
Witteboordencriminaliteit wordt veronachtzaamd, terwijl daar absurd veel geld in omgaat. Lees meer
Dankzij de talloze belastingverdragen met andere landen is Nederland in de afgelopen decennia uitgegroeid tot een van de voornaamste belastingparadijzen op aarde.
Niet alleen lopen de geldstromen van de grootste bedrijven op aarde langs de Amsterdamse Zuidas, ook is de Nederlandse wet- en regelgeving zeer geschikt voor fraudeurs en witwassers. Tegelijkertijd is door onderbezetting in het opsporingsapparaat de pakkans voor deze financiële misdaden minimaal. FTM gaat op zoek naar de witteboorden die hun diensten verlenen aan criminelen, onderzoekt waarom de politiek geen hardere maatregelen neemt en hoe het ‘woud’ aan onderzoeksinstanties beter zou kunnen functioneren.
Oliver Bullough: ‘Je hoeft geen butler van kleptocraten en witwassers te zijn’
Het Spaanse openbaar ministerie heropent witwaszaak ING
Europees Hof schrapt de openbaarheid van het UBO-register
Van de schurken van het betaalbedrijf Wirecard valt veel te leren
Podcast | Anti-witwasbeleid levert te weinig op
Anti-witwasbeleid kost miljarden en levert weinig op
Orde van Advocaten misleidde minister over problemen bij Houthoff
Poetin-criticus Bill Browder: ‘Die sanctie-aanpak van Nederland is zo ontzettend oppervlakkig’
Ambtenaar Justitie kraakt berekening witwascijfers
Schrijver en journalist Roel Janssen: ‘Rol Nederland in internationale belastingontwijking is beschamend’
© Follow the Money
Den Haag wil criminelen raken in hun portemonnee – toch lukt dat nauwelijks
Het kabinet-Rutte IV wil criminelen harder raken waar het pijn doet: in hun portemonnee. Dat is amper nieuws, want politici beloven al zo’n dertig jaar dat ze meer geld zullen plukken van criminelen. In werkelijkheid incasseren politie en justitie maar een fractie van al het misdaadgeld dat naar schatting in Nederland omgaat. Hoe komt dat?
De nieuwe regering wil de jacht op crimineel geld ‘intensiveren’. Dat staat in het coalitieakkoord dat de VVD, D66, het CDA en de ChristenUnie woensdag presenteerden. De partijen willen bijvoorbeeld de mogelijkheid scheppen om crimineel vermogen af te pakken als de crimineel zelf niet kan worden veroordeeld. Ook willen de coalitiepartners meer prioriteit geven aan financiële opsporing en intelligence in hun strijd tegen het verdienmodel van zware criminelen.
‘Wat de VVD betreft werken we toe naar minimaal een half miljard afgepakt vermogen per jaar vanaf 2024,’ verduidelijkte Kamerlid Ingrid Michon-Derkzen eind november het standpunt van haar partij. Volgens Michon-Derkzen ‘circuleert [er] een ongelofelijke hoeveelheid drugsgeld in ons land. Dat geld is verwoestend en ontwrichtend. Alles en iedereen wordt gekocht of afgekocht. Die geldstromen moeten worden doorbroken en crimineel vermogen moet worden afgepakt.’
500 miljoen euro per jaar aan crimineel vermogen afpakken is een ambitieuze doelstelling. Zeker gelet op het feit dat het Openbaar Ministerie (OM) in 2020 slechts 84 miljoen euro aan crimineel vermogen afpakte en de hele overheid de afgelopen tien jaar gemiddeld zo’n 150 miljoen per jaar wist te ontnemen.
Ruim tweederde van dat bedrag is ook nog eens afkomstig uit boetes voor en schikkingen met bedrijven uit de bovenwereld, zoals SBM Offshore, de Rabobank, de ING en ABN Amro, zo blijkt uit onderzoek van FTM. Hoe realistisch zijn de plannen van het nieuwe kabinet?
