldwijd 'op slot'.
Met het coronavirus is een crisis van historische proporties ontstaan, niet alleen medisch, maar ook economisch. In de vorm van steunfondsen en noodmaatregelpakketen werden bedrijven wereldwijd met vele miljarden op de been gehouden.
Waar met geld gesmeten wordt, liggen misbruik en fraude op de loer. Daarom volgt FTM de ontwikkelingen op de voet. Wie profiteert van de crisis? En welke oplossingen dienen welke belangen?
Ministerie van VWS maakt van openbaarmaking corona-documenten een jarenlange opgave
Nederlandse Pfizer-bv verkoopt voor miljarden aan coronavaccins, maar verdient er niets mee
Overheid kan lokroep van techbedrijven maar moeilijk weerstaan
Waar kwam de NOW terecht? (Elon Musk krijgt in ieder geval een nabetaling van 4 miljoen)
Sywert van Lienden bijt in de rechtbank van zich af: ‘Achteraf volkomen mesjogge dat we de deal hebben gedaan’
Haagse ondernemersfamilie gebruikte miljoenen aan coronasteun voor zichzelf
Recordwinsten en gesjoemel bij coronacallcenters
De chaos op Schiphol is een logisch gevolg van het mainportbeleid
Rechter zet Sywert van Lienden en Bernd Damme uit bestuur stichting Hulptroepen Alliantie
Conflict tussen ministerie en Deloitte over dreigende vertraging onderzoek mondkapjesdeal
ROTTERDAM - Aap, Noot Mies.....in het Onderwijsmuseum. © ANP / Koen Suyk
VWS hielp met taaleis Duits lab van de testmarkt te weren
Een groot Duits laboratorium dat extra coronatestcapaciteit aanbood, werd door het Ministerie van VWS geweerd met de eis dat er een Nederlandstalige arts beschikbaar moest zijn. Dat blijkt uit documenten in handen van Follow the Money. Hiermee hielp VWS — in weerwil van het beleid van minister Hugo de Jonge — met het afschermen van de markt. ‘Dit is in strijd met Europees recht.’
Luister naar de podcast bij dit artikel
Frederique de Jong in gesprek met de auteurs
Op 11 april valt Maarten Cuppen van zijn stoel.
Cuppen is directeur van U-Diagnostics, in Nederland ook bekend als Het Huisartslab. Hij heeft net 5.000 extra coronatesten per dag aangeboden via een Duits lab waarmee Cuppen samenwerkt– een substantiële aanvulling op het schaarse aanbod dat er op dat moment voor zorgt dat maar weinig Nederlanders zich op het virus kunnen laten testen.
De reden dat hij van zijn stoel valt is een brief van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), waarin het departement een aantal eisen stelt aan testlabs. Eisen die het Duitse lab verhinderen te testen op corona, terwijl het RIVM dat lab al heeft goedgekeurd.
Een paar weken eerder, op 25 maart, heeft minister Hugo de Jonge van VWS nog publiekelijk bekend gemaakt dat het vergroten van de testcapaciteit zijn hoogste prioriteit heeft. ‘Testen, testen, testen’, luidt het devies. Daarvoor worden alle troepen in stelling gebracht. Het zou dan ook goed nieuws mogen heten voor de minister dat U-Diagnostics zich meldt met een potentiële verdubbeling van de testcapaciteit.
Toch niet. In de bewuste brief stelt een topambtenaar van VWS dat aan het laboratorium een Nederlandstalige arts-microbioloog verbonden moet zijn, om de ‘interpretatie van de resultaten in het Nederlands te kunnen verzorgen, uitslagen te communiceren met de zorgverleners [..].’ Testen mogen plaatsvinden in het buitenland, ‘mits de testfaciliteit en het laboratorium voldoen aan de gestelde criteria’.
‘Deze eis is bedoeld om de Nederlandse arts-microbiologen te beschermen’
Cuppen is dan al sinds maart bezig om het Duitse lab – het Labor Dr. Wisplinghoff – aangesloten te krijgen. Op 2 april krijgen de Duitsers officieel goedkeuring van het RIVM: daarbij is Nederlandstaligheid geen criterium, zo bevestigt de woordvoerder van het instituut. De laatste horde lijkt genomen, maar het tegendeel blijkt waar. Na de brief van VWS op 11 april volgt op 17 april een nieuwsbrief van het ministerie, waarin het deze taaleis nog eens publiekelijk in beton giet.
