De economische religie

Gaat het echt beter met ons wanneer de economie groeit? Lees meer

'De economie groeit, dus het gaat goed met Nederland.' Dit soort uitspraken hoor je vast wel eens voorbij komen. Maar klopt dat wel? Waar praten we nu eigenlijk over als we het over de economie hebben?

Economie is een sociale wetenschap – het gaat over mensen en hun interactie. In veel economische discussies is deze menselijke factor alleen ver te zoeken en wordt er vooral gegoocheld met cijfertjes. Economie wordt zo een onnavolgbaar onderwerp voor iedereen die niet van wiskunde houdt; en daar lijdt het maatschappelijk debat onder. Economische argumenten worden regelmatig op dogmatische wijze ingezet om politieke besluiten te legitimeren – zonder aandacht te schenken aan de sociale implicaties. De economische leer vormt zo de perfecte sluier voor machtsmisbruik.

Het geloof in 'economische groei' heeft daarmee veel weg van een religie: in de veronderstelling dat het goed voor ons is – maar zonder echt te begrijpen waarom – lopen we als makke lammetjes achter de predikers van de economische waarheid aan. In het dossier 'De economische religie' ontkrachten we economische mythes en belichten we het maatschappelijke aspect achter de cijfertjes.

42 Artikelen
Opinie · 29 oktober 2020 · clock 12 MIN

Polmans onvermogen om Unilever te verduurzamen is een maatschappelijk probleem
Podcast · 27 september 2020 · clock 40 MIN

Podcast | Geen subsidies voor bedrijven, maar een betaalde baan voor iedereen
Interview · 21 september 2020 · clock 10 MIN

Geen subsidies voor bedrijven, maar een betaalde baan voor iedereen
Opinie · 4 juni 2020 · clock 20 MIN

Wat er écht gebeurt als een wereldwijde crisis ons raakt
Interview · 28 december 2019 · clock 15 MIN

Joseph Stiglitz: ‘We hebben luid protest nodig tegen de stille invloed van het grote geld’
Analyse · 1 oktober 2019 · clock 5 MIN

OESO zet revolutionaire stap en wil geen pleisters meer plakken
Analyse · 17 september 2019 · clock 6 MIN

Blind afbouwen van de staatsschuld? Investeer liever in de samenleving
18 september 2018 · clock 7 MIN

De economische statistiek wordt van binnenuit aangevreten
Opinie · 8 mei 2018 · clock 5 MIN

We zijn verslaafd aan goedkoop geld, maar doen er te weinig mee
Opinie · 20 april 2018 · clock 3 MIN

Een decennium crisis: we hebben niets geleerd
Bekijk dossier

Beeld © Rethinking Economics

Video··clock 1 MIN

Waarom werken we eigenlijk nog?

Rethinking Economics
53 Bijdragen

Waarom werken we nog zo veel? Zou de introductie van een basisinkomen de huidige economie op zijn kop kunnen zetten? Wie hebben er de afgelopen eeuw geprofiteerd van onze toegenomen productie? Rethinking Economics NL ondervraagt Lord Robert Skidelsky, professor economie aan de Warwick University, over het werkvraagstuk.

Vindt u uw werk leuk? Of zou u, als het zou kunnen, toch een deel van uw tijd liever anders willen besteden? Velen zullen de tweede vraag waarschijnlijk met een ‘ja’ beantwoorden. Ondanks dat we met zijn allen vrolijk naar ons werk gaan, is de intrinsieke waarde van de dingen die we daar doen vaak onduidelijk. Toch bevragen we de noodzaak van dat werk niet. Lord Robert Skidelsky doet dat wel.

Skidelsky is niet alleen emeritus professor in de economie aan de Universiteit van Warwick en lid van het Engelse Hogerhuis, maar staat vooral bekend als de grote biograaf van John Maynard Keynes Een van de speerpunten in het werk van Keynes was dat hij creatief nadacht over werk; Skidelsky benadert de discussie over werk en vrije tijd dan ook met een vergelijkbare blik.