Plukze
Wat de plannen om meer crimineel vermogen af te pakken in elk geval niet zijn, is vernieuwend. Al in 1993 voerde het kabinet-Lubbers III de zogenaamde ‘plukze-wetgeving’ in. Die moest het de opsporingsdiensten makkelijker maken om crimineel vermogen te ontnemen.
Ook met de plukze-wetgeving bleef de Nederlandse overheid echter moeite houden crimineel vermogen af te pakken. In 1998 signaleerden onderzoekers van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) een gapend gat tussen de verwachte opbrengsten van het plukken en de gerealiseerde incasso: 123,5 miljoen gulden om 20 miljoen gulden. In slechts 30 procent van de gevallen correspondeerde het door het OM gevorderde ontnemingsbedrag met het bedrag dat de rechter daadwerkelijk toewees. Ook concludeerden de onderzoekers dat de lange doorlooptijden het afpakken van crimineel vermogen bemoeilijkten.
De bedragen in de meeste ontnemingszaken zijn te laag om de hoge verwachtingen te rechtvaardigen
Een kwart eeuw later trekken criminologen, onderzoekers en wetenschappers dezelfde conclusies. Ontnemingszaken bij het Functioneel Parket en het Landelijk Parket hebben een gemiddelde doorlooptijd van 8 tot 10 jaar. Strafrechtgeleerden Petrus van Duyne, Wouter de Zanger en François Kristen stellen in hun publicatie ‘Belust op misdaadgeld: de realiteit van voordeelsontneming’ (2015) dat de bedragen in de meeste ontnemingszaken te laag liggen om de hoge verwachtingen van het afpakken van misdaadgeld te rechtvaardigen.
In een evaluatie in 2004 schreef Hans Nelen, destijds als criminoloog verbonden aan de Vrije Universiteit, dat de stok waarmee politici criminelen zeggen te willen raken eerder een twijgje is. De beloftes bleven evenwel hetzelfde. De opmerkingen van Michon-Derkzen tijdens het Kamerdebat lijken bijvoorbeeld sterk op die van haar partijgenoot Jeanine Hennis-Plasschaert, die in 2012 in een ingezonden stuk in Het Parool beloofde om criminelen te raken waar het pijn doet: in hun portemonnee.
Eén procent
Hoeveel is daarvan terecht gekomen? Met andere woorden, welk deel van die ‘ongelofelijke hoeveelheid drugsgeld’ waar Michon-Derkzen het over heeft, weet de Nederlandse overheid af te pakken?
Omdat het om zwart geld gaat, is het per definitie onmogelijk te weten hoeveel crimineel vermogen er in totaal in Nederland omgaat. De bekendste schatting ervan is van econoom Brigitte Unger. Zij concludeerde in 2018 dat in Nederland zo’n dertien miljard euro per jaar wordt witgewassen, waarvan drie miljard uit drugs.
Om inzicht te krijgen in hoeveel crimineel vermogen de overheid incasseert, zette Follow the Money op een rij hoeveel de overheid heeft geïncasseerd. In de afgelopen tien jaar is een duidelijke stijging te zien, met een dip op het einde.
Wat je in deze statistieken niet terugziet: de grote bedragen die daadwerkelijk op de rekening van de overheid terecht komen, zijn schikkingen met bedrijven uit de bovenwereld. Tussen 2015 en 2019 was er elk jaar wel een grote ‘klapper’, met zaken tegen de ING (775 miljoen, waarvan circa 100 miljoen ontneming), SBM Offshore (240 miljoen) en VimpelCom (358 miljoen).
De ‘afhankelijkheid’ van deze grote klappers is terug te zien in de jaren zonder hoge schikkingen. In 2020 heeft het OM bijvoorbeeld geen hoge transacties getroffen, met als gevolg het laagste afpakresultaat sinds 2012. Haal je bij alle jaren de hoge transacties weg, dan ontneemt het OM minder dan 100 miljoen euro per jaar.
Let wel, het gaat hier om het afpakken van criminele vermogens bij alle type delicten, niet alleen van bijvoorbeeld heling of drugs. Het is vrijwel onmogelijk om de incasseringen uit te splitsen naar het type misdrijf: het OM registreert ze zelf niet als zodanig. Bij een delict als witwassen is de bron van het geld vaak überhaupt niet meer te achterhalen.