Cuppen belt met zijn advocaten. Die verzoeken VWS per e-mail om de taaleis te laten vallen: ‘Cliënte [U-Diagnostics, red.] heeft [..] ook via haar Duitse partnerlab de beschikking over vele artsen-microbiologen die in het Duits, Engels en soms ook Nederlands uitstekend in staat zijn uitleg te verschaffen. Hierbij verdient opmerking dat het bepaald niet in de rede ligt dat er veel interpretatieproblemen zullen optreden bij de uitslagen van de (immers slechts als positief of negatief uit te leggen) tests.’
Op 27 april stuurt de directeur-generaal van VWS een email terug, waarin ze de taaleis verdedigt. ‘Daarnaast is het ook belangrijk dat heldere communicatie met de patiënt gewaarborgd is. Derhalve de voorwaarde voor beheersing van de Nederlandse taal.’
Met andere woorden: VWS kiest ervoor om extra testcapaciteit de facto van de markt te weren, omdat eventuele communicatie in het Engels niet zou volstaan. Het zal nog tot eind augustus duren voordat VWS — nadat er landelijk opnieuw een groot tekort aan testcapaciteit aan het licht komt — een overeenkomst sluit met het Duitse lab.
Cuppen snapt er niets van: ‘Medisch microbioloog is een onder het EU verdrag erkende beroepsgroep. Men werkt internationaal samen, de voertaal is Engels. Deze eis is bedoeld om de Nederlandse arts-microbiologen te beschermen tegen concurrentie.’
‘Taaleisen zijn in Europees recht meestal verboden’
Mag VWS een bedrijf uit Duitsland, dat is gevalideerd door het RIVM en geaccrediteerd in Duitsland, op deze manier van de markt weren?
Nee, zegt Pieter Kuypers, advocaat en hoogleraar Europees recht aan de Radboud Universiteit. Hij is gespecialiseerd op aanbestedings-, mededingings- en staatssteunrecht. ‘Taaleisen liggen gevoelig binnen het Europees recht, en zijn meestal verboden omdat ze een belemmering vormen van het vrije verkeer van diensten en goederen.’
Er zijn wel uitzonderingen op het verbod mogelijk wanneer het bijvoorbeeld gaat om de volksgezondheid, legt Kuypers uit: zo kan een eis voor een Nederlandstalige bijsluiter wel door de beugel. Maar die eis moet dan juridisch gezien zowel noodzakelijk als evenredig zijn – een zogeheten dubbele toets. ‘In dit geval,’ stelt Kuypers, ‘is de taaleis niet-noodzakelijk, want het gaat hier niet om direct contact met de patiënt, maar om communicatie over testen met artsen. Communicatie tussen medische professionals kan prima in het Engels.’ Dat beaamt Ann Vossen, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie (NVMM): ‘Die eis vond ik persoonlijk niet echt nodig, we kunnen ook wel in het Engels met elkaar van gedachten wisselen.’
Omdat de eis niet-noodzakelijk is, is de vraag of ze evenredig is ten opzichte van het doel — namelijk een goede uitvoering van coronatesten in het belang van de volksgezondheid — volgens Kuypers niet eens relevant. Maar evenredig is het ook niet: ‘We zijn het er immers met elkaar over eens dat veel testen bijdraagt bij aan het indammen van de pandemie.’
Dossier
Dossier: Coronacrisis
De maatregelen om de verspreiding van het coronavirus in te dammen zijn ongekend; de uitwerking ervan nog grotendeels onbekend. Welke oplossingen dienen welke belangen?
Bekende truc
Het is overigens niet voor het eerst dat U-Diagnostics wordt geconfronteerd met zo’n taaleis. Begin 2019 schreef het lab zich in op een aanbesteding van de GGD-en in Groningen, Friesland en Drenthe: de drie noordelijke gezondheidsdiensten namen al jaren hun SOA-testen af bij laboratoriumorganisatie Certe, dat ontstond uit de labs van ziekenhuizen en huisartsen in de regio. Maar om de vijf jaar moet de opdracht voor het uitvoeren van SOA-testen opnieuw worden aanbesteed. U-Diagnostics greep dat moment aan om ook mee te dingen – naast Certe als enige.