Nu het grootste deel van onze productiviteitsgroei — hier gemeten in standaard economische termen —niet voort komt uit meer, maar uit steeds slimmere arbeid, ontstaat er ruimte voor een meer fundamentele discussie over de noodzakelijkheid van werk, op individueel en maatschappelijk niveau. Economieopleidingen zouden er goed aan doen de geschiedenisboeken daarom eens open te slaan. Wat zouden ze tegenkomen over werk? We geven het woord aan Lord Robert Skidelsky.

Gerelateerde artikelen

Rethinking Economics
Rethinking Economics
Een wereldwijd netwerk van studenten en academici, opgezet om meer diversiteit aan te brengen in het economieonderwijs.
Gevolgd door 62 leden

Meer lezen over dit onderwerp?

Volg dit dossier en krijg een seintje als er een nieuw artikel verschijnt

De economische religie

53 Bijdragen

Lydia Lembeck 12

A haircut for 40 Dollars? You have been conned! Try a Turkish barbershop next time. Less than half what you paid now and probably just as good, if not better.

As for the rest, let me mull it over for a while..

paul 168

Heerlijk,

Ik ben gedwongen gestopt met werken 2009 (reorganisatie) nu ben ik niet extreem dom en vanaf mijn 30 ste heb ik geld apart gezet, omdat ik de bui zag hangen.
Wat ben ik nu blij dat ik dat gedaan heb, Ik ben nu 57 en zit al 7 jaar thuis te genieten terwijl mijn ex collega's de stoelpoten onder elkaar vandaan zagen onder leiding van een manager die alleen maar de woorden sneller, beter , en langer werken uit zijn mond kan krijgen, verder staat zijn zeer beperkte (sociale) verstand op slot.
Ik daarentegen heb het geluk dat ik mijn puber kinderen kan begeleiden in hun schoolwerk, de tuin kan bijhouden, en de vakantie kan plannen.
Zo zie je maar als je vroeg genoeg begint met sparen lach je iedereen uit.
Mijn vader had een wijze raad (nu geheel gratis) als je van elke verdiende gulden (nu euro) slechts 60 cent naar de bank brengt (nu belegt) en van 40 cent naar de kroeg gaat dan gaat het goed.
En weet je wat!!!!!!!!!!!!!!!!!

Hij heeft gelijk gehad.

Groeten uit Aerdenhout

Lydia Lembeck 12

paul 168
Daar zeg je wat: Aerdenhout. Welk deel? Als voormalig Bentveldse, op de lagere school aan de Teding van Berkhoutlaan (Antonius), ken ik Aerdenhout redelijk. Tenminste, dat denk ik. :))

Je hebt geluk gehad dat je kon sparen en ik ben erg blij voor je dat het kon, want je bent er zelf gelukkig mee. Maar hoe zit het met iemand die uit Schalkwijk, of het oude Haarlem Noord komt, of bij de Pijlslaan in de buurt? Die een relatief laag inkomen heeft, niet kan bijleren en ook niet meer zal kunnen verdienen?

Daarvoor zou het basisinkomen een uitkomst zijn. Persoonlijk zie ik een basisinkomen voor iedereen niet zitten. Maar wel voor mensen met een inkomen tot ca. 35.000 euro bruto per jaar. Voor die mensen kan het een uitkomst zijn.

olivier 13 2

paul 168
Leefde die vader van lucht ?

Annemiek van Moorst 10

Ben erg voor basisinkomen.
Onze eigen onvolprezen Rutger Bregman heeft er een erg goede Ted talk over die bevestigt wat Skidelsky zegt. Een aanrader!
https://www.ted.com/talks/rutger_bregman_poverty_isn_t_a_lack_of_character_it_s_a_lack_of_cash

Lydia Lembeck 12

Annemiek van Moorst
Mooie. Dank je wel. Ik bewaar 'm even.