Wat wel duidelijk is: de staat haalt relatief maar een schijntje binnen. Econoom Unger schatte dat er in Nederland rond de 13 miljard euro per jaar wordt witgewassen; onderzoeks- en adviesbureau Andersson Elffers Felix kwam tot een potentieel afpakbedrag van 9,3 miljard euro. Gaan we uit van die schattingen, dan zijn de incassoresultaten maar een magere één procent van al het illegale geld dat in theorie geplukt zou kunnen worden.
Waarom verloopt plukken zo moeizaam?
Een kanttekening: mogelijk zit er een grote vertekening in de cijfers. Nederland kent een traditie van te hoge schattingen van de omvang van drugshandel – veel te hoog, zeggen kritische criminologen als Petrus van Duyne. Als de schattingen onrealistisch hoog zijn, pakt de overheid per definitie heel weinig af.
Maar zelfs als we aannemen dat de reële omvang van de criminele geldstromen in Nederland significant kleiner is dan de schattingen van Unger en bureau Andersson Elffers Felix, dan nog pakt de overheid relatief weinig af.
Dit heeft meerdere redenen. Allereerst is het de vraag hoeveel crimineel geld er daadwerkelijk in Nederland aanwezig is. Nederland is immers een doorstroomland en belastingparadijs.
Daarnaast houden drugscriminelen niet al hun opbrengsten cash in bezit. Ook criminelen hebben immers bedrijfskosten. Een groot deel van het verdiende geld zal gaandeweg worden uitgegeven aan productie, opslag, transport en dure cryptotelefoons. En ook criminelen moeten boodschappen doen en tanken.
Dan is er het probleem dat de politie en het OM lang niet alle criminelen kunnen vervolgen: ze moeten afwegen wat haalbaar en wenselijk is. Traditioneel jagen politiemensen op ‘kilo’s en kerels’ en komt het financieel rechercheren pas laat of halfslachtig aan de orde. Het is een terugkerend thema in zo’n dertig jaar kritische rapporten en evaluaties over het Nederlandse afpakbeleid: de basiskennis van financieel rechercheren is binnen de politie beperkt. Een uitzondering zijn de financieel specialisten, maar van hen zijn er te weinig om aan de behoefte te voldoen. Er zijn op dit moment zo’n 950 financieel rechercheurs in dienst bij de politie, zo’n 250 minder dan de circa 1200 die er volgens de personeelsplanning officieel zouden moeten zijn.
Wat die basiskennis betreft gaat het tegenwoordig overigens wel een stuk beter. Bij rechercheonderzoeken moet er inmiddels standaard een passage over financieel rechercheren in het weegdocument komen. En het OM stuurt tegenwoordig vooral op vroeg en goed beslagleggen, zegt Anita van Dis-Setz, Landelijk Coördinator criminele geldstromen bij het Functioneel Parket: ‘We zien langzaam maar zeker groei in de beslagcijfers, in aantallen witwasonderzoeken en ook in bevragingen door de opsporing in allerlei bestanden voor het verkrijgen van financiële informatie. Die cijfers houden we bij en die laten nu jaar op jaar een stijgende lijn zien.’ Als er goed beslag is gelegd aan het begin van de zaak, wordt de daadwerkelijke incasso jaren later ook makkelijker.
Want dat is op dit moment de echte bottleneck bij ontnemen: de lange doorlooptijd. Rechters mogen alleen een ontnemingsvordering toewijzen op basis van een veroordeling (voor bijvoorbeeld drugssmokkel). Dat betekent dat de ontneming pas opgelegd wordt in hoger beroep bij het hof. Omdat rechtbanken en hoven de hoeveelheid strafzaken nauwelijks aankunnen, gaan er jaren overheen voordat een ontneming wordt opgelegd.