Op 2 april viel de gunningsbeslissing van de GGD-en op de mat: de opdracht ging naar U-Diagnostics. Maar op 24 april werd de gunning weer ingetrokken. Bij nader inzien zou de aanbesteding toch niet voldoende ruimte bieden aan de GGD-en om zelf controle over de aantallen uitgevoerde testen te behouden en moest deze daarom gewijzigd worden.
Maar dat was niet het enige argument in het intrekkingsbesluit: ‘Abusievelijk zijn vooraf niet de criteria bekend gemaakt op basis waarvan is bepaald welke gegadigden in aanmerking kwamen voor een uitnodiging tot het doen van een inschrijving.’
Op 14 juni publiceert de GGD een drietal van die ‘wezenlijk gewijzigde criteria’. Ten eerste moeten inschrijvers een medisch microbiologisch laboratorium binnen een straal van 100 kilometer van de steden Groningen, Leeuwarden en Assen bezitten. Mocht die eis de voorkeur nog niet genoeg doen doorslaan naar het vertrouwde Certe, dan toch zeker de volgende wel: ‘Gegadigde dient aantoonbaar te beschikken over Nederlands sprekende en volgens de Nederlandse beroepseisen gekwalificeerde arts-microbiologen in het werkgebied van de deelnemende GGD’en.’
Steun in de rug van de artsenlobby
De keuze van VWS om de coronatests van U-diagnostics met een taaleis te weren, is opvallend goed voor één groep: de Nederlandse arts-microbiologen, die zijn verbonden aan ziekenhuislabs. Die groep verzet zich al jaren tegen de komst van grootschalige — goedkopere — buitenlandse concurrenten die het einde kunnen betekenen voor kleinere Nederlandse labs. Bovendien zijn de coronatesten een goudmijn voor vrijgevestigde artsen, zo blijkt uit eerder onderzoek van Follow the Money. Vertegenwoordigers van de arts-microbiologen bezetten daarnaast sleutelposities in het Outbreak Management Team (OMT) en Landelijke Coördinatieteam Diagnostische Keten (LCDK).
Het meest luidruchtige verzet tegen de concurrentie van grote labs kwam eerder dit jaar van Ann Vossen (zie kader hieronder), die naast OMT-lid voorzitter is van de NVMM. Onder haar leiding is de opschaling van testcapaciteit sinds maart niet voldoende van de grond gekomen. De oproep van speciaal coronagezant Feike Sijbesma om voorbereid te zijn op veel testen, kon volgens ingewijden bij Vossen op weinig enthousiasme rekenen.
Sinds de start van de crisis heeft het kabinet telkens gezegd het advies van de experts te volgen. Maar het is de vraag of er onder de experts wel voldoende draagvlak bestaat voor het ruime testbeleid waarop De Jonge al vanaf maart inzet. In de Volkskrant spraken OMT-leden en arts-microbiologen zich woensdag nog kritisch uit over het testen van iedereen met klachten: ‘Waar ligt de grens? Bij honderdduizend tests per dag? Tweehonderdduizend?’
‘We moeten garant kunnen staan voor de kwaliteit van onze diagnostiek’, zei NVMM-voorzitter Ann Vossen eind maart tegen haar achterban over labs buiten haar vereniging. ‘We kunnen het ons nu niet veroorloven om te tornen aan de kwaliteit van de patiëntenzorg, en patiënt- en personeelsveiligheid.’
Vossen vindt het belangrijk dat haar achterban — de kleine labs dus — controle houdt over de teststroom. ‘In een land als Duitsland konden ze al sneller veel testen, doordat ze daar vooral gebruik maken van maar een paar grote laboratoria’, zei ze eind mei tegen de NOS. Wij gaan liever voor de kwaliteit die onze 50 afzonderlijke labs kunnen leveren. We willen in Nederland geen testfabrieken.’
Een paar dagen later schreef Vossen een email, die in handen van NRC Handelsblad belandde: ‘In andere landen zijn veel kleinere labs al gefuseerd tot grote anonieme testfabrieken. Corona mag geen excuus zijn om dat in Nederland ook te gaan doen. We blijven ervoor strijden dat ook dan de medisch microbiologische labs in de lead blijven.’
Met andere woorden: liever de kwaliteit van de kleine Nederlandse diagnostiek bewaken, dan snel veel testen — ook als dat een tekort veroorzaakt tijdens een pandemie.