Ik heb deze voor je: https://radar.avrotros.nl/nieuws/detail/basisinkomen-loont-werken-nog-wel-krijg-je-dan-ook-toeslagen/

En deze: http://www.politalk.nl/2016/08/23/tijd-voor-het-basisinkomen-te-beginnen-voor-60-plussers/

olivier 13 2

Ik maakte nog mee dat op zaterdagmorgen werd gewerkt.
Dat misschien de werkweek minder dan 40 uur zou kunnen worden, best mogelijk.
Maar we zien in Frankrijk het tegenovergestelde.
En niet meer werken ?
Rare gedachte, hoe komen we dan aan eten, medische zorg of nieuwe schoenen ?
En dat basis inkomen, dat het ooit zo ver komt dat mensen, die wel nuttige dingen doen tegen beloning, gratis geld geven aan degenen die geen zin hebben iets nuttigs te doen (en het wel kunnen), ik kan me het niet voorstellen.

nick 4

olivier 13
Mensen die de tijd nog hebben meegemaakt dat er op zaterdag gewerkt werd, weten wellicht ook dat in die tijd een boer met twee knechten naast zich met een sikkel liep te zwaaien om het graan te oogsten.
Achter hen liepen dan 4 of 5 vrouwen en kinderen die de gevallen halmen bijeen gaarden.
Zo'n boer zul je in ons land niet meer aantreffen. Wel een boer die de telefoon pakt en een loonbedrijf belt. De enorme productieverhoging door mechanisatie en automatisering kwam de boer ten goede. Waarom? Omdat hij eigenaar was en is van zijn bedrijf.
De mensheid heeft ooit eigendom uitgevonden.
Wie een andere economie wil, zal moeten nadenken hoe eigendomsverhoudingen ingericht moeten worden.

"Rare gedachte, hoe komen we dan aan eten, medische zorg of nieuwe schoenen?"

Wij zouden het elkaar kunnen geven! Het is maar een idee.

bps 12

Ik zou het op prijs stellen als de tekst van het interview beschikbaar kwam.
Ik heb de video al 3x overgekeken om goed te luisteren.
Professor Skidelsky heeft een aantal scherpe fundamentele opmerkingen, o.a. over de initiatieven en de motivatie tot werken in 'the human nature', die ik weinig eerder zag benadrukt.
Om goed te laten bezinken.

O Pen 13

bps
Als je de video opent in youtube kun je het transcript openen. https://www.youtube.com/watch?v=Gxo2eiUpQDY
Klik onder het beeld naast het knopje 'delen' op '....meer' en dan op 'transcript'

bps 12

O Pen
Dank je.

O Pen 13

Ik heb skidelky niet op een onwaar woord kunnen betrappen. Toch denk ik niet dat het basisinkomen de eerste prioriteit moet hebben als we de economie naar een hoger niveau willen tillen.

Door ongelijkheid kunnen inderdaad veel mensen niet zo veel uitgeven als zij eigenlijk zouden willen. En dat komt niet inderdaad niet door schaarste. In Europa hebben we te kampen met een hoge werkloosheid en tevens met veel bullshit jobs. Ik denk dan niet direct aan horeca medewerkers maar eerder aan mensen in finance, lobbykantoren, patentjuristen, data-analisten voor reclamebureaus etc. Er kan dus veel meer geproduceerd worden om aan de vraag te voldoen. Het ontbreekt echter aan geld.

Dat geld gaat namelijk naar een steeds kleiner wordende groep die wel al hun behoeften kunnen vervullen en dan nog (veel) geld overhouden. Al dan niet via belangen in grote bedrijven zijn zij tevens degenen die de bullshit jobs in stand houden. Zij moeten hun geld dat ze niet op krijgen investeren. En omdat ze inzien dat de vraag naar spullen afneemt omdat er simpelweg te weinig geld is onder 'normale werknemers', investeren zij in financiële producten of in overnames van bestaande bedrijven om zo de marktmacht te vergroten. Al dan niet om de winstbelasting zo lang mogelijk uit te stellen.