Het Centraal Justitieel Incassobureau blijkt in zo’n 40 procent van de gevallen een betalingsregeling met de schuldenaren te treffen
Volgens Pepijn Slewe, advocaat bij het Amsterdamse kantoor Meijers Canatan, vermindert de kans op een succesvolle ontnemingsvordering drastisch naarmate de tijd verstrijkt: ‘Een strafzaak kan op zichzelf al lange tijd in beslag nemen. En om te ontnemen zul je altijd eerst een strafrechtelijke veroordeling moeten krijgen. De motivatie om daarna ook nog een ontnemingszaak te starten, is bij veel officieren van justitie dan al grotendeels weg. En als er dan een ontnemingsvonnis is, kan veroordeelde in hoger beroep, en daarna zelfs nog in cassatie, waardoor de zaak vertraagd wordt. En daarna moet het CJIB nog beginnen met innen.’
Bovendien is het de vraag wat er na al die jaren nog van een crimineel te plukken valt: meestal is het zicht op zijn of haar vermogen allang verdwenen. Slewe: ‘Bijna alle veroordeelden zeggen na het uitzitten van hun straf dat ze niets meer hebben.’ Uit cijfers die Follow the Money van het Centraal Justitieel Incassobureau kreeg, blijkt dat het CJIB in zo’n 40 procent van de gevallen een betalingsregeling met de schuldenaren treft.
Zo bezien is het afpakken een trechter met vele filters erin: bovenin gaan de geschatte miljarden erin, onderaan druppelen vele jaren later de miljoenen eruit.
Afpakken met nieuw elan?
Het nieuwe kabinet belooft daar dus verandering in te brengen. De maatregelen die het in het regeerakkoord noemt, zijn evenwel niet nieuw. Zo ligt er al een wetsvoorstel dat Non-Conviction Based Confiscation moet faciliteren: de mogelijkheid om zonder veroordeling geld of goederen in beslag te kunnen nemen. Het betreft een civiele procedure, waarin het OM alleen maar aannemelijk hoeft te maken dat de goederen uit criminaliteit afkomstig zijn. Justitie in Italië zet deze aanpak al jaren tegen mafiosi in.
De aanpak is effectief, maar staat op gespannen voet met het onschuldbeginsel. Het is afwachten of Nederlandse rechters erin meegaan. Daarnaast komen er meer wettelijke bevoegdheden: er ligt al een voorstel om de Financial Intelligence Unit bevoegdheid te geven een financiële transactie tijdelijk te ‘bevriezen’, zodat het geld lopende het onderzoek niet weggesluisd kan worden.
Ook wil het kabinet afgepakt geld een publieke bestemming geven, bijvoorbeeld in wijken die geteisterd worden door misdaad. Het criminele geld hoeft niet per se in de schatkist te belanden: een belangrijke taak voor politie en justitie is nu al om slachtoffers in elk geval een deel van hun geld terug te geven. Zo moeten de veroordeelden in de grote beleggingsfraudezaak Cayenne hun slachtoffers compenseren.
In beleidsdocumenten gaat het steevast over de ‘afpakketen’, maar het zijn losse organisaties die vaak slechts moeizaam informatie delen
Het nieuwe kabinet wil ook de intelligence verbeteren om criminele geldstromen te verstoren. Dat is hard nodig. Afgelopen maart beschreef Follow the Money dat het bestrijden van witwassen en fraude ernstig versnipperd is. In de beleidsdocumenten van de overheid gaat het steevast over de ‘afpakketen’, maar dat is een misleidende term: in de praktijk bestaat deze keten uit losse organisaties die vaak slechts moeizaam informatie kunnen delen.
Binnen, tussen en naast de politie en de FIOD is dan ook een oerwoud aan organisaties en samenwerkingsverbanden ontstaan. Veel van die organisaties zijn bedoeld om informatie te delen en gecoördineerd samen te werken, maar omdat het er zoveel zijn, leidt dat ironisch genoeg weer tot versnippering.
Teneinde beter samen te werken, hebben de verschillende instanties betere ICT-systemen nodig, maar het probleem zit hem ook in hun bevoegdheden. De Belastingdienst heeft bijvoorbeeld ruime bevoegdheden om gegevens op te vragen; de politie mag onder de Wet politiegegevens (WPG) veel minder.