Inmiddels slaat Vossen een andere toon aan. ‘Het is goed dat het Duitse lab en ook EuroFins nu mee gaan testen. De kwaliteit daar is ook goed, ik ben blij dat we over al die extra capaciteit kunnen beschikken,’ zei ze vorige week tegenover FTM.
De NVMM stelt kwaliteitseisen aan laboratoria die testen op corona. In haar ‘kwaliteitsdocument’ van 1 april stelt de club zich kritisch op tegenover andere, niet-medische labs, die de positie van haar achterban op de markt kunnen aantasten. Die labs zouden een risico vormen voor de ‘kwaliteit’. Maar over een taaleis rept het document van 1 april met geen woord.
Waar komt die eis dan vandaan? Niemand weet het meer. NVMM-directeur Margot Kusters ontkent dat de taaleis zijn oorsprong bij haar vereniging vindt. Ook RIVM ontkent de bron te zijn. Dat suggereert dat VWS zelfstandig met de taaleis op de proppen is gekomen. Bij herhaling gevraagd naar de oorsprong, zegt de woordvoerder van VWS: ‘Deze eisen zijn besproken in de LCT en mede gebaseerd op de wet Wkkgz inzake het leveren van goede zorg.’ Ondanks aandringen weigert VWS te zeggen wie de eis heeft bedacht.
Eind augustus sloot VWS alsnog een overeenkomst met het Duitse lab van Cuppen. Is de taaleis daarmee komen te vervallen? Volgens de woordvoerder van VWS is het beleid ongewijzigd. ‘Het gaat erom dat een betrokken arts-microbioloog beschikbaar moet zijn voor eventuele consultatie. De eis dat een [Nederlandstalige, red.] arts beschikbaar moet zijn blijft gelden, maar wordt nu in de praktijk ingevuld door de GGD-arts. Ook wat betreft de taal is dat in de praktijk nu dus geen issue meer.’
Dat is opmerkelijk, want de taaleis geldt voor laboratoria. En het Duitse lab heeft nog altijd geen Nederlandstalige arts beschikbaar, waarmee het formeel dus niet aan deze vereiste voldoet. Dat een GGD-arts de rol kan overnemen, is ook opvallend aangezien zulke artsen geen arts-microbioloog zijn. Dus hoe kan VWS stellen dat de eis nog steeds geldt maar dat een GGD-arts de eis in de praktijk ‘invult’? Vragen hierover worden niet beantwoord.
Het afschermen van de markt valt moeilijk te rijmen met de inzet van Minister De Jonge om veel meer te testen. De top van zijn eigen departement werpt drempels op voor buitenlandse laboratoria, ten gunste van arts-microbiologen waarvan vertegenwoordigers bij de bestrijding van de pandemie aan het roer zijn gezet.
En dat roept een vraag op: wie is eigenlijk de baas over ons testbeleid?
46 Bijdragen
Andries Munnik 3
Benieuwd of de Minister van VWS nu voor zijn ambtenaren gaat staan en aftreedt, volgens goed Nederlands gebruik tot vóór Rutte I. Zo niet: het zal je baas maar zijn.
John Janssen 3
Andries MunnikGerard Keuter 1
Andries MunnikJohn McCabe 1
[Verwijderd]
John McCabeEr wordt mij ook teveel en al te lang geleuterd over app-jes op de telefoon.
Zal wel liefst met gezichts herkenning moeten worden. De natte droom van elke overheid.
Martin van den Broek 4
Moniek van Zanten
Hetty Litjens 6
Moniek van ZantenDe manier waarop Hugo de Jonge gepusht is in de verkiezing met o.a. Omtzigt lijkt ingegeven door de 'noodzaak' om zijn beleid voort te zetten. Mijn wantrouwen groeit.
Marco Fredriks 4
Hetty LitjensAmerika Lezing 2009
Aajonus Vonderplanitz: Hoeveel mensen weten dat een virus niet leeft? In de geneeskunde is dit al heel lang bekend, dat je geen antibiotica kunt geven voor een virus, omdat het geen levend organisme is. Iets dat niet leeft hoef je ook niet te doden. Een virus heeft geen celkern en ademt ook niet. Er zijn geen werkende functies. Virussen zijn gewoon geen levende organismen.