Wanneer dit gedrag van de top zou kunnen worden belast in plaats van gestimuleerd (QE, tax breaks) dan zou dit gebruikt kunnen worden om belasting op inkomen drastisch te verlagen. Zeker wanneer er naast belasting op kapitaal en belasting en op transacties van financiële producten (aandelen bijvoorbeeld) er een belasting zou komen op uitstoot van schadelijke stoffen.

Door de verlaagde inkomstenbelasting zal de vraag naar producten sterk toenemen. Hierdoor zullen de prijzen stijgen wat een signaal is voor investeerders dat er meer geproduceerd moet worden. Dit betekent dat er meer mensen aan het werk kunnen. Hierdoor krijgen meer mensen inkomen waardoor weer de vraag stijgt. Etc.

Jan Smid 8

O Pen
Dat laatste geloof ik pas als er geen multinationals en financiële instituten bestaan als JP Morgan, Goldman Sachs etc. We zien dat het mkb letterlijk aan haar lot wordt overgelaten als het gaat om financiering terwijl de multinationals niet investeren en geleend geld gebruiken voor overnames en om aandeelhouders te plezieren. De financiële sector heeft letterlijk biljoenen verbrand, is ook nog gered, en drukt de reële economie letterlijk plat. En dat de overheid ook met haar idiote grondprijzen en domme marktwerking. Het gevolg: een woningmarkt die stil staat en dat er steeds mondjesmaat kleinere woningen worden geproduceerd waar steeds mee voor wordt gevraagd. Nederland heeft een idioot grote private schuld. Dus als er meer verdient wordt zal zich dat vertalen in grotere schulden en niet in méér productiviteit. Dit kapitalisme is kapot en kan zich alleen nog zelf vernietigen en ik hoop dat dit ook gebeurt. En instituten als OESO werken daar van harte aan mee.

https://fd.nl/economie-politiek/1192626/oeso-komt-met-vier-aanbevelingen-voor-nieuw-kabinet

MaartenH 10

O Pen
Je kunt natuurlijk ook het één doen en het ander niet laten. Inderdaad (overmatige) ongelijkheid en economische uitwassen bestrijden, maar dat kan juist prima samen met basisinkomen. Basisinkomen zou ook een mooie eerste stap zijn op weg naar een meer op behoefte gebaseerde economie. De huidige economie is er erg op gericht dat er per huishouden minstens één (bijna) voltijdsverdiener is, die nodig is voor de financiële zekerheid van dat huishouden. Resultaat is dat we een overaanbod aan productie hebben, wat leidt tot enerzijds werkeloosheid *) en anderzijds bullshit banen en overproductie van spullen, die met veel reclame en andere trucs (planned obsolescence) op de markt worden gebracht, zonder dat ze feitelijk bijdragen aan onze welvaart, misschien zelfs ten koste daarvan gaan.
*) ondanks de jubelende geluiden dat de werkeloosheid daalt, is er sprake van een nog steeds hoge officiële werkeloosheid, maar een nog veel hogere onofficiële werkeloosheid, mensen die best wel willen werken, maar niet voor een uitkering geregistreerd staan, ZZP'ers die onvoldoende verdienen, vervolgopleiding omdat er geen banen zijn. Dan moet je eerder aan 2 miljoen denken (https://www.businessinsider.nl/de-werkloosheid-ligt-veel-hoger-dan-de-officiele-cijfers-zeggen-621373/ )

Lydia Lembeck 12

O Pen
https://www.youtube.com/watch?v=e6HPdNBicM8

https://www.youtube.com/watch?v=BvgdtF3y0Ss

Patrick Kaashoek 2

Mooie serie van rethinking economics...!
Als econoom verheugt het me dat er ruimte komt voor een bredere (lees: reëlere) kijk op economie. Economie is tenslotte ook niet veel anders dan wat mensen met elkaar doen. Eigenlijk antropologie en politicologie. Of beter: mens en maatschappij!
Hoewel dit als vloeken in de economen-kerk kan worden betiteld...;)

O Pen 13

Als er daarna nog behoefte is aan een basisinkomen dan is die op dat moment gemakkelijker in te voeren omdat minder mensen geen baan hebben. Ook zullen er meer mensen nuttig werk doen omdat de onzinsectoren door de belastingen zullen zijn gekrompen.