Volgens Anita van Dis-Setz van het Functioneel Parket is goede intelligence inmisbaar voor goed afpakken: om het crimineel verdiende geld op te sporen, om te zien wie het in bezit heeft, en hoe het is verhuld. Van Dis-Setz: ‘Binnen de afpakketen is informatie uitwisselen nog altijd lastig. Wil je een hoger afpakcijfer, dan moet je informatiedeling tussen overheidsdiensten maar ook met de private sector gemakkelijker en vooral ook mogelijk maken. We moeten natuurlijk wel oog hebben voor een goede balans tussen privacybelangen aan de ene kant, en de wens voor ruime informatiedeling ten behoeve van de opsporing van crimineel geld aan de andere kant. Soms hebben onmogelijkheden ook een goede reden.’
Het MIT moet op grote schaal data uit verschillende bronnen bij elkaar brengen, maar dat is mogelijk in strijd met het Europese recht op privacy
Het vorige kabinet bedacht daarvoor het Multidisciplinaire Interventieteam (MIT): een nieuw team van 400 specialisten, afkomstig van de politie, het OM, de Fiscale Inlichtingen en Opsporingsdienst (FIOD), de Douane, de Belastingdienst, de Koninklijke Marechaussee en Defensie. Het MIT richt zich specifiek op het ‘duurzaam verstoren van criminele processen in binnen- en buitenland’.
Het MIT moet op grote schaal data uit verschillende bronnen bij elkaar brengen. Daar is nieuwe wetgeving voor nodig, maar die is mogelijk in strijd met het Europese recht op privacy. De Toeslagenaffaire heeft duidelijk gemaakt dat aan opsporing via profileren en algoritmes grote risico’s vastzitten. Rechters en de Raad van State zijn sinds de Toeslagenaffaire kritischer over hard overheidsoptreden en willen burgers meer beschermen. Hoe het nieuwe kabinet de afweging tussen misdaadbestrijding en privacy zal maken, is nog onduidelijk. Opvallend genoeg rept het coalitieakkoord wel over betere intelligence, maar met geen woord over het MIT.
Maar voordat je de vraag stelt of een nog hardere aanpak juridisch mogelijk is, moet je je afvragen of die wenselijk en nodig is. Dat stelt Petrus van Duyne, criminoloog en emeritus hoogleraar verbonden aan de Tilburg University. Hij onderzoekt al jaren het beleid op het gebied van ontnemen en afpakken en heeft er forse kritiek op: ‘Het is een treurige beleidstoepassing, ik word er niet vrolijk van.’
Als voorbeeld noemt de criminoloog de regionale afpakteams die eerder zijn opgetuigd, en nu weer worden ontbonden. ‘Dat is zonder enige noemenswaardige evaluatie gegaan.’ Dat is volgens Van Duyne tekenend voor een ander probleem: de beleidsbepalers doen niets met de kritieken van onderzoekers en wetenschappers, zoals de Algemene Rekenkamer en het WODC. ‘Het werk van Edwin Kruisbergen en mij wordt stelselmatig genegeerd.’
Zonder een kritische terugkoppeling van het gevoerde beleid zal het afpakken van crimineel vermogen niet verbeteren, zegt de criminoloog. ‘Je moet toch eerst een goede doorlichting van het beleid en de al aanwezige instrumenten maken. Dat gebeurt nu niet, het zelflerend vermogen is laag.’
Plukken is slechts één instrument; de overheid kan criminelen op meer manieren het leven zuur maken
Moedeloos worden van een terugblik op dertig jaar plukken ligt voor de hand. Toch zou dat niet terecht zijn. Dat politici onhaalbare of onzinnige beloftes doen (‘een half miljard per jaar’), wil niet zeggen dat de onderliggende doelstellingen eveneens onzinnig zijn. Plukken is slechts één instrument; de overheid kan criminelen op meer manieren het leven zuur maken.