Wat zijn virussen dan wel? Het zijn deeltjes eiwit. Het zijn zepen en oplossingen. Je lichaam maakt virussen aan om weefsels op te lossen, die veel te giftig zijn. Deze weefsels zijn voor parasieten, schimmels en bacteriën veel te giftig om op te eten. Te giftig, zoals wanneer je chemo en stralingen hebt gehad.
Parasieten, schimmels en bacteriën proberen dat dode weefsel op te eten, maar dan gaan ze dood door vergiftiging. Waar gaat dan al dat besmettingsgedoe door virussen over? Dat is net zoiets als zeggen “wasmiddel is besmettelijk”. Want iedereen gebruikt het. Iedereen wast elke dag. Dus dan raak je ook meteen besmet.
Erwin de Waard 6
Marco FredriksErgens zit er een fout in uw redenatie.
Marco Fredriks 4
Erwin de WaardTolleke
Marco FredriksMarco Fredriks 4
TollekeHannie Groen 5
Erwin de WaardHannie Groen 5
Hetty LitjensPiet Snot 1
Moniek van ZantenHannie Groen 5
Moniek van ZantenSjoerd Nelissen 6
Morgen staat Rutte te vertellen dat hij teleurgesteld is in bepaalde groepen mensen die zich niet aan de maatregelen houden.
Maar dit soort acties hadden ze niet kunnen voorzien. Hoe moeilijk kan het nu zijn om wat testcapaciteit in te kopen.
Co Stuifbergen 5
Niet alleen staat hierin niets over een taaleis (logisch, want het betreft Nederlandse zorginstellingen) maar mij lijkt een test-lab geen zorginstelling.
In ieder geval is een patiënt geen klant van het testlab. Een arts of zorginstelling die om een test vraagt, is de klant.
Als een patiënt al over een test zou willen klagen, kan hij/zij dat doen bij de zorginstelling.
Als een zorginstelling dan over het laboratorium wil klagen, kan hij/zij dat doen bij de rechtbank.
Hannie Groen 5
Co StuifbergenCo Stuifbergen 5
Hannie GroenCasper Kaars
Co Stuifbergen 5
Casper KaarsRobert Hogenstijn 1
Hannie Groen 5
Robert HogenstijnHank___ Rearden 1
Die 2e lockdown komt mogelijk al in oktober of november (uiteindelijk niet veel meer dan het jaarlijkse griepseizoen), en gaat mogelijk 6 maanden of langer duren.
Artsen mogen bij "verdenking" al de diagnose " coronavirus" stellen (1):
"Er zijn twee specifieke COVID-19 termen mét koppeling aan een DBC-code toegevoegd voor interne geneeskunde en kindergeneeskunde (reeds in de vorige uitlevering) en voor longgeneeskunde (in deze spoeduitlevering). Het betreft:
- ‘93408 - acute respiratoire aandoening door 2019 novel coronavirus', met ICD-10 code U07.1;
- ‘93409 - verdenking op acute respiratoire aandoening door 2019 novel coronavirus', met ICD-10 code Z03.8."
Gezien de lijst met symptomen kan 99% van patiënten met een infectie, maar ook met andere aandoeningen, inmiddels onder kopje (verdenking) coronapatiënt worden geboekt (2):
koorts, koude rillingen
hoesten
neusverkoudheid, kortademigheid, schorre stem, pijn bij de ademhaling
keelpijn
algehele malaise, vermoeidheid, algehele pijnklachten
oculaire pijn
spierpijn
hoofdpijn
duizeligheid
prikkelbaarheid/verwardheid/delier,
buikpijn
anorexie/verlies van eetlust
diarree, overgeven, misselijkheid
verlies van of verminderde reukzin (hyposmie/anosmie) en smaakzin (dysgeusie/ageusie)
conjunctivitis en verschillende huidafwijkingen.
1. https://www.demedischspecialist.nl/sites/default/files/Handreiking%20registraties%20en%20informatievoorziening%20COVID-19%20met%20diagnosethesaurus.pdf
2. https://lci.rivm.nl/richtlijnen/covid-19
Hannie Groen 5
Hank___ ReardenCOVID-19 is per 28 januari 2020 aangemerkt als groep A-meldingsplichtige ziekte. Normaliter betekent dit dat al bij een vermoeden van de ziekte direct de GGD van de woon- of verblijfplaats van de patiënt geïnformeerd dient te worden. Omdat bij ongeveer 80% van de personen met COVID-19 de infectie (zeer) mild verloopt en men zich bij klachten direct kan laten testen (per 1 juni 2020) heeft het melden van een vermoeden van deze ziekte zijn functie verloren.