Lydia Lembeck 12

O Pen
Maar wat zijn 'onzin sectoren?

O Pen 13

Lydia Lembeck
Dat slaat terug op mijn reactie daarvoor waarin ik deze voorbeelden geef: finance, lobbykantoren, patentjuristen, data-analisten voor reclamebureaus etc.

[Verwijderd]

Zelf ben ik nooit te beroerd geweest om te werken. Maar hier op ftm heb ik voorstanders van het basisinkomen al regelmatig langs zien komen. En ik wil er de zin en logica wel van zien. Immers deze aarde levert genoeg op voor iedereen. En wij mensen verschillend van aard als we zijn, hebben er ook figuren tussen met de ambitie om meer te hebben dan een ander. Dat mag best maar die hoeven een ander mens niet op te leggen dat hij/zij die ambitie ook behoren te hebben. Want er zijn er velen die genoeg gewoon genoeg vinden. Het resultaat is inmiddels grote verschillen. En erger nog inmense inspanningen om die verschillen in stand te houden. Hekken, prikkeldraad, beveiliging, bewaking, politie, defensie, verzekeringen en nu gaandeweg steeds meer claimcultuur.

paul 168

Natuurlijk ben ik VOOR een basisinkomen, dit komt de marktwerking ten goede.
Mensen van boven de 50 die willen stoppen, en een partner hebben die het niet bezwaarlijk vind om nog (even) door te gaan., kunnen zich dan terug trekken van de arbeidsmarkt.
Het voordeel is dan, dat de overspannen arbeidsmarkt wordt ontlast van een overschot van werkzoekenden.
De werkgevers zullen een uitgebalanceerde markt vinden van gemotiveerde werknemers zonder overschot, waardoor normale arbeidscontracten weer vanzelfsprekend worden.
De kwalificaties van de werkzoekenden zullen zonder meer goed zijn, omdat zij degene zullen zijn die zich op deze markt willen/durven wagen.
Hierdoor zal misbruik door bedrijven worden voorkomen, en zal men de werknemer c.q. medewerker weer gaan waarderen.
En! bij gemotiveerd personeel kan in het midden management gekrompen worden, dus al die opjagers zogenaamde managers en werkverziekers kunnen eruit gegooid worden.

Weg ermee.
Bij het vuilnis zetten dus die lui.

Marla Singer 7

Kon je vroeger als gezin met een eenverdiener nog makkelijk rondkomen moet je nu met zijn tweeën aan de slag. Wat is er ondertussen dan veranderd? Meer inflatie, belastingen en niet te vergeten minder belasting voor de multinationals inclusief de belasting ontduiking voor iedereen die het wil/kan betalen. Allemaal onder leiding van een paar wereldvreemde EU/ECB bestuurders.

Het basisinkomen is uiteindelijk symptoombestrijding. Ook nog onbetaalbaar omdat als de keuze tussen werken of niet werken te makkelijk wordt het netto resultaat minder werkenden zijn die de kar moeten trekken.

Niet verwonderlijk dat een adept van Keynes dit soort ideeën oppert. Die man heeft met zijn perverse invloed al meer slachtoffers veroorzaakt dan de bekende dictators van de 20e eeuw.

Het is niet moeilijk om voor te stellen dat als het basisinkomen er toch komt dat dit geleidelijk in waarde zal afnemen omdat het te duur is. En de mensen die dan moeilijk gaan doen krijgen helemaal niks meer want ze kunnen toch geen kant op. Basisinkomen = slaaf van de staat.

[Verwijderd]

Er wordt flink getheoretiseerd, maar blijkbaar heeft niemand gekeken naar praktijkvoorbeelden zoals de Mincome Manitoba studie, vrijgeld Namibië of het vrijgeldexperiment van Wörgl.