Rechters hebben motorbendes verboden, gemeenten toetsen vergunningen op grond van de wet Bibob, banken controleren hun klanten veel strenger dan vroeger. Tot slot hebben de FIOD en het OM laten zien dat zij wel degelijk grote bedragen kunnen ophalen in de ‘bovenwereld’. Nu het beslagleggen aan het begin van strafzaken steeds beter gaat, kunnen we over een aantal jaren wellicht daadwerkelijk meer afgepakt crimineel geld in de schatkist tegemoet zien.
15 Bijdragen
Vincent Huijbers 9
Het financieel component in dit artikel is interessant omdat hiermee in Nederland nogal eens succes mee wordt uitgedrukt. 'Pluk ze' lijkt ook meer een slogan die voor de kiezer bedoeld is.
Het is opmerkelijk dat de Italiaanse misdaadjournalist Roberto Saviano een kritische noot kraakt:
https://eenvandaag.avrotros.nl/item/misdaadjournalist-roberto-saviano-nederland-moet-fiscale-systeem-veranderen-het-trekt-nu-crimineelgeld-aan/
Dus in de tijd vanaf dat de slogan bedacht is tot nu lijkt de georganiseerde criminaliteit vruchtbare grond te hebben gevonden in Nederland om hun financiële zaken tot bloei te laten komen. Wanneer je het cynisch bekijkt is er blijkbaar een verdienmodel ontstaan rond het aantrekken van crimineel geld die 'pluk ze' (van deze zoete vruchten) anders uitlegt. En ondertussen daalt volgens het CBS de 'traditionele' criminaliteit.
Ik ben ook blij dat in dit artikel witte boorden criminelen en de toeslagenaffaire in een adem genoemd worden. Zie hier hoe de slogan 'pluk ze' uitpakt en dat het geen maat is voor onrecht bestrijden. Het legt eerder de willekeur bloot en dat het misschien wel afleid van onrecht bestrijden.
'De Belastingdienst heeft bijvoorbeeld ruime bevoegdheden om gegevens op te vragen; de politie mag onder de Wet politiegegevens (WPG) veel minder.'
Hoe de diensten zijn uitgerust is interessant als je kijkt naar het resultaat: van toeslagenaffaire tot belastingparadijs. Wie geef je welk middel en heeft de juiste papieren om ze te gebruiken? En als het gaat om de uitrusting van de Politie en in gedachte de gebeurtenissen van de afgelopen jaren met zwarte criminaliteit raad ik iedereen aan om deze aflevering van Medialogica over het stroomstootwapen te bekijken:
https://www.vpro.nl/argos/media/kijk/afleveringen/medialogica/2020/aflevering-4.html
'Pluk ze' legt ook een prioriteitsprobleem of belangenprobleem bloot. Zou FTM daar niet eens een analyse van kunnen maken?
Leon Verlaan
Vincent HuijbersHugo Rasch 1
Vincent HuijbersPluk ze is inderdaad een lekkere slogan, en bekt wat makkelijker dan de daadwerkelijke naam van de wet uit 1993 (Verruiming van mogelijkheden tot ontnemen van wederrechtelijk verkregen vermogen). In zekere zin ben ik het met je eens dat het afpakken van crimineel vermogen een implicatie heeft voor de opsporing: ga je achter het geld aan, wetende dat financieel rechercheren een lange adem vergt, of ga je voor de korte klap en pak je de 'kilo's en kerels'?
Uit onderzoek van Van Duyne, De Zanger en Kristen ('Belust op misdaadgeld: de realiteit van voordeelsontneming', 2015) blijkt dat vooral kruimeldieven worden geplukt, maar hoe veel kun je van kale (of kalende) kippen plukken? De onderzoekers typeren het treffend als 'velen schuiven weinig, en weinigen schuiven veel'.
Daarnaast stellen de onderzoekers, met ogenschijnlijk enig cynisme, dat je met veel kleine visjes ook een net kan vullen. Hetzelfde zou je kunnen zeggen mbt de toeslagenaffaire en witteboordencriminaliteit: ga je voor veel kleine visjes, of stop je meer moeite in het vangen van een aantal grote vissen?