Voor de huidige epidemie geldt daarom tot nader order dat alleen bevestigde patiënten gemeld dienen te worden aan de GGD.
NB (RIVM mag die 80% weleens veranderen in 98% en dat 'direct kunnen testen' kan er natuurlijk ook uit ;-) het netjes bijhouden van zo'n monsterlijk grote richtlijn valt blijkbaar niet mee)
Hank Rearden 1
Hannie GroenWacht maar af, in het aankomende griepseizoen gaat Nederland weer een hoop coronahysterie-en paniek tegemoet, want nu kunnen cijfers al vanaf oktober/november worden opgepompt, o.b.v. dezelfde coronavirus "verdenking".
Co Stuifbergen 5
Hank___ Rearden(intussen zijn de schattingen, meen ik, bijgewerkt want er is wel bijgehouden hoeveel meer mensen overleden in vergelijking met andere jaren).
Dus ik vind er goed dat er nu een DBC-code is voor (vermoedelijk) besmette mensen die nog niet getest zijn.
Hank Rearden 1
Co StuifbergenUiteindelijk komen deze DBCs bij het CBS terecht, die bij overtelling zal roepen dat COVID heel ernstig is. Het is daarbij al heel vreemd dat in 2020 slechts 400 influenzadoden werden getelt, tegen 6000 coronadoden, terwijl influenzaoversterfte doorgaans in de duizenden loopt. M.i. statistische misleiding.
Co Stuifbergen 5
Hank ReardenHet lijkt een beetje kiezen tussen 2 kwaden: te weinig Corona-besmettingen registreren of te veel ervan registreren.
Ik denk dat statistische misleiding niet het doel is, ik denk dat de ziekenhuizen gewoon een DBC (en een redelijke vergoeding) voor niet-geteste Corona-patiënten krijgen wilden.
Arjan Demoed 2
Koos Breuker 2
Publicaties vinden wel regelmatig de mainstream-media, maar dat zou op veel groter schaal moeten gebeuren. Ga door met dit soort openbaringen !!
Hanny Reindersma 2
Koos BreukerRoland Langkemper 1
[Verwijderd]
Roland LangkemperErnst Wallinga
Roland LangkemperRoland Langkemper 1
Ernst WallingaCo Stuifbergen 5
Roland LangkemperDus als de overheid activiteiten voor een call-center aanbesteden wil, zal de taaleis belangrijk zijn.
Bij een test waarvan bekend is dat de uitkomst "ja/nee/misschien/" of iets dergelijks wordt, is zo'n eis onzin.
Van een stoplicht gaan we ook niet eisen dat hij Nederlands spreekt.
Sam Molenaar 1
Hanny Reindersma 2
‘Mijnheer de Jonge u wilt zo graag minister zijn, echter u heeft wat mij betreft de schijn tegen om uw taak in alle openheid democratisch te (blijven) vervullen’!
Hank___ Rearden 1
Hanny ReindersmaOp te lossen door tegenover het OMT een commissie van financieel experts te zetten (vanuit DNB, ministerie van financien/economische zaken, etc.) om belangen tussen COVID beleid en de huidige kredietcrisis/recessie uit elkaar te houden.
Ruud Dekker
Hannie Groen 5
Jan-Hein Strop 5
Hannie GroenTjeerd van Rij
Dan de vraag die steeds maar door mijn hoofd speelt: waarom horen we niets meer van\over de met veel bombarie binnengehaalde Sybesma die de testcapaciteit zou uitbreiden. Een deskundige en voortvarende man. Is hij afgeknapt op ambtelijke of politieke tegenwerking en afgekocht met een lidmaatschap van de club die de 20 miljard mag gaan verdelen?
Of is hij gelijk met Van Rijn vertrokken dan wel heeft hij toen de moed opgegeven? In het begin hoorde je veel van/over hem en van de zomer werd het in dat opzicht stil. Lijkt me een onderzoekje waard.
Maar voor nu bedankt voor wat jullie al bloot gelegd hebben.