Uiteraard blijven we dit dossier op de voet volgen, wie weet komt er in een follow-up de door jou gesuggereerde analyse ;)
Vincent Huijbers 9
Hugo RaschBedankt voor je reactie! Teruglezend was mijn 'analyse' ook niet vrij van cynisme. Ik ben geen wetenschapper of journalist maar heb wel een groot associërend geheugen. in jullie artikel komt veel bij elkaar.
Mijn cynisme heeft een reden:
'pluk ze' of 'keihard aanpakken' lijkt ook vooral top down plaats te vinden. Het is de kleine vis, de toeslagenfraudeur of tuig dat aangepak moet worden. Hoe is dat te rijmen met de dalende criminaliteit cijfers? Of wat was de echte schade van de Bulgarenfraude die het lont van de toeslagenaffaire aanstak? De woorden 'pluk ze' of 'keihard aanpakken lijken vooral een soort rechtsgevoel te bevredigen van veel Nederlanders.
Ondertussen wordt er met banken geschikt, wordt de beeldvorming van dat Nederland een belastingparadijs zou zijn besteden door de politiek en zijn er de laatste jaren 'on-Nederlandse' taferelen van georganiseerde criminaliteit. Dit komt allemaal via de officiële nieuwskanalen tot ons en is eenvoudig terug te kijken/lezen.
Wat zegt dit?
Er lijkt een onverschilligheid voor de grote vis en de vooringenomenheid voor de kleine vis wat maakt dat er in Nederland naast een vermogensongelijkheid ook rechtsongelijkheid lijkt te zijn. Deze twee komen niet voor niets samen in jullie artikel.
Ga zo door! :)
Jouko Barensen
Het doen van de juiste dingen in de juiste zaken blijkt, op dit gebied, al jaren een probleem bij justitie. Tel daar bij op dat de meeste officieren van justitie niet echt geïnteresseerd zijn in afpakken, maar wel/vooral in leuke drugsonderzoeken of moordzaken, en het is duidelijk dat de politieke wensen nimmer vervuld zullen worden. In plaats daarvan wordt verwoed getracht om dan maar zoveel mogelijk 'op te halen' bij de zaken die zich daar voor lijken te lenen, maar dat eigenlijk ook niet doen.
En, at the end of the road, is er dan ook nog een rechter die kijkt of het allemaal wel een beetje rechtvaardig is wat het OM wil. En dan moet je het toch echt goed kunnen uitleggen, iets waar men vaak niet in slaagt.
Toevallig kreeg ik vandaag bericht dat het OM een ingesteld cassatieberoep toch maar intrekt, in een zaak waarin men zowel in eerste aanleg als in hoger beroep meer dan 10 miljoen wenste te ontnemen bij een bedrijf, maar waar in men bakzeil haalde en de rechter tot tweemaal toe de gehele vordering afwees. Illustratief!
Hugo Rasch 1
Jouko BarensenFijn dat je het een mooi artikel vond. Je reageerde dat er in het artikel veel (on)waarheden terugkomen. Dan doel je op de schattingen van Unger, maar zijn er nog andere voorbeelden die je kan noemen? Ik hoor het graag als er iets in het artikel niet klopt, zodat we dat kunnen aanpassen.
Verder schrijf je: 'Dat wat er wordt verdiend is dus gewoon niet allemaal af te pakken en dat moeten we accepteren.' Ik kan dat ten volle beamen: crimineel vermogende moeten ook hun boodschappen bij de Albert Heijn afrekenen. Daarnaast zijn er talloze plekken op de wereld waar de Nederlandse opsporing met geen mogelijkheid crimineel vermogen kan opdissen; landen als Pakistan, Afghanistan, China en de bekende belastingparadijzen zijn een ware blackhole voor justitie.
Tot slot: ik zag op je pagina bij Ploum dat je 16 jaar gewerkt hebt als OvJ. Des te interessanter vind ik je bijdrage; als iemand recht van spreken heeft! Je beschrijft bijvoorbeeld dat de meeste OvJ's niet warm worden van een ontnemingszaak. In hoeverre spreek je uit eigen ervaring? Hoe ervaarde je in het algemeen deze zaken? En hoe zou je OvJ's kunnen motiveren om dat afpakken op te pakken? Wat me nog meer benieuwd, is hoe de ontnemingsvordering tot stand komt: kun je vanuit je ervaring daar meer licht op schijnen? Naar mijn weet zijn er wel orientatiepunten, maar hoe kom je tot een gedegen berekening van het te ontnemen wederrechtelijk verkregen voordeel?
Ik wacht met interesse je reactie af!
Sylvia de Koster-Kok
Er is jaren geleden een hennepkwekerij in mijn verhuurde woning aangetroffen. De persoon ter plaatse hebben ze vast gehouden zolang als het kon, maar uiteindelijk stond hij dezelfde dag nog buiten. Hij was niet mijn huurder en beweerde alleen "op het huis te letten vanwege vakantie van de huurder". Deze meneer, én de officiële huurder, hadden op papier (!) helemaal niets. De persoon die bemiddeld heeft konden ze niet aanpakken omdat hij niets getekend heeft. Zijn naam dook wel overal op. Dat is een heerschap die ze met dit idee mooi aan kunnen pakken. Maar waarschijnlijk had het voor mij ook nog wel een flinke staart gekregen, aangezien ik immers mijn woning verhuurde en (achteraf bezien) betaald werd met crimineel geld. Het ging nu gelukkig goed; ik had goede verhuurcontracten, ID's, inkomensverklaring van de "werkgever" en ik controleerde ieder kwartaal aantoonbaar de woning. Maar waarschijnlijk heb ik met deze regel, en het enorme streefbedrag, toch een klein probleem...
Hugo Rasch 1
Sylvia de Koster-KokDank voor het delen van je persoonlijke ervaring. Hopelijk maak je niet te veel omzet, van een kale kip kan je immers niet plukken ;)
Je ervaring legt het probleem van verschillend beleid ohgv justitie goed weer; hoe zorg je ervoor dat voorgestelde opsporingsbevoegdheden zich richten op de juiste targets? En inderdaad: je kan vraagtekens zetten bij de staatsrechtelijkheid van de omgekeerde bewijslast...
Gerard van Dijk 6
Daarnaast is het eigendomsrecht in het civielrecht ook zeer zwak in Nederland. Uitsluitend schrijvers mogen in Nederland een inschrijving bij KVK hebben en anders heeft de VVE (Vereniging van Eigenaren) het recht om de toegang van je woning te ontnemen. Ook een vaag begrip is “overlast”. Zoals zwak licht gevende lampjes op zonnecellen die je bij de action kan kopen geeft “grote overlast” bij de onderburen. Het zijn zaken waar je volgens de advocaten een zeer zwakker positie in hebt
Willem de Vroomen 4
REINIER VAN DRIEL 7
Vooral van partijen ter rechterzijde, juist die hebben er geen belang bij dat het echt aangepakt wordt.
Erg doorzichtig van het ,, nieuwe" kabinet.
Bekende verhaal van plas en glas.
Jan Ooms 10
REINIER VAN DRIELHugo Rasch 1
REINIER VAN DRIELIk kan het mis hebben, maar ik proef enig cynisme. In alle eerlijkheid: ik heb ook wel eens moeite niet totaal cynisch te worden. Het bekende verhaal van plas en glas deel ik in zoverre dat kritieken op het afpakbeleid uit de jaren negentig in de meest recente rapporten en studies nog steeds voorkomen, wat suggereert dat er maar weinig voortgang wordt geboekt. Of zoals Petrus van Duyne in het artikel zegt: het zelflerend vermogen is laag.
De instanties doen goed hun best, en worden echt wel sterker in het afpakken, zoals Anita van Dis stelt. Ze is echter ook van mening dat er ruimte voor verbetering is. Zolang Den Haag echter hoog van de toren blaast, zal elk resultaat als teleurstellend worden ervaren.
Jan Ooms 10
Weten ze dat wel zeker? Dat kan ze nog een hele hoop geld gaan kosten dan…
Jan Ooms 10